|
| |
Brussel.
HEt Beggyn-hof van Brussel heeft sijn beginsel gekregen van 't jaer 1250. Wy hebben van goeder handt getuygenisse dat Gisbert Lanot grafmaecker van 't selve Beggyn-hof, als wanneer hy de graven opende, dikwils geroken heeft eenen seer aengenamen reuk, den welken ongetwijffelt voortquamp uyt de Lichamen van de Beggyntjens de welcke met meyninge van Heyligheyt daer begraven waren.
Den naem en faem loopt noch hedensdaeghs, dat in 't selve Beggyn-hof sulke goede zielen waren, | |
| |
datse in 't gebedt eenen of twee voeten van de aerde verheven zijn gesien geweest.
Ja men thoondt noch nu ter tijdt een plaetse genoemt de gulde by-een-komste, om dieswille dat eenen Engel een Beggyntjen met een goude Croone daer gecroont heeft. Uyt Rykel.
BEATRIX was een Beggyntjen, en dienden 't Convent van Rumpst te Brussel: de welke alhoewel sy veel werk hadde, en sorgh moest dragen, nochtans hoorde sy alle dagen de gesonge Misse. 't Welk een ander Beggyntjen niet connende begrijpen, hoe sy meer werk hebbende als sy doen cost, evenwel soo lank Godt badt, en in de Kercke bleef: willende oversulkx 't selve wat naerder en curieuselijk ondersoecken, is eens uyt de Kerke en naer huys gegaen, ende haer oogen slaende in de keuken heeft gesien eenen seer schoonen Jongelink met eenen voorschoot aen, die met de tange het vier opstokte en met den lepel de potagie roerde: hier over verschrikt en verwondert en twijfelde geensints niet, of 't was Christus selver die voor haer sorge van de keuken droegh, terwijlen sy besigh was met Godt te bidden. Uyt Rykel.
Een ander Beggyntjen aldaer, teenemael watersuchtigh, en soo om te sterven, gelijkmen haer wilde geven de beste H. H. Sacramenten van d'heylige Kerke, heeft gebeden datmen soude willen wachten tot smorgens. Den Pastoor voor sijnen zieke sorghvuldigh, is den dagh daer naer heel vroegh by haer gekomen, en teenemael gesont gevonden. Hy hier over gansch verslagen, heeft gevraeght hoe 't mogelijk was sulke eene groote en subite veranderinge. Sy heeft hem geantwoordt, als dat 'er was by haer gekomen een uytnemende en schoone Jonkvrouwe, de welke haeren doek op haer leggende, soo op eenen oogenblik hadde genesen. Uyt Rykel.
| |
| |
Jouffrouw GISLENE van HAMME Beggyntje te Brussel in 't jaer 1619. door een defluxie van bijtende humeuren, gevallen op de schene van haer been, en hadt daer geen gevoelen meer in, en corts daer naer door d'inflammatie soo ingetrocken, is lam daer in geworden, dat sy ook met Crucken niet eenen voet versetten en conde. Gelijk sy nu in groot perijckel was, en geen menschelijke devoiren meer helpen en konden: heeft sy haer op eenen wagen doen setten en naer Laken voeren. Alwaer ontfangen hebbende het H. Sacrament des Autaers tot der aerden vernedert, uyt het binnenste haerder herten suchtende voor het beeldt van d'Heylige Moeder Godts Maria, haer ellenden aen den goedertieren Godt, en aen de Moeder der bermhertigheyt op-geoffert. En siet sy wordt op eenen oogenblik inwendigh van eenen Goddelijken schrik bevangen, en haer Lichaem begint van een aengename vreese te beven. Wonderlijke cracht en macht is haer van 't herte gecomen in de beenen, haer docht dat sy nu conde gaen, sy roerde haer been van alle kanten sonder de minste pijn, en gelijck allenxkens haer gemoet vermeerderde, is sy dadelijk sonder eenige hulpe opgestaen, en in het midden van het volk gekomen, en met hun wederom naer de Kerke gegaen, en den Be-wegh omgegaen, de H. Moeder Godts, die tot noch toe niet op en houdt van de menschen wel te doen, lovende en bedanckende over het ontfangen weldaet. Uyt Rykel.
Jouffrouw FRANCHOISE DE WITTE ook Beggyntjen van den selven Hove, wierdt by naer op den selven tijdt soo overvallen van sinckingen op haer tanden, datse by naer uytsinnigh wierdt, en haer herte qualijk conde meer naer den Hemel opheffen: wat sy dee oft niet 't gongh allen dagh erger en erger. Haren mondt en konde sy niet open doen noch spreken, haer kele vrongh soo toe, dat- | |
| |
se qualijk haren aesem conde scheppen. Nu in dit gevaer eenigen tijdt gebleven zijnde, begosten wel de humeuren wat te sinken, maer evenwel en conde sy noch niet spreken noch haren noodt te kennen geven. Sy heeft soo vier maenden lank met de doodt (soo geseydt) geworstelt. Oversulkx geen baet noch hulpe by de menschen vindende, heeft sy ten langen lesten tot Godt en sijn gebenedijde Moeder haren toevlucht genomen. Sy is dan het vermaert beelt van Maria tot Laken gaen besoeken. Maer Godt, ende de Heylige Maget aen de menschen sekeren tijdt van patientie, en mate van voldoeninge hebbende gestelt, lieten haer gebeden tot ses keeren toe als ongehoordt voor by gaen. Dit soo dikwils over en weer gaen, soude bynaer doen wanhopen hebben van genesen te worden, ten waer de hope die niet beschaemt en maekt, haer inwendelijk noch eens hadde verweckt, om voor den sevensten keer de reyse en Bevaert van Laken aen te gaen. Alwaer gekomen zijnde, ende Misse gehoort hebbende: wonder geloof en hope! sy wordt op eenen oogenblik bevangen van een ongewoonelijke bevinge, 't scheen, dat haer ledenen bynaer uyt een schokten, en alhoewel blygeestigh, wierdt nochtans soo verslagen, dat mense moest met stercken wijn laven, uyt vreese sy besweken soude hebben. Allenxkens tot haer selven commende, men wierdt gewaer, datse de sprake eenighsints wederom kreeg: maer soo de Litanien van onse Lieve Vrouwe gesongen wierden, heeft sy hare voys met d'andere opgeheven, niet sonder groote verwonderinge van alle die daer tegenwoordigh waren. Uyt Rykel.
MARIA CROHAIN. Beggynțjen van Brussel, hadde nu seven jaren lank in haer slink been soo geincommodeert geweest, dat ik niet en weet hoe ik de quale soude noemen. 't Was een been vol seeren, uyt de welke by tyden druppelen quamen al oft het tranen waren geweest. Het overwasschen vel op
| |
| |
sommige plaetsen docht genesen te zijn, maer strakx op een ander openbrekende, vernieuwde de pijn en smert, en alle nu wederom scheenen toe te gaen, soo kreegh sy tusschen been en vlees een onsprekelijk gevoelen, mits het gonk tot het merk der pijpen toe. Sy en conde haer dingen niet doen, noch selfs in haer kamer op haer beenen staen. 't Was een miserie haer te sien op feestdagen naer de Kercke cruypen, dan op krucken, dan op d'armen van haer Mede-susters steunende met een woordt geseydt, als sy nu alle gedenkelijke middelen sonder solaes gebruykt hadde, ten lesten (beclaegelijke onnachtsaemheyt de menschen) 't gene eerst moest geschieden, heeftse haren toevlucht tot Godt en Maria genomen. Vervolgens doet sy haer naer de Capelle van onse Lieve Vrouwe van Laken voeren, en onderwegen gevoelt sy een inwendige hope van genesen te worden. Ter plaetse heeft sy haer devotie gehouden, en ter H. Communie geweest. Naer huys keerende, versoetden de pijnen, en van dagh tot dagh kreegh meer en meer sterkte, tot dat sy met een krukxken alleen gemackelijk conde naer de Kercke gaen. Welk krukxken op dat sy ook soude mogen connen achterlaten, is sy met 't selve andermael naer Laken gegaen, alwaer gekomen zijnde, storte sy met een vol betrouwen van genesen te worden haer gebedt, en onder het selve wierdt sy inwendigh en uytwendigh van Godt geraekt, doch gonck evenwel voort, als ook in 't hooren van den Goddelijken dienst, tot 'er tijdt toe, datse meynde datse soude connen sonder eenige menschelijke hulpe opstaen: en inder daet de selve cracht in haer gevoelende, riep sy: Godt lof ik ben genesen, ende naer groote danksegginge, is sy fris en cloek te voet naer huys gekeert. Dit is geschiet in 't jaer 1627. Uyt Rykel.
ANNA SYLVIA oft van den BOSCH was ook een Beggyntjen van 't Hof van Brussel, die ontrent | |
| |
de dry jaren met wondere siekten is overvallen geweest, namentlijk met den slagh des herten, die haer somwijlen soo benauwde, datse qualijk haeren aessem conde herhaelen; boven dien het gehoor, ende den ganck hadden hunnen keer, dan doof, dan vol flerecijn. 't Was haer al te cort oft te lanck. Sy en hadde geenen appetijt, alle spysen hoe goet en lecker sy waren, walghden haer. Dan wasse geswollen en opgeblasen, 't scheen datse van't water gelaeyen nu zielbraekte. Sy hadde voorders een onverdragelijcke pijne in haer beenen, haer hooft draeyde, soo dat sy dikwils met groot perijkel sou gevallen hebben, waer 't saeken sy in tijdts niet vast gehouden en waer geweest. De pijnen der lenderen waren soo sterk, datse noch bucken, noch yet opnemen en conde, ja soo machteloos, datse niet alleen een glas cost in haer handen houden.
