Leesgoed. Jaargang 14

Nieuws en ander nieuws

Pluim van de maand

december is voor Schoenmaker Martijn van Leo Tolstoj (De Vier Windstreken; bewerkt door Willem Wilmink, illustraties Bernadette). De Pluim van de Maand januari is voor Waar is mijn potje? van Tony Ross (Van Goor; vertaling Henny Kroonenberg).

De Pluim van de Maand wordt uitgedeeld door een jury namens Bobo, Margriet en Studio aan boeken voor kinderen die nog niet of nog maar net kunnen lezen. Die van januari is de negenentwintigste Pluim; in Leesgoed nummer 4 (kinderboekenweeknummer) zal een overzicht gegeven worden. Nadere inlichtingen over deze prijs zijn te krijgen bij Marcella Pleysier, telefoon 023-304360, of postbus 6003, 2001 HA Haarlem.

Boekenleeuw

De Boekenleeuw is sinds 1986 de opvolger van wat in de wandeling wel de Referendum-prijs werd genoemd, en wordt nog steeds onder auspiciën van de Vlaamse Vereniging tot Bevordering van het Boekwezen uitgereikt tijdens de Antwerpse boekenbeurs, die meestal begin november plaats vindt. In 1986 ging de prijs naar Gregie de Maeijer voor Pief, poef, paf, mijn broek zakt af (Davidsfonds), naar Riet Wille en Tine Vercruijsse voor Raadsels te koop (Lannoo), Lisette Hoogsteijns voor Kinderen van de Falls (Lannoo) en Hilde Vandeweghe wegens de vertaling uit het Duits van Anton van Edith Schreiber-Wicke (Clavis).

E. du Perron-prijs

Een nieuwe prijs, een van de prijzen die de Katholieke Universiteit Brabant heeft ingesteld, en tijdens het feestelijke lustrum van de subfaculteit letteren uitgereikt aan Halil Gür, voor zijn werk. Van Gür verscheen vorig jaar Landkaart van mijn kinderjaren, leesbaar voor twaalf en ouder, en eerder Gekke Mustafa en andere verhalen.

Staatsprijs voor jeugdliteratuur

Nee, niet de Nederlandse, want die wordt nog

[p. 45]

steeds niet uitgereikt, maar de Belgische, die overigens ook om de drie jaar wordt toegekend. In 1986 was hij voor Mariette Vanhalewijn wegens Kleine Adam.

International award for research into children's literature

Of eigenlijk International Brothers Grimm Award, want zo gaat-ie heten, een prijs voor iemand die ‘has performed outstanding work in research into children's literature, or has contributed remarkably to such research and to the promotion of children's literature’. De prijs is voor een of meer personen, niet voor een instelling. Initiatief tot deze prijs nam het Internationale Instituut voor Kinderliteratuur in Osaka, en dat instituut neemt ook de organisatie op zich. Het geld komt van de Kinran Stichting. De prijs houdt vermoedelijk een oorkonde in, maar zeker ook 10.000 US$ en een reisje naar Japan om het spul in ontvangst te nemen. De jury bestaat uit tien personen. Zeven daarvan zijn al benoemd: Michio Namekawa, Yasuo Suga, Shuji Kawakama, Klaus Doderer, Denise Escarpit, Anne Scott MacLeod en Göte Klingberg. Allen professor of professor geweest, behalve Kawakami die voorzitter van de Kinran Stichting is.

La vache qui lit 1986

Ofwel de Zürchner Kinderbuchpreis, in de Kinderbuchladen van Zürich uitgereikt aan Monika Hartig wegens Wann blüht der Zuckertütenbaum (Arena).

Ezra Jack Keats Award 1986

Wordt met medewerking van Unicef bekostigd en uitgereikt door de United States Board on Books for Young People, en is bedoeld ter aanmoediging van illustratoren die ten minste één en ten hoogste drie kinderboeken hebben geïllustreerd. Het is een internationale prijs, althans, dat is de bedoeling. Voor 1986 waren er kandidaten uit Canada, de VS en Mexico. Afgezien van twee vertegenwoordigers van Unicef kwamen ook de juryleden uit die landen. Winnaar in 1986 was de Mexicaanse illustrator Felipe Davalos, wegens zijn werk voor Las tortugas de mar en Un asalto mayúscula. Andere kandidaten waren uit Canada Karen Patkau, Ken Nutt en Robin Muller, uit de VS Lark Carrier, Petra Mathers en Mary Szlagyi, en uit Mexico Carlos Pellecer López, Rogelio Narranjo en Pedro Bayona.

