Roman van Lancelot

(1846-1849)–Anoniem Lanceloet– rechtenstatus

naar het (eenig-bekende) handschrift der Koninklijke Bibliotheek


[10.001-20.000] ‘Ne magic niet dat mi behaget Metten lande, dat ic hebbe bejaeget Met mire cracht?... En trouwen ic sal Daer mede doen minen wille al; 10005[regelnummer] Ende omdat gire nu toe sprekende sijt
[pagina 68]
Gevic op den ridder nu ter tijt, Die mine dochter te wive hebben sal, Na minen live mijn lant al. Ochte gi lant wilt hebben, sonder waen, 10010[regelnummer] Bejaget als ic hebbe gedaen; Vanden minen en wert u groet no clene.’ Doe seiden die broedere algemene: Ontfinge die riddre gichte dare Van den lande, dat met rechte hare 10015[regelnummer] Soude sijn, dat hi bi desen Seker te stervene mochte wesen. Doe droech die vader al sijn lant Sire dochter sonder letten in hant. Die ridder trouwedse ende also houde 10020[regelnummer] Als hise thuuswart voren soude Die .vi. broedere hadden gelegen In enen bosch, quamen hem jegen, Ende sloegen dien ridder doet Ende aldat met hem was cleine ende groet; 10025[regelnummer] Ende oec was aldaer ter stede Die bruet doet geslaegen mede, Die haer suster was, sonder waen. Ende alsi dat hadden verstaen Voeren si in die castele haers vader, 10030[regelnummer] Ende toegense te hen wart allegader, Ende setten daer in lieden doe, Daer si hem wel betrouweden toe. Si ontboden serjante daer naer Om haeren vader torlogene daer, 10035[regelnummer] Ende hebben georloget dat en can Den pays gemaken en geen man. Si hebben verloren nu te tide Vele an dene ende an dander side.’ Gaheret seide: ‘Maect mi vroet des, 10040[regelnummer] Welke pertie int donsienste es.’ Hi seide dattie hertoge noch toe In tonsienste was emmer toe, Dat grote scade was; ende noch mere Waest hem mesfallen sere, 10045[regelnummer] Want hi hadde onlanc daer te voren Enen sinen broeder verloren In enen strijt, daer si vergadert waren, Die goet ridder was, tuwaren, Ende daer hi af hadde hulpe groet, 10050[regelnummer] Sine kindren sloegene doet. Gaheret seide dat scade was Van des hertogen verliese, dor das, Dat hi goet was ende melde mede, Ende hi hadde te sulker stede 10055[regelnummer] Gesien dat menne prijsde sere Van ridderscape, en hem sprac ere, ‘Ende quam ic daer, Godweet, Ic soude hem willen helpen gereet.’ Hier mede lieten si de tale staen 10060[regelnummer] Ende si gingen hen rusten saen. Opten andren dach also saen Alse die broederen op waren gestaen Wapenden si hen metter vart. Gaheret vragede dus den wart: 10065[regelnummer] ‘Ocht ic den hertoge sien woude Wijst mi waer icken vinden soude.’ Hi wijsdem enen pat ter vart Hoe hi mochte riden der wart, Daer die hertoge meest plach te sine 10070[regelnummer] In rouwen ende in groter pine. ‘Ic segt u,’ sprac hi, ‘sekerleke, Het en es niet .i. dach in die weke Hine es geasselgiert sere Van sinen kinderen enewaerf ofte mere. 10075[regelnummer] Si riden met groten geselscape, Dat si hebben van ridderscape; Ende die goede man, die hertoge, Heeft so vele verloren int torloge, Dat hem wel na sijn, sonder waen, 10080[regelnummer] Al sine lieden af gegaen, So dat hi maer een lettel liede Met hem en hout, met cleinre maisniede. Ende hi es sere gescoffiert omdat Hem sine kindre al sinen scat 10085[regelnummer] Hebben genomen ende geroeft.’ Dese .iij. brodere, des geloeft, Namen orlof ende scieden van dane, Ende begonsten dien wech te gane, Die hem hadde gewijst hare wart. 10090[regelnummer] Sine vonden nieman in hare vart Eer si tenen gewade quamen, Daer si .ij. ridders vernamen Wel gewapent ende op geseten toe, Die dat gewat wachten doe, 10095[regelnummer] Ende riepen optie gebrodere mettien Dat sise derwart comen sien, Dat si souden wederkeren Het ne ware dat si wouden joesteren, Anders ne mochten si niet liden. 10100[regelnummer] Gaheret dede sine broeders ontbiden Ende seide hine ware in gere wijs Werdich dat men hem gave prijs Hine daede int water met allen Den enen van den .ij. ridders vallen. 10105[regelnummer] Hi noepte metten sporen tpart Ende reet te hen lieden wart Dat hi den irsten stac so wel, Dien hi gemoette, dat hi vel Al metten perde in dat gewat, 10110[regelnummer] Ende hi ware verdronken in dat, Om dat hi was gewapent swaer Ende dat gewat diepe was daer, En hadde geweest een boem, die stont Int water, daer hi hem ane helt tier stont, 10115[regelnummer] Daer hi vander doet bescudt wart. Doe liet hi lopen ten andren wart, Ende staken so van den perde Dat sijn hoeft irst quam ter erde; Ende hi leet over ende sach 10120[regelnummer] Den andren ridder daer hi lach Ende baedde in dat gewat. Doe begonsti lachen omdat. Die .iij. broederen reden So verre, dat si quamen ter steden 10125[regelnummer] Daer die hertoge was doe. Die porte was besloten toe, Want sine waren in genen tide Daer binnen versekert van stride. Ende alse die scotters dit saegen, 10130[regelnummer] Die boven ten cantelen laegen, Si riepen op die .iij. heren Dat si weder souden keren, Ende seiden: ‘Gine sijt vanden onsen niet, Wi sullen u doeden gine vliet.’ 10135[regelnummer] Gaheret stac af den helm doc, Ende sprac aldus den genen toe: ‘Wine sijn niet van uwen vianden Ende wi comen uwes vanden, Ende willen u te staeden staen; 10140[regelnummer] Doet ons den hertoge spreken saen.’ Daer ginc een om den hertoge thant, Dien hi in ene camere vant, Ende dede vermaken sine wonden, Die hi hadde ontfaen vor die stonden, 10145[regelnummer] Daer hi vacht jegen sine kinder. Die bode sprac tote hem ginder: ‘Here, hier buten houden .iij. ridders nu, Die begeeren te sprekene u.’ Die hertoge seide na desen: 10150[regelnummer] ‘Ay God, here, mochten si iet wesen Vanden ridders vander tafelronden, Die Lancelote soeken nu ten stonden! Waeren sijt ende wouden si hulpen mi Ic soude noch wanen daerbi 10155[regelnummer] Mijn orloge ten ende bringen
[pagina 69]
Ende mine kindren daertoe dwingen, Die mi willen onterven, dat si souden Hem selven over sot houden.’ Ende ginc toten ridders na dien. 10160[regelnummer] Gaheret hadden dicken gesien; Hi seide: ‘Here, siet hier .iij. ridders nu, Die hier comen sijn tote u, Die vremde ridders sijn, ende wi Souden hier gerne bliven wouddi, 10165[regelnummer] Ende souden u gerne te staeden staen In u orloge, sonder waen, Wildi ons onthouden daer toe.’ - ‘Lieve heren,’ sprac die hertoge doe, ‘Gi ende die met u sijn dunken mi 10170[regelnummer] Werde ridders wesen ende vri Op avonture, ende van meerre machte Dan ic ben, ende van meerren geslachte, Ende hebt u lijf geleit ende uwe saken In weelden ende in groten gemaken. 10175[regelnummer] Bi desen seggic u dat gi Hier niet en ducht, ende bedi Waerdi hier met ons, dat suldi weten, Gi moest ontidelike eten Ende luttel, ende gi moest tote desen 10180[regelnummer] Menich werven gewapent wesen Als te rustene ware tijt, Die tote nu sachte gehouden sijt. Bedi es mijn raet dat gi Weder keert algader, bedi 10185[regelnummer] Gi sout moeten doegen pine Ende ongemac met ons te sine.’ Gaheret seide: ‘Wie hebben wel beide Geleert pine [ende] moylicheide Te menegen tiden gedoegen, 10190[regelnummer] Bedi wie hebbens lange geploegen. Weet wel, hine es goet man niet, Die pine te gedogene vliet, Daer hi met mach bejagen ere.’ Doe seide die hertoge: ‘Here, 10195[regelnummer] Ic sal die porte ontdoen, wildi, Ende hier binnen onthouden met mi: Ende als sulc als ic hebben sal Hier binnen suldi hebben al; Ende en laet u niet sijn ongemoge 10200[regelnummer] Al en haddi niet al u gevoege.’ Si seiden: ‘Neent, niet meer no min.’ Hi ondede die porte ende lietse in Ende leidese int paleys, ende gaf hen dan Lichte cledere te doene an. 10205[regelnummer] Hi sprac tote sinen lieden: ‘Ic bidde u Dat gi dese ridders eert nu; Si sijn goede ridders na minen wane.’ Die hertoge vragede hen wane Waren. Gaheret antworde toe, 10210[regelnummer] Alse die niet bekent sijn woude doe: ‘Wie sijn van vremden lande alle drie.’ Die hertoge seide. ‘Gi dunct mie Alle .iij. gebrodere wesen. Nu ne heelt mi niet van desen, 10215[regelnummer] Ic bids u, ocht gi gebrodere sijt.’ Gaheret antworde hem tier tijt: ‘Ja wi, gebroedere sijn wi; Ende wie bidden u, here, dat gi Ons vortwart meer verdraget, 10220[regelnummer] Dat gi om onse wesen niet meer ne vraget; Gi sullet tijt genoech weten, here.’ Hi seide: ‘Ic ne spreecs niet mere.’ Savonts alster maeltijt quam, Om dattie hertoge vernam 10225[regelnummer] Ende hi wel wart geware das, Dat Gaheret meest geheert was Van sinen broederen dedi hem ere, Ende deden sitten eere Ter taflen dan hi selve sat, 10230[regelnummer] Ende pensede in sinen sinne dat, Dat hi was van groten doene Ende een vroem ridder ende .i. coene. Des ander dages als si hadden gehort Messe quamen si alle vort 10235[regelnummer] Ende sagen dattie ridders al dare Hem wapenden harentare. Si vrageden den hertoge na dien Dat si dat wapenen hadden versien Waeromme si hem wapenden doe. 10240[regelnummer] Die hertoge antworde daer toe: ‘Si hebben groet recht daer an, dat si Hem wapennen, bedi Si sullen eer morgen none Der wapene wel hebben te done. 10245[regelnummer] Gi sult cortelike hier sien ter stede Mire kinder grote verweinthede, Die met groten geselscape Comen sullen van ridderscape.’ Gaheret seide: ‘Mijn raet es dan 10250[regelnummer] Dat wi onse wapine doen an Ende wi jegen hen uut varen, bedi Laeten wi ons asselgieren eer wi Uut varen wie sullens hebben scande.’ Die hertoge seide thanden: 10255[regelnummer] ‘Int wel ontbeiden ne sie ic, here, Gene sotheit, maer int haesten sere: Ende int sottelike uutvaren Ne sie ic niet daer en mach tuwaren Ongeval af comen ende vresen; 10260[regelnummer] Ende ic rade wel bi desen Dat gi blijft in payse tote dien Dat gi noet van porne sult sien. Gi sijt .iij. broedere, daertoe siedi Sulke ridders, dat dinket mi, 10265[regelnummer] Alse die andre sullen sijn moede Dat gi sult moegen bi ure hoede Te rechte een groet here scoffieren Daer gi op wilt, in allen manieren; Ende omdat ic wille dat in u .iij. si 10270[regelnummer] Al mijn bescudt ne willic niet dat gi Port, gine sijt wel gerust ter curen; Sine sullen vor u niet geduren.’ Agraveyn antworde te dien: ‘Dat ne mach niet gescien, 10275[regelnummer] Dat wi die achterste souden wesen. Men mochte ons wel bi desen Over gelovichge ridders houden, Dat wi gerust comen souden Op ridders, die bi hare vromichede 10280[regelnummer] Gepijnt souden sijn ende moede mede.’ - ‘Neen, broeder,’ sprac Gaheret doe, ‘Hets quaet dat gi segt, verstaet hoe: Die hertoge es so goet man, dat hi niet Wille dat ons scande gesciet. 10285[regelnummer] Hier bi willic, nadien dat staet, Dat wi hier af doen sinen raet.’ Agraveyn sprac: ‘Gi sult doen van desen Dat gi wilt, gine laetet niet wesen Doer mi, des ben ic wel vroet, 10290[regelnummer] Maer wat so gi hier toe doet, Sijt hier letten, sijt uutvaren, Ic ben die gone die sonder sparen Uut sal vaeren int beginnen, Ine weete hoe si joesteren connen.’ 10295[regelnummer] Gurreës hier toe antworde gaf: ‘Broeder, gi sult uwen wille doen hier af; Ic bem die niewerinc ne vare, ic ne sie Gaheret minen broeder vor mie.’ Binnen dat si waren in deser talen 10300[regelnummer] Horden si ropen achter zalen: ‘Ten wapenen, ten wapennen dapperlike!’ Die ridders quamen gemeenlike Vor tpaleys al sonder sparen. Daer ne dorste niemen uutvaren 10305[regelnummer] Sonder des hertogen geheet
[pagina 70]
Daer waren in corten tiden gereet, Wel gewapent ende wel bereet Ende al met ysere bedect, .cc.ridders, ende daer toe 10310[regelnummer] Zeilscotters, diere vele waren doc. Die hertoge wapende hem daer naer Ende .iiij. neven die hi hadde daer, [Wapenden hen oec ginder,] Die hadden geweest des hertogen kinder 10315[regelnummer] Die int achterste pongijs was bleven doet; Si waren vrome ridders ende groet; Ende die .iij. gebroeders waren mede Wel gewapent daer ter stede. Gaheret bat sere Agraveine 10320[regelnummer] Dat hi van hen niet ne sciede inden pleine. Agraveyn seide, wat soes gesciet Hine ontbeidde na dachterste niet. - ‘God geeft u te goede,’ sprac Gaheret, - ‘Ic vrese sere, bi mire wet, 10325[regelnummer] Dattie viande u sullen vaen.’ Agravein sprac: ‘Laet dat sorgen staen: Hare wille sal niet al gescien.’ Die hertoge sciet sine lieden na dien, Ende hi maecte .iiij. scaren, 10330[regelnummer] Daer in elke .xl. ridders waren; Ende hi heeftse gegeven Te hoedene sinen .iiij. neven; Si waren lieden die leveden doe Daer hi meest trouwe hadde toe. 10335[regelnummer] Ende seide hoe si hen souden houden Ende hoe elc andren helpen souden Als si saegen dats noet ware. Ende hi coes .xl. ridders daer nare, Daer meest trouwen toe hadde tien tiden, 10340[regelnummer] Ende deedse wesen teere siden Een deel vanden andren versceden; Ende dat si niet en porreden vander steden Haddi hem bevolen, eer dat quame Tote hen liden sijns selfs lichame. 10345[regelnummer] Daerna es hi te sinen neven gegaen, Daer die een af hiet Cassibiliaen, Die de joncste van sinen neven was, Ende die ander hiet Abylas Ende die derde Dyonele. 10350[regelnummer] Hi deedse varen uten castele: Hi seide: ‘Ne mict niet op overdaeden, Maer vart al bi steden Jegen die vianden.’ Si seiden doe, Dat si gerne souden doen also. 10355[regelnummer] Agravein was voren uutgevaren Van sinen gesellen, sonder sparen Om joesteren, ende hi sach dare Ridders varen harentare, Nu twee nu .iij. te samen 10360[regelnummer] Also alsi van allen siden quamen. Ende die .vi. broeder, die waren Stoute ridders, hadden .vi. scaren, In elc waren .c. ridders dan, Ende elc was van ere scare leitsman. 10365[regelnummer] Nochtan was hare drossate voren Met .xl. ridders uutvercoren, Die voren quam sere achemant, Scilt anden hals, spere in die hant. Alsen Agravein geware wart 10370[regelnummer] Hi nam .x. ridders metter vart, Ende hi seide: ‘Volget mi!’ - ‘Wie sullent gerne doen,’ seiden si, Ende hi liet lopen ten ridder wart Die vor dander quam met groter vart, 10375[regelnummer] Die op Agraveine so stac, Dat hi sijn spere op hem brac. Ende Acgravein staken soe, Dat hem niet mochte gehelpen doe Scilt no halsberch, sonder waen, 10380[regelnummer] Hem ne moeste dorden buec gaen Dat spere al metten ysere doe, Ende hi viel ter erden gewont altoe, So dat hi geen ersaters en hadde noet, Want hi was luttel beter dan doet; 10385[regelnummer] Ende die gesellen die met hem waren Velden elkerlic den haren. Agravein trac sijn swert tien stonde, Daer hi hem wel mede gehelpen conde, Ende vacht an die rechte side, 10390[regelnummer] Ende andie slinke so tien tide, Ende dede so vele bi sire vromichede, Ende die .x. gesellen mede, Dattie .xl., die daer waren Uut comen tere scaren, 10395[regelnummer] Eer gescoffiert waren, sonder waen, Eermen .ij. bogescoten verre mochte gaen. Si setten hen ter vlucht daer, Ende die andre volgeden hen naer So sere, dat si hem, sonder faelge, 10400[regelnummer] Slaen deden in die irste bataelge. Ende alse die vander bataelgen vernamen Dats drossaten lieden gevlouwen quamen Si vrageden wat si wouden doen Dat si so haestelike vloen? 