Als sy nu sagh, dat tot alle dese qualen noch drogen noch medicamenten en helpten, heeft sy haeren toevlucht genomen tot onse Lieve Vrouwe van Laken, en den 19. Junij van den jaere 1627. uyt Brussel gereden met alle de voormelde siekten overlaeyen. Sy is daer aengekomen ontrent den tijdt dat de Misse gonk beginnen met het singen van den solemnelen Lof-sangh Te Deum Laudamus, over het Mirakel geschiet aen Jouffrouw Marie Crohain haer Mede-suster, van de welke wy nu strakx hebben gesproken: sy heeft op de selve maniere met bidden, suchten en weenen, soo de H. Moeder Godts Maria weten te bewegen, datse medelijden hebbende met haer, van haeren beminden Sone voor de selve de volle gesondtheyt heeft verkregen. Commende uyt de Kerke is sy van den bergh van Calvarien het Kerkhof omgegaen, van daer lankx den nieuwen wegh naer de Capelle van S. Anne, en in stadt commende heeft sy in de Capelle van onse lieve Vrouwe, geseydt de Finisterre, bekendt in alle oodtmoedigheyt haere gesontheyt, door de voorsprake van de selve Maget te | |
| |
Laken verkregen te hebben. Van daer is sy gegaen naer S. Geurix, ende seven mael ter eeren van de seven Weën omgegaen, en soo naer huys, sonder ten minsten vermoeyt te zijn, tot groote verwonderinge van die haer corts te vooren in alsulken miserabelen staet gesien hadden. En alhoewel dese aengeteekende Mirakelen geschiedt aen de voornoemde Beggyntjens, de selve hier om niet heyligh, maer wel gesondt gemaekt hebben: heeft ons evenwel goet gedocht dese hier aen te schrijven, eensdeels om datse in hunnen persoon dese wonderlijke genesinge van den Hemel ontfangen hebben. Ten anderen om dat de geusen met de Mirakelen lacchen, en een Heyligh-schenderye noemen de H. Moeder Godts Maria, en alle Heyligen te aenroepen. Voorders om ons selven te verwecken tot een vast betrouwen, dat wy door hun toedoen van Godt Almachtigh, in alle onse quellinge, en tribulatien connen geholpen worden. Uyt Ryckel.
CATHARINA 't SERRAERTS Dochter van den Edelen Anthon 't Serraerts Heere van Hoogerheyden en Couwesteyn, en van d'Edele Jouffrouw Margeriete Pots, de welcke naer de doodt van haren Man mijn Heer Engelbert van Oyenbrugge, verlatende de werelt met al haer sorgen, is Beggyntjen geworden in het Beggyn-hof van Brussel, en aldaer soo lank deughdelijk en eerlijk geleeft, tot dat de troubelen der Religie in Brabant, de geusen d'overhandt hebbende, gedwongen is geweest om het geloove, met haer Neefkens naer Engien stadt van Henegouw, de welke noch Coninkx en Catholijk was, te vluchten. Sy heeftse in de Roomsche Catholijke Religie opgevoedt, en niet als met alsulke laeten trouwen.
Ten lesten is sy by haren Sone den seer eerweerdigen Heer Anthon van Oyenbrugge Abt van Grimberge gecomen, en aldaer meer als tachtentich jaren oudt zijnde gestorven, en begraven in d'eerste | |
| |
Parochiale Kerke voor het Tabernakel van 't Hoogweerdigh Heyligh Sacrament in 't jaer 1584. Uyt Ryckel.
Seker Beggyntjen Choor zangersse binnen het Beggyn-hof van Brussel, heeft in 't jaer 1634. op den 21. van September, door den moeyelijcken zank haer selven sulken gewelt gedaen, dar sy daer door gesleten ende met het accident (het welk de Doctooren in de Medecynen noemen Hernia) is beswaert geweest: waer in sy op den 16. November des selve jaers leedt groote pijnen en smerten, ende by haer hebbende een weynigh van den Hoofdoek van Joanna Dedemaker, welckers Leven wy hebben beschreven fol. 39. heeft daer van een stucxken met een groot betrouwen geleydt op haer accident, ende negen dagen lank tot dien eynde gehouden eenige besondere devotie, door de welke haer betrouwen soo volcomen is, dat haer den negensten dagh tot een volcomen genesinge is verschenen. Waer door sy soo is verblijdt geweest, dat sy selve in persoon naer Aelst gecomen is, om Godt aen het graf van Joanna dankbaerheyt te bewysen, ende den bandt die sy aen haer accident gedragen hadde, aldaer tot eeuwige memorie gelaten heeft.
Getrocken uyt het gedrukt Leven van Joanna, het welk hier ook sal by gevoeght worden.
Jouffrouwe ANNA MARQUORT Beggyntjen op 't groot Beggyn-hof tot Brussel, vijf jaren lank ziek te bedde gelegen hebbende seer miserabel met groote pijnen en tormenten, door een verstoptheyt inde lever ende milte, naer alle peyselijke remedien, niet alleen sonder baete, maer erger daer door wordende, ende soo verlaten van de Doctooren, heeft ten lesten met een groot betrouwen haren toevlucht genomen tot onse Lieve Vrouwe van Troost tot Vilvoorden, rustende inde Kerke der Carmeliterssen, ende heeft sigh derwaerts met | |
| |
enige Beggyntjens, ende haren Biechtvader Heer Franciscus vander Beke, doen transporteren in't jaer 1672. die altesamen Godt door de voorsprake van Maria van Troost soo hebben gebeden om hare gesontheyt, dat een yeder met groote verwonderinge 't sanderdaeghs 't huys gecomen zijnde haer heeft gesien geheel gesondt, gaen en staen lanks het Beggyn-hof, al oft sy geen quale oyt gehadt hadde. Sy is gestorven den 25. December 1706. en alle jaren ter plaetse onse Lieve Vrouwe bedankt, doen Misse lesen, ende de Religieusen gegeven yeder een, een witte-broodt van eenen stuyver. Uyt d'Historie van onse Lieve Vrouwe van Troost, gedrukt tot Brugge, by Laurens Doppes 1680. Ende verhael van een Carmelitersse Jubilaris.
| |
Christina Weerdige Bruydt Christi.
SOo haest als sy binnen het dorp Stumbele twee myltjens van Ceulen, van Hendrik Bruzon en Hilla, rijke Landts-lieden haere wettige Ouders geboren was, is sy geteekent geweest door de handt Godts, op het buytenste deel van haer rechte dye, het teeken sigh vertoonende als gelijk dat van een signet geprint in 't wasch van violet couleur: en doen sy vijf jarigh was, soo heeft hem Iesus Christus aen haer in de gedaente van een kint veropenbaert, ende geleert de maniere van geestelijk te leven, en hoe sy moest bidden. In haer sesde jaer, saghse in de Kerk Mis' hoorende onder d'Elevatie, tusschen de handen van den Priester het Kindeken Iesus, 't welk tot haer seyde, Siet ik ben gereedt bermhertigheyt te doen, oversulckx wie bermbertigheyt versoekt, sal bermhertigheyt verkrijgen. Seven jaren oudt zijnde is sy van den Engel tot in het Paradys der wellusten opgenomen geweest, alwaer haer de Hemel- | |
| |
sche verholentheden ontdeckt wierden: onder andere dat groote sondaers bekeert, veel rechtveerdige versterkt, en ook menige zielen door haer uyt het Vagevier moeten verlost worden.
In haer negenste jaer is 't geschiet dat sy door de Engelen, aen d'Heylige Maget Maria is gepresenteert, de welke tot haer heeft geseydt, Syt vrolijk en springht op van blydtschap Christien: want gelijk ik verkoren ben geweest tot Moerder van onsen Salighmaeker, soo sult gy wesen myn aldersoetste dochter, en d'alderliefste Bruydt myns minnelijksten Sone Iesus Christus: naer welke woorden sy van d'Engelen wederom naer haer kamer is gebrocht geweest.
Doense thien jaren oudt was heeft den Heere Iesus Christus haer sigh veropenbaert als eenen Bruydegom voortskomende uyt sijn slaepkamer, en heeft haer genomen voor sijn Bruydt, ende de trouwe uyt haer handen ontfangen. Ontrent haer elfste jaer, heeft sy onder de seven weken tijdt den geheelen Psauter geleert: 't welk ons niet en moet wonder dunken, mits sy haren Bruydegom en d'Engels voor Meesters en Bestierders hadde.
Gecomen zijnde tot haer 't welfste jaer, merckende, dat haer Ouders haer schikten tot den Houwelijken staet, heeft de dienstmaeght Christi haer hier tegen gewapent, en om den strijdt heymelijk t'ontvluchten, is sy sonder hunne wete naer Ceulen gereyst, ende aldaer het Habijdt der Beggynen ontfangen hebbende, en heeft het selve, soo lank als sy geleeft heeft niet afgelaten, alhoewel achthien jaren oudt zijnde, naer haer Ouders is wederom gesonden geweest, om dieswille dat sy wonderlijke tentatien den tijdt van dry jaren hadde gehadt, ende ziek boven dien was geworden, noch ook en hebbense de Beggyntjens willen wederom ontfangen, eensdeels om dat haer ontgeestingen noch niet ten vollen geprobeert en waren, anders om de geduerige quellagien de welke de duyvelen haer aengaven: soo is sy dan genoodtsaekt geweest | |
| |
in haer Ouders huys te blijven, ende naer hun doot 't selve ophouwende seer eerlijk de familie onderhoudende, heeft sy veel moeyelijkheden der omdraeyende fortune onderstaen.
Vyf Peerden wierden op corten tijdt van de duyvelen verslagen, het meestendeel van 't huys en schueren omgeworpen, sonder gelt te hebben om de selve wederom te connen opmaken. Maer soo lank als sy by de Beggyntjens was, soo schouwde sy alle geselschap, en vervremde sigh van allen voorbygaenden troost, ende vreught. Gonck seer geeren naer de Kerk, ende 't gene sy in de Sermoonen gehoort hadde, trachtede 't selve met den wille en wercken te volbrengen. Sy droegh een hayren kleedt, en omgorde haer met een gecnoopte coorde soo sterk dat de cnoopen rondtsom 't Lichaem het vel af-schropten. Geduerende haere jonkheyt, vaste sy alle Vrydagen te water en te broodt, en sliep op de berders oft steenen. Alle nachten dede sy twee hondert kniboogingen, ende alle uren vraeghde sy vergiffenisse nedergeslagen ter aerde soo lank als sy was, maer Vrydagh snachts in de gelijkenisse van den gecruysten Iesus met uytgereykte armen, geduerigh en gedachtelijk overpeysende, hoe veel en swaere tormenten Christus voor ons aen 't Cruys geleden hadde. Sy hadde ook een teer medelijden met de pynen die d'Heylige Moeder Godts Maria, en alle de andere Heyligen hadden onderstaen. Den Heere heeft hem ook aen haer sigh verthoont in de selfste gesteltenisse in de welke hy was, doen hy aen 't Cruys genagelt honk.