Smarties Prize 1986

De Grand Prix van de Smarties Prize for Children's Literature 1986 (Meneer Jamin, waar blijft u nu toch?) ging naar Jenny Nimmo voor The snow spider (Methuen, illustraties Joanna Carey). Het levert Nimmo £ 7000 op. Er waren ook prijzen in categorieën (£ 1000 ieder). Die gingen naar Geoffrey Patterson voor The goose that laid the golden egg (Deutsch) in de categorie 6 years and under, naar Jenny Nimmo voor The snow spider in 7-11 years, en de categorie Innovation werd gedeeld door Michael Palin, Alan Lee en Richard Seymour voor The Mirrorstone (Cape) en Miss Pinnell and the children of Sapperton School voor Village Heritage (Sutton). De Smarties Prize wordt betaald door Smarties en uitgereikt door Book Trust (voorheen National Book League).

Peter Härtling Preis 1986

Er waren meer dan honderd manuscripten ingestuurd, en daaruit koos een vijfkoppige jury twee publikabele manuscripten, La Gatta heit die Katze van Cordula Tollmien en Gro am Himmel van Reinhold Ziegler. Deze titels verschijnen dit jaar bij Beltz & Gelberg. De gelukkigen konden bovendien de aan de prijs verbonden DM 10.000 delen.

Heinrich Wolgast Preis 1986

Uitgereikt voor de eerste keer, door de Arbeits-gemeinschaft Jugendliteratur und Medien van de Gewerkschaft Erziehung und Wissenschaft. Winnaar was Klas Ewert Everwyn voor zijn boek Achtung Baustelle (Signal/Arena).

Preis der Leseratten

Voor de veertiende keer deelde de Schüler-Express (ZDF) de prijs van de leesratten uit. Dat gaat zo: 36 volwassenen en 52 kinderen kozen uit 92 ingezonden boeken (weinig!) 19 titels. Die titels werden beoordeeld door een jury van vier meisjes en drie jongens van 13 tot 17 jaar, met de opdracht de vijf mooiste te kiezen. Dat waren Frank guck in die Luft van Klaus Kordon (Beltz & Gelberg), Wenn man Wölfe finden will van Hans Georg Thient en Hans Dieter Schreeb (Arena), Pa auf, da Mutter nichts anstellt van Sigrid Schwörer (Ensslin und Laiblin), Man nennt mich Ameisenbär van Christine Nöstlinger(Oetinger) en Das Mädchen von den Glashausbergen van Ursula Lohmeyer (Aare).

Luchs 1

Weer een nieuwe prijs in de Bondsrepubliek. Radio Bremen en Die Zeit laten een jury jaarlijks een bijzonder boek uitkiezen. In de jury: Rudolf Wenzel (voorzitter), Birgit Dankert, Jo Pestum, Jürgen Spohn en Ute Blaich. Titel: Das Leben des Frederick Douglass als Sklave in Amerika von ihm selbst erzählt van, inderdaad, Frederick Douglass (Lamuv). Luchs is Duits voor lynx.

Oldenburger Jugendbuchpreis 1986

Ging naar Heike Bürger-Ellermann voor het manuscript Ein Brief in der Kapuzinerkresse, en naar Jochen Sommer voor Rosas Gold und die Schatzgraber (Anrich).

Marlen Haushofer Preis 1986

In 1986 voor het eerst uitgereikt en, als we het goed hebben, bedoeld voor schrijvende vrouwen. De prijs wordt toegekend door de Initiative Schreibende Frauen in Baden-Württemberg. Winnares was Lotte Betke, waarvan ook in het Nederlands titels zijn verschenen. Marlen Haushofer was een Oostenrijkse auteur.

