|
| |
V. Van Lancelote ende vanden grale.
Daventure doet mi verstaen,
Vander joncfrouwen castele,
2615[regelnummer]
Dat hi int woeste foreest quam,
Daer hi Lancelote in vernam,
Ende met heme Perchevale;
Ende hine kinnetse niet wale,
Alse die gene die vor dien
2620[regelnummer]
Selke wapine niet hadde gesien.
Lanceloet reet op hem ende stac
Ende Galaät staken soe weder,
Dat man ende pert vel ter neder.
2625[regelnummer]
Hi trac tsward ende sloech op Perchevale,
Ende dorsloech sine coifie altemale,
Soe dat hi moeste met allen
Neder vanden perde vallen.
Ende dit was vor ene cluse
2630[regelnummer]
Daer ene clusernesse vor haren huse
| |
| |
Sat ende sach algader toe;
Ende si seide te Galate doe:
‘God moet sijn in u gelede!
Ic ben seker in minen sinne,
Sine hadden niet u dorren
Bestaen no te uwert porren.’
Ende Galaät sorgede alse houde
2640[regelnummer]
Dat menne alsoe kinnen soude.
Hi reet wech al dat hi can geriden,
Ende si volgeden hem tien tiden.
Si waren gram in haerre gedochten
Dat sine niet verhalen mochten.
2645[regelnummer]
Si voeren int woeste foreest mettien
Alsine niet en mochten gesien;
Ende Perchevael seide also houde
Ende Lanceloet, die niet keren wilde,
2650[regelnummer]
Hi reet naden riddere metten witten scilde.
Dus reet hi daer op ende neder
Int foreest, wech ende weder,
Daerne geleide die aventure.
Ende hi reet so verre al dure,
2655[regelnummer]
Dat hi in een wste velt quam,
Daer hi enen steen staende vernam,
Daer letteren waren gescreven an;
Maer hine mochter niet gelesen dan
Omdat nacht was. Hi sach saen
2660[regelnummer]
Ene capelle daer bi staen:
Hi voer ter capellen ward
Ende bant an enen boem sijn part,
Ende hinger sinen scilt oec an,
Ende ginc in die capelle dan,
2665[regelnummer]
Die out ende gevallen was;
Dat ten ingange waren doe
Iserine traelgen, di waren soe
Vaste te gadere gevoget dat daer
2670[regelnummer]
Nieman in comen mochte vorwaer.
Ende hi sach daer binnen met sindale
Enen outaer gepareert wale,
Ende oec met sidinen cleden
Ende met anderen rijcheden.
2675[regelnummer]
Ende hi sach vor den outare
Enen selverinen candelare,
Daer .vij. stallichte op stonden,
Die clare bernden tien stonden.
Hine waende niet in sulker stede
2680[regelnummer]
Vonden hebben so grote clarhede:
Hi was drove in sijn gedochte
Dat hi niet in comen mochte,
Ende kerde ter crucen al drove,
Ende dede den perde sinen behove,
2685[regelnummer]
Ende lach neder vor di cruce daer
Ende ward in slape daer naer.
Ende hem dochte daer hi lach,
Dat hi enen riddere comen sach
2690[regelnummer]
Clagende in drover manire.
Ende Lanceloet spraker niet toe,
Alse dies gene macht hadde doe.
Die ridder seide droeffelike:
‘Ay God, here van hemelrike,
2695[regelnummer]
Weltijt sal comen vore mi
Dat heilege vat, daer ic bi
Van minen rouwe quite sal wesen?
Ay God, was oit man vor desen
2700[regelnummer]
Alsic ben om ene cleine sake!’
Al ne sprac Lanceloet niet, si u cont,
Hi verstoet wel ende horde ter stont
Des goets mans clage; ende daer nare
Sach hi daer den candelare
2705[regelnummer]
Comen, die hi in die capelle vordien
Met bernender kerssen hadde gesien;
Nochtan hi niet gesien ne mochte
Wiene daer gedragen brochte.
Daer na sach hi dat heilege vat,
2710[regelnummer]
Dat hi gesien hadde vor dat
Tes conincs Vischers: hem dochte das,
Dattet dat heilege grael was.
Alst die sieke riddere hadde gesien
Hi liet hem nedervallen bi dien,
2715[regelnummer]
Van daer hi stont al toter eerden,
Ende seide met groter weerden:
‘Ay soete here van hemelrike,
Ic bidde u alsoe gewaerlike
Alse gi menege miracule doet
2720[regelnummer]
In dit lant ende elre, here goet,
Mettesen vate soe biddic u
Van minen vernoie, dat van dien
Mi so vele goets mote gescien,
2725[regelnummer]
Dat ic mote maken mine vard
Alse andere ridderen ter questen ward!’