Van haer vijfthienste jaer heeft sy gewenscht yet te mogen hebben, in 't welk sy de gedenkenisse der Passie Christi mocht behouden, en van doen af heeft sy in handen en voeten, in haer hooft en zyde, de teekenen van den gecruysten Iesus gedragen; en van Godt is aen de duyvelen de macht over haer Lichaem gegeven, uyt welkers permissie sy veel derley tormenten en quellingen yan de selve heeft | |
| |
moeten lijden: want dikwils als sy snachts by 't licht der Mane span, oft yet anders dee, soo verthoonden hun de duyvels aen haer, in de gedaente van Hemelsche geesten, de welke haer met groote brandende fackels verlichteden, en met klinckende trompetten, en alderley musicale instrumenten vereerden, trachtende haer te doen gelooven, dat sy alsulke eere door haer verdiensten weerdigh was: van 's gelijken deden sy, als sy haer in 't gebedt verslonden vonden: maer sigh selven sulker weldaden onweerdigh kennende, wordt sy door den Heyligen Geest van al het duyvels bedrogh onderricht, soo dat sy met schandelijk gehuyl moesten wegh gaen.
't Is ook in de Kerk der Eerweerdige PP. Predikheeren te Ceulen geschiet, dat sy soo in den Heere opgetogen is geworden, dat sy haer hebben moeten 't huys dragen, in welke ontgeestinge sy dry dagen en dry nachten is gebleven. De Beggyntjens die met haer woonden geloofden dat sy dul wierdt, ende de vallende siekte hadde, soo dat sy haer als een uytsinnige hielden. Middel dien tijdt is den duyvel in de gedaente van den Apostel Bartholomeus op eenen nacht aen de sponne van haer bedt gekomen, en tot haer geseydt, Dochter aengesien gy met groot verlangen begeert te geraken tot het Rijke der Hemelen, soo rade ik u, dat gy u selven soudt dooden, ende alsoo sult gy een Martelaresse voor Godt wesen, en dese tentatie heeft een geheel half jaer geduert: soo dat sy niet liever en soude gedaen hebben, als haer selven omhals te brengen, ten waer haer Godt bewaert hadde: want sy voor eenen bornput staende, wou daer in springen, en soo op verscheyde plaetsen en manieren, socht sy alle middelen om haer te verdoen, maer wierdt van Godt wederhouden.
Den duyvel siende dat hy met dese tentatie niet en won, en dat haer herte bevestight was in den Heere; ałs sy moest eten of drinken, soo is den | |
| |
duyvel gecomen en heeft gesmeten in haren noodtdruft alderley soorten van wormen, soo dat de padden, serpenten, en spinnen daer over kropen en saten: maer sy om den duyvel wederstandt te bieden sigh gewelt doende (alhoewel niet sonder schroom) aet sy haer spyse op, maer gevoelende de werckinge van alsulkers beestens fenijn, was uyttermaten droef 't selve genut t'hebben, ende mits de natuere hier van eenen grouwel creegh, noch 't selve niet langer en conde verdragen, heeft al 't gene sy ingenomen hadden overgegeven en uytgesmeten. Als sy een cokquernagie moest nemen was die terstondt vol wormen, soo dat sy dikwils haer Lichaemelijke crachten soude verloren hebben, ten waer den Heer in haer boven natuere gevrocht hadde. Insgelijken doen sy drinken moest, soo sprak den duyvel van 't binnenste der cruyk, soo gy drinkt suldy den duyvel inswelgen, en siende in de cruyk sagh dat de selve vol beesten was: evenwel naer dat sy een Cruys over de selve gemaekt hadde, en liet om die, niet te drinken, maer spoude 't gene sy gedronken hadde terstont wederom uyt. Als sy op ander tijden in de Misse sagh de geconsacreerde Hostie opheffen, sagh sy een padde: en als sy ter H. Communie moest gaen, soo docht haer dat sy een padde gonk nutten, en yeder van die tentatien hebben een half jaer geduert; tot dat ten lesten de H. Moeder Godts Maria haer heeft gegeven eenen aldersoetsten drank, door den welken sy van alle die moeyelijkheden is verlost geweest.
Siek eens zijnde, heeft den duyvel aen haer sigh veropenbaert in een alderschoonste gedaente, haer vertroostende en seggende, wel zy u myn lief, den Heere is met u, en haer seer prysende, heeft voorders geseydt: aengesien gy merkt dat u nature sigh begeeft, valt noch twee dagen, en naer die suldy terstondt Godt in sijn glorie aenschouwen: maer van den H. Geest onderricht, heeft 't eten gevraegt, en den duyvel is met schaemte vertrocken.
| |
| |
Daer naer is den selven wederom gecomen, als noch eens in de gedaente van den voorgemelden Apostel, gratieuselijk tot haer seggende: om dieswille dat gy tot noch toe u seer sachtelijk hebt gehouden, soo rade ik u met dees doorene roy, u Lichaem ter eeren Godts te castijden: ende sy heeft hier op geantwoordt, Uwen raedt en deught niet, gy lieght, want Godt wilt datmen alle dingen sal doen met discretie: ende siende dat hy haer hier toe niet en conde verwilligen, heeft hy haer selver met die roey dan soo gegeesselt, dat 'er in haer vleesch geen gesontheyt en was, en de slagen waren soo sterk dat mense tot op de straet hoorde: en ten tijde van de Completen soo heeft het Beggyntjen Hilla Nicht van Christien, haer op het bedde als half doodt geleydt, en den duyvel seyde, om dieswille dat gy niet gehoorsaem en zijt geweest aen 't gebodt Godts, soo wilt Godt dat gy soudt gedoodt worden, en u ziel naer d'helle gaen. En Christien heeft geantwoordt, Gy en soudt geen macht tegen my hebben, ten ware dat 's u van boven gegeven ware; maer my is nu bekent sijnen wille, ende gy en sult my het leven niet connen benemen, want Godt voor my is. Dan heeft den duyvel al 't gene daer haer hooft op ruste uytgetrocken, en is soo gevallen op den koffer die daer by was. Somwylen stak hy eenen steen onder 't selve, op ander tijden maekte hy in 't oorkussen sulk een ramoer, dat sy niet eenen oogenblik en conde slapen, dan trok hy het deksel af, en als sy 't wederom opnam, wierp hy 't wederom beneden. Hy maekte ook dat sy van luysen krielde: Soo dat sy ten lesten als onpatientigh wierdt, om dat hy haer noyt gerust en liet. Dan heeft hy haer in de Cisterne geworpen om haer te verdrinken, maer is uyt die getrocken door myn Heer Joannes Plebaen van Stumbele en Rectoor der Beggynen, met de hulp van Broeder Aldebrandus Preekheer, en tot haer selven gecomen zijnde, was seer bedroeft om datse van mans persoonen aengeraekt was geweest. | |
| |
Waer over den Eerweerdigen P. Petrus Dacus van d'Order van Sinte Dominicus, die haer Leven heeft geschreven, haer vertrooste versekerende dat aen haer niet onbehoorelijkx noch geschiet, noch gesien en was.
Christien eens van de H. Communie comende, bleef stijf in alle haer lidtmaten liggen, en sekere Beggyn heeft haer met haer scherken in het dik ende morwe van den beene gesneden, 't welk soo lank als sy opgetogen was, sy niet en heeft gevoelt, noch daer en is niet een druppel bloedt uytgecomen: maer van die hooge beschouwinge tot haer selven gecomen zijnde, heeft de wonde seer gevoelt, uyt de welke ook veel bloedt is geloopen. Nochtans 't selve luttel achtende, en heeft 'er niet naer gesien, voor dat het been seer geswollen wierdt, ende de wonde begost te verrrotten. Doen is sy genoodtsaekt geweest aen den weerdigen P. Geeraerdt, ook van d'Order van S. Dominicus, haren Biechtvader te clagen, vreesende van voorder verdervinge, door wiens raedt besloten is, dat sy naer Ceulen soude gaen om haer aldaer te doen meesteren. Alwaer gecomen zijnde, vraeghde sy van den voornoemden Pater, wat sal ik doen om genesen te worden: hy seyde dat den Barbier moest comen en haer been sien, en 't selve open vlimmen, want het noot waer. Waer op sy als gestoordt heeft geseydt moet den Meester myn been sien? en hy: my dunkt dat het anders niet en can genesen worden. Sy hier op wederom, ik hadde liever dat gansch mijn been af-rotte, dan dat ik 't selve soude laten sien van eenen weerelijken mans persoon; en is soo wegh gegaen: ende snachts in 't gebedt zijnde, heeft haer den Heer genesen. Smorgens comende by den voorgemelden Pater, heeft sy geseydt, ten is niet van noode datmen den Barbier roept, mits den Heere door sijn beleefde goedertierenheyt my genesen heeft.
Den duyvel thoonde haer dikwils groote schat- | |
| |
ten, met gehoopte sacken van silver, gout, costelijke gesteenten, en verscheyde juweelen seggende, waert saeken gy wout leven als de weerelijke, en wilde versaeken den Beggynnelijken staet, ik soude u al die rijkdommen geven, en maken dat gy ook soo lank soudt leven, als gy soudt wenschen en begeeren. Op alle welke presentatien sy heeft geantwoordt, gy vermaledyden als gy zijt, gy lieght, want gy en condt niet al geven 't gene dat gy belooft En den duyvel heeft wederom geseydt: al de Clercken en Religieusen zijn bedrogen, want het is een quade en obstinate meyninge soo te leven. Aengesien den Heere van het beginsel af geordonneert heeft dat 't al souden leven in den houwelijken staet: doet gy ook soo, en daerom is hy veel nachten gecomen in de gedaente van Man en Vrouw, bedryvende voor haer gesicht oneerlijke wercken, ende van sulcke dingen haer ook aensprekende, hebben sy Christien ten uyttersten gequelt, en alhoewel sy haer oogen toe dee, soo saghse evenwel alle die vuyligheden. Ende die tentatie heeft ses weken geduert, soo dat de selve tegen te staen, haer swaerder was als de doodt. Daer naer heeft sy gecregen een opgeswollentheyt, soo dat sy ook haer liefste vrienden schouwde: alsdan heeft den duyvel tot haer geseydt, aengesien gy mijnen raedt niet en wilt volgen, houdt voorseker dat ik u sal beschaemt maken: want ik sal by u een kint in de Kerk planten, en sal aen alle het volk seggen, dat het uwe is, en verwekt by u familiere Religieusen. Soo dat sy in de Kerk zijnde of comende, het minste gerucht maer en hoorde, meynde sy dat den bedrieger aenquam, en was soo vol vreese, dat sy geensints en conde bidden: en haer docht dat sy een yegelijk hoorde seggen, siet die vuyle, siet die treuf, nu blijken haer schynheyligheden, barende een kint: en alsoo vergonk allen wensch van ter H. Communie te gaen, noch en dorst in 't openbaer comen, uyt vreese van beschaemt gemaekt te worden, tot | |
| |
dat sy ten lesten moedt scheppende, alle die phantasien versette, by haer selven peysende, alwaer 't saken datse u altemael versmadelijk blameerden, Godt weet dat gy onnoosel zijt. Ende van doen af heeft Iesus haren Bruygom, van sijnder alderliefste Bruydts suyverheyt d'oorsake en bewaerder, opentlijk getoont, dat de duyvelen teenemael machteloos waren sijne Bruydt te hinderen, ten zy voor soo veel hy tot sijnder meerder glorie hun toeliet.