Boston Globe Horn Book Awards 1986

Deze prestigieuze Amerikaanse prijs werd toegekend aan Zibby Oneal voor In summer light (Viking Kestrel, bij Lemniscaat verschenen als Zomerlicht) in de afdeling fictie, aan Peggy Thompson voor Auks, rocks and the Old Dinosaur: inside stories from the Smithsonian Museum of National History (Crowell) in de afdeling non-fictie, en aan Molly Bang voor The paper crane (Greenwillow) in de afdeling illustraties.

Regina Medal

Een medaille van de Amerikaanse Catholic Library Association werd wegens ‘lifetime dedication to the highest standards of literature for children’ uitgereikt aan Lloyd Alexander.

Alex Wedding Medaille 1986

In de DDR worden jaarlijks veel medailles wegens verdiensten op het een of andere gebied uitgedeeld. Eén van die gebieden is het kinderboek, waar verscheidene prijzen en eremetalen worden uitgedeeld. Deze is voor verdiensten ten behoeve van het kinderboek en werd ontvangen door Barbara Fischer en Ilona Stäckling van het Kinderbuchverlag in Berlijn, door Edeltraut Milius van de bibliotheek van Cottbus, en door Lothar Steffen van de cultuurraad van Cottbus.

Verlagspreise des Kinderbuchverlages 1986

Het ruim van gemedailleerde medewerkers voorziene Kinderbuchverlag in Berlijn (DDR) deelt zelf ook prijzen uit. De Hans-Baltzer-Preis voor de illustratrice Eva Johanna Rubin, de Sally-Bleistift-Preis voor de auteur Birgit Kilian, de Edwin-Hoernle-Preis voor onderzoe-kerbibliothecaris Heinz Wegehaupt (hoofd van de kinderboekafdeling van de Deutsche Staats-bibliothek in Berlijn) en de Plakette ‘Rotes Flügelpferd’ voor het DDR-Zentrum für Kinderliteratur.

Verlagspreis des Verlages Junge Welt Berlin

Bedoeld ter bevordering van de populair-wetenschappelijke kinderliteratuur voor kinderen die nog maar net kunnen lezen. Toegekend aan de auteur Annegret Hofmann en de illustratoren Helga Leue en Rudolf Platzer.

Schönste Bücher der DDR 1985

Dat waren volgens de jury Reimerei und Abenteuer van Kito Lorenc (Domowina), Fabeln und Bilder verzameld door Manfred Schmidt (Kinderbuchverlag), Der Iltis (sprookjes uit de Oekraïne; Kinderbuchverlag), Mein Vöglein mit dem Ringlein rot onder redactie van Heinz Wegehaupt (Kinderbuchverlag), Verkehrte Welt van Benno Pludra (Kinderbuchverlag), Piet Himp und der Geselle Wind van Helma Heymann (Junge Welt), Warum? Weshalb? Wieso? (Junge Welt) en Lesebuch - Klasse 3 (Volk und Wissen). En de auteur Uwe Kant kreeg de Vaterländischer Verdienstorden in zilver. Het was niet de eerste prijs die hij ontving. Naar de illustrator Klaus Ensikat ging de Kunstpreis der DDR.

Rattenfänger-Literatur-Preis

Een prijs van de stad Hameln, inderdaad, en laatstelijk toegekend aan Gerhard Holtz-Baumert en Klaus Ensikat voor Daidalos und Ikaros.

Prix de l'ACELF 1986

Van de prijzen van de Association canadienne d'éducation de langue française is er eentje bestemd voor een auteur van een boek voor jonge kinderen, en eentje voor een auteur van een boek voor oude kinderen ofwel jongeren. In 1986 gingen die prijzen naar Cécile Gagnon voor Où ça mène le progrès?, en naar Yves Beauchesne en David Schinkel voor Deuxième chance. Gagnon had de prijs ook al in 1980 in de wacht gesleept, voor Alfred dans le métro.