10405[regelnummer] Si seiden sine mochten niet das, Bedi an dander side was Een so goet riddre, sine hadden gescien Genen van stoutheden gelijc dien, Die haren drossate doet hadde, ende daer an 10410[regelnummer] Van sinen lieden meer dan .x. man. Si dedense keren met haesten groet, Ende seiden: ‘Heeft hi den drossate doet Wi sullenne wreken, wat soes gesciet, Eer avont coemt; wine laetens niet.’ 10415[regelnummer] Nadien porrede uut, sonder faelge, Van der binnen dirste bataelge, Ende vergaderden op die scare, Die jegen hen quam van buten dare. Ende in die ene van dien .ij. scaren 10420[regelnummer] Waren meer lieden dan in dander waren. Die .x. ne hadden niet moegen gestaen. Ne hadde Agraveins doeget gedaen, Die hen gaf herte ende coenhede, Ende die bloede stout wesen dede, 10425[regelnummer] Bedi hi deedt so wel, tuwaren, Dat sine viande gescoffiert waren Bider doeget die ane hem allene lach. Ende als des hertogen sone sach, Die leitsman was vander irster bataelgen, 10430[regelnummer] Sine lieden bi hem so faelgen, Hi pensede wel tier uren Mochte die gene lange duren Hem souder grote scade af gescien; Ende hi riep tote hem mettien 10435[regelnummer] .x. van sinen mannen, ende seide daer naer: ‘Siedi ghenen riddre daer? Ine weet wie hi es, sonder waen, Ende hi heeft ons groten scade gedaen. Ic bidde u dat gi mi volget al, 10440[regelnummer] Want ic jegen hem joesteren sal; Ende magicken af gesteken Ons en sal niet moegen gebreken Hine wart gevaen daer bi. Ende gevalt dat hi afsteect mi 10445[regelnummer] Bevelickene so dat hi blijft gevangen Ochte doet; mach hi ontgangen Winc worden van hem niet gewroken.’ Ende als hi dat hadde gesproken Si seiden hi sout doen metter vart. 10450[regelnummer] Hi liet lopen te Agraveine wart, Ende Agraveyn weder te hem wart doe; Ende si onderstaken hem soe, Dat si beide quamen te samen Met scilden ende met lichamen, 10455[regelnummer] So dat geen van hen beiden en was
[pagina 71]
Hine te barenteerde hem das. Ende dies hertogen sone viel neder Dat hi en mochte niet opstaen weder. Ende alse Agraveyn liden waende 10460[regelnummer] Quamer wel .x. te hem wart slaende, Die hem alle wouden deren, Ende alle op hem staken met speren, So dat sine ter erden droegen Ende sijn pert hem doet sloegen. 10465[regelnummer] Doe wart hi wel geware das, Dat dat te voren besproken was, Ende dat si dat deden, sonder waen, Om dat sine wouden vaen. Hi treckede sijn swert uten scoe 10470[regelnummer] Ende deckede sijn hoeft metten scilde toe, Ende ginc hem weren met slagen groet, Ende sloech ridders ende perde doet, Ende weerde hem met so stouten slagen, Dat algader dine saegen 10475[regelnummer] Hem hilden over enen vromen man. Maer hem laegen so sere an Meer dan si .xx., diene hadden doe Onder hen beloken emmertoe Ende dedene vallen over sine knien 10480[regelnummer] Wel .ij. werven ochte drien, Ende vingene, waest hem lief of leet, Ende namen hem sijn swaert gereet, Ende ontwapenden hem dat hoeft doe, Ende hadden doet geslagen toe, 10485[regelnummer] Maer dat hem dat benam Een vanden .vi. broeders, diere toe quam, Diene hem beval te done In haeren casteel in prisone. Si deden dat hi beval saen. 10490[regelnummer] Dus was hi in vangnessen gedaen. Bi dien scoffierde die irste scare Die uten castele was comen dare. Uut dien castele quam tier stont Ene scare die hem in staeden stont, 10495[regelnummer] Die te leidene was gegeven Enen van des hertogen neven. Also tbescudt van binnen comen was Worden gescoffiert die van buten das, Ende en mochten jegen hen niet gestaen. 10500[regelnummer] Die van binnen waren, sonder waen, So goet, dattie van buten bidien, Woudensi ocht ne wouden, moesten vlien. Ende hem quam ene bataelge metter spoet, Die hem sciere in staeden stoet. 10505[regelnummer] Aldus vergaderden die scaren Dene op dandre sonder sparen, So dattie gebrodere daer toe Alle .vi. waren comen doe, Die die van binnen so versochten, 10510[regelnummer] Dat si niet langer duren en mochten; Want met hen vele min lieden waren Dan waren in der ander scaren; Ende si moesten int dinde vlien Alse die vele hadden verloren indien. 10515[regelnummer] Hen waren occ vele lieden gewont Ende oec gevaen, so dat tier stont Een van hem allen niet en ware ontgaen En hadde allene .i. ridder gedaen, Die in den lichame was gewont doe 10520[regelnummer] Met enen spere, ende daer toe In sijn hoeft met enen swerde, Die ten hertoge quam met groter verde Ende seide toten hertoge saen: ‘Ay here, twi laetti doet slaen 10525[regelnummer] U lieden daer buten jamerlike? Ende en helpti hen niet cortelike Gine sulter nemmermeer enen sien Hier weder keren van al dien, Di gi uut hebt gesint. Bi desen 10530[regelnummer] Sal u scande ende u scade groet wesen.’ Doe ginc die hertoge sonder beide Tote Gaherette ende seide: ‘Here, hets tijt uut te vaerne nu, Bedi mine lieden sijn, seggic u, 10535[regelnummer] Tonpayse ende tonwille, bi dien Dat si mi bi hen niet ne sien Ende datter vele sijn gevaen Ende vele doet, hebbic verstaen. Nu varen wi uut, lieve here, 10540[regelnummer] Ende laet ons hen oplopen sere Dat si daer bi te mayeren, Bedi in andren manieren Ne sullen wise niet moegen doen vlien.’ Gaheret antworde te dien: 10545[regelnummer] ‘Mi es leet dat icker niet en ginc ere, Want ic sorge herde sere Dat si minen broeder hebben gevaen.’ Nochtoe en hadden sire niet af verstaen Dat Agravein gevangen ware. 10550[regelnummer] Ende si voren uut dar nare Wel berect ende wel gescaert. Si sagen die hare vlien metter vart, Die so vele hadden vordien Gedaen dat si moesten vlien. 10555[regelnummer] Gaheret ginc tors met sporen nopen Ende liet op die van buten lopen. Hi stac den irsten so sere, Dien hi ontmoette, metten spere, Dat hine al metten perde 10560[regelnummer] Tenen hope droech ter erde. Hine liet noch niet bliven also, Want sijn spere was niet te broken doe, Maer hi stac enen andren saen, Die grote scade hadde gedaen 10565[regelnummer] Den sinen, dat inden lichame bede Veste tyser ende thout mede, So dat hine vort ter erden stac, Ende tspere metten valle brac. Die hertoge staker enen of daer, 10570[regelnummer] Ende dandre die hem volgeden naer Stoutelike hare speren braken, Ende som ridders avestaken, Ende dedent so wel in hare comen Die andre, die dat hadden vernomen, 10575[regelnummer] Dat si keerden ende bequamen Bi exemple die si ane hen namen, Bider doeget die si ane hen sagen, Ende setten hen ten groeten slaegen. Gaheret ende Gurreës 10580[regelnummer] Waren over een gedragen des, Dat si hem te gadere souden houden Ende elc andren niet begeven en souden Om gene dinc die mochte gescien. Si liepen den vianden op mettien. 10585[regelnummer] Gaheret sloech wech ende weder Grote slage op ende neder, Ende hine gemoette nieman Hine droegen ter erden snieman Ho starc hi was ende ho stide; 10590[regelnummer] Ende hi dede so vele tien tide Met wapenen, en es geen man Levende, diet hadde gesien an Dat hi dede, hine haddem lof Ende ere gesproken daer of. 10595[regelnummer] Gurreës ende die hertoge mede Deden grote prouetsen bede; Maer der prouetsen die dede Gaheret al daer ter stede Ne geleec prouetsen ne gene 10600[regelnummer] Die daer enich man dede allene, Bedi hi deedt so wel besonder, Dat sijs alle hadden wonder, Ende hilden over den besten bidien, [Dien si emmer mochten sien]; 10605[regelnummer] Ende daer en was geen so cone man
[pagina 72]
Dat sine gemoeten dorsten dan. Gaheret dede so vele daer, Dat sire af spraken verre ende naer, So dat van hem horden niemare 10610[regelnummer] Die .vi. gebrodere in hare scare. Si toegen te hem wart om die dingen Ende seiden waer dat si hem ondergingen Hem souder grote scade af comen. Alse die hertoge hadde vernomen 10615[regelnummer] Wijsde hise Gaherette ginder Ende seide: ‘Tgint sijn mine kinder, Die mi gewert hebben onsochte; Die mi te boven bringen mochte Van hem lieden hi soude moegen 10620[regelnummer] Inde maken van minen orloge; Bedi waren si ondergedaen Dandre en souden niet moegen gestaen: Ende die in hare handen coemt Mach wel seggen dat hi es verdoemt, 10625[regelnummer] Hine si van herden groten doene, Ende vol van prouetsen ende coene.’ Gaheret seide: ‘Ic rade dan Dat wi ons te gadere houden vort an, Mochten wise in enigcher manieren 10630[regelnummer] Bider hulpen van Gode sconfieren So name onse orloge inde.’ - ‘Nu porren wi danne met geninde’ Sprac Gurreës te hem wart. Si lieten lopen metter vart 10635[regelnummer] Up die .vi. broedere, sonder waen. Gaheret stac den irsten af saen Dien hi gemoette, ende rcet altoe Daer over sinen lichame also Dat hine sere brac met sire cracht, 10640[regelnummer] Ende hi bleef liggende in onmacht. Gurreës stac af den andren daer, Ende die hertoge den derden daer naer. Dus wart die strijt fel ende wreet, Daer die drie broedere gereet 10645[regelnummer] Waeren ende pijnden met haren crachten Hoe si die .iij. brodere bescudden machten, Die daer vor hen laegen ter erden Gevallen van haren perden. Gaheret vor onder hen mettien, 10650[regelnummer] Ende sloech den enen vanden drien Dat faelgierden daer ter stede Sijn helm entie cuffie mede, Ende tswert in ginc toten tanden, Ende hi viel neder doet thanden. 10655[regelnummer] Ende liep den andren op saen Ende voer ridders ende perde doet slaen, Ende dede so vele in corten tiden Dat nieman sijns slachs dorste ontbiden, Sine vlouwen alle gemeine 10660[regelnummer] Die jegen hem waren, groet ende cleine. Alse Gaheret dat hadde versien Hi vinc thant enen van dien .vi. gebroderen in die plaetse daer, Ende die hertoge enen daer naer, 10665[regelnummer] Ende leidene gevaen met crachte. Doe begonste daer grote jachte, So dattie hertoge bi dien dingen Ende Gaheret vele vingen, So dattie andre na dit doen 10670[regelnummer] In ene van haeren vesten vloen, Daer si behelden tleven, Anders waren si doet bleven. Die hertoge keerde te sinen castele Ende met hem sire lieden vele, 10675[regelnummer] Die des sere blide waren, Dat si also hadden gevaren. Gaheret sach al omme daer naer, Ende als hi Agraveyns gemiste daer Vragedi Gurreësse mettien 10680[regelnummer] Ocht hine iewerinc hadde gesien. Hi seide neenhi; ende daer nare Sochten sine harentare. Ende als sire niet af mochten verstaen Waende Gaheret, sonder waen, 10685[regelnummer] Dat hi inden wige ware bleven doet. Doe ginc hi maken rouwe groet: Hi clagede sinen broeder sere, Ende seide: ‘Es hi doet, ay God, lieve here, Es hi doet, dats scade sonder waen. 10690[regelnummer] Hi mach wel iewerinc sijn gevaen. Ic sal sinden om berecht te sine des, Ocht hi iewerinc gevaen es. Ende es hi gevangen bleven Ic sal so vele ridders weder geven, 10695[regelnummer] Die gevaen sijn hier binnen, Ic salne wel daer bi gewinnen.’ Gaheret sende enen sciltknecht Ten vianden om te sine berecht Ocht si Agravein hadden gevaen. 10700[regelnummer] Si seiden: ja si, sonder waen, Ende dat si gerne geven souden Opdat si weder geven wouden Die .ij. gebrodere die si hadden daer. Die sciltknecht ginc ter herberge daer naer 10705[regelnummer] Ende seide wat hi hadde vonden. Die hertoge dilevereerde tien stonden Sine .ij. sonen ende lietse gaen; Ende in dander side was also saen Agravein dilevereert also 10710[regelnummer] Gewapent als hi was doe Hi daer in die vangnesse quam. Ende alsene Gaheret vernam Niemen en vragede ocht hi Blide was tien tiden, bedi 10715[regelnummer] Hi dreef so grote bliscap besonder, Dat alle diet sagen hadden wonder. Gaheret dede enen eet doe, Daer alle diere waren horden toe, Dat hi van danen nembermere 10720[regelnummer] Ne sciede, hine soude ere Hebben gehint dat orloge, Op dat ment ten inde bringen moege. Aldus bleef Gaheret aldaer; Ende die hertoge ontboet daer naer 10725[regelnummer] Allen ridders over dat lant, So waer mense wiste ende vant, Ende dedem weten bi namen, Waer dat si tote hem quamen Wel bereet, ende met hem bleven, 10730[regelnummer] Hi soudem al haren eysch geven; So dat daer quamen te dien tiden So vele ridders van allen siden, Datter wel .dccc. waeren. Nu laet ic die tale van hen vaeren 10735[regelnummer] Ende sal in die avonture Vanden coninc Arture Ende vander coninginnen Een deel spreken beginnen. Nu doet davonture verstaen 10740[regelnummer] Alse die gesellen waeren gegaen In die queste, als gi mocht horen In die avonture hier te voren, Die van Kameloet waren gesceden, Ende hare queste begonden leden, 10745[regelnummer] Dattie coninc in gepense sware Ende tonpayse bleef om die niemare Die hi van Lancelote hadde verstaen. Hi hiltene over doet, sonder waen. Hi weende ende was drove van desen 10750[regelnummer] Ocht hi sijn vader hadde gewesen, Ende seide dat hem vor die tijt niet So groete scade nie was gesciet, Noch geen verlies toequam so groet Bi allene eens mans doet. 10755[regelnummer] Na desen sprac die coninc vort
[pagina 73]
Ter coninginne dese wort: ‘Ic hadde liever, bi mirc trouwe, Dat ic hadde verloren, vrouwe, Dat conincrike van Logers al, 10760[regelnummer] Ende al mine neven groet ende smal, Sonder Waleweine allene, Ende van al minen lande gemene Die ene helecht geheellike.’ Die coninginne seide: ‘Sekerlike, 10765[regelnummer] Here, mine wondert niet van dien: U hof was vernaemt ende ontsien Bi sire namen in allen steden, Ende bi sire doechtechticheden, Meer dan sal wesen nu mere 10770[regelnummer] Bi .x. den besten ridders, here, Die in u hof sullen wesen.’ Jonge ende oude waren van desen Drove ende tonpayse utermaten, Ende hebben lachen ende spelen gelaten. 10775[regelnummer] Si seggen si ne weten niet wale Hoe davonturen vanden Grale Thoefde moegen worden bracht vort an, Nadien dat doet es die selve man Daer si alle ontbeidden naer. 10780[regelnummer] Omtrent middach quam Lionel daer. Alse die coninginne horde mare das, Dat Lionel comen was, Ende sine hadde versien Vernuwede hare seer mettien, 10785[regelnummer] Ende si weenden alle mede Die daer waren tier stede. Ende als hise alle sach wenen Hine wiste niet wat si menen: Hi te mayerde hem van desen. 10790[regelnummer] Hine es niet sonder grote vresen. Hi es toter coninginne gegaen Ende heeft hare gevraget saen Wacromme die barone waren So drove? Si seide sonder sparen: 10795[regelnummer] ‘Gi sullet weten al te tijt, Doet so dat gi ontwapent sijt.’ Ende hi ontwapendem thant. Doe namen die coningin bider hant Ende leidene metter vart 10800[regelnummer] Ic haerre camere wart. Ende alsi hem seggen soude Die niemare also houde Gebrac hare herte ende cracht, Ende si viel neder in onmacht. 10805[regelnummer] Alse Lyonel dat hadde versien Hi namse in sinen arme mettien; Ende alsi was becomen een deel Doe seide tote hare Lyoneel: ‘Lieve vrouwe, segt mi 10810[regelnummer] Waer of dese groete rouwe si.’ - ‘Lioneel, wildi,’ sprac die vrouwe, ‘Dat ic segge desen groten rouwe Ende u overgroet verlies, Hi es doet, sijt seker dies, 10815[regelnummer] Die over goede ende die scone Die beste was onder dien trone; Hi, na wien in allen manieren Alle prouetsen moeten faelgieren, Dat es u neve Lanceloet, 10820[regelnummer] Die ridder was sonder genoet.’ Alse Lioneel dat verstont Hi dreef so groten rouwe tier stont, Ende weende ende dreef sulc mesbaer, Dat alle die lieden liepen daer. 10825[regelnummer] Die coninc troestene sere doe, Maer hi weende emmertoe. Hi vragede der coninginnen saen Wat si van sire doet hadde verstaen. Ende si vertelde hem nadien 10830[regelnummer] Hoe si den ridder hadde gesien Al gewapent vor hare liden, Die hadde hangende tien tiden Een hoeft an sijn gereide. Ende si visierde hem ende seide 10835[regelnummer] Hoese een ridder woude, sonder waen, Met crachten wech voren, ende hadde gedaen, Ne hadt hem Lanceloet niet benomen; ‘Ende hi es hier binnen comen Ende leget hier siec,’ seide si. 10840[regelnummer] - ‘Weetti wi hi es?’ sprac hi. Si antworde: ‘Nenic, bedi Hi dect hem sere jegen mi; Maer ic segt u wel,’ sprac die vrouwe, ‘Nie en dreef man sulken rouwe 10845[regelnummer] Alse hi dreef doe hi seker was das, Dattie gene Lanceloet was, Daer hi jegen joesterde daer.’ Lioneel seide tote hare daer naer Dat hine gerne soude besien. 10850[regelnummer] Si namen bider hant nadien, Ende leiden daer; ende alsi quamen Te sinen bedde si vernamen Sijn ansichte gedect altoe, Alse ocht hi slaepen woude doe. 10855[regelnummer] Ende Lyoneel ginc daerin thant Ende vragede der joncfrouwen, die hi daer vant, Ocht hi sliepe. Si sprac: ‘Neen hi, here, Hi es tongemake sere; Hem ontspranc heden sine wonde 10860[regelnummer] Ende hi bloedde lange stonde .iij. werven ochte viere.’ Ende alsi spraken in deser maniere Ontspranc die ridder daer hi lach. Hi ontdect hem, ende als hi sach 10865[regelnummer] Lionele doe seide hi: ‘Ay mi, lieve broeder, ay mi, Wat sullen wi doen nu mere, Na dat doet es onse here?’ Ende sine wonde ontspranc metter vart, 10870[regelnummer] Dat sijn bedde al bebloet wart. Doe wart die coninginne das Geware, dat dat Behort was. Lioneel namen sonder beide In sinen arm, ende hi seide: 10875[regelnummer] ‘Broeder, swiget hier af met allen, Of God wilt dat en sal niet gevallen, Dat onse here teneger uren Sterven sal bi sulker avonturen. Om Gode, berecht mi van desen 10880[regelnummer] Ocht gi suit moegen genesen?’ - ‘Daer en es geen genesen an Es mijn here doet; maer nochtan Leeft hi, ic segge dat ic sal Sonder ersatre genesen al.’ 10885[regelnummer] Die coninc ende die barone Quamen daer in desen done, Ende alsi Bohorde hadden gesien Worden si blide ende drove van dien; Blide omdat hi was vonden; 10890[regelnummer] Ende si waren drove tien stonden Om dat si waren in vresen Dat hi niet en soude moegen genesen. Hi was sere gewont, sonder waen, Na dattie meester dede verstaen. 10895[regelnummer] Die meester hadde sine wonden Altehant weder gebonden. Die coninc ende die barone Sceiden van hem na desen doene, Ende daer en bleef nieman inne 10900[regelnummer] Sonder Lioneel metter coninginne. In deser manieren lach Behort Daer binnen siec die maent vort, Ende vele langer hadde gedaen, En hadde die coninc geweest, die saen 10905[regelnummer] Hem enen goeden meester gaf,
[pagina 74]
Die hem so onderwant daer af, Dat hi binnen .vi. male Wandelen mochte inden zale. Ende die coninc lach daer al stille 10910[regelnummer] Alden tijt doer Bohorts wille. Hier binnen hadde gerne die coninc Behorde gevraget ene dinc, Die wile dat hi was daer inne, Waer bi hi die coninginne 10915[regelnummer] Wech wilde leiden; mer hi Ne dorste, ende hi liet bedi, Dat hine gram waende maken also. Die coninc bleef emmertoe Met hem ende dede hem geselscaps vele 10920[regelnummer] Metten meestre ende met Lyonele. Si dreven onder hem drien dagelike Haren rouwe al heimelike. So groten rouwe dreef di coninginne, Dat sijs cume bleef in haeren sinne. 10925[regelnummer] Ende tote haerre groter droefhede At si luttel ende dranc mede. Ende si wart so mesmaect binnen desen Eer Bohort mochte genesen, Dat si moeste, sonder sage, 10930[regelnummer] Siec liggen wel .xv. dage. Ende die coninc was om die sake Herde sere tongemake, Bedi hine was niet vroet das, Dat doer Lanceloets wille was, 10935[regelnummer] Bedi si hadde hare eenpaerlike Daer of gedect vroedelike. Dat hof was tongemake doe Om Lanceloets wille, ende daer toe Om die ridders, die waren 10940[regelnummer] Lancelote te sokene varen, Daer men niet af en wiste tien tide, Ende om die coninginne ob ander side, Die siec was, dat si niet ne conde Elc andren beraden tier stonde. 10945[regelnummer] Daerna geviel op enen maendach, Die naest Sinte Jans dage lach, Dattie coninc was geseten Ter taflen ende soude gaen eten; Ende als tirste gerechte was comen 10950[regelnummer] Hebben si daer binnen ene joncfrouwe vernomen, Die den coninc groette met joye Vander vrouwen halven van Galoye. Ende die coninc pensede so sware, Dat hi niet en horde na hare. 10955[regelnummer] Altehant waende die joncfrouwe das, Dat al bi onwerden was, Ende keerde weder altehant, So dat si in haren wech vant Lucan den bottelgier, die hare 10960[regelnummer] Vragede wat hare wille ware. - ‘Ic quam hier,’ seit si, ‘om ene dinc, Dat was om te sprekene den coninc Vander vrouwen halve, die es Vrouwe van Galoye, des sijt gewes; 10965[regelnummer] Ende hine prijst mi so wale niet, Dat hi jegen mi spreket iet.’ Lucan seide: ‘Ay lieve joncfrouwe, Ic seggen u, bi mire trouwe, Dattie coninc dat niet ne dede 10970[regelnummer] Bi enichger onwardichede; Maer hi es om die coninginne gram, Die van haren bedde ne quam Des es meer dan ene maent leden, Daer si leget in groter siecheden. 10975[regelnummer] Ontbeit, ic sal tote hem gaen, Gi sultene spreken, sonder waen.’ Lucan ginc tote hem ende seide: ‘Here, Gi penst utermaten sere, God geve dat u goet moete wesen.’ 10980[regelnummer] Die coninc hief thoeft op na desen, Ende vragede wat hi woude daer nare. Lucan seide dat daer comen ware Ene joncfrouwe, diene spreken woude. Hi hietse doen comen also houde. 10985[regelnummer] Alsi quam si seide: ‘Here, Die vrouwe van Galuoye groet u sere, Ende si ontbiedt u, here, bi mi, Alse haren rechten here, dat gi Hare sint eenen ridder van tween, 10990[regelnummer] Die ic nomen sal: die een Es Walewein, ende die ander es Lanceloet, here, sijt seker des, Om te rechtene houdenne hare Van ere claegen, die hare gaet nare. 10995[regelnummer] Ende en sindi hare den enen niet Van desen tween si ontbiet U bi mi, here, dat so sal Hare clage verliesen al.’ Die coninc antworde hare, 11000[regelnummer] Dat geen vanden .ij. daer binnen ware. Si seide: ‘So heeft si al sonder sage, Mijn vrouwe, verloren al hare clage, Bedi ic segge dattie gene Daer si jegen heeft te done 11005[regelnummer] Sulc ridder heet, haer ne soude moegen Geen ridder in die werelt genoegen Sonder die een van desen tween.’ - ‘Entrouwen,’ sprac die coninc, ‘haer negeen Nes hier binnen, des hebbic rouwe.’ 11010[regelnummer] - ‘Ay God, here,’ sprac die joncfrouwe, ‘Waer moegen si dan wesen?’ Die coninc antworde te desen: ‘Ic en can u niet berechten des, Sonder datmen seit dat Lanceloet doet es, 11015[regelnummer] Dat scade groet es, mi namelike, Ende allen goeden lieden gemeenlike. Ende Walewein mijn neve es gevaren Om te wetene van hem niemare; Ende omdat ic sculdich ben ure vrouwen 11020[regelnummer] Te helpene, met goeder trouwen Bescermen ende bescudden hare lant, Willic dat gi kiest thant Welke .ij. ridders die gi wilt nu Hier binnen ende vortse met u.’ 11025[regelnummer] Die joncfrouwe pensede een luttel vort, Ende sprac ten coninc dese wort: ‘Here, hort wat mi mijn vrouwe hiet. En mochtic den enen hebben niet Van desen .ij. dat ic weder quame 11030[regelnummer] Ende ic en genen ridder en name Sonder of ic mochte hebben Bohorde.’ Die coninc gaf hare daer af antworde: ‘U vrouwe hadde recht daer an Dat si woude hebben den goeden man, 11035[regelnummer] Want vander ouden dat hi heeft Dunct mi dat geen beter en leeft; Ende u es wel gesciet van desen, Hi heeft hier binnen .vi. weken gewesen.’ Si vragede waer bi dat ware. 11040[regelnummer] Die coninc antworde hare Dat hi hadde gelegen van ere wonde, Daer hi af was genesen tien stonde. Si seide: ‘Ic bidde u, here, dat gi Hem bidt dat hi vare met mi.’ 11045[regelnummer] Die coninc ontboet Bohorde nadien, Ende seide als hine hadde gesien: ‘Bohort, hier coemt ene joncfrouwe Om hulpe tote mi, op trouwe, Die mi heeft gebeden te biddene u 11050[regelnummer] Dat gi wilt met hare varen nu In hare vrouwen besichede. Ende ic wane een ander mede Dat gi niet wel ne sijt genesen.’ Bohort antworde te desen: 11055[regelnummer] ‘Al en ware die joncfrouwe hier niet comen
[pagina 75]