Op sekeren tijdt hadt sy geweldige inbeeldinge van eenen wonderlijken en schroomelijken manspersoon, wenschende den selven te mogen sien, en aen te spreken; en om dieswille dat sy aen haer begeerte geen consent en heeft gegeven, was soo droef, dat haer docht dat haer herte brak, en om dat sy hem niet om eenigh quaet beminde, soo was sy verwondert hoe dat het was geschiet, dat sy met alsulcken weerelijke mensch, van den welken sy te vooren sulk eenen grouwel hadde, en sijn stemme als die van den duyvel vervloekte, nochtans den selven wenschte te sien en te spreken. En hier naer is den duyvel in de gedaente van den selven persoon snachts by haer gecomen seggende, siet ik ben hier myn alderliefste, ik hebbe de deuren open gevonden, u Vader noch Moeder en weten niet dat ik hier ben, en vreest niet: ende gelijk hy alsoo sprak, soo geloofde sy dat hy 't waerachtelijk was, en hy heeft begost haer by der handt te nemen om haer t'omhelsen: Sy dit gevoelende heeft haer achterwaerts getrocken met alle macht, sigh tegenstellende en seggende, soo gy my comt te raeken, weet dat den duyvel u sal verslaen, en overluydt roepende, gelijk haer docht, heeft hem met groote bitterheyt des herten vermaendt, dat hy haer om al het lyden des Heeren, soude laten gaen. Hy heeft geantwoordt: O myn alderliefste noyt mensch en heb' ik soo bemindt, gelijk als ik u beminne, siet my maer geeren, 'k sal altoos goet zijn, soo niet altoos quaet blyven. Ik sal u Mevrouw maken, en | |
| |
costelijke kleeren coopen, 'k sal u soo veel gelt geven als 't u lust en gelieft, niet en sal u ontbreken, 'k sal u leyden sonder de wete van u Ouders by rijke en leckerlijk opgevoede menschen, daer gy seer wel sult zijn. Terwylent hy nu sprak, en me-jonker speelde, heeft sy haer wederhouden en geduerigh op de Passie ons lieven Heere gepeyst; en op alle dese geloften geen antwoordt krygende, heeft hy begonst te clagen, en met luyder stemme tesuchten en te weenen, seggende, myn lief, myn herteken wilt gy my dan dooden? ik sterve soo gy met my geen medelyden en hebt, ick ben soo voor u besorght dat ik noch slapen noch eten en can. Naer al welken clap, siende dat hy veracht wierdt, heeft hy geseydt, ten zy gy eenen duyvel zyt, soo sal ik mynen will' met u doen, en heeft haer met gewelt gepakt, soo dat haer docht dat hy haer 't leven wou benemen: maer sy met gevouwde handen haren Bruygom aenroepende, heeft tot hem geseydt: Heer mynen Godt versterkt my in dees ure: ende alhoewel sy met d'aldersoetste uytgelesen woorden Godt aensprak, nochtans en gevoelde sy in haer hert geenen troost, noch en geloofde dat sy aenhoort wierdt. Hy heeft haer dan veel moyelijkheden aengedaen, den doek afgetrocken, en de kleeren gescheurt, seggende, ten zy gy my terstont antwoordt, soo sal ik openbaerelijk voor alle menschen roepen, dat gy aen mijnen wille hebt voldaen. Sy heeft geseydt, lk en vrees noch doodt, noch schandael, 'k souw liever de stemme van den duyvel hooren, als naer d'uwe te luysteren. Hy heeft dan uytgetrocken een mes en dat haer op het hert geset, seggende soo wil' ick u doorsteken, ten sy gy my opstaende voet seght dat gy my sult volgen: sy heeft geantwoordt den Heere Iesus Christus is mynen Bruygom, ik hebbe hem myn trouwe belooft, en om sijnen Naem wil' ik geeren sterven. Hy heeft geseyt, neen: u Vader en Moeder sullen voorgaen, 'k sal al die in huys zijn vermoorden, en u sal ik noch behou- | |
| |
den, en treckende sijn sweerdt uyt de schee, docht haer dat hyse allegaer doode, want sy hoorde hun alsoo groot misbaer maken, als gelijk die vermoort worden. Maer den Vader seyde tot hem wacht, eer gy my doodt, ik sal haer verwilligen tot u contentement. Den Vader is dan by haer gecomen, seggende, myn alderliefste Dochter weest indachtigh dat ik noyt kint meer hebbe bemint als u, gy condt my het leven behouden met hem te voldoen, noyt en sult gy 't voor Godt connen verantwoorden, soo ik om uwen t'wil vermoort worde. Sy hier op, wat seght gy Vader, dat ik Godt soude verlaten? en weet gy niet dat hy voor ons gestorven is? voeghd' u Vader, en verdraeght blydelijk de doodt. En soo heeft hy den Vader ingevoert, en in haer presentie gedoot, dat is te seggen, haer docht dat sy hoorde den rotel in de keel en sijnen geest geven. Want het en waren anders niet als al valsche en duyvelsche visioenen. Daer naer is hy tot haer gecomen, ende sy heeft het mes dat hy by haer gelaten hadde selfs in haer vlees gesteken; en dat heeft sy met sulke intentie gedaen, op dat haer hert niet en soude verkeert hebben, gevoelende de pyn haer 's Lichaems, waer 't saken hy haer eenigh gewelt hadde willen doen: en in desen lesten wederstant, soo wierden alle haere lidtmaten als gelijk overgoten van sweet en bloedt, noch en heeft oyt connen gelooven, dat het den duyvel was, alhoewel het haer de Biechtvaders versekerden.
De liefde Iesu Christi behiel denstrijdt in't hert van Christien, de welke sigh haer gewelt doende tegen de doodt hadde gevochten, ende alsoo den duyvel overwonnen hebbende, is hy beschaemt wech gegaen, sijn sweerdt in teeken der waerheyt achterlatende. En sy is teenemael machteloos blijven liggen, en de wonde heeft dry dagen en dry nachten geduerigh gebloeyt, en meynende hier van te sterven heeft bitterlijk begost te weenen: want sy vreesde d'oorsake van haer doodt te zijn: alsoo bedrukt | |
| |
dan liggende, siet, haer is eenen Jongelink veropenbaert, schoon van gedaente boven de kinderen der menschen, haer aensprekende, en seggende, en zijt niet bevreest alderliefste Dochter, myn Vrindinne en Bruydt, ik ben Jesus Christus uwen Bruydegom, aen wie gy u trouw hebt beloft, al eer gy naer de Beggynen gonckt, en wilt u niet beroeren, van die quetsure en suldy niet sterven. In desen tijdt, zijt gy my besonderlijk getrouw gebleven, want ik hebbe gesien, dat gy niemant, als my alleen, hebt verkoren, en makende een Cruys over haer, gevoelde sy haer beter, en terstondt is alle smert verdweenen, en de wonde is toegegaen en genesen: ende volgens de grootte der pynen die sy gevoelt hadde, creegh sy overvloedelijkeren troost in haer herte, en alsoo hadde dees tentatie een eynde. Hier staet te bemercken, dat alswanneer op haer handen Cruycen sigh verthoonden, dat het een voorteeken was van den aenstaenden strijdt, en de naervolgende victorie. Welke Cruycen naderhandt seer dikwils en bynaer geduerigh gesien wierden, somwijlen waren sy ook omringelt met cranskens van blommen.
Den duyvel om haer devotie te beletten, heeft haren Psalter wegh genomen, en doen sy in 't gebedt was, crayde hy als de hanen, en brulde als eenen Os, bleet gelijk de schapen, wierp steenen naer haer hooft, en een stinkende gestroopte kat stak hy in haren mondt, en stropte die tusschen haer keel toe, sloegh op haren rugge, in de knien en hielen beet hy, haer teenen als met een yseren handt perste hy soo, dat het bloedt te nagelen uyte spronk over haer kleeren, ook van die by haer waren, goot hy dunnen vuylen drek. Doen sy voor de Cluys met veel andere persoonen wilde bidden, oft mediteren, is den duyvel gecomen, en heeft haer met een lancie in den mondt gesteken, en al die daer by waren sagen haer bloedt spouwen, als van een versche vloyende wonde. Aen alle welke | |
| |
quellingen, doen Christi macht cloekmoedelijken wederstandt biede, vleyden haer de duyvelen, en met groote beloften, raeyden haer dolende leven te willen verlaten. Maer soo sy hoorde van haer maniere van leven spreken, heeft stoutelijk en onbevreesselijck hun geantwoordt, Gylie vermaent my wel, want t'is meer als tijdt, dat ik my tot het recht en waerachtigh leven ('t welk Christus is) keere: u lieden vleyingen, en flatteringen veracht' ik, van u lieden tormenten, en drygementen, alleenlijck en vreese ik niet, maer met groot verlangen verwacht' ik die, daerom en wilt die niet uytstellen, zijt gereedt, en doet al 't gene u-lieden van Godt toegelaten is, sonder eenigh medelijden. Alsdan veranderden sy van gesicht, en zijn seer afgrijsselijk aengekomen, en eenen in de gedaente van een grouwelijk serpent, is lanks den mondt door haer keel in haren buyk gesonken, en heeft al haer ingewandt fellighlijk doorcropen, in stucken afgeknaeght: dan wederom op en uytcomende, heeft al sijn vuyligheyt in de keel en mondt der maget geblasen. Den anderen heeft haer Lichaem met een scherp sweerdt soo doorsteken, dat het van achter uyt quamp, en dan getwee haer Lichaem met het sweerdt opheffende, schudden 't selve soo lank, tot dat het sweerdt de lenderen van de Maeght te midden deur gesneden hadde: dan hebben sy haer Lichaem verbrandt tot aen den hals toe, en om datmen niet en soude meynen, dat het een valsch of schijnelijk vier maer en was, soo waren haer beenen vol bleynen, en van verbrande puysten opgeswollen: op ander tijden branden sy haer Lichaem als oft het een vercken waer geweest, met ysere hacken 't selve om en tom in 't vier wentelende, en haren mondt met gewelt open houwende, goten daer gesmolten peck met gesoyen solfer in. En siende dat sy met dese tormenten niet op en deden, oft wonnen, hebben haer Lichaem plat ter aerden gesmeten, en met twee seer coude steenen, by naer tot het geven van haren | |
| |
geest, den eenen van voor, en den anderen van achter onbermherlijk omstucken gestooten. Andermaels hebben sy haer op een aenbeldt geleydt, en met ysere hameren alle haer lidtmaten in stucken geslagen. Dan mackten sy haer aen een radt vast, en geduerigh draeyende, pynighden haer geweldiglijk. Haer oogen, neusgaten, en lippen doorboorden sy met spitsige primen De vingeren van haer handen, armen, de schouders, knien en voeten capten sy af, en met een byle kliefden sy haer den rugge open van boven tot beneden. Ten lesten hebben haer ook het hooft afgeslagen: en dan hebben sy het Lichaem met alle de afgehouwe lidtmaten in een groot vier geworpen.
