|
| |
XXVI. Mordrets ende Arturs [strijt].
Daventure seget ons over waer,
Dat aldus werd genomen daer
Die wijch, daer in bleven doet
10960[regelnummer]
Menech riddere ende menech genoet.
Arturs liede hadden anxt groet,
Want Mordret hadde in sijn conroet
Vele meer liede dan Artur dede,
Want Mordrette quamen altenen ter stede
10965[regelnummer]
Liede an van Zassen, van Vrisen, daer,
Die den coninc haetten, vorwaer,
Van doetveden; ende om dit dan
Warense Mordrette alle gevallen an;
10970[regelnummer]
Dat si begerden te hebbene wrake
Van Arture ende vanden sinen,
Die hen hier vore dede vele pinen.
Aldus waren daer in beiden siden
Vele liede vergadert te dien tiden.
10975[regelnummer]
Des anderdages Artur die coninc
Stont tilike op, ende hi ginc
Messe horen, ende hi beval
Dat hen sine liede wapenden al.
Hi sciet in tien batalgen sijn here.
10980[regelnummer]
Mijn her Ywein was in dierste were,
Ende die andere leide Yon die coninc;
Die derde coninc Karados anevinc,
Die vierde die coninc Karobannijn.
Die vifte hadde int geleide sijn
10985[regelnummer]
Aguissans die coninc, sijt gewes.
Die seste geleitde Grifles,
Die sevende Lucan die bottelgier,
Die achtende Sagrimor, een ridder fier.
Die negende hi Gwione beval,
10990[regelnummer]
Ende die achterste daer van al
Geleitde selve Artur die coninc.
Hi hadde met hem in sinen rinc
Van goeden lieden grote cracht,
Ende van sinen lieden al die macht,
10995[regelnummer]
Datmense niet ne mochte scoffiren
Lichtelike in gere maniren,
En ware dat daer op hen quamen
Te vele liede dise op namen.
Alsi hadde geordinert die scaren
11000[regelnummer]
Hi bat den hogen lieden die daer waren,
Dat si om weldoen pensen souden,
Inden irsten wijch die ere,
Hine vonde daerna nembermere
11005[regelnummer]
In genen lande enegen man
Die hem jegen hem dorste setten dan.
Op dander side hevet Mordret
Ende om dat hi in sinen rinc
11010[regelnummer]
Meer liede hadde dan die coninc,
Wel noch alse vele, ende mere,
Soe maecte hi van sinen here
Tien battalgen, ende gaf dan
Elker battalgen goeden leitsman,
11015[regelnummer]
Ende dede liede hebben desen
Alse vele als hem noet dochte wesen.
Hi selve es in dachterste bleven,
Ende hilt hem selven daer beneven
Die ridders daer hi meest trouwen hadde toe.
11020[regelnummer]
Ende hi selve leitde die battalge doe.
Hi seide, hi soude metteser battalge
An Artur vergaderen, sonder falge.
Hi hadde an sinen spierres verstaen
Dattie coninc Artur hadde angaen
11025[regelnummer]
Te leidene sine achterste scare,
Ende dat hire leitsman af ware.
Die Mordrets irste scare leitde voren
Was een riddere ut Sassen geboren,
Ende vander ander twee waren becant
11030[regelnummer]
Leitsmanne si twee van Scollant.
Daerna leider die van Gales twee
Met haren...en ende nemmee;
Ende daerna die van Nort-Gales
Leitden drie scaren, sijt seker des.
11035[regelnummer]
Mordret hadde in deser geliken
Ridders daer van tien conincriken.
Si reden soe verre dat si vernamen
Dat si opt plein van Salesbire quamen,
Ende si sagen des conincs Arturs scaren,
11040[regelnummer]
Ende die baniren oppenbaren,
Die na henlieden ontbeiden daer.
Tirst dat elc anderen quam so naer,
Datter niet was te doene ane
Dan elc op anderen daer te slane,
11045[regelnummer]
Daer mochtmen sien slaen ende steken
Ende glavien te sticken breken.
Ende vor alle dander quam daer riden
Die coninc van Sassen tien tiden,
Die ter cure wel gewapent quam.
11050[regelnummer]
Tirst datten min her Ywein vernam
Aldus op hem comende voren,
Hi sloech sijn ors te hant met sporen,
Ende liet sine glavie nederdalen,
Alse die den genen wilde betalen.
11055[regelnummer]
Ende die coninc op Yweine doe stac
Soe dat sine glavie brac;
Ende min her Ywein heeften soe gesteken,
Dat scilt ende halsberch moeste breken,
Ende stac hem dorden lichame met allen
11060[regelnummer]
Die glavie, dat hi moeste vallen
Bi dien steke vanden peerde.
Ende als hi vel neder ter eerde
Brac die glavie, ende hi bleef ter stont
Liegende al toter doet gewont.
11065[regelnummer]
Doe sprac tot min here Yweine
Een heiden man inden pleine,
Daert vele liede mochten horen,
Dattie van Sassen hadden verloren
Enen vanden besten ridders daer
11070[regelnummer]
Dien si hadden verre ofte naer.
| |
| |
Mettesen begonsten te gadere vallen
Die irste battalge met allen,
Dat was die irste van Arturs side,
Ende twee vanden Sassen ten selven tide.
11075[regelnummer]
Doe mochtmen sien slaen ende steken
Ende menege glavie breken,
Menegen riddere vallen ter eerde,
Ende sonder meester lopen peerde
Op ende neder aldaer opt velt;
11080[regelnummer]
Daerne was nieman dise helt.
Daer mochtmen die eerde bedect sien
Vanden ridders, so dat som van dien
Te doet waren geslagen ter stont,
Ende som toter doet gewont.
