Roman van Lancelot

naar het (eenig-bekende) handschrift der Koninklijke Bibliotheek

XLV. Hoe Walewein den lintworm doet sloech.

Daventure doet gewach,

Dat Walewein opten anderen dach
Quam gereden in een wout,
Daert scone in was menechfout:
Daerin reet hi alden dach
Ende den nacht di daer na gelach.
Doe vant hi ginder een scone plein:
Daer wilde hem resten her Walewein.
Hi beette vanden orsse daer
Ende dede hem tgreide af daernaer,
Ende liet weiden optie stat,
Ende sliep allettel selve na dat.
Doe quam daer een vorstere gegaen,
Ende wilde hemelike dors vaen,
Maer hine conde, sijt seker das.
Doe jagede hijt in enen maras:
Daer waendijt hebben wel geweert
Ende sinen here gepresenteert.
Hierenbinnen ward ontwake
Her Walewein, ende ward sere tongemake
Als hi sijn ors nine vant,
Ende stont op ende alomme liep;
Ende met luder stemme hi doe riep:
‘Ay Gringalet, waer sidi nu?
Dit was ongetroweheit van u
Ende felheit mede alte groet,
Dat gi mi in derre noet
Aldus nu allene laet staen!
Motic dus te voet nu gaen!
Dat es mi selden vore gesciet;
Derre ontrouwen en plaechdi niet.’
Dit heeft verhord nu Gringalet
Ende quam gelopen al ongelet
Rechte te sinen here waert,
Die om heme was vervaert.
Doe hijt sach was hi blide
Ende leide sijn gereide ter selver tide,
Ende op Gringalette hi sat
Ende keerde danen vander stat
Ende reet toten avonde met gewelt.
Doe quam hi gereden an een velt,
Daer hi vant een woeste lant,
Dat algader was verbrant:
Menege scone stat hi sach,
Menege scone borch daer lach
Verwost ende herde te vallen dan.
Des wonderde Waleweine den edelen man.
Het was daer al so sere verbrant,
Dat hi niweren herberge vant.
Dus reet hi tot in die nacht.
Doe quam hi gereden an ene gracht,
Daer een clene casteelkin stoet.
Daer beette min her Walewein te voet
Ende bat die herberge aldaer.
Doe sprac die here te hem daernaer:
‘Here, ic ben een arm man;
Maer mine herberge nochtan
Alsulc alsi es lenic hier u.’
Walewein seide: ‘Danc hebt nu.’
- ‘In mach u niet bat gedoen.’
Die gode man sloech hem een hoen,
Dat Walewein soude eten daren.
Gerstenbroet ende horre, twaren,
Moesti eten ende drinken;
Hine wist hem wat els scinken.
Doe vraechde Walewein daer te hant,
Twi dat lant so ware verbrant,
Ende wies dat lant oec ware?
Die man antwerde hem daernare:
‘Here, dit was een conincrike,
Ende hier levede so weldelike
Tfolc datter in was geseten.
Nu heves God al vergeten
Ende hevet hier nu int lant
Enen lintworm gesant;
Die es so utermatene groet,
Hi heeft vele des volcs doet.
Ende dit lant verwoestet sere.
Nu es gevloen die coninc onse here
In een ander lant hierbi,
Ende hevet doen crieren een gecri,
Wie den worm gedoden conde,
Hi wilde hem geven ter selver stonde
Sine enege dochter tenen wive,
Ende sijn conincrike na sinen live;
Nochtan en dar dit nieman angaen.’
Doe vraechde Walewein den waerd saen
Waer die worm gelegen ware?
Die waerd seit hem oppenbare.

Des ander dages, smargens vroe,

Stont Walewein op ende riep doe
Den man ende seide: ‘Du moets mi
Leiden waer die lintworm si.’
Doe ginc hi met hem ter selver wile
Ende leiden wel onderhalve mile
Tot an enen berch tere stat,
Daer hi lach in een groet gat.
Doe seide die man: ‘Nu merket, here,
Ginder leget hi min no mere.
Nu motic vlien, wats gesciet,
Want ie dar hier bliven niet
Dorden vresseliken worm.
In dar oec niet ansien den storm
Dien gi sult hebben hier ter stont.’
Walewein seide: ‘Nu gaet gesont.
Ic vare daer di worm nu si.’
Doe her Walewein daer quam bi
Versagene die worm daer ter stede
Ende quam ut sinen hole gerede,
So lanc ende so utermaten groet,
Dat her Walewein vrochte die doet.
- ‘Ic moet hier anxtelike vechten!’
Daerom began hem oprechten
Gelijc enen groten maste,
Ende quam op Waleweine daer vaste;
Ende her Walewein sijn spere stac
Op hem, dat te sticken brac;
Maer dit was een steke om niet,
Hine dede den worm geen verdriet;
Nochtan waest een groet gemoet.
Neder ginc hi vanden perde te voet
Ende slogene metten swaerde daer
Menegen slach, wet vorwaer,
Maer en wilde niet dore gaen.
Die worm heeft Waleweine bestaen
So vreesselike ende so sware,
Dat her Waleweine geerne ware
Gevloen, haddi geweten waer;
Idoch moesti hem weren daer
Oft hi moeste bliven doet.
Hi was nu in groter noet,
Want die worm met sinen clauwen
Wat dat hi conde gelauwen
Trac hi hem af, groet ende smal.
Hi scorde Waleweins wapine al
Ende maecte hem daer menege wonde.