Op ander tijden, al was 't dat het eyffelijk vroos, hebben haer naekt uyt het bedde geworpen, en door hagen en doornen lankx de vervrose clonten, nu by het hooft, nu by de beenen getrocken, tot aen een poel by den bosch gelegen, alwaer sy haren sin met disputen, drygementen, blasphemien, en verscheyde injurien al quellende oeffenden, proberende en versekerende, dat sy hun overgegeven was, oversulkx met recht condemneerden, en by den cop vattende haer Lichaem als een ossen vel seer slaende, voor doot het selve op den geseyden vervrosen poel gesmeten: en niet connende overwinnen haer overgroote stantvastigheyt, hebben haer moeten verlaten.
Maer wat daer naer geschiet is, laet ons dat nu neerstelijk eens hooren, gemerkt 't gene men van den eygen Bruydegom leest in 't Euangelie, in haer volbrocht is. Doen heeft hem den duvvel gelaten, ende siet de Engelen zijn gekomen, ende hebben hem gedient. Want waerlijk en hadde dien beminden Bruydegom, en getrouwen vriendt, sijn alderliefste Bruydt, in desen noch allen anderen noodtsakelijkheden niet verlaten, alhoewel hy sijn tegenwoordigheyt, en haer 's herten solaes achtergehouden hadde, nochtans heeft hy haer nu door sijn getrouwe dienaers, | |
| |
geweerdight te vertroosten, getrouw in d'ongetrouwigheyt gebleven, en tot troost van sijn Bruydt twee Engelen gesonden, die haer Lichaem van de quetsuren genasen, van den vorst met eenen lichten en warmen mantel beschudden, en haer gevoelen met Hemelsche vertroostingen versterkten, versekerende boven dien, dat sy in alle haer lijden, tegenwoordigh geweest waren, en haer groote verduldigheyt aenmerkt hadden: ende dat meer is, onder dese wonderlijke vertroostingen, en Godtvruchtige vermaningen, hebben haer t' huys gedragen, soo dat sy selver, noch den wegh, noch de maniere van geleyden, niet en konde, om de groote verwonderinge overpeysen, min achterhalen; nochtans die wegh gaende, vondt sy haer sigh in haer kamer. d'Engelen noch den mantel en sagh sy niet met haer Lichamelijke oogen, maer de hitte, lochtigheyt, en de schaduwe des mantels wierdt sy met 'er daet gewaer, ende de Engelsche genesinge, met den troost, gevoelde sy geestelijk en waerachtelijk in haer herte. Maer eylaes! alsulken wonderlijken troost, is terstondt verkeert geworden: want den naestvolgenden nacht, soo zijn de duyvelen wederom gecomen met leugenachtige attestatie versekerende, dat sy allen dien voorgaenden troost en soulagement, van hun ontfangen hadde. Daerom met haer spottende, seyden, nu siet gy wat een macht wy hebben van u te doen sterven, en te doen verrijsen: want waer 't saken dat hy, die gy dient, en op den welken gy u betrouwen stelt, Godt waer, hy soude u buyten twijffel uyt onse handen verlossen.
Daer naer hebben de duyvels met veel drygementen en quellingen, haer kleeren afgeroefelt, en van haer bedde naekt tot in 't midden van de Camer getrocken, en twee van hun hebben haer knien met een ysere spil doorsteken, t'welk gedaen zijnde, wierdt daer eenen duyvel in de gedaente van een dul, en ongetemt peert geleydt, aen het welk | |
| |
sy de Maeght als een dief-inne, schandelijk hebben gebonden, en getrocken tot eenen bosch, in den welcken seven dieven lagen om voor de selve gepijnight te worden, waer toe sy haer gewillighlijk op-offerde. Sy wierdt straffelijk gequelt, en tot afwijckinge van haren Heere gefoliciteert, maer siende dat sy om alle dese pramingen, haer ten minsten niet en beroerde, hebben haer met seer groote rasernye aen den hooghsten boom om hoogh, met een gloyende ketinge wonderlijk vast gebonden, en vloekende, hebben sy geseydt, miserabele verleyster als gy zijt, roept nu uwen Heere en Bruydegom aen, is hy uwen Godt, waerom verlaet hy u? is hy uwen helper, waerom en staet hy u in desen grooten noodt niet by? siet en aenmerkt dan ten lesten hoe valsch en ydel dat alle dingen zijn, door de welcke gy van uwen Heer en Bruydegom, soo groot vermoeden hebt, en soo sottelijk beroemt. Aen de welke de Bruydt Christi, cloekmoedelijk heeft geantwoordt: Mijnen Heere Iesus en sal my, noch en heeft my oyt in al myn tormenten verlaten: want hy is met my, en van dese quellingen, gelijk van alle d' andere, sal hy my verlossen, en syn selven my tot eenen eeuwigen loon geven, en u lieden altemael, om de leugenen, arghlistigheden, quaetheden, en boosheden my aengedaen, sullen by blyven droefheden, en noyt eynde hebbende tormenten.
Hier stonden de duyvelen confuys, ende en wisten niet wat seggen, maer dadelijk hun wegh-makende, hebben met hun huylen en schreeuwen de gantsche locht vervult. Hier waren nu by de seven voorgemelde dieven, Godts wonderlijkheden overpeysende, en alle redencavelinge des Magets hoorende, die vol van schrik, en al bevende zijn gecomen tot aen den boom, aen den welken de Maget honk, en siende de gedaente van eenen mensch, hebben ook gevraeght oft sy mensch was oft niet, en sy heeft geantwoordt mensch te zijn: hebben voorders versocht de reden van alsulke grausaem- | |
| |
heden, gerucht ende getier, en de Maget heeft geseydt, dat de afgrysselijke duyvels hier van d'oorsaeke waren. Ende sy seer naer by siende de Maget in alsulke vreedelijke tormenten gestelt, soo hebben sy geseydt, wy en connen niet genoegh verwonderen, hoe 't mogelijk is, dat gy tusschen al die pynen leeft en met ons noch spreekt. Sy heeft geantwoordt, ik ben een waerachtig Catholijk mensch, en Vrouw-persoon: maer gylieden moet weten dat ik van my selven in dese gesteltenisse niet en leve, noch vermagh met u-lieden te spreken. Maer mijnen Heere Iesus Christus die voor my gestorven is, die is myn leven, gesontheyt en behoudenisse: en om dat hy in my is, en ik in hem, daerom en vergaen ik in de pynen niet, noch en can sterven: Hy leeft in my, spreekt door my, en door sijn wonderlijke cracht beschermt hy my, en bevrijdt hy my van alle canten.
Sy hier door beweeght, en van het toecomende leven gewaerschouwt, hunne quade feyten bekennende, geeft 's hun hope van vergiffenisse te bekomen, maer sy lieden de doodt vreesende, raedt hun uyt den bosch te gaen om hun sonden te biechten, 't welk doende versekert hun de eeuwige saligheyt. Sylie dan voorgenomen hebbende haeren raedt te volgen, verclaert sy hun wie, en van waer sy is, ende hoe dat sy van de duyvelen getormenteert, en van Christus door sijn Engelen behouden wordt. Alsdan altesamen een oprecht berouw, door de Goddelijke bermhertigheyt hebbende, sigh nederboogende, versochten sy vergiffenisse: en volgens den raedt des Maeght, hun handen eerst naer den Hemel opheffende, en dan cloppende op hun borsten, bekenden hunne schuldt, en verclaerden met overvloedige tranen, alle de vuyligheden hunner sonden, overluydt roepende, ontfermt u onser gy Vader der bermhertigheyt, en zijt ons genadig over onse grouwelijke sonden, want wy zijn seer boose menschen, alderquaetste sondaers.
| |
| |
Vijfthien Priesters soo weerelijke als Reguliere, hebben wy in desen bosch gedoot. Vijftigh andere Clercken soo diakens subdiakens, als scholieren, hebben wy 't leven benomen. Hondert Maegden en eerelijke Vrouwen hebben wy eerst geschoffiert, en daer naer ter doodt gebrocht: ook swanger gaende Vrouwen, hebben wy met de vrucht doorsteken. Wy hebben Coopmans, over wegh gaende lien, Pellegrims, en al andere soorten van menschen, sonder getal vermoort, al hun goedt en gelt afgenomen, noch niemant, hoe beweeghlijk hy het ook versocht, en hebben wy gespaert. Alle dese dingen onrechtveerdelijk soo bekomen, noch Wet onderhoudende, noch Godt vreesende, hebben wy vryelijk naer begeerten misbruykt en verteert, want wy geen ander leven naer dit en kenden: ende gelijk sy nu allen hunnen handel en wandel de Maget vertelt hadden, heeft sy hun moet gevende geseydt, ende vermaent, dat sy om hun menighvuldige sonden, niet en moesten wanhopen, maer ter contrarie vastelijk gelooven, dat sy vergiffenisse van die, hoe groot en grof die ook waren, souden verkrijgen, en beloofde hun, dat sy geeren voor die wilde voldoen.