11085[regelnummer]
Die wijch begonste in deser maniren
In dat plein van Salesbiren,
Daer af werd gedestruert jamberlike
Van Logres dat goede conincrike:
Soe was menech ander lant,
11090[regelnummer]
Want men daer noit sint in ne vant
Alsoe vele goeder, werder liede
Alsmen dede eer dit gesciede,
Soe dat nader goeder liede leven
Die lande wilt ende ellindech bleven,
11095[regelnummer]
Ende idel van goeden lieden ende bloet;
Want si alle waren daer geslegen doet.
Alse die glavien gebroken waren
Onderlinge tuschen den scaren
Si gingen trecken haer swerde saen,
11100[regelnummer]
Ende onderlinge grote slage slaen,
Soe dat si die swaerde onderdrogen
Ende scouderen ende arme aveslogen
Ende bene, ende haer swerde daden
Dore die helme in die herssenen baden.
11105[regelnummer]
Ende min her Ywein, die metten orsse
Op ende neder sciet gene porsse,
Ende getrect hadde sijn swaerd,
Voer onder die Sassen metter vaerd,
Ende hi dorreetse ende sciet met allen,
11110[regelnummer]
Ende deetse vanden gereide vallen,
Ende dede met slagen die hi hen gaf
Vanden buke die hoefde vligen af,
Ende dede soe vele prouetsen tien stonden,
11115[regelnummer]
Enegen man van sire oude,
Her Ywein, daer menech toe sach,
Dede vele ridderscaps optien dach,
Ende verwerde die Sassen soe tien tiden,
11120[regelnummer]
Datter geen sijns dorste ontbiden.
Ende alse die coninc van Sassen dien
Ende sijn doen lange heeft versien,
Dede hi hem anderwerven monteren,
Ende seide: ‘Dese salt al scofferen
11125[regelnummer]
Bi sire vromecheit.’ In die porsse
Reet hi dapperlike met sinen orsse,
Ende stac min here Yweine soe,
Dat hem niet mochte gehulpen doe
Scilt no halsberch ter selver tide,
11130[regelnummer]
Hine stakene dor der luchter side
Metten spere; maer tier stont
En was hi niet ter doet gewont;
Ende mettien dat hi over vart
Soc heffet min her Ywein sijn sward
11135[regelnummer]
Ende gaf den coninc enen slach so swaer,
Dat sijn hoeft metten helme vloech af daer,
Ende die lichame viel ter eerde
Altehant doet neder vanden peerde.
Alse die Sassen sagen liegen doet
11140[regelnummer]
Haren here si hadden rouwe groet;
Ende alse die van Logres sagen
Haer droefheit ende haer clagen
Si lipen hen op met haren swaerden
Ende slogense van haren paerden.
11145[regelnummer]
Si slogenre so vele doet van dien,
Dattie Sassen te hant moesten vlien,
Bedie daer ne waser geen ter stont,
Cleen no groet, hine was gewont;
Ende si waren om die doet vanden coninc
11150[regelnummer]
Drover dan om enege ander dinc.
Alse die Sassen gevloen waren
Quamen die van Irlant sonder sparen
Optie van Logres in den pleine,
Ende lipen op min her Yweine,
11155[regelnummer]
Ende deden hem porsse herde groet,
Ende slogen hem vele liede doet,
Die bi harre groter scamelhede
Liver hadden te stervene daer ter stede
Dan weder te kerne te dier stont.
11160[regelnummer]
Daer werd min her Ywein gewont
Met tween glavien inden lichame,
Daer hi af hadde grote mesquame;
Ende hi ware daer bleven in die noet,
Ende alle sine gesellen, doet,
11165[regelnummer]
En hadde gewesen Yon die coninc,
Die metter andere betalgen naginc
Van des conincs Arturs side.
Die stont hem in staden ter tide,
Ten besten dat hi doen mochte,
11170[regelnummer]
Metten lieden die hi brochte.
Si onderslogen hen vresselijc onsoete
Ende si onderhurten hen ende staken
Metten glavien die si braken,
11175[regelnummer]
Ende onderslogen hen metten swerden,
Dat si vielen vanden perden
Ane dene ende ane dandere side,
Datmen mochte sien in corten tide
Dat velt al met ridders belegen,
11180[regelnummer]
Die som doet waren geslegen
Ende som gewont toter doet.
Daer mochtmen horen geerijt groet
Vanden genen die daer lagen ter eerden,
Diemen daer overreet metten peerden,
11185[regelnummer]
Dat daer sceen an hare mesbare
Dat al die werelt doet daer ware;
Niet bedi welnaer al die goede man
Die in die werelt waren dan
Die waren daer in aventuren
11190[regelnummer]
Om daer te stervene tier uren;
Bedie gi moget wel seker sijn des,
In al die werelt, hoe groet si es,
Ne waren niet, nadat es bescreven,
Alsoe vele goede ridders bleven
11195[regelnummer]
Alse in gene plaetse waren,
Daer negeen af mochte ontfaren,
Hine moester ombe bliven doet,
Na dattie materie seget al bloet.
Tirst dat te gadere gevallen waren
11200[regelnummer]
Die van Yrlant ende conincs Yons scaren,
Daer mochtmen sien slage slaen
Ende slage weder daer ontfaen;
Ende die ridders al metten peerden
Elc anderen daer warp ter eerden.
11205[regelnummer]
Ende die coninc Yon daer ridende quam
In die plaetse, daer hi vernam
Mijn here Ywaine onder hande
Te voet onder sine viande,
Dine sere cort hilden dare.
11210[regelnummer]
Alse coninc Yon des werd geware,
Dat hi was in sulker noet,
Datmenne wilde slaen te doet,
Hi liep den genen sere op saen,
Ende ginc grote slage slaen,
11215[regelnummer]
Ende verscietse metter vard,
Ende deetse haers ondancs achterward,
Soe dat min her Ywein daer ter stat
Hars ondancs weder opsat.