Biennale

De prijzen van de Biennale van Illustraties in Bratislava zijn verhoogd. De Grand Prix levert 35.000 Tsjechische Kronen op (was 20.000), de Gouden Appel 15.000 (was 10.000) en de Plaque 5.000 (was 2.500). De inzending voor Nederland wordt verzorgd door de Nederlandse sectie van de IBBY, per adres Joke Thiel, NBLC. Deelnemers voor 1987 (zie agenda) hadden tussen 1 en 20 februari hun werk kunnen brengen of sturen (onder vermelding van Biennale Bratislava) naar de heer De Rijk, Oostelijke Handelskade 19, 1019 BL Amsterdam. De inzending voor Vlaanderen wordt verzorgd door het Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur in Antwerpen.

Jaarboek

In november 1986 verscheen bij Dedalus Bubi 5, jaarboek Vlaamse jeugdliteratuur 1986. Dit keer is het jaarboek voorzien van een jaaroverzicht, van redacteur Luk Lammens, waarin een jaar Vlaamse (en uitsluitend Vlaamse) kinderboeken en het wel en wee eromheen belicht wordt. Hoewel, uitsluitend Vlaams... Na de beschrijving van de teloorgang van Pluizer volgt: ‘De mededeling dat Annelies Devos door het Nederlandse vakblad En nu over jeugdliteratuur werd opgevist, kan voor de gedupeerden slechts een magere troost zijn. Om een bres te

[p. 46]

kunnen slaan tussen Noord en Zuid zal ze het als één van de weinige Vlamingen in het Nederlandse jeugdboekenwereldje behoorlijk lastig krijgen. In Boek en jeugd 1986/1987 wordt immers nog eens netjes geïllustreerd hoe minachtend men boven de Moerdijk op Vlaanderen neerkijkt. Van de “ca. 1500 titels van goede kinderboeken” komen er hooguit 25 van Vlaamse auteurs. Vaak ontbreken de belangrijkste titels. Wie ook publiceert bij een Nederlandse uitgeverij maakt meer kans. Bubi vier werd na één jaar nog niet besproken door het NBLC en werd niet opgenomen in de vakliteratuurlijst. Vlaanderen telt naar verluidt slechts twee instellingen die zich bezighouden met jeugdliteratuur; in Nederland zijn het er vierentwintig. Er zijn geen ergere blinden, dan degenen die niet willen zien.’ Plezant om als visser te worden gekenmerkt. Voor de houding bezuiden de grens (nietde Moerdijk) is het intussen tekenend dat er al van uit wordt gegaan dat de vis het lastig zal gaan krijgen. De voorstelling als zou ons Leuvens redactielid al Vlaanderend tegen een meute moeilijke Hollanders moeten optornen mag als onjuist worden afgedaan. In Bubi 5 worden de juryverslagen van de Vlaamse Kinder- en Jeugdjury gepubliceerd, en die betreffen 27 bijna uitsluitend Vlaamse titels. Achterin adressen van Vlaamse auteurs en illustratoren. Voorin nog drie verhalen van de hoofdwinnaars. Overigens, Leesgoed zal berichten over alle Bubi's die de redactie bereiken.

Keuzelijsten

In de meeste Nederlandse, en ook in een aantal Vlaamse, bibliotheken zijn keuzelijsten te krijgen, folders die een dertig- tot vijftigtal titels presenteren over een bepaald onderwerp, van een bepaalde auteur of voor een bepaalde leeftijd. Die lijsten zijn in pakjes van vijftig bij het NBLC te bestellen. Het KCLB in Antwerpen heeft het anders aangepakt, min of meer vergelijkbaar met de advieslijsten voor het opzetten van een schoolbibliotheek die het NBLC ook uitgeeft. De lijsten van het Katholiek Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening zijn dik, 40 tot 80 pagina's (half A-4), en per stuk te bestellen voor 35 of 50 BF. De laatste vijf onderwerpen: Boeken voor moeilijke lezers (hierover bestaat ook een advieslijst), Prentenboeken, Kinderbijbels, Wat fijn dat je kan lezen! Keuzelijst eerste lezers en Nederlandstalige uitgaven over jeugdliteratuur en jeugdbibliotheekwerk 1965-1985.