Terwijlen 't de Maget Christi met de moordenaers sprak, soo is haer Lichaem op den oogenblik, van een seer groot licht omringelt geworden, ende in die claerheyt is het van den boom met alle eerbaerheyt los gemaekt, afgedaen en uyt d'oogen der dieven verdwenen, en teenemael genesen, met grooten troost in haer eygen slaep-camer wedergebrocht. Maer de moordenaers siende de claerheyt van dit licht, en die niet connende verdragen, sijn plat ter aerden op hun aensicht gevallen, en inwendelijck meer ontsteken en versterkt, ende soo sy opstonden, siende dat de Maget met het licht vertrocken was, hebben sy het gene sy geseydt hadde voor goet gehouden, en door de begeerte des geloofs, achterstellende de vreese des doots, sijn | |
| |
sy gelijk de Maget hun geleert hadde, uyt den bosch gegaen, om aen de Priesters hun sonden te biechten, ende soo sy die vlijtighlijk sochten, zijn sy gevallen in de handen der wakers, en bespieders, de welke met groote vreetheyt en vierigheyt, de selve gevangen nemende, hebben die sonder uytstel en ondervraginge des Rechters, willen ter doodt brengen. Maer de dieven sigh vindende in desen grooten noot, en hebben om hun leven niet gebeden, maer ootmoedelijk versocht, dat sy hun souden enkelijk soo veel tijdt gelieven te verleenen, om alleenelijk hunne sonden te mogen biechten, seggende, wy en versoeken geen vergiffenisse, noch verlengenisse van ons leven: want wy weten wel dat wy om onse boosheden, overlanck de doot verdient hebben, verleent ons maer tijdt om te biechten, ende daer naer doet ons lijden, wat doot gylie wilt, wy sullen die geeren verdragen, om de liefde van onsen lieven Heere Iesus Christus, die voor ons aen den galgen boom des Cruys gestorven is, wiens groote wonderlijkheden wy in desen nacht hebben gesien, doen hy sijne liefste Bruydt beschermt, en van soo grouwelijke tormenten verlost heeft, soo verhopen wy, dat hy ons ook alle onse sonden genadighlijk sal vergeven, alhoewel gy ons geenen Biechtvader en wilt geven, die ons van die hier soude absolveren. Alle het welke hunne vyanden hoorende, zijn hun ingevaren: en naer dat sy hun vreedelijk hadden geslagen, hebbense met pijken den buyk opengeloopen, de selve vast in d'aerde stekende, alsoo miserabelijk het leven benomen. Ende om dat sy in een oprecht berouw, en waerachtige belijdenisse des Heylighs geloofs sijn gestorven, hebben sy d'helsche pynen door de Goddelijke bermhertigheyt ontgaen en naer 't Vagevier gegaen, om aldaer dat 'er noch mocht resteren te voldoen.
Den naervolgenden nacht is de Maget des Heeren van de duyvelen, met een gloyende keten als | |
| |
vooren gebonden, gesleept tot op die plaetse (dry hondert mylen van Ceulen gelegen) in de welke die moordenaers geimpaleert lagen, en hebbense ook met de selve lancien seer deerelijk gesagen, en doorsteken. Maer sy door hare groote verduldigheyt de duyvelen overwinnende, wordt van haren alderliefsten Bruygom besocht, vertroost, en van haer wonden volcomentlijk genesen, en wederom in haer camer gestelt. Daer naer om de pynen van dees seven dieven die in 't Vagevier lagen te versoeten, heeft sy alle nachten sware en ontallijke pynen verdragen, niet sienelijk nochtans, maer ор de maniere van een geestelijk en pynelijk vagevier, te weten sulk een hitte, grooter en gevoelijker als die van ons naturelijk vier, en vervolgens onuytsprekelijke couwe, sonder alle d'andere inwendige tormenten, in de welke de Bruydt Christi hadde moeten sterven, en tot niet vergaen, ten waer de Goddelijke cracht haer wonderlijk hadde bewaert, soo dat door dese grouwelijke pynen de welke Christina leet, het meestendeel der pynen, van dese moordenaers versoet, en vercort wierden, tot dat sy ontrent acht maenden daer naer, in 't jaer 1284. teenemael van die zijn verlost geweest. Hunne namen waren Simon, Remboldus, Herman, Constantin, Volmarus, Vortlemius, Ecbertus, en noch twintig andere zielen zijn op den selven oogenblik met hun, in d'eeuwige saligheyt ontfangen.
Op den dagh van Alderheyligen in 't jaer 1282. heeft sy haer beminde Moeder Hilla, voor de welke sy alsulke voorseyde pynelijkheden hadde verdragen, gesien onder alle de Heyligen glorieuselijk staen, ende onder 't gene Iesus Christus aen Christina heeft veropenbaert, is dat haer Moeder noch ses hondert jaer, haren Vader twelf duysent jaer, ende haren Broeder, die 't meesterdeel van dat wy hier van haer leven verhaelt hebben, gelijk hy uyt haren mondt gehoort hadde, beschreven | |
| |
heeft, ook soude noch veel jaren in het Vagevier gepynigt geweest hebben, ten waer hun dochter, en suster, Christi Bruydt Christina voor hun, door hare pynelijke verdiensten, voldaen hadde. Door al welke, gelijk als noch volgen, sy meer andere zielen met duysenden heeft verlost. Want de duyvelen Christi Maegt, naekt in de sneeuw wentelende, hebben al haer ingewandt met haken uytgetrocken, haer Lichaem met gloyende primen doorsteken, met ysere griffels in stucken gecrabt, en alsoo op het dak van haer schuer, een volle maendt vast gehouden, met loote clonten geslagen, met gloeyende yseren gebrandt-merkt, en soo met vierige ketenen vast gebonden, lankx seker dorp gesleept, in 't welk de duyvelen door den clank der tompetten vergadert hebbende al het volk, sy onder dat in menschelijke gedaenten riepen en al vloekende seyden, en is dat niet de dochter van Hendrik van Stumbele? ja seker sy is 't die ongeluckige en vermaledyde bedrigersse, van de welke wy soo veel schroomelijke dingen hebben gehoort, en nu met 'er daet sien wy al 't gene dat ons van haer geseydt is, waerachtigh te wesen. Siet eens hoe schandelijk datse wordt van de duyvelen gesleurt en gepynight. Wie drommel heeft die misdadige hier gebrocht, om al ons volk te bederven? en conde sy van hun in haer eygen dorp niet gestraft worden? moesten sy haer hier ook brengen, tot ons groot achterdeel, en schandael? dan hebben de duyvelen die onder de menschen gemengelt waren geseydt: dese is die miserabele verleyersse, de welke om haer schroomelijke schelm-stucken de duyvelen, van den Alderhooghsten, gelijk gylieden siet, overgelevert is, en ten zy sy haer selven bepeyst, sy sullen haer in u-lieden presentie vernielen, en met ziel en Lichaem naer de helle voeren. De maeght in alsulken ancxt en dorrigheyt des geests liggende, badt seggende, Heere Iesus, gy zijt myn eenige hope van mynder jonkheyt af! gy zijt altijdt in myn tribulatien my-
| |
| |
nen onvermoeyden helper, en soeten vertrooster geweest! geen wreetheyt mynder vervolgers, noch scherpe tormenten en sullen my oyt van u connen scheyden. Ter uwer liefde dan stervende ontfankt mynen geest in vrè, en wilt my in u alderminnelykste herte in der eeuwigheyt bewaren. Geduerende welk gebedt sy van God versterkt, heeft de duyvelen op dese maniere aengesproken. O! gy quade geesten, ik lach met u-lie tormenten, ken vrees al u-lieden drygementen niet: myn leven is den Heere Iesus Christus: oversulkx soo gy-lieden uyt boosheyt my comt te hinderen, of quetsen, hy sal myn wonden goedertierentlijck genesen. Comt gylie my te dooden, hy sal my wederom levendigh maken, soo gy myn hert uytroeyt, en myn ingewant verstroyt, hy sal my beschermen en behouden: en wilt dan niet vertoeven, noch tijdt verliesen, maer doet, in al 't gene dat u-lie van Godt toegelaten is, ulder beste, en soo, soo hebben sy haer opgenomen, en in de locht als een bal, van handt tot handt gekaest, en in 't oversmyten haer verstandt met veelderley bekoringen en blasphemien gequelt. Dan in eenen vol siedenden ketel van solfer en peck gesmeten, dansende op haren buyk tot dat de dermen uyt den selven sprongen.
Op ander tijden stamptense sy haer in eenen gloyenden mortier met ysere stampers gelijk als peper, en soo vlees als beenen gemorselt zijnde, trachteden haer soo te vernietigen, datse noyt nimmer meer en soude connen opstaen: maer siet sy wordt van haren Bruygom in haer geheel herstelt, en versterkt, om noch veel andere tormenten verduldighlijk te verdragen. Hoe dikwils, ende hoe lank sy yeder tormenten heeft onderstaen, en is in mijn macht niet 't selve te connen seggen. En wie soude twijffelen, oft de teere maeght en was hondert mael in alsulke pijnen gestorven, ten waer dien, die 't Leven der levende is, ende het welvaren van allen die op hem hunne hope vast anckeren, door sijn levendigmakende sterkte, haer hadde her- | |
| |
vormt, en sijn Engelen afgesonden hadde, om alle gescheyde, en gepletterde lidtmaten by een te voegen, en te genesen.
Oft nu die geluckige ziele in de voorseyde gevallen gansch en geheel gebleven is, ook in yeder gesepareert lidt, namentlijk sonder de welcke een naturelijk lichaem geleven can, en staet ons niet toe t'ondersoeken, die weten dat Godt Almachtig is, noch niet omogelijk is alle woordt, en aen den genen die gelooft, dat hy dese uytgelesen maegt verkoren heeft, om te triumpheren over sessentachtentig duysent duyvelen, aen de welke Godt hadde toegelaten haer te oeffenen, ende aen te doen al wat hunne duyvelsche boosheyt conde gepeysen, behoudens 't gene haer eere en maegdelijke suyverheyt raekte, op dat 't gene eens in Job geschiedt was, in den tijdt van soo veel jaren, en by naer alle nachten soude vernieuwt worden, noch selver haer leven sparen, 't welk den Schepper ende Heere van 't leven, conde en vermocht allen oogenblicken wedergeven, oft tegen nature behouden. Geloovelijk en soude ook niet zijn 't gene de duyvelen gedaen hebben, ten waer ons, uyt treffelijke Oudt-vaders, ja de Heylige schriften kennelijk waer, alsulke dingen van de duyvelen, aen andere menschelijke lichamen, Godt toelatende noch geschiet te zijn. Kenbaer is, gelijk geseydt is, d'Historie van Job, en des Soons van den welken men leest by den Evangelist Marcus aen 't 9. Cap. Waer hem den duyvel aenveerde, soo stoote hy hem ergens tegen, ende hy schuymde, ende krijsselde met de tanden, ende hy verdorret: ende hy heeft hem dikmael in 't vyer, ende in 't water geworpen, om dat hy hem dooden soude. Daer wy ook noch lesen by den H. Lucas aen 't 8. Cap. Eenen mensch beseten van een legion, dat is, van ses duysent ses hondert ses en sestigh duyvelen. Wat en heeft den H. Antonius van de duyvelen niet geleden? verbaeselijke dingen, seker en qualijk geloof baer, ten waer sy van den | |
| |
seer wysen Athanasius, in sijn leven beschreven waren.