Alsi opgeseten was hi ginc
11220[regelnummer]
Met sporen slaen inden meesten rinc,
| |
| |
Ende vacht alse man van herten groet,
Die vele gedogen mach ter noet.
Doe sprac tot hem Yon die coninc:
‘Wacht u vord van ere dinc,
11225[regelnummer]
Dat gi niet ne vallet neder;
Gi sult sterven, valdi weder.’
Mijn her Ywein antwerde te desen:
‘Ic ne was noit in vresen
Vander doet, sonder heden den dach;
11230[regelnummer]
Mi wondert hoe dat wesen mach.
Mine mochte in gere maniren
Noit vrese, sonder nu, temayerem.’
Si voren weder in den wijch saen,
Ende gingen grote slage slaen,
11235[regelnummer]
Alse versch oft si in dien dage
Noit hadden geslegen slage;
Ende daden soe vele optie viande,
Dat si scoffierden die van Yrlande,
Ende dadense vlien te hant.
11240[regelnummer]
Mettien quam een riddere van Yrlant
Met ere scarper glavien in den rinc
Gelopen op Yone den coninc,
Ende stakene soe onsochte,
Dat hem gene wapine hulpen mochte,
11245[regelnummer]
Hine dede hem selke mesquame,
Dat hine stac dorden lichame,
Soe dat dyser bleec an dander side;
Ende vel vandien perde tier tide,
Dat ne hadde geens meesters te doene.
11250[regelnummer]
Alse Ywein sach den coninc Yone
Aldus berect, hi was van desen
Alse drove alse man mochte wesen,
Ende hi seide met droven rade:
‘Ay God, here, hets grote scade
11255[regelnummer]
Van desen goeden, werden man,
Dat hem die doet comt dus hastelijc an.’
Hi seide: ‘Ay tavelronde,’ mede,
‘Hoesere sal nederen u hoechede!
Bedie mi donct, gi selt noch heden
11260[regelnummer]
Van uwen goeden lieden sceden,
Die tot noch hebben gehouden u
In den name daer gi in waerd tot nu.’
Doe reet min her Ywein metter vaerd
Met groten wille ten genenwaerd
11265[regelnummer]
Die doet hadde den coninc Yone,
Ende slogene, alse een prinse cone,
Ende cloefdem thoeft toten tanden,
Dat hi vel ter eerden doet te handen.
Hi seide: ‘Dese es doet, nochtan
11270[regelnummer]
En hebbewi niet levende den goeden man.’
Alse conincs Yons liede doet sagen
Haren here, si begonsten clagen
Alle die doet van haren here,
Ende waren daerombe drove sere.
11275[regelnummer]
Ende om den rouwe die si dreven
Es dat jagen al achter bleven,
Want si bleven alle, clein ende groet,
Bi Yons lichame die daer was doet.
Tirst dattie gene, die vor dien
11280[regelnummer]
Met haesten hadden begonnen vlien,
Sagen die liede letten daeran,
Ende dies worden geware dan,
11285[regelnummer]
Ende keerden optie genen daer
Die si sagen driven dat mesbaer,
Ende bestondense met wige groet,
Ende slogense een groet deel doet.
Si haddense alle doetgeslegen,
11290[regelnummer]
Maer dat henlieden quam jegen
Die derde battalge, die in staden
Hen stoet, alsise dus sach verladen.
Die coninc Karados, die leitsman was
Vander derder scaren, alsict las,
11295[regelnummer]
Alsi werd geware vander dinc,
Dat daer was rouwe om Yone den coninc,
Dien die vander ander side
Doet hadden geslegen inden stride,
Hi sprac dus tsinen lieden ter tijt:
11300[regelnummer]
‘Gi heren, wi varen hier inden strijt,
Ende ic ben oec niet vroet van dien
Wat van mi daer sal gescien;
Maer oftic come in selker noet
Dat ic hier werde geslegen doet,
11305[regelnummer]
Ic bidde u allen gemeinlike
Omden here van hemelrike,
Dat gi om min doet niet mesvaerd,
Noch mine doet niet oppenbaerd,
Dor onser viande wille, dat si
11310[regelnummer]
Hen niet en vertroesten daerbi.’
Aldus sprac sinen lieden an
Coninc Karados, die rike man.
Ende tirsten dat hi inden wijch vel
Dede hijt soe wonderlike wel,
11315[regelnummer]
Dattene daeraf in allen wisen
Elc man bi rechte soude prisen;
Ende bi sire doget geheellike
Vloen die van Yrlant gemeinlike,
Alse die van groter vervaertheden
11320[regelnummer]
Els niet dan die doet ontbeden,
Soe dat des conincs Karados scare
Soe vele Yrlanders verslogen dare,
Eer si enege hulpe gecregen,
Dat si die daer lagen verslegen
11325[regelnummer]
Die plaetse bedecten altemale.
Die barone van Scollant sagen wale
Dat men ginc steken ende vellen
Soe vresselike hare gesellen,
Hen docht wel sine souden mogen
11330[regelnummer]
Die saken niet langer gedogen,
Ende begonsten die orsse nopen,
Ende lieten op Karados liede lopen.
Ende Elyades, die doe Mordret
Here over die Scotten hadde geset,
11335[regelnummer]
Die bat op was geseten tier tijt
Dan ieman van sinen inden strijt,
Ende vele rikelikere, hi ginc
Lopen op Karados den coninc,
Dine daer op hem comen liet
11340[regelnummer]
Ende wederseide die joeste niet,
Alse die stout ende coene was,
Ende hadde herten gnoech dor das,
Dat hi dorste gemoten stoutelike
Den besten riddere van ertrike;
11345[regelnummer]
Soe dat si hen daer onderstaken
Metten starken glavien, dat braken
Scilt ende halsberge te samen,
Ende dore harre beider lichamen
Dysere bleken bandersiden.