Ic soude orlof hebben genomen Binnen den andren dage ende gevaren Om te wetene ocht ic niemaren Van Lancelote... daerna langhet sere... 11060[regelnummer] Als die joncfrouwe wille, here, Varen voren ic volge hare.’ Die coninc sprac tote hem daer nare: ‘Gi hebt siec geweest ende gewont, Ne porret niet, gine sijt gesont.’ 11065[regelnummer] Bohort seide: ‘Mine deert gene dinc Daer ict om dar laeten, here coninc, Te done mine dachvart cort of lanc.’ Die coninc seide: ‘Des hebt God danc.’ Sciere daer na dede Bohort 11070[regelnummer] Sine wapine bringen vort. Also dede Lioneel die fine, Bedi hem ne stoet niet daer te sine, Seidi, na sijns broeder wech varen, Ende hi soude, seidi tuwaren. 11075[regelnummer] Als sulke queste te done bestaen Alse die andre hadden gedaen, ‘Ende ic ne kere nemmermere.’ Sprac hi, ‘ic ne sal weten eere Van Lancelote vraye niemaren.’ 11080[regelnummer] Ende als si beide gewapent waren Sprac Lyoneel toten broeder saen: ‘Bohort, broeder, coemt laet ons gaen Danken onser vrouwen der coninginnen Van dat si ons heeft gedaen daer binnen, 11085[regelnummer] Want noit so groete vrouwe en dede Vremden ridders teneger stede So vele goets ende eere als si Ons hevet gedaen, dat dunket mi.’ Alse gewapent die coninginne 11090[regelnummer] [Comen beide sach daer inne] Seide si wenende wel sere: ‘Ic sie wel dat u nu mere Mijn genesen leet es, bedi Dat gi nu wilt sceden van mi, 11095[regelnummer] Want gi weet wel dattie sake Daer ic siec af bem ende tongemake Vanden genen coemt, dies ic mere Vergeten en sal in genen kere; Ende omdat ic so grote minne 11100[regelnummer] Te hem wart drage in minen sinne Heeft mi gedocht op elken dach Als ic u sien mochte dat icken sach, Ende mi verlichte hier mede Een groet deel mine siechede, 11105[regelnummer] Ende ic ne sal mi weten an wien Troesten, als ic u niet en sal sien, Van minen rouwe op genen dach, So dat icker wel bi sterven mach Nu als ic moet hebben den rouwe mijn, 11110[regelnummer] Ende dochte het sal wonder sijn Ne breect mi mine herte niet.’ Behort seide als hi dit siet: ‘Vrouwe, nadien dat u leet es, Ic ne ware binnen ere maent, sijt seker des, 11115[regelnummer] Uten hove gevaren, na dat Mijn here die coninc mi des bat, Dat ic varen soude op trouwe Om te helpene ere joncfrouwe.’ Die coninginne seide als sijt verstoet: 11120[regelnummer] ‘Nadien dat gi emmer varen moet So bevelic u beide gader Gode onser alre vader, Dat hi u ende u vriende alle Bescermen moete van ongevalle. 11125[regelnummer] [Si] nam een vingerlijn thant, Dat so hadde an hare hant, Ende seide tote Bohorde vort: ‘Nu neemt dit vingerlin, Bohort, Om dat ic seker bem van dien, 11130[regelnummer] Dat gi Lancelote eer sult sien Dan enich ander, opdat hi Noch in levende live si; So biddic, tirst dat gine siet, Dat gijt hem geeft ende ne lates niet. 11135[regelnummer] Ic hope het sal cortelike sijn, Bedi mi seget die herte mijn Dat hi noch indelike leeft. Ende segt hem alse gijt hem geeft, Op al dat hi van mi houdende es, 11140[regelnummer] Dat hi niet en laete des, Hine come tote mi thant na dien Dat hi dit vingerlijn heeft gesien.’ Bohort seget dat hi wel sal Doen dat si beveelt al, 11145[regelnummer] Ocht God wilt hine mach Iewerinc vinden op genen dach. Si namen orlof, ende ten gescede Cussede die coninginne bede. Si sijn in dien zale gegaen 11150[regelnummer] Ende nemen hore helmen saen. Daer cussede die coninc bede Ende alle die barone mede, Ende bevalense Gode met minnen. Also scieden si vandaer binnen. 11155[regelnummer] Die joncfrouwe die om hulpe quam Sat op alsi dat vernam, Ende voer met hen sonder sparen. Tirst dat si geporret waren Sekerde elkerlijc andren 11160[regelnummer] Dat si te gader souden wandren, Ende elc in die queste wesen Soude jaer ende dach na desen, Ne worde Lancelote niet eer vonden. Aldus porreden tien stonden 11165[regelnummer] Die twee gebrodere in die queste, Ende voren te gadere in dien foreeste. Nu sullen wi die tale laeten staen Van dien .ij. broederen, sonder waen, Ende spreken vander coninginnen, 11170[regelnummer] Die si te Kameloet binnen Lieten in groter droefhede Ende sere tongemake mede. Davonture seget hier ter steden, Alse die gebrodere waren gesceden, 11175[regelnummer] Also als gi mocht horen In davonture hier te voren, Vander coninginnen, dat si Bleef drove ende tongemake daer bi. Daer en was niemen int hof 11180[regelnummer] Dien si dorste ontdecken waerof Dat si peynsede, noch openbaren Nadat dese .ij. en wech waren; Sine hadde daer binnen bedi Genen so lieven vrient, dien si 11185[regelnummer] Van haren rouwe woude laten kinnen Die waerheit ende van haerre minnen; Ende moeste dus doegen die smerten Ende die rouwe van haerre herten. Soude hare die doet comen bi 11190[regelnummer] Van siecheden, so waende si Wel seker sijn van desen, Dat vanden rouwe soude wesen. Den irsten nacht nadat gesceden Waren die .ij. ridders onder hen beden 11195[regelnummer] Vander coninginnen wart si das Sieker dan si te voren was. Die coninginne lach allene In ene camere, sonder met ene Joncfrouwe die was met haer daerre, 11200[regelnummer] Hiet Helibeel, ende was haer nichte nare. Dit was die joncfrouwe dier si woude Irst seggen, opdat si woude Die dinc ontdecken enichgen wive Emmermeer in haeren live. 11205[regelnummer] Daer die coninginne in slape lach
[pagina 76]
Dochte hare dat si sach Lancelote openbaerlike Wel gecleet ende rikelike, Ende hi was so scone tien stonden, 11210[regelnummer] Datmen sine gelike niet ne hadde vonden. Ende na hem quam, dat hare dochte, Die scoenste joncfrouwe die wesen mochte, Ende dat hare die coninc dede Groete feeste entie coninginne mede. 11215[regelnummer] Savonts alse Lanceloet was gegaen Inder coninginnen camere, sonder waen, Ende hi inder coninginnen bedde lach, Ende die coninginne, als si plach, Bi hem int bedde woude slapen dare 11220[regelnummer] Wart die coninginne geware Dattie joncfrouwe int bedde lach Bi Lancelote. Als si dat sach Riep si Lancelote op sere Ende spraecs hem groet onnere. 11225[regelnummer] Lanceloet bat hare, dat hare dochte, Genaden, ende swoer al dat hi mochte Dat hi niet en wiste van hare. Dat en mochte helpen niet; mare Si verboet hem dat hi nemmermere 11230[regelnummer] In steden daer si es en kere, Hi wart tongemake so doe Vander avonture, dat hi vloe In hemde, in broeke, van dier stede, Ende hi voer uut sinen sinne mede. 11235[regelnummer] Die coninginne wart om die sake Herde sere tongemake. Alsi ontspranc was hare so onsochte, Dat si cume spreken en mochte. Die coninginne sechgende hare 11240[regelnummer] Ende dreef den meesten rouwe daer nare Die in erderike mochte wesen, Ende si seide na desen: ‘Ay wel soete minne Lanceloet, U scoenheit es noch also groet 11245[regelnummer] Alse mi dochte dat ic sach Als ic in minen drome lach. Vergave God, wel lieve minne, Dat gi nu wart hier inne Gesont, ende ic nu ter stonde 11250[regelnummer] Die joncfrouwe hier liggende vonde, Op vorwarde oft ic mi Daer af so vererrede, dat ic daer bi Mijn hoeft verliesen moeste dan, Dat ic niet en woude nochtan 11255[regelnummer] Om al dat es in erderike.’ Si mesbarde so drovelike Als ocht si hadde gesijn doet Al die werelt, ende na dien rouwe groet Viel si in sulc gepens, dat si 11260[regelnummer] Van hare selven quam bedi. Mettien so wart geware Dat een gebeelde stont vor hare In eens gewapens ridders gelike, Van houte gewracht subtiellike. 11265[regelnummer] Si sach op dat beelde tien stonden. Ten voeten van haren bedde stonden Twee kersen die bernden clare, Die groet licht gaven dare. Alsi lange hadde gesien 11270[regelnummer] Dat beelde dochte hare van dien, Dat dat beelde Lanceloet ware; Ende si rechte hare op daer nare Int bedde ende warp hare himde gerede Op haeren rugge ende si ontdede 11275[regelnummer] Beide hare arme metter vart, Ende seide: ‘Soete lief, coemt hare wart. Waer hebbedi so lange gemert nu? Coemt hare wart, dies biddic u, Ende helpt mi vander doet, 11280[regelnummer] Uter meester pinen, uter meester noet, Ende uten meesten rouwe Daer noit in quam edele vrouwe Doer eens ridders lichame.’ Ende alsi Sach dat hi niet en dede dar bi 11285[regelnummer] Om bede, die si dede, Sprac si vort ende seide mede: ‘Ay vrient Lanceloet, ic ne sach u Noit so fier als gi sijt nu Te mi wart; dit ne diet niet, bedi 11290[regelnummer] Nu dat gi niet wilt comen te mi Ic sal tote u comen, sonder waen.’ Mettien es die coninginne opgestaen Ende gaet toten beelde als ende als, Ende warp hem den arm omden hals 11295[regelnummer] Ende dreef er mede feeste dare Sulc alst Lanceloet selve ware, Ende ontbeedde tote deser sake Tote dattie joncfrouwe wart in wake, Die met hare in die camere was. 11300[regelnummer] Alse die joncfrouwe wart geware das, Dattie coninginne dat beelde helt Gehelst met so starker gewelt, Si spranc op, alse die sorgede das, Dattie coninginne in frenesien was. 11305[regelnummer] Si liep ten wijnwatre thant, Die si genoech daer binnen vant, Ende warp hare in dansichte doe, Ende sprac hare dapperlike toe: ‘Vrouwe, siet, hier coemt die coninc.’ 11310[regelnummer] Nu plac die coninginne ere dinc, Dat si sere tonsiene plach Den coninc waer sine sach; Ende hadde sulken vrese vanden worde Alsi van den coninc spreken horde, 11315[regelnummer] Dat si quam alte haer selven daer, Ende ginc op hare bedde liggen daer naer. Si wart slapende also siec, Dat si vorden dage niet ontwiec; Ende si vant hare doe bat gesont 11320[regelnummer] Dan si hadde geweest vor die stont. Si sat een luttel na dien. Alsi hevet geeten heeft si versien Dat niemen in die camere was dare Dan allene hare nichte met hare, 11325[regelnummer] Si seide: ‘Nichte, waendic dat gi Ene boetscap sout doen mi Ic soude u sinden gerne; Ende mi stonts oec wel tonberne Gine wart vroet ende wel vorsien, 11330[regelnummer] Want anders ne dochti niet te dien Niet, bedi ne doedijs niet Sone weet ic niemen, wat soes gesciet, Dien icker wille sinden dan, Het gaet mi so sere ter herten an.’ 11335[regelnummer] Die joncfrouwe antworde der vrouwen: ‘Het en es gene dinc, bi mire trouwen, Die ic vermach te done nu, Ine salse doen doer u, Ende ghine sout gheen wijf vinden, 11340[regelnummer] Die hare soude onderwinden Alse wel te deckene uwe saken In dien dat gi mi cont wout maken. Ic bem sculdich tallen uren Doer u te done bi naturen; 11345[regelnummer] Bedi ic bem van uwen geslachte Die naeste die ghi hebt; ende ic achte Van u goet tontfane ende weldaet, Opdat ieman te hebbene staet; Want alse gi mi sult gebreken 11350[regelnummer] Alle andre sullen mi achter steken. Ende mi staet u te diennen wel Vele meer dan ieman el Om te hebbene lude ende stille Uwen danc ende u goeden wille.’ 11355[regelnummer] Die coninginne sprac: ‘Vindic di
[pagina 77]
Getrouwe in allen saken jegen mi Ic sal di meer goets doen om die dinc Dan noit van coninginne ontfinc Op enichgen tijt joncfrouwe.’ 11360[regelnummer] Si antworde: ‘Bi mire trouwe, Vrouwe, ic sal u doen van desen Also seker als gi wilt wesen, Dat ic getrouwelike sal In allen stucken dienen al.’ 11365[regelnummer] Doe begonste een stuc die coninginne Te pensene in haren sinne. Naden pensene sprac si doe Dus haerre nichten toe: ‘Joncfrouwe, gi sult moeten, tuwaren, 11370[regelnummer] Morgen int lant van Gaule varen Ende gi sult soeken in dat lant Enen casteel, die Trebes es genant. Daerbi staet ene abedie, als ic weet, Die in walsche Monstijr roal heet, 11375[regelnummer] Dats in dietsche na mijn verstaen Coninclike monster, sonder waen. Die monster was gesticht, dats waer, Om conincs Bans ere daer. Die monster steet op enen berch al, 11380[regelnummer] Ende onder die monster staet een dal, Ende daer in een lac. Also gi coemt daer Gaeter in al sonder vaer, Want els niet dan toverie en es; Ende hebbedi gene herte des, 11385[regelnummer] Dat gire in gaet, ontbeit totien Dat gire ieman ingaen sult sien. Ende alse gire ieman ingaen siet Volget hem ende en laetes niet; Want ne daeddijs niet, sonder waen, 11390[regelnummer] Mijn orbare bleve al ongedaen. Ende als gi sult comen daer lac es Gi sult daer vinden, des sijt gewes, Scone huse ende salen Ende hovesche lieden ende vroet van talen. 11395[regelnummer] Vraeget dan om die vrouwe daer Van daer binnen, die heet over waer Iemenne bi rechter namen, ende si Heet vrouwe vanden Lake daer bi. Als gise siet segt hare daer naer 11400[regelnummer] Dat ic u selve sinde daer, Ende dat ic hare bidde om Gode des, Bider trouwen die si sculdich es Den genen dien si heeft gevoet, Dien si niet min en mint dan si mi doet, 11405[regelnummer] Dat si, opdat hare wille si, Hier wille comen spreken jegen mi.’ Ende si visierde doe hare Welc hare wech te vaerne ware. Mettien quam die coninc daer inne, 11410[regelnummer] Ende als hi sach die coninginne Op geseten was hi blide, Want hi wiste wel tien tide Dat si niet also siec ne was, sonder waen, Alse hem was doen verstaen. 11415[regelnummer] Hi vragede hare wat si daede. Si seide: ‘Wel, bider Gods genade, Ic ne bem niet so siec bedi Als ic gisteren was,’ seide si. ‘Ic bem verlicht van mire siecheden.’ 11420[regelnummer] Hi seide: ‘Aet di iet heden?’ Si seide: ‘Jay ic, een luttelkijn.’ - ‘Ic woude wel,’ sprac hi, ‘mocht sijn, Dat gi vanden bedde wart gestaen Ende ghi inden zale moest gaen 11425[regelnummer] Met ridders, ende proven dare Ocht gi mocht horen niemare Die u mochte vertroesten iet.’ Si seide: ‘Ic ne gare noch niet: Bedi ic bem siec ende swaer.’ 11430[regelnummer] Die coninc seide tote hare daer naer: ‘Ic salre danne gaen, bedi Het es etentijt.’ Doe ginc hi, Ende men ginc daer eten saen. Doe begonsten in die camere gaen 11435[regelnummer] Tote hare vrouwen ende joncfrouwen, Die vergaeten alles rouwen Als sise saegen verlicht alsoe, Ende maecten grote feeste doe, Ende troesten so si best mochten daer af. 11440[regelnummer] Maer om troest diemen hare gaf, Noch om dinc diemen seide dare Ne mochten si blide maken hare; Want sine wisten niet levende, als haer dochte, Daer alle bliscap hare af comen mochte. 11445[regelnummer] Nochtan was si op dien dach Blider dan si te sine plach; Ende si dede soeken metter vart Een goet ende een dapper part. Ende si dede soeken beide 11450[regelnummer] Breidel, sambuwe ende gereide, Die diere waren ende rike Ende berect mede cierlike. Des anderdaeges stont op vroe Die coninginne ende seide doe 11455[regelnummer] Ter joncfrouwen: ‘Hets tijt nu, Dat gi wech vart, gereid u.’ Si gereidde hare daer nare, Ende die coninginne gaf hare Om te ridene bede 11460[regelnummer] Roc ende mantel mede Van roden samite, ende daer bi Noch enen mantel, die si Tandren tiden alsi woude Ende haer goet dochte dragen soude. 11465[regelnummer] Ende si leverde haer enen naen, Die alle tongen conste verstaen, Ende enen sciltknecht diere gelike Om te varne sekerlike. ‘Als gi biden lake coemt,’ seide si, 11470[regelnummer] ‘Ne voerse niet met u daer bi, Maer laetse te mostier royale.’ Si seide si sout doen wale. Die joncfrouwe porrede mettien, Ende die coninginne heeft na hare gesien 11475[regelnummer] Al in een, ende wachte Also verre als sise sien machte. Ende als sise niet langer mochte sien, Noch joncfrouwe noch pert mettien, Gebrac hare therte ende si besweec, 11480[regelnummer] Ende si sat neder al bleec Ende weende ende mesbarde so saen, Dat si met pinen mochte opstaen. Alsi dus weende si vant Een vingerlin an hare hant, 11485[regelnummer] Dat Lanceloet te dragene plach. Mettien si opt vingerlijn sach, Dat hem die vrouwe van Lac gehinde Doe sine te hove sinde Om nuwe ridder sine; 11490[regelnummer] Ende hare gedachte biden vingerline Omden ghenen diet hare gaf, Daer hare vele pinen was comen af. Doe custe si dat vingerlijn Gelijc ocht helich hadde [ge]sijn. 11495[regelnummer] Mettien seide die coninginne: ‘Ay Lanceloet, wel lieve minne, Nadien dat ic nacht noch dach En gene bliscap hebben ne mach Bi niemaren die ic hore van u, 11500[regelnummer] So sal ic mi conforteren nu Met desen vingerline, dat gi Hadt so wart, ende bedi Dat gi so minnet ne sal ic niet sien Ic ne sal verbliden vandien. 11505[regelnummer] Ende God onse here moete geven
[pagina 78]