Dese Maget ergo Christi, Christina van Godt en de menschen bemindt, oudt zijnde 't seventigh jaer, is van dit verganckelijk, naer het eeuwigh en geluckigh leven gegaen, den sesden van November in 't jaer duysent dry hondert twelf, ende alhoewel slechtelijk op het Kerk-hof van Stumbele begraven, heeft nochtans dadelijk in soo claerblijkelijke Mirakelen begost uyt te schijnen, dat Theodor Grave van Cleef geoordeelt heeft, dat haer beenderen op een eerlijker plaetse gestelt moeten worden: 't welk doen hy mee doende was, is 'er tusschen sijn vingeren, uyt een van haer beenderen olie gevloeyt, met de welke hy, vol van betrouwen, sijne lamme lenderen strijkende, is op staende voet genesen geweest, en die in een koetse daer gevoert was, is frisselijk te peerdt naer huys gereden. Daer naer Guillielmus eersten Marquies van Gulik, met oorlof van sijnen doorluchtighsten broeder Walramus Hooghweerdighsten Arts-bisschop van Ceulen naer Nideken, en van daer na Gulik, van Guillielmus Hertogh van Cleef, den twee en-twintighsten Junij in 't jaer 1568. met het doorluchtig Capittel vervoert, ende daer siet men noch heden haer verheven Tombe voor den ingank van den Choor. Sy en is noch niet in de H. Kerke gecanonizeert, alhoewel 't selve van sijn Heyligheyt den Paus van Roomen versocht is geweest. Uyt den 4. boek van Junij, der werken der Heyligen, beschreven door den Eerweerdigen P. Daniel Papebroek Priester der Societeyt Jesu.
| |
Den weerdigen Broeder Petrus Daken van S. Dominicus Orden.
Petrus Daken was een seer geleert Man, en van groot gesagh. Hy was den eersten onder de Leesmeesters van d'Order, en is tweemael in Gotlandt, sijn Vaderlandt Prior geweest. Hy was ook van jonkx af tot de devotie seer genegen, en wenschte | |
| |
eenen persoon te vinden die hy in de selve mochte naervolgen 't welk twintigh jaren daer naer geschiet is, als volght.
Sekeren Pater, die een zieke Mevrouwe gonk besoeken, heeft hem voor Compagnion mede genomen, en passerende lankx Stumbele, heeft hy de Maget Christien (van de welke wy nu gesproken hebben) gesien, ende hoe dat sy tot seven mael toe, van de duyvelen tegen den muer gestooten wierdt, sonder suchten nochtans, en daer d'andere vol vrees waren, soo lachte hy, tot dat Christien in de voeten gequest zijnde, hem die teenemael bebloet thoonde. Alsdan heeft hy versocht om met d'andere by haer te mogen blijven waken, 't welk geschiede, om dat de Religieusen door hunne belesinge somwylen al wat de macht der duyvelen krenkten.
Wederom dan comende, is van alle de tegenwoordige blydelijk ontfangen, en versocht de plaets te nemen van sijnen Compagnion, in de welke doen hy wat stillekens geseten hadde, heeft de Dochter van hem gevraeght, hoe dat sijnen naem was, en hy heeft geantwoordt, ik heete Peeter. Doen heeft sy geseydt, Peeter, goeden Broeder, verhaelt ons yet Godtvruchtighs, want ik hoor dat geeren, alhoewel ik daer luttel can op peysen, om de geduerige voorvallen die my overcomen, daer ik seer droeve omme ben. Hy dan om haer, en de bywesene te voldoen, al is 't dat hy de tael niet seer wel en cost, heeft evenwel twee stichtige exempelen uyt de Legende der Broeders vertrocken: t' een, hoe dat de H. Maget, seker Carthuyser geleert hadde, hoedanighlijk hy haer moest dienen en beminnen. d'Ander, hoe sekeren Broeder van sijn Order verlost was uyt het Vagevier, in 't welk hy vyfthien jaren hadde gelegen, door de Misse die eenen ouden Broeder, sijnen goeden vriendt voor hem gelesen hadde. Naer welke exempelen hy heeft wat opgehouden van spreken: Ende siet de voorseyde Doch- | |
| |
ter heeft terstont meer als naer gewoonte beginnen te suchten, ende gelijk hy van haer vraeghde de reden, heeft sy geantwoordt, datse by haer knien gequest was, ende heeft den nagel getoont met den welken de wonde was geschiedt, en den selven gekregen hebbende, heeft dien Peeter in eeren gehouden: ende naer Ceulen wederkeerende, vol troost zijnde, heeft hy gebenedyt den nacht in den welken hy eenen nieuwen geest, met groote affectie tot Christien gekregen hadde.
Op eenen anderen tijdt met den Biechtvader wedercomende, lette Peeter op al de manieren van Christien, die met hun aen tafel sat, en prijsde die seer, want sy was seer sober, betamelijk in haer woorden, en vrolijk in den geest. Daer naer siet hy, hoedanighlijk sy opgetogen wordt, de welke naer dry oft vier uren tot haer selven gecomen zijnde, begost wat te spreken, veel wonderlijke beweegselen te toonen, dan overvloedelijk te weenen, nu de vrienden en vyanden te recommanderen, en ten lesten aen de vragen van Peeter t'antwoorden: en heeft hem verhaelt de quellinge des duyvels padden: en water op sijn handen stortende, wordt sy tot hem seer genegen: ende onder de cautenantie der Seraphinen, is hy verwondert van haer opgetrokentheyt, ende siet op haer slinker handt een bloedtvervig Cruys met bloemen verciert, doen hy haer sijnen geteyboek gaf.
Hem wordt ook van de vrienden geseydt, dat de teekenen van onsen Salighmaker in Christien sigh veropenbaerden, ende hoe dat sy, op den goeden Vrydag bloedt gesweet hadde.
In de Cisterne van den duyvel geworpen zijnde, heeft haer daer helpen uyt trecken, en t'huys dragen, en met groote moeyte haer gestilt, over het misnoegen dat sy hadde, van datse van manspersoonen in desen toeval geraekt was geweest. Daer naer heeft Peeter Christien adieu geseydt, en is naer Parijs gereyst, en in den tijdt dat hy daer woonde, | |
| |
heeft sy hem dry brieven gesonden, door de welke sy hem te kennen gaf hare gesteltenisse, en droefheyt om sijn afwesen, niemant hebbende op den welken sy sigh betrouwde, als gelijk op hem.
Op welke brieven Peeter heeft geantwoordt, dat hy noyt en heeft gesocht haer liefde op hem te trecken, maer wel die te willen vast hechten aen haren alderliefsten Bruydegom, in den welcken alleen, hy haer beminde, als gelijk sy van den selven uyt 'er herten werdt bemindt, ende daerom acht hy haer geluckigh, om dieswille dat sy in den selven alles besit, ten respecte van hem alles versmaet, ende in hem, niet in haer selven, leeft als gelijk den Hemelschen Minnaer in haer, welckens af-beeldinge op haer aenschouwende, sijnder wonden wenscht ook eenigsints deelachtig te mogen worden, en dat om die reden alleen sy moet gelooven, datse van hem wordt bemindt.
Hier naer met een overcomende gelegentheyt, haer besoekende, en sprekende met Christien van Godt, en sijnder liefde, heeft sy naer andere proposten geseydt: aengesien Broeder Peeter, gy nu zijt om wederom wegh te gaen, soo ondervrage ik u van seker heymelijke sake: soo gy die weet, segt my d'oorsake onser grooter liefde, die wy tot malkanderen hebben. Hy van alsulke vrage verwondert zijnde, noch wetende waer op sy uyt was, heeft geantwoordt, dat hy geloofde, dat Godt den oorspronk en grondt hunder familiare vriendtschap was, ende sy, 'k en twijffele geensints van u seggen: maer ik versoeke van u, oft gy hier van eenige merckelijke preuve, oft particuliere gratie hebt gehadt. Hy hier op, om niet te liegen, niet haestig zijnde om t'antwoorden: want hy vreesde het vroegen sijnder conscientie, om dieswille dat hy van haer gedroomt hadde, dat hy haer heel nat tusschen sijn armen droeg: welcken droom daer naer waerachtelijk geschiet was, doen hy haer uyt de Cisterne getrocken, en t'huys gedragen hadde. Soo heeft | |
| |
sy dan voorts geseydt: ik weet dat den tijdt van ons scheyden, en mijnder verlatenisse aenstaenden is, daerom wil' ik u kenbaer maken seker secreet, 't welk ik anders niet en soude doen. Gedenkt u wel, dat als gy den eersten keer by my, met Broeder Walterus, goyer memorie, quaempt, dat ik my ontrent u, in 't vallen van den dagh op een cussen wat nederleyde? en als hy geseydt hadde, dat hy 't indachtig was, heeft sy daer by gevoegt, dan is my, mijnen Heer, op dien tijdt veropenbaert, en ik hebbe mijnen alderliefsten gesien, en hem hooren seggen, Christien kendt gy, en hebt gy wel ondersocht den staet en conditie van dien persoon by den welken gy nederlight? aen den welken doen ik seyde, Heere dien Man en kenn' ik niet, noch en hebbe sijn aensicht oyt met myn lichamelijke oogen gesien: dan heeft den Heere voorders tot my geseydt, siet dien mensch neerstelijk aen, want hy is uwen vriendt, en sal blijven, hy sal veel voor u doen, ende gy sult ook voor hem doen, dat gy voor niemandt van de werelt en soudt doen, en zijt versekert dat hy u ook in 't eeuwigh leven sal by blijven: en dat is Peeter de reden, dat ik u beminne, ende familier my tot u toone: 't gene ik u nu, en niet eerder en hebbe willen verclaren, om dieswille dat wy haest van malkanderen sullen gescheyden worden, noch en weet niet oft wy ons in dit leven meer t'samen sullen sien. Ende hem uytgeleydt doende, heeft sy aen hem gegeven vier blaren papier, op de welke haer leven beschreven stondt, en soo met droefheyt haer af- scheet genomen.