Anton Glanzelius in Mijn leven als hond.

Schooltelevisie en kinderboeken

Inmiddels is het prentenboek Kijk mij nou verschenen, behorend bij het in januari en februari herhaalde gelijknamige programma voor kleuters. Een herhaling was ook Pak je prentenboek, in diezelfde maanden uitgezonden. Herhaald in de periode januari-april wordt Ik zoek, ik zoek een kinderboek: op dinsdag 13 en 27 januari, 10 en 24 februari, 10 en 24 maart en 7 april om 14.00, met herhalingen op de vrijdag om 10.00. Nieuw daarentegen is Boekenbuis, bestemd voor de zes- en zevenjarigen (groep 3 en 4 van de basisschool). Boekenbuis bestaat uit vier programma's, vier prentenboeken, werkboekjes en een handleiding, en de bedoeling is prentenboeken te gebruiken in de lees- of taalles. Het project wordt in verscheidene nascholingscursussen in het Speerpunt lezen-raam gebruikt. De prentenboeken zijn Ik kom je opeten van Tony Ross, Dikke vrienden van Helme Heine, De appelmoesstraat is anders van Joke van Leeuwen en Ik en mijn opa van Friedel Schmidt. De uitzendingen vinden plaats op maandag 9 en 23 maart, 6 april en 4 mei om 14.30, met herhalingen op woensdag 11 en 25 maart, 8 april en 6 mei om 9.30. Samenstellers Frank Alsema, Hans van Driel, Ineke Fredriks, John Louws en Cathy Spierenburg. Alles, ook de prentenboeken, is bij de NOT te bestellen, Noordse Bosje 18, 1211 BG Hilversum, telefoon 035-19544. Dat geldt natuurlijk ook voor de Schooltv-gids die ook voor dit bericht de bron was.

Over kinderboeken

De Teleac-cursus Over kinderboeken wordt herhaald. De televisieuitzendingen zullen plaats vinden op donderdag 18.30-19.00 uur vanaf 23 april; ze worden verder niet meer herhaald. De radio-uitzendingen zullen plaats vinden op maandag 21.30-22.00 vanaf 27 april, met herhalingen op de dinsdag daarop volgend, 10.00-10.30.

Het boek, een uitgave van Teleac en NBLC, is nog verkrijgbaar.

Ter illustratie...

Onder deze titel hangt van 27 maart tot 19 april in de vleugel van het Stedelijk Museum van Amsterdam een tentoonstelling van illustraties enhun toepassingen, van de hand van Nederlandse illustratoren, daartoe uitverkoren door een jury, die ook enige prijzen gaat uitdelen. Er komt een Nederlandse Prijs voor Illustraties, en vier categorieprijzen, welke uitgereikt zullen worden tijdens de opening van de tentoonstelling op 27 maart. De

[p. 47]

jury voor prijzen en tentoonstelling bestaat uit illustratoren; het is dus een prijs van illustratoren voor illustratoren. De jurering voor 1987 vond plaats op 18 januari.

Mijn leven als hond

is een film over Ingemar Johansson (twaalf jaar), die zich op zijn eigen wijze wapent tegen tamelijk troosteloze dagelijkse omstandigheden. Hij ontwikkelt zijn eigen sombere humor, en vertelt steeds het verhaaltje over de hond Laika, die in een kunstmaan de ruimte in werd geschoten en stierf toen het eten op was. Uitgebracht door NFI (035-17645) en Filmzien (030-315410), en in Zweden en elders hogelijk geprezen. Draait vanaf 18 december vorig jaar in diverse plaatsen.

Filmzien is een instelling die tracht de kinderfilm in Nederland te bevorderen, onder meer door te bemiddelen bij verhuur van films, het samenstellen van een pakket goede films voor kinderen van diverse leeftijd, het vervaardigen van begeleidend materiaal bij die films, het stimuleren van studie en onderzoek op dit gebied, het opzetten van een documentatiecentrum voor kinderfilms en het organiseren of medeorganiseren van symposia en festivals. Sinds 1984 is Filmzien opgenomen in het Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming te Utrecht, Ganzenmarkt 6, 3500 AV Utrecht. De afgelopen twee jaar bracht Filmzien onder meer deze films uit: Ronja, Het gebochelde paardje, De gebroeders Leeuwenhart, Busters wereld, De koning en de vogel en Gülibik.