11350[regelnummer]
Soe waren si gewont tien tiden,
Dat haer negeen van desen wel
Metten anderen mochte houden spel,
Bedie si waren te dire stont
11355[regelnummer]
Om die twee te bescudden doe
Sprongen ane beiden siden toe
Elkerlijc die wilde soccoreren
Den sinen ende den anderen deren;
Soe dat Karados liede te samen
11360[regelnummer]
Elyades met crachte namen.
Ende [als] si worden geware doe das,
Lietsi licgen, ende vingen an
Karados ende ontwapenden dan,
11365[regelnummer]
Ende vrachden hoet met hem ware?
Hi antwerde ende seide daernare:
‘Gi heren, ic ben doet nu.
Ende om ander dinc ne biddic u,
Dan dat gi wreket mine doet;
11370[regelnummer]
Bedie ic weet dat al bloet,
| |
| |
In sal verleven niet die noene.
Ic bidde u dat gi van desen done
Geen gewach en maect in gere maniren;
Onse liede mochten hen scoffieren,
11375[regelnummer]
Ende onse liede mochten dies
Noch hebben vele merre verlies.
Ende ic bidde u dat so metter spoet
Mi nu minen halsberch af doet,
Ende dat gi mi dragen wilt
11380[regelnummer]
Ginder buten op minen scilt;
Ic sal daer sachter sterven mede
Dan ic soude hier ter stede.’
Die goede liede daden daer al
Alsoe als hen hare here beval,
11385[regelnummer]
Ende drogen daer buten haren here,
Alse dine minden harde sere.
Ende alsine hadden geleit daer
Onder enen boem, hi seide daernaer:
‘Gi heren, keert weder inden strijt,
11390[regelnummer]
Ende doet met mi bliven nu ter tijt
Drie knapen te mire noet.
Wreket, oft gi moget, min doet;
Ende oft daventure soe gevet,
Dat uwer enech na desen wijch levet,
11395[regelnummer]
Ic bidde hem op vrintscap groet,
Dat hi doe varen te Karmeloet
Minen lichame, ende doe ter eerden dien
In die selve kerke daer hi sal sien
Waleweine licgen: ic soude bi desen
11400[regelnummer]
Vele te bat te gemake wesen.’
Ende si beloefden hem alle dat
Te doene dat hi hen daer bat.
Daerna vrachden si hem daer al:
‘Here, waendi dat in dese scofferture sal
11405[regelnummer]
Alsoe groten strijt gescien
Alse gi ons hebt geseit van dien?’
- ‘Ic segt u,’ sprac hi, ‘gewaerlike,
Sident dat in dit conincrike
Van Logres irst quam kerstenhede
11410[regelnummer]
Sone was noit wijch in ene stede
Daer so vele goeder liede bleven doet,
Alse hier selen; dats jamber groet.
Ende dit es die achterste strijt
Die sal wesen in conincs Arturs tijt.’
11415[regelnummer]
Alsi dese worde hadden verstaen
Si keerden weder in den wijch saen,
Ende begonsten sere te bestane
Hare viande, ende op te slane.
Daer dadent soe wel Karados man
11420[regelnummer]
Ende sconincs Yons liede daer an,
Die selve die daer waren bleven,
Dat si die Scotten al verdreven
Entie van Sassen ende van Yrlant,
Ende scoffirdense daer altehant.
11425[regelnummer]
Ende sconincs Arturs liede, twaren,
Die van drien batalgen waren
Waren soe berect inden strijt groet,
Dat si meer dan half lagen doet:
Bedie, alse gi verstaen moget,
11430[regelnummer]
Si hadden soe vele gedoget,
Dat si sesse betalgen al doe
Gescoffirt hadden; ende daertoe
Waren si mede in gevallen
In die twee batallien met allen
11435[regelnummer]
Van Gaule, ende vochten stoutelike
Allene jegen dat conincrike.
In desen tween battalgen was
Menech goet riddere, alsict las,
Daer elc af maecte groten prijch
11440[regelnummer]
Om te valle in genen wijch,
Ende drove waren alsijt vernamen
Dat si niet eer daer ne quamen,
Ende lipen op met groten gere
Des conincs Arturs lide ende sinen here,
11445[regelnummer]
Alse die niet hadden in dien dage
Gevochten no geslegen slage
Optes conincs Arturs scaren,
Die sere gepijnt ende vermoit waren.
Mijn her Ywein, die sere was goet,
11450[regelnummer]
Was afgesteken in dat gemoet,
Moede ende verpijnt sere;
Ende mettien dat vel die here
Was hi soe verdovet vanden valle,
Dat hi lange in onmacht lach met alle.
11455[regelnummer]
Ende doe begonste ene jacht daer
Op Arturs liede, starc ende swaer,
Soe dat bi dire jacht leden
Wel vijfhondert ridders ende reden
Over mins heren Yweins lichame,
11460[regelnummer]
Die hem daden so grote mesquame,
Al ne haddi gehad op dien dach
Nember verdriets dan daer hi lach,
Soe hadde hijt gehad genoech.
Dits ene dinc die hem verwoech
11465[regelnummer]
Boven al ende hem meest mesquam,
Ende sine cracht meest oec nam.
Dus begonsten Arturs liede vlien;
Ende tirsten dat dit hadde gesien
Kabarantijn van Cornualge,
11470[regelnummer]
Die leitde die vierde battalge
Van des conincs Arturs side,
Hi sprac sinen lieden toe tier tide:
‘Nu toe! Ic hebbe wel vorsien
Onse liede gescoffirt ende vlien.’