Ende hi croep al toter taflen toe
Metter cracht van sinen armen doe,
Ende hi helsde tier stont
2730[regelnummer]
Den steen daer die tafle op stont,
Ende dede soe, dat hi die selverine
Tafle custe met groter pine,
Daer dat heilege vat stont doe,
Ende deder ane sine ogen toe;
2735[regelnummer]
Ende hi seide te hant na desen:
‘Genade, God, ic ben genesen.’
Alst fat een stic gesijn hadde daer
Die candelaren kerden daer naer
In die capelle ende mede tfat,
2740[regelnummer]
Soe dat Lanceloet nemmeer sach dat,
No int wechdragen, no int bringen,
Wiet droech: dat was bi dien dingen,
Moede ende swaer tier uren
2745[regelnummer]
Van pinen die hi hadde gedaen,
Oft dat hi met selker sonden was begaen,
Dat hijt machlicht daerbi liet,
Dat hi hem en verporde niet
Alsi hem dat grael sach so nare,
2750[regelnummer]
Ende voer ofter hem niet om ware
Daermen hem af in vele lande
Sider seide menege scande;
Ende daer omme ter meneger stede
So mesfielt hem oec sider mede.
2755[regelnummer]
Alse dat grael, alsict oec las,
In die capelle gekeert was,
Die riddere stont op al gesont
Ende custe dat cruce ter stont.
Doe quam een sciltknecht tot hem dare
2760[regelnummer]
Ende vragede hoet met hem ware?
Hi seide: ‘.Wel; maer ic hebbe gesien
Hier harde groet wonder gescien
Van dien riddere, dien gi daer siet
Slapen. Hine dede soe vele niet
2765[regelnummer]
Dat hi hem oplichte alsi vernam
Dat heilege grael op hem quam.’
Die knape seide tien stonden:
‘Hi mach wel sijn in menege hoefsonden
Dat God niet woude gehingen van dien,
2770[regelnummer]
Dat hi miracule hadde gescien.’
Hi seide doe: ‘Wie dat hi si,
Hi es ongevallech, donke mi.’
- ‘Hi es vanden gesellen, wanic wale,
Vander questen vanden grale.’
2775[regelnummer]
Die riddere wapende hem metter vard
Ende sat doe op Lanceloets part
Ende hief sine hant opward gereet
Ende swoer aldus enen eet:
‘Alsoe hulpe mi God onse here
2780[regelnummer]
Ende theilege grael, dat ic nembermere
| |
| |
Van wandelne niet sal finieren
Eer ic weet in wat manieren
Dat heilege grael geoppenbart es
Binnen den conincrike van Logres
2785[regelnummer]
In soe vele steden.’ Doe seide saen
Die knape: ‘Gi hebter gnoech toe gedaen.’
Entie riddere sciet vander steden.
Ende alsi ene halve mile hadde gereden
Rechte hem op Lanceloet ende sat,
2790[regelnummer]
Ende ward doe pensende om dat,
Dat hi gesien hadde in die stede,
Wedert droem was so waerhede.
Hi ginc in die capelle daer naer
Ende sach den candelare opten outaer:
2795[regelnummer]
Vanden grale mochti niet sien,
Nochtan haddi groten wille te dien.
Alse Lanceloet dus lange stonde
Omt grael pensde in der stonde,
Alse diet gerne sien soude,
2800[regelnummer]
Hort hi ene stemme also houde,
Die hem in deser maniren sprac toe:
‘Lanceloet! herder dan een steen,’ seitsoe,
‘Bittere dan thout ende mere
Veronwerd met in allen kere
2805[regelnummer]
Dan di ondrachtech vigeboem nu,
Hoe waerstu soe coene, dattu
In steden quaems daer tgrael es?
Ganc dire veerde ende bes seker des,
Datter die stede af heeft genomen
2810[regelnummer]
Smette, datture so na bes comen’
Lanceloet sciet doe van dier stede,
Wenende ende suchtende mede,
Alse dien dochte dat hi nembermere
Vercrigen mochte gene ere,
2815[regelnummer]
Nadat hi falgiren moeste van dien,
Dat hi tgrael nine mach sien
Noch daer af gevreischen niemare;
Ende hi pensde doe daer nare
Dat hi nembermer te gemake
Hine soude weten die waerheit das,
Twi hi alsoe geheten was.