Christien in 't jaer 1272. aen Peeter schrijvende, laet hem weten het groot gevoelen dat sy van sijn afwesen heeft, ende hoe den duyvel haer valschelijk en bedriegelijk geboodtschapt hadde, dat hy vermoort was; ende haer excusie nemende van haer selden schrijven, seght sy, gy moet weten dat ik liever aen u, als gy my soude schrijven, en dik- | |
| |
wilder soude geschreven hebben, waer 't saken ik de gelegentheyt der boden gehadt hadde. Boven dien dat ik selver conde schrijven, dan soud' ik schrijven 't gene nu niet en betaemt door andere te doen, maer 't selve alleen moet doen, en volgens u seggen dat dien verstroyt is, die op twee dingen uyt is, soo achtervolgens wens' ik d'uwe alleen te sijn. Is 'er yet van uwen dienst, u-lieden en heeft maer te commanderen, ende sult bevinden, dat ik altoos gereet sal zijn om te besorgen 't gene gy van noode hebt, vaert wel in den Heere Iesus Christus.
Peeter hier op antwoordende, seght dat hy aen haer schrijft uyt een besondere genegentheyt, de welcke in Godt alleen, die over al tegenwoordig is, gevestight is, ende haer 's Bruygoms, die d'eenige oorsake is der gemaekte vriendtschap onder hun, en den welken hy wenschende alleen te beminnen, niet eens en dachte van haer bemindt te worden, maer door haer sijne liefde tot Godt te grooter soude zijn. Hy verwektse om 't selve te doen, uyt enkel liefde in Godt, tot 'er tijdt toe datse den selven in den Hemel geniet: ende soo sy daer eerst comt, versoekt hy van haer, dat sy soude gelieven te bidden, dat hy haest magh volgen, op dat sy t'samen volcomentlijk, gerustelijk, en in der eeuwigheyt mogen met Godt vereenigt blijven, voorders alderliefste tot dat dien dagh comt, de gerustigheyt der vrede, de claerheyt der wetenschap, ende de blijdtschap des herte zy, en blijve onder ons: en laet ons daer en tusschen soo op ons hoede zijn, dat niemant van onse eendrachtigheyt, toelatinge, en liefde, geschandalizeert en worde, maer ter contrarie, 't licht onser Hemelsche wandelinge, magh de herten van alle andere in de liefde Godts ontsteken, in de devotie volmaken, ende de dolende mogen verandert worden. Want hier van zijn wy, versekert, dat, hoe veel en hoe groote wy door onse goede wercken en exempel sullen gesticht hebben, wy van alle | |
| |
hunne verdiensten, soo seer als sy, sullen geglorificeert worden: en ter contrarie, soo veel door onse zeden sullen onsticht hebben, soo veel te meer tormenten sullen ons aengedaen worden. Daerom moeten my behoedelijk wandelen, mits wy alle dingen doen voor de oogen des Rechters die alles siet. Vaert wel in den Heer myn liefste Christien.
Eyndelijk in wat jaer dat Peeter gestorven is, en weten wy niet: men vinden maer in eenen brief van Broeder Folguinus aen Christien geschreven, hoe dat hy haer, met groote droefheyt en tranen laet weten, dat hunnen Eerweerdigen Vader, Broeder Petrus, eertijdts Prior en Leesmeester van hun huys, in den Vasten, uyt dese werelt gescheyden was, wiens ziele hy in haer heylige gebeden sorghvuldiglijck recommandeerde. En voorders versoekt dat ook alle de Susters, die niet alleenelijk by haer zijn, maer ook die van Ceulen, de welke den selven Eerweerdigen Vader hebben gekent, voor sijne ziele souden gelieven te bidden. Hier naer heeft Christien aen den glorieusen vinger van Peeter, bescheedelijk gesien eenen gouden rink, in den welken was eenen claerblinkenden steen, op den welken gegraveert stondt, Jesus Christus is u-lieden eeuwige trouwe: maer wat 'er van binnen stondt geschreven, en heeft sy noyt willen seggen.
Den voorseyden Eerweerdigen Vader heeft noch gehadt twee andere Jouffrouwen, Beggyntjens, die sijn biechtkinderen waren, van de welke d' eene over de twee en seventig jaren oudt, heeft om haer menigvuldige pijnelijkheden van Godt groote vertroostingen ontfangen, ende gelijk hy aen Christien schrijft, op vier jaren en half tijdts, noyt en heeft gelegen, maer bynaer continuelijk blijven sitten, weynigh connende gaen. Geduerende welken tijdt, sy maer twee keeren ter weke en at, en dan noch maer water en broodt, en 't selve alleenelijk in sulker quantiteyt, dat hy niet en meyndt | |
| |
dat het in 't gewicht, te boven gonk het broodt van eenen stuyver, Ceuls gelt, en dat was noch bruyn Broodt.
d'Andere ontfonk van Godt wonderlijke gratien, en kreeg veel revelatien: 's en at noyt veesch, dronk selden bier, gebruykte luttel suyvel. Alle Vrydagen wierdt sy ontgeest, welk begost van smiddernachts, en 't was avondt al eer sy tot haer selven quamp, ende somwylen de wonden, en teekenen der Passie Christi saghmen op haer Lichaem. Gesondt zijnde, droeg sy alle dagen, uytgenomen de groote feest-dagen, een rouw hayren kleedt. Sy was in 't gebedt, en mediteerde seer dikwils, gaf veel aelmoessen, en den armen gedienstig: van de welke ik noch meer soude seggen (schrijft Peeter) waer 't dat ik den tijdt hadde: dit evenwel moet gy weten datse my veel goedts doet, en u wonderlijk bemindt. Sy heeft my boven dien voorseydt, wat in uwe brieven stondt, al eer ik die ontfangen hadde. Sy noemt u altijdt Suster, om dieswille dat ik haer hebbe geseydt, dat gy mijn dochter zijt, en dat gy my u Vader heet. Sy wenscht seer, waer 't mogelijk u te sien, ende sy hoopt dat haer begeerte sal geschien, soo sy blijft leven, seggende dat gylie alle dry by een moet wesen. En sy hebben haer tot hun geselschap door alsulken brief genoodt.
| |
In dat binnenste der liefde Christi, aen myn alderliefste Suster Christien van Stumbele Helborgis en N. gesusters naer den bloede en geest in Gotlandt, Beggyntjens anders genoemt met pure liefde in den Heere Saluyt.
Hebbende veelderley dingen van uwen staet, uyt Broeder Peeter Leesmeester der PP. Predikheeren onser stadt, gehoort, zijn wy uyt 'er herten vertroost, en gelijkelijk verheught geweest. Onder de welke ons is geseydt, dat u-lieden Vader en Moeder doot | |
| |
zijnde, lichamelijken troost ontbreekt. Oversulkx, gelijk den Heere ons heeft verleent, een cleyn Vaderlijcke Erve, met eenige huysinge, en in de selve niemant ter werelt en woont, als wy onder ons tweën, soo is 't dat wy u tot de selve nooden, als alderliefste Suster, biddende, dat u gelieve onse bywesinge te aenveerden: en alhoewel wy een arm leven beleven, is 't selve ons nochtans soet en aengenaem, door de geduerige visitenen troost, die wy ontfangen van de Paters Predikheeren, die in onse stadt woonen. Den Heere gelieve uwe wegen naer onse quartieren te schicken, en uwen wille te buygen tot ons, op dat wy t'samen ons mogen vertroosten, en verblijden in den Heer. Comt alderliefste Suster, en aldersoetste vrindinne in Christo.
| |
Hilla van den Berge.
Sy was een van de Beggyntjens, die te Stumbele met Christien familiaer waren, en haer gade sloegen: van de welcke den voorgemelden Peeter dusdaniglijk schrijft. Hilla van den Berge Nicht van Christien, en in allen haren troost, ende tribulatien, een onscheybare medegesellinne, welkers aensicht, soo in voorspoet, als tegenspoet, ik oyt hebbe verandert gesien, is alles pryselijk. In de droefheden, staet sy onvervoerelijk, in de blijdtschap en voorspoet voorsichtig, en thoont dat sy een Maegt is met' er daedt, habijdt, en aenspraek. Haer jocken was sonder spotten, en haer schimpen, ernstig ende heftig, om dat sy alle dingen wel nam, sonder haer iverans in te quellen. Ik en weet niet, oft ik suyverder dochter naer Christien oyt gesien hebbe. My docht datse niet en conde sondigen. Ende Godt is bekent, dat ik in haer gelaet en handelinge, oyt teeken, of woordt van dertelheyt in haer hebbe gemerkt, alhoewel ik daer nouw op lette, die met haer dikwils, en langen tijdt ben familiaer geweest.
| |
| |
Men gelooft dat ALEIDIS Beggyn, blindt is geworden van crijten, ende nochtans, en beweende sy haer blindtheyt niet. Sy heeft boven dien, seven jaren plat te bedde gelegen, ende in alle hare onmacht, een wonderlijke verduldigheyt gethoont. Haer deughden en zijn niet uyt te spreken, selver voor die haer kennen, want al wat, en hoe veel datmen soude seggen, en waer op veel naer niet genoeg. Dese somtijdts den meer genoemden Peeter ondervragende, seght my eens goede Aleidis, hebt gy wel yet gehoort, oft verstaen, van 't gene geschiedt is aen Christien, op den goeden Vrydag, ten tijde van den Goddelijken dienst, alswanneer gy alleen by haer waert? en sy heeft geantwoordt, datse sulk een gerucht heeft gehoort, als oft alle gevrichten van eenen mensch los gongen, oft craekten, die met gewelt uytgerijkt wordt, en als hy vraegde, oft sy geen stemme gehoort en hadde, heeft sy geseydt, ik hebbe voysen en woorden verstaen, die ik myn leven noyt en sal verclaren.
Myn Heer JOANNES, Plebaen van Stumbele, en der Beggynen Regeerder, was een Man seer suyver van leven, wel gemaniert, gaf veel om Godts wil, en van groote devotie, alle welke gaven om 't eerst in hem uytstaken, nochtans gestorven zijnde, den vijfden Julij 1277. en is maer in 't jaer 1280. op het jaer getyde van sijnen sterfdag, door Christien, die met begeerte heeft begeert voor hem te voldoen, uyt de pynen des Vageviers verlost geweest. Alles getrocken uyt het Leven van Christien, als boven.
|
|
Auteursrechtvrij