Internationale catalogus

Van 21 november tot 17 december jongstleden was in de Bayerische Staatsbibliothek in München weer de jaarlijkse internationale tentoonstelling van kinderboeken uit de collectie van de Internationale Jeugdbibliotheek in München te zien. Daarbij hoorde ook een catalogus: IJB-Bulletin 1986, Internationale Kinderund Jugendliteratur in Auswahl. 2500 titels uit 45 landen, waaronder Nederland en België, maar ook Cyprus, China en Zuid-Afrika. Uit Nederland zestien titels waarvan eentje Fries, uit Vlaanderen negentien titels. Uit de Bondsrepubliek vele tientallen titels. Nee, echt evenwichtig kan deze catalogus niet worden genoemd, wat volgens de IJB ook ligt aan de uitgevers, die lang niet allemaal bereid zijn de IJB van exemplaren te voorzien. Niettemin een eerste kennismaking met kinderboeken uit verre landen. Adres van de Internationale Jeugdbibliotheek: Schlo Blutenburg, D-8000 München 60, BRD. De consulent voor nederlandstalige kinderliteratuur is Jelle van Ham.

Kijken naar boeken

In En nu over jeugdliteratuur 1986/4 pag. 176 werd bericht over het pakket Kijken naar boeken van het Landelijk Ondersteuningsinstituut voor Kunstzinnige Vorming (LOKV). Inmiddels heeft het LOKV persberichten verspreid met onder meer een mededeling die wij toen nog niet konden doen: de prijs. Die is ƒ 57,75 voor twee weken huur, waarbij men de brochure Kijken naar boeken in eigendom krijgt. Verhuurder is overigens niet het LOKV, maar de Landelijke Bibliotheekcentrale (LBC), Ellermanstraat 12, 1099 BW Amsterdam, telefoon 020932939. De brochure is bij het LOKV los te koop, voor ƒ 20, - incl. portikosten. Adres LOKV: Ganzenmarkt 6, 3512 GD Utrecht, telefoon 030332328.

Sprookjes verfilmd

De Cannon-studio's gaan in Israel twaalf sprookjes en klassieke kinderverhalen verfilmen tot twaalf avondvullende speelfilms. Wegens kostenbesparing zullen sommige attributen in meer dan één film gebruikt worden. De sprookjes komen, wie had anders gedacht, uit de verzameling van de Grimms.

Kinderboekwinkel in Leeuwarden

Leeuwarden kende eerste wel, toen geen, en nu weer wel een kinderboekwinkel: zie voor eerst wel toen geen En nu over jeugdliteratuur 1986/4. Op woensdag 19 november opende kinderboekwinkel Prikkebeen de deur in Vijzelstraat 10. De winkel wordt gedreven door Okje Poppinga, Betsie Schuiling en Els van Delden. De winkel omvat ook een antiquariaat voor kinderboeken.

Afasie en lezen

Een gevolg van een studiedag over afasie en lezen was de oprichting van een werkgroep afasie en lezen, die zich gaat buigen over de vraag welke media geschikt zijn voor afasiepatiënten. Afasie is een stoornis van het zenuwstelsel, die leidt tot gebreken in het uiten of begrijpen van taal. Tot de geschikte media horen ongetwijfeld ook sommige kinderboeken, met name non-fictie. Inlichtingen over deze werkgroep: NBLC, Heleen Wagenaar.

Kinderfilmfestival

Zeer waarschijnlijk zal van 3 tot 10 september 1987 in De Meervaart een groot kinderfilmfestival plaats vinden: Cinekid. Dat start met de aankomst van de kinderfilmboot uit Basel. Voor de organisatie is een aparte stichting opgericht. In het stichtingsbestuur hebben onder meer zitting Frans Smit, algemeen directeur van de VPRO, Han Hogeland, directeur van De Meervaart, en Menno van der Molen, adjunct-directeur van de Nederlandse Filmstichting en erkend bevorderaar van de kinderfilm in Nederland. De praktische organisatie ligt onder meer in handen van Project Filmzien (LOKV). De VPRO zal tijdens het festival uitzendingen uit De Meervaart verzorgen. Over programma en toegangsprijzen konden nog geen mededelingen gedaan worden.