Ende hi keerde ter crucen daer naer.
Hine vant no helm no scilt daer,
2825[regelnummer]
Noch oec part: doe seide hi:
‘Acharme keytijf! Layse wats mi!
Ay God, here, nu ten stonden
Bliken oppenbare wel min sonden
Ende min quade leven mede;
2830[regelnummer]
Ende mine grote keytivechede
Hevet mi meer dan andere sake
Ontkeert ende gedaen tongemake;
Bedie als ic beteren soude
Quam die viant alsoe houde,
2835[regelnummer]
Di mi destruerde ende nam daer naer
Dat ic niet mochte sien claer;
Want ic was van dien stonden
Dat ic ridder ward al vol sonden,
2840[regelnummer]
Meer dan enech ander man.’
Dus lasterde hem selven Lanceloet
Ende hadde droefheit herde groet.
Des ander dages alsi hadde gehort
Die vogeline weder ende vort
2845[regelnummer]
Achter bosche singen, daer hi
Menechwarf hadde verhoget bi,
Ende hi hem sach so berecht dan,
Dat hem gene bliscap ginc an,
Hi wiste te hant wel ende vernam
2850[regelnummer]
Dat onse here op hem was gram,
Want hi hadde gefalgirt in dien,
Daer hi meest in waende hebben gesien
Bliscapen ende eren altemale:
Dat was int soeken van den grale.
2855[regelnummer]
Doe ginc hi drove te bosce ward,
Sonder scilt ende helm ende part,
Soe dat hi omtrent primtijt quam
Daer hi ene hermitage vernam
Ende enen hermite gereet daertoe,
2860[regelnummer]
Dat hi messe soude singen doe.
Hi knielde ende bat genaden
Ende alse die messe was gedaen
Hi sprac an dien hermite saen,
2865[regelnummer]
Ende seide hem tien stonden
Dat hi was een vander tavelronden,
Ende bat dat hine beraden soude.
Die goede man vrageden also houde
Waer af hi raet sochte, ende seide: ‘Wildi
2870[regelnummer]
Biechte hier spreken jegen mi?’
- ‘Jaic.’ - ‘Hoe es u name dan?’
- ‘Ic hete Lanceloet, entie coninc Ban
Was min vader wilen ere.’
Die goede man seide doe: ‘Here,
2875[regelnummer]
Gi sijt sculdich dipelike
Te dankene den here van hemelrike,
Dat hij u heeft gemaect so scone
Ende so waerd, dat onder den trone
Uwer gelike van werdicheden
2880[regelnummer]
Niewer en es, no van stoutheden;
Want hi hevet u sin gegeven
Ende gedinkenesse daer neven,
Daer gi hem af weder sculdech sijt
Alsulke doget talre tijt,
2885[regelnummer]
Dat in u behouden si sine ere,
Ende dattie duvel nu mere
Geen deel en hebbe daer af
Dat u God soe mildelike gaf;
Bedie heeft hi u vor desen
2890[regelnummer]
Milder dan anderen lieden gewesen,
Dies suldi hem danken nu;
Want men sal dat lachteren an u.
Dat ic van buten an u mach sien
2895[regelnummer]
Soe sidi dan sijn viant daer af,
Dat hi u dit soe mildelike gaf.
Hi saelt tonnutte keren daerbi
In corten tiden, en si dat gi
Hem met biechten bid genaden,
2900[regelnummer]
Ende u berouwen uwe mesdaden,
Ende betert mede u leven.
Wildi u hem aldus opgeven
Ende genade bidden in dier manieren,
Wet wel, hi es so godertieren,
2905[regelnummer]
Hi sal u lichtere doen wesen
Dan gi oit ward vor desen.’
Doe seide Lanceloet: ‘Ay here,
Ene dinc wantroest mi sere:
God onse here onste mi dat hi
2910[regelnummer]
In mine kinscheide versach mi
Van allen gratien die dan
Ende om die milde gichte di hi mi gaf
Soe ben ic nu in vresen daer af,
2915[regelnummer]
Dat ic gejugeert mach wesen
Ter eweliker doet na desen.’
Alse die gode man dit horde
Hi seide wenende dese worde:
‘Wie dat in sonden leget stille
2920[regelnummer]
Ende gene beteringe doen en wille,
Ende also stervet, hi es gewaerlike
Ne ware, als gi moget verstaen,
2925[regelnummer]
Ende weder keren alsijs werden geware,
Aldus eest vanden sondare
Die slaept in sine hoeftsonden
Ende ontweget es lange stonden:
Als hi hem dan bekinnet des,
2930[regelnummer]
Dat hi uten rechten wege es,
| |
| |
Hi soekene dan te hant daernare
Tot sinen gerechten sceppare,
Die ropet tallen tiden: “Ic bem
Gelove der waerheit ende leven,” tot hem.’