[p. 133]

 

Doen quam echt di worm ter stonde

 

Gapende vreselike sere

 

Oft hi verbiten soude den here;

 

Ende Walewein doe jegen hem ginc

19510

Ende metten swerde hine beginc,

 

Ende in die kele hine doe stac

 

So verre, dat hem therte brac.

 

Doe viel daer neder die viant,

 

Daer bloet ende vier ute scoet thant,

19515

Dat Waleweine verbernde na das

 

Al dat an sine live was.

 

Walewein viel neder an sinen danc,

 

Want hi mode was ende cranc.

 

Hi lach met blode overgoten,

19520

Dat vanden worme quam gevloten,

 

Daer in lach die coene man,

 

Daer hi te doelne of sere began.

 

Hi was al van hem selven comen:

 

Dus was hem na dat lijf genomen.

19525

Daer hi dus lach vor dien viande

 

Des heren drossate vanden lande

 

Die quam nu allene gereden

 

Ute na sire ouder seden

 

Te siene waer die worm was.

19530

Doe werd hi saen geware das,

 

Dat Gringalet na Waleweine

 

Sere neyede inden pleine,

 

Ende maecte groet mesbaer.

 

Hi verboudem doe ende ginc naer,

19535

Ende vant Waleweine licgende dare

 

Gelijc oft hi doet ware.

 

Den worm sach hi bi hem doet:

 

Des haddi bliscap herde groet,

 

Ende rouwe haddi omden man.

19540

Droeffelike sprac hi hem an:

 

‘Owi, her riddere, live here,

 

Mi deert utermatene sere

 

Dat ic u doet licgene sie!

 

En werd in eertrike nie

19545

Dine gelike nu geboren!

 

Dattu dijn lijf heves verloren

 

Dat mote Gode wesen leit.

 

Dit quam di van groter stoutheit;

 

Dattu dorstes hier bestaen

19550

Den worm, dat es di vergaen

 

Swaerlike ane den live dijn.

 

Nu mote di God genadech sijn!’

 

Dus liet hine licgen daer hi lach

 

Ende reet daer hi dat ors sach.

19555

Hi naemt ende wildet wech leiden,

 

Maer danen en wildet niet sceiden:

 

Het setter hem jegen dattet mochte.

 

Den drossate het daer gerochte

 

Metten voten ende ontrac.

19560

Die drossate ginc af ende trac

 

Enen stoc, die daer doe lach.

 

Den orsse gaf hi enen slach

 

Dattet neyde so harde sere,

 

Dattet horde die edel here,

19565

Die daer lach alsoe gewont;

 

Ende hi sprac ter selver stont:

 

‘Wie es mi gevolget nu naer,

 

Die min Gringalet nu nemet daer?

 

Ic bidde hem dat hijt late staen;

19570

In mach te voet niet henen gaen.’

 

Dies was die drossate herde blide,

 

Ende liep ten riddere ter selver tide

 

Al wenende, ende sprac met sere:

 

‘Mogedi becomen, edel here?’

19575

- ‘Jaic,’ sprac hi, ‘dat seggic u,

 

Woudi mi geven drinken nu.’

 

Die drossate sprac: ‘Jaic, here.’

 

Doe liep hi ende haestem herde sere

 

Ende brachte Waleweine drinken na dat,

19580

Die doe bequam ter selver stat.

 

Doe nam Waleweine aldaer

 

Ende settene op sijn paert daernaer

 

Ende vordene met hem saen na das

 

Ter stat daer die coninc in was.

19585

Daer dedi beten heren Waleweine

 

Onder ene linde op enen pleine,

 

Ende seide dat hi daer raste name

 

Tot hi daer weder quame.