11475[regelnummer]
Daer mochtmen in haer incomen
Menech teken horen ropen ende nomen;
Ende men mochter sien menege maniren
Van tekenen ende van baniren,
Ende ridders vord ende weder
11480[regelnummer]
Vallen ende opstaen van daer neder,
Gine saget noit te gere stont
Vresseliker gemoet dan daer;
Bedie si onderhaetten hen so swaer.
11485[regelnummer]
Alse die glavien waren tebroken
Si gingen daer soe onderstoken
Ende onderslaen metten swerden,
Alse die elc anderen begerden;
Ende slogen soe ende traken,
11490[regelnummer]
Dattie helme te sticken braken,
Ende oec scurden die scilde,
Datter menech, wilde oft ne wilde,
Ter neder werd geslagen daer hi vacht,
Ende street daer met al sire cracht.
11495[regelnummer]
Mordret sende onlange daernaer
Twee scaren te sinen te hulpen daer.
Alse dat die coninc Anguissans sach,
Die de vifte scare leitde optien dach
Andes conincs Arturs side, hi seide
11500[regelnummer]
Tot sinen lieden doe al sonder beide:
‘Wine hebben niet te doene nu
Sonder te porne, secgic u.
Laet ons an dese side liden,
Dat wi vergaderen nu ten tiden
11505[regelnummer]
Ane gene battalge, die scieden
Nu ter wilen van haren lieden.
En vergadert an nieman vor dien tijt
Dat gi an henlieden comen sijt;
Ende als gire comt so bestaet
11510[regelnummer]
Stoutelijc die scaren, ende slaet,
Ende vecht op hen in sulker maniren,
Dat si hen daer af tefalgiren!’
Si daden dat hen was geseit al,
Ende leden daer hi hen beval,
11515[regelnummer]
Ende vergaderden an die scaren daer,
Die Mordret hadde gesint hen naer.
Int gemoet mochtmen horen tgecrac
Vanden glavien diemen brac;
Ende wel vijfhondert man met allen
11520[regelnummer]
Mochtmer sien ter eerden vallen
| |
| |
Int vergaderen ter selver stont,
Some doet ende some gewont.
Ende die van Mordrets siden
Hadden meest scaden tien tiden.
11525[regelnummer]
Aldus was die wijch begonnen daer
In tween steden fel ende swaer.
Ende alse in Anguissans scaren
Die glavien tebroken waren
Si vingen ten swerden te handen,
11530[regelnummer]
Ende lipen op hare vianden,
Ende slogense ende oec staken
Waer dat si hen conden genaken;
Ende slogen in Anguissans here
11535[regelnummer]
En groet deel liede te doet doe.
Die coninc Anguissans voer embertoe
Met enen getrecten sweerde,
Daer hi sine viande sere met deerde,
Soe dattere negeen tier uren
11540[regelnummer]
Vor sine slage mochte geduren.
Daer hi aldus voer inden pleine
Werd hi geware van min her Yweine,
Die sere qualike berect was,
Ende hem sere pijnde das,
11545[regelnummer]
Hoe hi op een paert mochte comen,
Dat hem dicke werd benomen
Van sinen vianden, dine vallen
Driewerf oft vire daden met allen.
Die coninc Anguissans reet derward,
11550[regelnummer]
Alse hi dit sach, met snelre vard,
Ende gaf enen groten slach
Enen die min her Yweine op lach,
Dat hem sijn helm niet stont in staden,
Tswerd en moeste in die hersenen baden.
11555[regelnummer]
Hi liep den anderen op stoutelike
Ende warpse vanden perde manlike,
Dat allen den lieden wonder dochte
Vanden werke dat hi wrochte.
Ende die gene daer hi op doe vacht
11560[regelnummer]
Waren ridders van groter cracht,
Ende weerden hen in desen doene
Alse stoute ridders ende coene;
Maer die coninc Anguissans dede
Soe vele bi sire vromechede,
11565[regelnummer]
Dat hi telivereerde inden pleine
Van hen allen min her Yweine,
Ende dedene weder sitten te handen
Op een paert, ondancs sinen vianden.
Ende alsi was opgeseten weder
11570[regelnummer]
Hi reet inden wijch op ende neder,
Ende dede alse vele als enech man
Met wapinen mochte doen dan.
Aldus vergaderden daer inden strijt
Alle die battalgen eer tiersetijt,
11575[regelnummer]
Sonder dachterste twee allene.
Die coninc Artur was in dene
Ende Mordret in die andere tien tiden.
Die coninc Artur dede riden
Enen gerssoen op enen berch mettien,
11580[regelnummer]
Dat hi Mordrets scare soude besien,
Ende hi hem weder niemare brochte
Hoe vele liede hi hebben mochte.
Alse die knape hadde besien die dinc
Hi quam weder tot Arture den coninc,
11585[regelnummer]
Ende liet hem in rade verstaen
Dat Mordret hadde, sonder waen,
Noch alse vele liede in sire scaren
Alse metten coninc Arture waren.
Doe sprac Artur: ‘Hets swaer van desen.
11590[regelnummer]
Nu mote God in onse hulpe wesen,
Bedie anders warewi doet,
Ende in vresen ende in groter noet.’
Die coninc maecte in dien dage
Om Waleweins doet grote clage,
11595[regelnummer]
Ende sprac: ‘Wel live neve, ic sal van u
Ende van Lancelote breke hebben nu.
Vergave God onse here, dat gi
Beide gewapent waerd bi mi,
Wi souden vanden wige al die ere
11600[regelnummer]
Hebben bider hulpen van onsen here,
Ende bider groter manlijchede
Live neve, nu houdic mi over ries
Dat ic u nine geloefde dies,
11605[regelnummer]
Als gi mi riet, dat ic ontbieden
Lancelote soude met sinen lieden,
Dat hi ware comen sonder lette
Mi hulpen jegen Mordrette.