Internationaal symposium

In En nu over jeugdliteratuur 1986/5 en in Boekblad 48/1986 werd bericht over het internationaal symposium voor jeugdboekenschrijvers in Oosterbeek. De berichten waren niet erg lovend en dat had reacties van de Werkgroep Jeugdboekenschrijvers tot gevolg, zie ook elders in dit nummer. Wie het verslag van het symposium door de organisatoren wil lezen, vrage dat bij de VvL aan: Schrijvershuis, Huddestraat 7, 1018 HB Amsterdam. Hierin staan niet alleen de doelstelling en conclusies, maar ook de teksten van vrijwel alle bijdragen. Ook blijkt er uit dat WVC ten onrechte als enige subsidiant werd opgevoerd. Ook de Jan Campert Stichting en het Steunfonds Nederlandse Letteren gaven subsidie, evenals de VvL zelf. Volgens dit verslag was het symposium overigens een groot succes.

Je verpest je ogen nog

Zes instellingen vormen sinds enige tijd een samenwerkingsverband leesbevordering. In alfabetische volgorde: Bzztôh, Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum (NBLC), Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, Schrijvers in Beeld en Schrijvers School Samenleving. Onlangs verscheen een brochure, Je verpest je ogen nog, waarin ‘een kennismaking’ met deze instellingen geboden wordt. De brochure isnaar soort activiteit ingedeeld: voorlichting, tentoonstellingen, manifestaties, promotiemateriaal, bloemlezingen, documentatie, radio/televisie, materialen voor specifieke doelgroepen. Ook nog wat over twee andere instellingen: Stichting Plint en Stichting Leerplanontwikkeling (SLO). En een beknopte literatuurverwijzing. De brochure is mooi uitgevoerd en informatief. Jammer dat nog enkele instellingen ontbreken, bv. Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam. Die nemen niet deel aan dat samenwerkingsverband.

Dupe?

Gertie Evenhuis in Trouw november 1986: ‘Het vorig jaar zijn er zeer weinig kinderboeken verkocht, kon men onlangs in de kranten lezen. Dat geldt overigens niet alleen voor het vorige jaar, maar al vanaf de dag dat de bibliotheken gratis kinderboeken uitlenen. Wie daarvan de dupe worden, mag óók wel eens worden overdacht.’ Is dat zo? De bibliotheken lenen sinds 1975 aan kinderen gratis boeken uit. Voorzover bekend is er een stijgende lijn in de statistieken over boekaankopen tot 1982. Vanaf toen daalden de statistieken. De grootste stijging van het aantal jeugdige leden van de bibliotheken vertoont met vertraging dezelfde curve: na 1975 stormachtige stijging, na 1980 geleidelijke stijging, na 1982 stabilisatie. Het verband is niet duidelijk, en de uitspraak van Gertie Evenhuis ongefundeerd. Echt goed onderzoek is over deze vraag nooit gepleegd. Waar we moeten putten uit ervaringen blijkt dat de gratis contributie voor kinderen dermate heeft bijgedragen tot bevordering van het lezen, dat daardoor wellicht even veel of meer klantjes naar de boekhandel zijn gebracht als uit de boekhandel naar de bibliotheek zijn geleid. Daling van inkomens lijkt ons de meest voor de hand liggende oorzaak van daling van boekaankopen.

Lezerstraal

Eind november verscheen het eerste nummer van Lezerstraal, een voor twaalf- tot veertienjarigen bedoeld (maar er voor tien- tot twaalfjarigen uitziend) krantje over lezen. Afgezien van een bewerking van een hooglied door Karel Eykman en van een verhaal van Harry Mulisch wordt de krant geheel gevuld met stukjes over lezen, hoe plezierig en hoe belangrijk dat is. Als deze krant een succes blijkt, wil de CPNB er een regelmatig verschijnende uitgave van maken.