2935[regelnummer]
Ende hi togede hem ene figure
Van enen crucifixe tier ure,
Ende seide: ‘Dit cruce hevet ontaen
Die arme, oft elken soude ontfaen:
Also hevet onse here ontaen nu
2940[regelnummer]
Die arme, alse tontfane u
Ende anderen sondaren, die des roken,
Daer si genaden willen soeken.
Wet wel, dat hi in gene manieren
U ne sal willen faelgieren,
2945[regelnummer]
Wildi u offeren hier in sonden
Al beliende metten monden,
Ende u die sonden dan rouwen
Met herten ende met trouwen
Ende met warechteger beteringen,
2950[regelnummer]
Met levene tot al dien dingen;
Ende segt hier u leven Goede
Vore mi, die ben sijn bode,
Ende ic sal u hulpen ende beraden
Na mine macht van uwen misdaden.’
2955[regelnummer]
Lanceloet pensede lange stont,
Dat hi niet woude maken cont
Van hem ende vander coninginne:
Daer ware hem vernoy te groet toe.
2960[regelnummer]
Ende hi versuchte sere doe,
Ende so dipe, dat hi in langen wort
Spreken mochte no bringen vort;
Niet bedi hine had gerne gedaen
Hadi gedorren, sonder waen.
2965[regelnummer]
Die goede man bat hem boude
Dat hi sine sonden belien soude,
Ofte neen, hi ware verloren.
Ende hi leide hem te voren
Van dien lienne soude hem geven
2970[regelnummer]
God onse here dewelike leven,
Ende van verhoelne sonden dewelijc doet.
- ‘Ic ben verloren,’ seide Lanceloet,
‘Bider sonden die ic hebbe gedaen
Met mire vrouwen, sonder waen,
2975[regelnummer]
Des conincs Arturs wif, die coninginne,
Met onser tweer dulre minne,
Die mi alt gout ende tselver gaf,
Daer ic melde gesijn hebbe af
Met dat ic dicke hebbe gegeven.
2980[regelnummer]
Bi hare hebbic oec gedreven
Grote feeste te velen steden;
Ende alle die grote preusheden,
In riecheiden ende in groten goede.
Ic weet wel dat onse here
Te mi ward hem belget sere
2990[regelnummer]
Dat ic met hare hebbe gedreven,
Dat hi mi sider gisternavont
Hi vertelde den goeden man al
Van daer te voren sijn ongeval,
2995[regelnummer]
Ende bat den goeden man raet
Nadien dat hem gescepen staet.
- ‘Hier ne doech geen raden an,’
Seide te hant die goede man,
3000[regelnummer]
Dat gi ten sonden en kert nembermere.
Wildi afstaen van uwen mesdaden,
Ende Gode bidden daer af genaden,
Hi sal u te sinen seriant
Weder ropen dan altehant;
3005[regelnummer]
Maer inden poente dat met u staet
Sone mach u hulpen geen raet.’
Lanceloet sprac: ‘Here, ic sal
Doen dat gi mi beveelt al.’
- ‘Gelovet mi,’ sprac di gode man,
3010[regelnummer]
Dat gi nembermer mesdoet vort an
Metter coninginne of met anderen wive,
Ende afstaet oec tal uwen live.’
Ende Lanceloet vertelde hem daer doe
3015[regelnummer]
Alsoe als hi hadde gehort
In die capelle vander stemmen dwort.
Ende hi seide: ‘Nu nemet goem,
Du best een ondrachtech vigeboem.’
- ‘Ay here, segt mi van desen
3020[regelnummer]
Watter bi betekent mach wesen.’
Hi seide: ‘Mine wondert niet des,
Dat dit tot di geseit es;
Du heves gesijn eenperlike
Die wonderlijcste een van ertrike.
3025[regelnummer]
Datmen di herder dan steen hiet
Es te verstane, diet wel besiet,
Die sondere, die in sine sonden
Verslapen es lange stonden,
Die soe herd bevet die herte sijn,
3030[regelnummer]
Datse niet vermoruwet mach sijn
Met watere noch met vire;
Mach tfier vanden heilegen gest vinden
Stede noch mede comen binden
3035[regelnummer]
Vate dat vol es van vulen sonden,
Want dat ne mach te genen stonden
Des heilichs geests gratie ontfaen,
Die niweren wille, sonder waen,
Herbergen daer sijn viant es,
3040[regelnummer]
Maer in steden, des sijt gewes,
Die suver ende cleinlijc si.