Ic weet wel, haddic ontboden
11610[regelnummer]
Lancelote nu te minen noden,
Hi ware comen gewillechlike
Tote mi, ende getrouwelike.’
Aldusdane wort sprac di coninc doe,
Daer vele liede horden toe.
11615[regelnummer]
Sijn herte seidem en deel van dien
Dat hem daernaer soude gescien,
Die met hem waren daer ter stede.
Die coninc quam te dien stonden
11620[regelnummer]
Tote dien vander tavelronden,
Die in haer geselscap hadden dan
Hi seide: ‘Gi heren, mi donct des,
Dat dese wijch vresseliker es
11625[regelnummer]
Dan enegen dien ic noit sach,
Ende diemen seerre duchten mach.
Soete heren, ic bidde sere u,
Die gesellen ende brodere sijt nu,
Dat gi te gadere wilt wanderen,
11630[regelnummer]
Di een neven den anderen,
Ende te gadere wilt wesen;
Bedie houtdi u te gadere in desen,
Men sal u in gere manieren
Lichtelike mogen scoffiren.
11635[regelnummer]
Daer over an die ander side
Sijn soe vele liede nu te tide,
Dat si hebben wel twee man nu
Jegen onsen enen, dat secgic u;
Ende si sijn van orlogene vroet,
11640[regelnummer]
Daer mense te seerre om dochten moet.
Hieromme biddic u, heren,
Dat gi wilt bedinken der eren
Vanden conincrike, ende die doget,
Vrindelike, soe gi best moget.’
11645[regelnummer]
Si antwerden ende seiden den coninc:
‘En temayert u niet van derre dinc;
Gi moget seker sijn, gewaerlike,
Dat wi allegadere gemeinlike
U te staden selen staen in uwe noet
11650[regelnummer]
Na onse macht, al toter doet.
Gi moget Mordreite sien itoeward,
Die op ons comt met groter vard.
Wine hebben els niet te anevane
Dan stoutelike te wederstane.’
11655[regelnummer]
Des conincs standaert was vortbracht doe:
Daer waren hondert ridders geset toe,
Ende vanden besten die daer waren,
Dat si den standaert souden bewaren.
Ende Mordret, die daer ter steden
11660[regelnummer]
Bedocht was van vele quaetheden,
Hi nam ute sinen geselscepe
Hen vierhondert van ridderscepe,
Die hi over stoute ridders hilt al.
Hi seide henlieden ende beval
11665[regelnummer]
Dat si op enen berch souden varen
Daerbi, ende alse si daer dan waren,
Dat si dan souden dore een dal
Stillekine daer keren weder al,
Ende vergaderen metter vard
11670[regelnummer]
Soe starkelike an des conincs standart,
| |
| |
Dat si vellen mochten met crachten
Die gene die den standaert wachten.
‘Ic segtu gewaerlijc,’ seide Mordret,
‘Opdat gi u dit te doene set,
11675[regelnummer]
Ende gijt moget volbringen dan,
Gi sult scoffiren al sconincs man,
Dat si niet selen mogen gestaen,
Ende selen hen ter vlucht setten saen.’
Si antwerden hem dat si al
11680[regelnummer]
Souden doen dat hi beval.
Mordrets liede hebben alsoe gedaen
Alsi hen beval, al sonder waen,
Ende vergaderden op hen mettien.
Die dat vergaderen hadde gesien,
11685[regelnummer]
Hi mochte wel bi dien dinken
Dattie eerde wilde versinken.
Di luut was selc, van steken, van slane,
Men mocht wel horen twee milen dane.
Ende di coninc Artur hi sette
11690[regelnummer]
Hem te vergaderne an Mordrette,
Ende Mordret an hem desgelike.
Si onderstaken hen stoutelike
Metten glavien al sonder sparen,
Alse die stout ende cone waren,
11695[regelnummer]
Soe dat Mordret irstwaerf stac
Opten coninc dat sijn spere brac.
Ende die halsberch hadde gene dere,
Maer hi brac te sticken sijn spere,
Ende die coninc verporde niet daer af
11700[regelnummer]
Dat hem Mordret dien steke gaf,
Want die coninc starc ende hart was,
Ende wel gecostumeert oec das,
Dat hi met glavien wel steken conste;
Stac Mordrette af met groter onste
11705[regelnummer]
Ende met crachte, dat hine ter eerde
Neder droech al metten peerde;
Maer hine hadde gene dere el,
Hi was gewapent utermaten wel.
Doe scoeter des conincs Arturs liede an
11710[regelnummer]
Ende wilden Mordrette nemen dan;
Maer daer quamen te hant jegen
Meer dan tweedusent man geslegen,
Soe dat hen elc om di minne van Mordrette
In aventuren vander doet sette.
11715[regelnummer]
Daer mochtmen over hem sien slaen
Menegen swaren slach, ende ontfaen;
Ende ridders in allen siden vallen,
Som gewont, som doet met allen.
Daer werd die strijt so groet mettien,
11720[regelnummer]
Dat men in corter wilen mochte sien
Hondert ridders licgen ter eerden
Al versceden van haren perden,
Die some doet waren tier stont,
Ende some toter doet gewont.
11725[regelnummer]
Die cracht wies so an Mordrets side,
Dat hi weder opsat tien tide,
Wien lief, wien leet. Maer hi ontfinc,
Eer hi opquam, van Arture den coninc
Selke drie [slage] daer een ander man
11730[regelnummer]
Hem soude hebben gescoffirt dan
Vanden minsten slage vanden drien
Die hi vanden coninc ontfinc bidien.
Ende Mordret, die in allen doene
Een stout riddere was ende cone,
11735[regelnummer]
Tirst dat hi geseten was opt part
Hi reet ten conincward metter vard,
Alse die hem gerne soude wreken
Datten die coninc af hadde gesteken.