Opie-collectie oude kinderboeken

Peter en Iona Opie zijn de auteurs van diverse publikaties over kinderliteratuur en kinderspel. Met name zijn ze bekend geworden door hun bloemlezingen: The Oxford dictionary of nursery rhymes (1962), Children's games in street and playground (1969), The Oxford book for children's verse (1973), The classic fairy tales (1974), The Oxford book of narrative verse (1983). Hun inspanningen gingen, niet geheel onvoorstelbaar, vergezeld van verzamelwoede, en zo bouwden ze in de loop der jaren een mooie collectie oude kinderboeken op. Deze collectie is te koop. Na Peter's overlijden, vorig jaar, wil Iona kennelijk van het beheer af. De waarde wordt geschat op een miljoen Britse pond. Maar er is sprake van een overeenkomst waarbij de Bodleian Library in Oxford, die de collectie dolgraag wil hebben, voor de helft van dat bedrag eigenaar wordt. Voor onderzoekers en liefhebbers van kinderliteratuur is het te hopen dat dit gebeurt, en deze collectie niet dezelfde weg volgt als de Nederlandse Van Veencollectie twee jaar geleden, en versnipperd wordt over honderden ontoegankelijke particuliere verzamelingen en enkele meer toegankelijke openbare collecties.

Taaldrukkers in actie

De aanleiding was eigenlijk het tienjarig bestaan van de Amsterdamse (eerste) taaldrukwerkplaats. Een andere aanleiding is de discussie in kunstzinnig vormende kringen om aan de vijf soorten kunstzinnige vorming een zesde toe te voegen: taalvorming. Het resultaat is dat minstens zeven taaldrukwerkplaatsen dit jaar een speciale programma's met schrijvers

[p. 48]

draaien, soms in samenwerking met scholen en bibliotheken, en dat er een tweedaags congres komt, waarop onder meer de resultaten van deze programma's besproken worden, maar waarop ook andere kanten van taalvorming besproken worden. De zaak is verder nog niet rond; in Leesgoed nummer 2 volgt meer informatie.

Jeugdboekenweek Vlaanderen

Onder het motto Anders is niet gek wordt 13-29 maart de Jeugdboekenweek Vlaanderen gevierd. De opening vindt plaats op woensdag 11 maart met een Groot Kinderboekenfeest in de Zoo van Antwerpen. Ter gelegenheid van deze dubbele week is een kinderboekenweekgeschenk verschenen: Serafijn, van Henri van Daele (tekst) en Leo Fabri (tekeningen) (Altiora). Dit boekje wordt cadeau gegeven bij ieder tijdens de Jeugdboekenweek gekocht kinderboek van minimaal 500 franc, en naar alle lagere en middelbare scholen is een exemplaar gestuurd, alsmede een brief met tips om het een en ander met kinderboeken te doen, een toneelstuk met kinderen te schrijven enz. De week wordt georganiseerd door de Werkgroep Jeugdliteratuur van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen, het Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur en de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse Boekwezen. Sponsor is de Spaarbank An-Hyp. Een folder was ten tijde van de voorbereiding van dit nummer van Leesgoed nog niet gereed, maar het pak programma's per stad was indrukwekkend dik. Er bleek onder meer uit dat de Vlaamse regering hier en daar toch nog enige steun verleent, en dat ook andere sponsors gevonden zijn. Een greep uit het aanbod: een theaterspeeldag in Brugge, kinderjury's in Wevelgem, een literair café voor tieners in Leuven, een kinderpoëziewedstrijd in Kapellen, een dag ‘Werken met jeugdboeken rond anders zijn’ in Antwerpen, en in tientallen plaatsen optredens, boekenbeurzen, tentoonstellingen, lezingen, en auteurs op school. Het mag, vergeleken met Nederland, opmerkelijk heten dat over alle activiteiten op één plek inlichtingen kunnen worden ingewonnen: Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur, Minderbroederstraat 22, 2000 Antwerpen, telefoon 032325580/2341667. (Vanuit Nederland 09-32.3 enz.)