 

- ‘Ic wil niet dat gi dus comt te hove,

19590

Ic sal u met meerren love

 

Doen halen,’ sprac hi, ‘live vrient,

 

Want gi hebbes wel verdient;

 

Gi sijt volmaect in alre wijs,

 

Gi hebt vor alle ridderen den prijs,

19595

Dat scient an uwen live nu.

 

Beit mins en lettel, des biddie u,

 

Ic sal hier wedercomen te hant.’

 

Dus es hi vaste henen gerant

 

Ter stat waerd al dat hi mach;

19600

Ende doe men so dapperlijc comen sach

 

Gingen die liede alle vlien,

 

Ende seiden: ‘Hi heeft den worm gesien.’

 

Daer werd een loep doe herde groet:

 

Si waenden alle wesen doet.

19605

Dus quam die drossate saen gerant

 

Daer hi den coninc sittende vant

 

In een harde scone palas,

 

Daer menech riddere bi hem was,

 

Ende seide: ‘Here, drivet bliscap groet,

19610

Want die lintworm die es doet!

 

Dese niemare bringic sonder waen.’

 

Die coninc sprac: ‘Hebdijt gedaen?’

 

- ‘Nenic niet.’ - ‘Wie deet dan?’

 

- ‘Het dede [een] riddere, een edel man,

19615

Die coenste die ie werd geboren.

 

Hi hadde welna dlijf verloren.’

 

- ‘Levet hi oft es hi doet?’

 

- ‘Hi levet, here, maer harde groet

 

Es sijn ongemac nu ter stont;

19620

Die worm heften sere gewont.’

 

- ‘Waer es hi nu, dat secget mi.’

 

- ‘Here,’ sprac hi, ‘hijs hier bi.’

 

- ‘Nu secget mi waer icken vinde.’

 

- ‘Buten der stat, onder die linde

19625

Daer leget hi ende hevet raste.

 

Sijn ors bandic bi hem vaste,

 

Ende quam om u gereden, here,

 

Dat gi den riddere doen sout ere.’

 

Doen dede di coninc daer gebieden

19630

Sinen ridders ende sire maisniden

 

Dat si met hem souden riden:

 

Hi wilt den riddere halen tien tiden.

 

Si voren metten coninc ter stonden

 

Daer si heren Waleweine vonden

19635

Liegende harde sere gewont.

 

Men namene op ter selver stont

 

Ende vordene sachte ende wale

 

Met bliscepen in des conincs zale,

 

Daer hi harde scire genas,

19640

Want bi selve die vroetste was

 

Van wonden die men tien tiden vant.

 

Doe hi genesen was quam thant

 

Die conine vor Waleweine al daer

 

En seide: ‘Here, hebt genen vaer!

19645

Gi hebt verslegen nu ende doet

 

Den lintworm die ons dede noet,

 

Ende daermede hebdi verdient hier nu

 

Mire dochter te hebbene nu

 

Tenen wive, ende al min lant

19650

Na mine doet, si u becant.’

 

Walewein sprac: ‘God lone u, here,

 

Dat gi mi biet dese ere.

 

Des en mochtic verdinen niet.

 

Maer live here, oft gijt gebiet,

19655

Soe doet mi tirsten ene bede,

[p. 134]

 

Dies biddic u op alle genede.’

 

- ‘Dat willic doen al ongespaert.’

 

- ‘So biddic u, here, dat gi vart

 

Met al uwer macht te Kardeloet;

19660

Ende den lintworm di ic sloech doet

 

Vort met u, ende mire joncfrouwen,

 

Ende beit mins daer in goder trouwen

 

Tes ic come daer tote u.’

 

- ‘Gerne. Segt mi uwen name nu.’

19665

- ‘Bi Gode, here, gerne; dat si.

 

Waleweine soe heet men mi.’

 

Die conc seide: ‘Edel wigant,

 

Ic sekere u met mire hant,

 

Met mire conincliker trouwen,

19670

Den worm oec metter joncfrouwen

 

Te bringene, als gi hebt geseit,

 

Te Kerdole met mire wetentheit.’

 

Doe Walewein al genesen was

 

Bat hi den coninc saen nadas,

19675

Dat hi hem wapine soude geven,

 

Want di sine waren bleven

 

Vorden worm al verbrant.

 

Doe gaf die coninc Waleweine te hant

 

Die beste wapine vander stat.

19680

Doe nam Walewein orlof nadat

 

Ane den coninc ende andie vrouwe

 

Ende oec mede andie joncfrouwe

 

Ende an alle die daer waren.

 

Dus es hi hoefscelijc henen gevaren.

19685

Nu salic u swigen van desen,

 

Ic salre hier namaels els mer af lesen,

 

Maer ic moet hier vore nu spreken

 

Van Keyen metten quaden treken.