Maer die coninc ontsiet Mordrette niet:
11740[regelnummer]
Als hine te hemwaerd comen siet
Hi kerde te hemwaerd thoeft vanden perde.
Si hadden getrect hare swerde
Ende onderslogen hen sonder sparen,
Dat si beide soe verdoeft waren,
11745[regelnummer]
Dat si beide doe met allen
Waenden vanden perden vallen,
Ende si werden onder hen beiden
Hier bi elc van anderen gesceiden.
Doe werd daer wonderlike groet di strijt.
11750[regelnummer]
Galegantijn, die was tier tijt
Een vrome riddere ende een waerd,
Hi reet op Mordrette al ongespaert;
Ende Mordret, die sere was gram,
Slogene daer hi jegen hem quam,
11755[regelnummer]
Dat hem thoeft af viel ende es doet,
Dat scade was ende jammer groet;
Hi hadde oit in alle dinc
Getrouwe gesijn Arture den coninc.
Alse die coninc Artur dat gesach,
11760[regelnummer]
Dat Galegantijn ter eerden doet lach,
Hi was drove om die sake,
Ende hi souts gerne nemen wrake.
Ende alse die coninc varen soude
Op Mordrette quam daer alsoe houde
11765[regelnummer]
Een riddere van Nortomberland
Gedweerst opten coninc te hant,
Ende stakene optie luchter side
Metter glavien met groten nide,
Dat hine hadde gewont toter doet
11770[regelnummer]
Metten steke, hi was soe groet,
En hadde sijn halsberch niet gesijn,
Die sere starc was ende fijn.
Entie riddere stakene ter eerden
Onder den buec van sinen perde.
11775[regelnummer]
Ten irsten dat min her Ywein sach
Den steke, hi seide: ‘Owach,
Hets groet rouwe dat daer es vergaen
Van desen goeden man, sonder waen,
Dat hi dus dorperlike ter eerde
11780[regelnummer]
Leget gevelt van sinen peerde.’
Ende hi reet met groten wille te hant
Opten riddere van Nort Omberlant,
Ende stakene soe onsochte,
Dat hem geen wapen helpen mochte,
11785[regelnummer]
Hine stac hem dorden lichame bede
Dat yser ende die glavie mede.
Ende min her Ywein quam metter vart
Ende halp den coninc op sijn part,
Wien lief, wien leet. Als dit vernam
11790[regelnummer]
Mordret hi waes sere gram,
Ende reet te min her Yweinewaerd,
Ende hilt met beiden handen tswaerd,
Ende gaf hem enen slach int hovet
Dat hijt hem toten tanden clovet,
11795[regelnummer]
Dat hi moeste vallen ter eerden doet,
Dat rouwe was ende scade groet;
Bedie hi hadde wel den name das,
Dat der bestere een vander werelt was.
Alse die coninc Artur den slach vernam
11800[regelnummer]
Hi werd utermaten sere gram.
‘Ay God,’ sprac hi, ‘twi gedogestu
Dat ic sie met minen ogen nu
Dattie quaetste verradere di levet
Den besten vander werelt doet hevet!’
11805[regelnummer]
Sagrimor, die biden coninc was,
Gaf doe den coninc antwerde das
Ende seide: ‘Dit sijn nu ter uren
Die spele vander aventuren.
Nu merct wel bi deser manire
11810[regelnummer]
Dat sijt u nu vercoept wel dire
Dicke heeft verleent vor nu,
Vor dien, dat si u nu soe dient,
Dat si u nemt u beste vrient.
11815[regelnummer]
Nu mote ons God hulpen te dien,
Dat ons niet wers mote gescien!’
Alsi dus met so groten ongemake
Van min her Yweine hilden sprake
Horden si achter hen groet geluut
11820[regelnummer]
Van vierhondert ridders, die quamen uut
| |
| |
Van daerse Mordret hadde gedaen wesen,
Ende quamen tes conincs standart mettesen,
Ende hebben des conincs liede bestaen,
Diese stoutelike hebben anvaen.
11825[regelnummer]
Daer mochtmen sien glavien breken,
Ridders van haren perde steken.
Arturs liede, alse dit gesciede,
Waren goede gedurege liede;
Si hebben den strijt so an nomen,
11830[regelnummer]
Dat sire hondert afstaken int ancomen.
Alse die glavien tebroken waren
Si trocken die swaerde sonder sparen,
Ende onderslogen hen onsochte,
11835[regelnummer]
Daer dit vergaderen was mochtmen sien
Die plaetse algader bedect mettien
Ridders die daer lagen tier stont,
Some doet ende some gewont.
Die ridders die des conincs Arturs standart
11840[regelnummer]
In hoeden hadden in die dachvart
Dadent soe wel tire vergaderingen,
Dat maer .xix. ridders ontgingen
Vanden vierhondert, die Mordret
Omden standaert te velle hadde geset
11845[regelnummer]
Sine waren allegadere eer noene
Doet ofte verloren in dien doene.
Een deel na none, sonder failge,
Die daer machtechs quamen in die battalge
Vanden genen die daer waren getelt,
11850[regelnummer]
Daer meer dan hondert dusent quam opt velt,
Sone wasere niet bleven tien tiden
Nemmer dan driehondert man in beden siden,
Sine waren alle doet tier stonden.
Ende van dien vander tafelronden
11855[regelnummer]
Waren die saken soe gevaren,
Dattere maer vire bleven waren
Levende, sine waren alle doet
In dien stride, in groter noet;
Daer Artur die coninc een af was,
11860[regelnummer]
Lucan die bottelgier dander, alsict las,
Die derde Griflet: die vierde here
Was Sagrimor, ende was gewont sere.
Dese vergaderden sonder beiden
Hare liede, ende si seiden
11865[regelnummer]
Dat si alle te stervene minnen
Oft die ene selen verwinnen.