Dus bestu geheten hier bi
Harder dan steen. Nu verstant:
Du heves gehort vanden seriant,
3045[regelnummer]
Dien de rike man sine besante gaf
Om bate te doen, hortmer af.
God hevet di in dit leven
Vele merre gratie gegeven
Dan hi enegen anderen dede.
3050[regelnummer]
Hi hevet di gegeven scoenhede,
Sin te kinnen quaet ende goet,
Vromechede ende stouten moet,
Goede herte milde te sine.
Dattu in al die dade dine
3055[regelnummer]
Boven te comen hads geval;
Onse here verleende di dit al
Dattu sijn riddere souts wesen
Ende sijn seriant bi desen;
3060[regelnummer]
Dat si souden argeren in di,
Ne mare dat si wassen souden.
Du heves di soe gehouden,
Dattu best een ongetrouwe seriant,
Want du heves gedient sinen viant,
Du heves heme wel getoget
Altoes in die sonde gewesen,
Die sinen here daer met begevet
3070[regelnummer]
Als hi sijn sout en wech hevet.’
- ‘Live here, nu bericht mi das,
Twi ic bittere dan hout geheten was.’
- ‘Ic hebbe geseit,’ seide doe hi,
‘Dat alle hertheide es in di:
3075[regelnummer]
Daer grote hertheit es, te dire stede
En mach sijn en gene soethede,
Dus es bitterheit int herte dijn
Alse grote alse soetheit soude sijn:
Aldus bestu gelijc nu, Lanceloet,
3080[regelnummer]
Den houte, dat verrot es ende doet,
| |
| |
Daer niet dan bitterheit in bleven es.
Nu hebbic di berecht des.
Nu verstant ende nem goem,
Dattu onwaerder sijs dan di vigeboem:
Enen vigeboem vant wilen ere,
Di herde sere was geladen
Beide van scoten ende van bladen;
Maer daer ne was gene vrucht an,
3090[regelnummer]
Soe dat onse here vloecte dan
Den boem, die gene vrucht en droech.
Nu sie opti selven genoech,
Dattie vigeboem was onwaerd sijs;
3095[regelnummer]
Dattu daer lages al stille
Sonder goet gepens ende goeden wille
Daer theilege grael quam vor di,
Ende daer du waers hem soe bi,
Daer waerstu ombewaerd, alstu mach merken,
3100[regelnummer]
Van allen goeden gewerken.’
- ‘Alle dese dinge sijn in mi
Geherberget,’ antwerde doe hi;
‘Maer wat gi mi doet verstaen,
Dat ic niet so verre ben gegaen,
3105[regelnummer]
In mach keren, oftic mi van sonden
Vort wachten wille tallen stonden,
Soe gelovic Gode, onsen here,
Ende u, dat ic nembermere
Ten sonden weder keren sal,
3110[regelnummer]
Maer suver houden min leven al
Na mine macht; maer ic moet antiren
Die wapine in allen maniren,
Ende met ridderscepe volgen hen
Alse lange alsic dus gesont ben.’
3115[regelnummer]
Die goede man seide doe: ‘Here,
Laten vander coninginnen,
Ende macht geven van dien dingen,
3120[regelnummer]
Dat gi te hovede sout bringen
Die gi niet mocht vor dese ure
Toe comen bi uwen sonden.’
Lanceloet antwerde te dien stonden:
3125[regelnummer]
‘Ic laetse in dien maniren, here,
Dat icker nembermer toe ne kere.’
Daerna die goede man hem loet
Penitentie die hem dochte goet,
Ende absolveerdene daer naer
3130[regelnummer]
Ende bat dat hi met hem bleve daer.
Hi seide hi ware gewillech das;
Want hi sonder helm ende scilt was
Ende sonder paert. - ‘Ic sal u van dien,’
Seide die goede man, ‘wel vorsien:
3135[regelnummer]
Een min broder woent hier bi, die u sal
Senden dat u gebrect nu al.’
Ende Lancelote berouwen tien stonden
Biden worden, die hem sprac an
3140[regelnummer]
Soe vrindelike die goede man.
Nu latic van hem die tale
Ende sal spreken van Perchevale.
|
|
Auteursrechtvrij