Na desen gaf Mordret enen slach
Sagrimorre, daer die coninc toesach,
Dat hem thoeft afvloech met allen,
11870[regelnummer]
Ende hi doet neder moeste vallen.
Alse die coninc Artur sach dien slach
Hi was drove, ende seide: ‘Owach,
Belovic Gode van hemelrike,
11875[regelnummer]
Dat hier ter wilen nu die een
Ember moet sterven van ons tween,
Van mi ende van Mordret, in dit parc.’
Hi hadde ene corte glavie ende starc,
Ende hi rect te Mordrettewaerd
11880[regelnummer]
Al dat gelopen nochte sijn paert.
Ende Mordret die sach dit wel,
Dattie coninc te hemwaerd es fel,
Ende dat te hemwaerd quam metter vaerd;
Ende hi kerde hem ten conincwaerd.
11885[regelnummer]
Ende die coninc quam op hem al dare
Ende stac hem ene steke soe sware,
Daer hi mede dede doe falgen
Van sinen halsberge die malgen,
Soe dat dyser quam al dure
11890[regelnummer]
Mordrets lichame te dire ure
Vander glavien, daer hine met stac.
Ende alsmen dat yser utetrac
Die sonne sceen dor sine wonde,
Soe dat Griflet sach ter stonde;
11895[regelnummer]
Ende alle die liede vanden lande
Spraken daeraf al te hande,
Dat dusdaen teken bedie vort quam,
Dat onse here op Mordrette was gram.
Tirsten dat Mordret besef das,
Pensdi dat hi hadde doetwonde,
Ende sloech op Arture te dire stonde
Boven opten helm soe onsochte,
Dat hi hem niet gehulpen mochte,
11905[regelnummer]
Dat swaerd en sanc int hovet,
Ende sloech hem af, des gelovet,
Een stic van sinen hovede toe.
Die coninc werd vandien slage doe
Soe tebarenteert, dat hi ter eerde
11910[regelnummer]
Altehant viel van sinen peerde;
Ende Mordret vanden sinen. Si lagen
Beide soe berect van dien slagen,
Ende gewont soe onsochte,
Dat no deen no dander opstaen mochte,
11915[regelnummer]
Alse die toter doet waren gewont.
Ende Mordret starf in corter stont.
Aldus sloech di vader den sone doet,
Ende di sone den vader, met nide groet.
Alse des conincs Arturs ridderscap sach
11920[regelnummer]
Dattie coninc Artur ter eerden lach,
En es man die gepensen mochte
Den rouwe van haren gedochte,
Ende haer leet ende haer carmen;
Ende seiden menechwaerf: ‘Acharmen!
11925[regelnummer]
God, waerbi gedogedi desen strijt!’
Si slogen op Mordrets liede ter tijt;
Ende Mordrets liede op dander side
Setten hen jegen hen te stride.
Die wijch was so starc ende so wreet,
11930[regelnummer]
Dat daer eer vespertijt dages leet
An beiden siden daer nember bleven
Die behouden hadden dleven,
Sonder persone drie allene:
Die coninc Artur was die ene:
11935[regelnummer]
Die ander die bottelgier Lucan,
Ende Griflet was die derde man;
Nochtan was Artur te dier stont,
Alse gi horet, toter doet gewont.
Alse die saken so waren bleven
11940[regelnummer]
Datter maer si drie behilden dleven,
Die [twee] begonsten wenen sere
Ende seiden: ‘Ay God, live here,
Mochte noit enech man wesen
Die sach rouwe gelijc desen!
11945[regelnummer]
Ay wijch, hoe menege wese hefstu
Gemaect ende menege wedue nu!
Ay coninc, twi hadstu dese dachvard,
Daer in armoeden bi geset ward
Van Grote Bertangen dat conincrike!
11950[regelnummer]
Ay God, here van hemelrike,
Wat mochstu ons nu nemen mere,
Die verloren hebben dus sere,
Dat wi alle onse vriende mogen
Doet sien licgen vor onse ogen!’
11955[regelnummer]
Ende si waenden wel onder hen beden
Dattie coninc Artur ware versceden.
Alsi hadden den rouwe lange tide
Sagen si ter rechter side,
Ende worden gewaren van Arture,
11960[regelnummer]
Die soc becomen was tier ure,
Dat hi opsat, sagen si dare.
Te hant alsijs werden geware
Gingense daer ende hebben gevraget
Wat hi doet? hoet hem behaget?
11965[regelnummer]
Hi antwerde hen vrindelike:
‘Gi heren, het staet mi swaerlike.
Hier nes els niet te doene nu
Dan tvelt te rumene, secgic u;
Want ic sie minen inde naken,
11970[regelnummer]
Ende ic ne wille om gene saken
| |
| |
Inden onder mine viande.’
Si brachten hem een paert te hande
Ende holpen hem op een paert,
Ende vordene ter zeewaerd,
11975[regelnummer]
Soe dat si tere capellen quamen,
Die de swerte capelle hiet bi namen,
Daer een hermite te woenne plach,
Die messe sanc op elken dach.
Tirst dat si ter capellen quamen
11980[regelnummer]
Si beetten alle drie te samen,
Ende daden den perden af ter stede
Die coninc ginc in die capelle daer,
Ende hi knielde vorden outaer,
11985[regelnummer]
Ende hi dede sine gebede,
Die hi conste; ende hi bleef ter stede
In bedingen over sine knien
Tot datmen den anderen dach mach sien,
Dat hi vander stede nine quam,
11990[regelnummer]
Ende sine bedinge genen inde nam;
Ende hi bat Gode onsen here
Al in een over die gene sere
Die inden wijch storven, dat hi dade
Hen van haren sonden genade.
11995[regelnummer]
Ende hi meende bitterlike ter stede
Daer hi dede dese gebede.
|
|
Auteursrechtvrij