Dat ic noch so lange moete leven, Dat ic u gans ende gesont Hebben moete noch teneger stont, Mine mochten daerna gene saken 11510[regelnummer] Gescien, die mi drove mochten maken.’ Die coninginne sprac dese wort Tote haer selven, die gi hebt gehort, Ende si ginc neder blide van desen Dan si te voren hadde gewesen, 11515[regelnummer] Ende bat Gode dat hi hare Horen dede goede niemare, Die si begherde te horne sere. Davonture swiget mere Hier af, ende sal van Lancelote van Lac 11520[regelnummer] Spreken, daer si in langen af ne sprac. Lanceloet, nader avonturen spreken, Bleef ter stat .vi. weken Datten die quene brochte, So dat hem selven dochte 11525[regelnummer] Dat hi gans was ende gesont, Ende wapine mochte dragen tier stont. Al ne was hi niet al genesen Hem begonste verdrieten na desen Vander raste, ende hem dochte na das, 11530[regelnummer] Dat hi daer alte lange was. Doe sciet hi uten hove Bider goeden lieden love, Die hi alle Goede beval. Die quene haddem gereet al 11535[regelnummer] Nuwe wapine daer ter stede Ende rike, ende enen scilt mede. Si quamen omtrent middach gereden Daer si achterhaelden tere stede Ene joncfrouwe op een swart part, 11540[regelnummer] Thoeft geslagen nederwart, Die geweent hadde, alsmen wel sien Mochte an hare oegen, bidien Dat si geswollen waren ende groet. Hi groettese ende si ontboet 11545[regelnummer] Hem sciere weder goeden dach. Hi sprac hare ane als hi dat sach: ‘Joncfrouwe, gi dunct mi tongemake; Ic soude gerne weten die sake Waerbi dat es, wart u wille. 11550[regelnummer] Ic soude gerne lude ende stille Daer toe geraden na minen gedochte Ten alrenbesten dat ic mochte.’ Si seide: ‘Here, ic segge u Dat niemen en es in die werelt nu, 11555[regelnummer] Sonder God allene, diere toe dochte Dat hire toe geraden mochte; Bedi om die selve sake Daer ic om bem tongemake Sijn tonpayse .c.m. man, 11560[regelnummer] Ende daer en es niet te wonderne an; Ic en verlieser niet ane allene, Maer die lieden algemene. Arme edel liede gemeenlike Verlieser an van erderike, 11565[regelnummer] Ende alle die rike verlieser an Van Grote Bertaengen, wijf ende man, Ende van allen andren landen toe.’ Lanceloet sprac toter joncfrouwen doe: ‘Mine wondert dan niet der sake, 11570[regelnummer] Joncfrouwe, dat gi sijt tongemake. Joncfrouwe, nu biddic u des, Dat gi mi segt wat es; Nadien dat so vele lieden es cont Ghi moeget nu ter stont, 11575[regelnummer] Wildi, sonder mesdaet seggen mi.’ Si seide: ‘Jay ic, nadien dat gi Te wetene dit begert so sere. Nochtan wondert mi, here, Dat gijs niet en hebt gehort, 11580[regelnummer] Men weet elcsins weder ende vort. Here, hets waer, ic ben tongemake Om twerande sake: Die ene es om mire suster comen, Die mi een ridder heeft genomen 11585[regelnummer] Met crachte, ende die ander es Om enen ridder, des sijt gewes, Dies mi hadde doen hebben wrake Haddi geweest wel te gemake. Maer neen hi, bedi hi es doet. 11590[regelnummer] Hoe ict weet sal ic u seggen bloet. Hets waerheit, alst daertoe quam Dattie ridder mire suster nam Ende hire niet en woude sceden of, Noch om bede noch om gelof, 11595[regelnummer] Ic maecte doe mine vart Tes conincs Arturs hove wart, Om daer te clagene das, Dat mi sulc onrecht gedaen was. Ende als ic daer binnen quam 11600[regelnummer] Ic en vant daer nieman noch en vernam Die mi iewerinc af antworden; mare Si waenden allegader dare Ende hadden groet mesbaer ende geclach. Ic sconfierde mi als ic dat sach. 11605[regelnummer] Ende mi seide een cnape daer Dattie grote rouwe ende mesbaer, Die daer hadden cleine ende groet, Was om minen here Lanceloet, Diemen seide dat doet ware. 11610[regelnummer] Ende alsic van minen orbare Niet comen mochte ruemde thof, Drove en tongemake daer of, Dattie ghene doet was, daer sal Breke af hebben die werelt al; 11615[regelnummer] Want niemen ne sal na sine doet Hebben ontfarmnesse so groet Van allen joncfrouwen als hi plach Te hebben alden dach. Ic ne vinde man vort nemmermere, 11620[regelnummer] Die mi berecht van minen here.’ Alse Lanceloet wiste die waerheit das, Dat al thof tonpayse was Hi pensede thant dat sine vrouwe Die coninginne met groten rouwe 11625[regelnummer] Siec was; om die sake Dat hi was sere tongemake. Lanceloet seide ter joncfrouwen saen, Die hem dat dede verstaen: ‘Joncfrouwe, waer dat sake dat ghi 11630[regelnummer] Ene boetscap doen [wout] dor mi, Ic soude pinen met al minen gedochte Ocht ic u suster lossen mochte.’ Si sprac: ‘Het en es stat, sonder waen, In geen lant ine wouder gaen 11635[regelnummer] Optie vorwarde dat gi Mine suster doet hebben mi.’ - ‘Wijst mi waer die ridder es, Ic salre gaen, sijt seker des.’ Si seide dat hi daer bi ware. 11640[regelnummer] Doe seide Lanceloet tote hare: ‘Vart voren ic volge u naer.’ Si sloeg uten groeten wege daer, Ende leidene toten torre toe, Daer hare suster in was doe. 11645[regelnummer] Si scide: ‘In genen tor es Mijn suster, here, des sijt gewes, Ende die ridder, diese nam, met hare.’ Hi seide: ‘Coemt met mi al dare, Ende wisetse mi, ic sal tier stont 11650[regelnummer] U weder geven, bem ic gesont.’ Die joncfrouwe seide doe: ‘Here, Ic ontsie den ridder sere.’ Hi seide: ‘Ic sal u verweren Jegen al dat u wille deeren.’ 11655[regelnummer] Die joncfrouwe reet met hem doe,
[pagina 79]
Ende si voren toter porten toe. Si riepen in, ende men ontdede, Ende si voeren in die stede Ende vonden den ridder, die tien stonden 11660[regelnummer] Tongemake lach van wonden. Lanceloet vragede hare oft si Harre suster iet saege daerbi; Ende [si] seide: ‘Here, ic segge u, Siet waer si ginder sit nu.’ 11665[regelnummer] Lanceloet namse bider hant Ende levretse hare thant, Ende hietse haer leden daer si woude, Want si niemen vinden en soude Diese soude durren letten dare 11670[regelnummer] Also lange als hire bi ware. Si seide: ‘Groten danc, here, Ine heesche u niet mere Dat ghi mi in mijn behout leit nu; Van uwen belove hebbedi u 11675[regelnummer] Wel gequijt nu indelike. Hi seide: ‘Gaet wech sekerlike, Ic sal u toter steden Daer gi wilt sijn leden.’ Hi nam die joncfrouwe metter vart 11680[regelnummer] Ende hiefse vor hem op sijn part. Alse dat die sieke ridder sach Hi was sere drove daer hi lach, Ende seide tot Lancelote dat hi Hem onrecht dede daerbi, 11685[regelnummer] Dat hi sine joncfrouwe wech vorde doe, Ende hi geen recht en hadde daertoe. Ende hi seide: ‘Ware ic gesont Gi soutse hier laeten nu ter stont. Ende magix stade hebben iewerinc 11690[regelnummer] Weet wel, gine daedt noit dinc Die u berau also sere.’ Lanceloet seide: ‘Ay lieve here, Gi naemt die joncfrouwe met crachte Haers ondancs met ure machte. 11695[regelnummer] Ende gelijc dat gise hebt genomen Met crachte, ende deedse hier comen Sal icse met rechte wech voren van u. Ende dinct u dat onrecht doe nu, Alse gi wilt neemt bate van desen.’ 11700[regelnummer] Dander sprac het soude also wesen. Mettien voren si vander steden. Alsi een stuc hadden gereden Lanceloet vragede der joncfrouwen doe Wie den ridder wonde soe? 11705[regelnummer] Si seide: ‘Ic sal u seggen, here. Alse hi mi wech vorde wenende sere Wie gemoetten .ij. ridders, die daer bi Ontfarmnesse hadden op mi, Ende wouden mi bescudden doe, 11710[regelnummer] Ende wondene; ende weerden soe, Dat hise doet sloech bede. Ende hie vorde mi ter stede, Daer ghi hem vont ende mi. Ende als hi gebeet was doe was hi 11715[regelnummer] So siec, dat hi waende wesen doet, Ende ginc liggen optie noet. Nu es mi bi u wel gesciet Want noch en dede hi mi niet Enichge dinc, die mi messat.’ 11720[regelnummer] Doe hare suster horde dat Was si also blide van desen Alse enich wijf mochte wesen. Si reden so verre dat si vernamen Enen bosch; als sire toe quamen 11725[regelnummer] Vonden si ene scone woninge daer. Die joncfrouwen beetten beide daer naer, Ende baden hem dat hi beeten soude. Hi antworde hine woude, Hi hadde so verre te gane. 11730[regelnummer] So laegen hem so vaste ane, Dat hi beeten moeste ende eeten: Die quene met hem, dat suldi weten. Die joncfrouwe dedem feeste groet. Alsi geheten hadde sprac Lanceloet: 11735[regelnummer] ‘Joncfrouwe, hebbic gedaen mijn belof?’ - ‘Ja gi, here, hebt danc daer of.’ - ‘Nu biddic u, joncfrouwe, sonder waen, Om den dienst, die ic u hebbe gedaen, Ende op u bate, dat gi vart 11740[regelnummer] Sconincs Arturs hove wart, Ende doet verstaen der coninginnen, Ende hen allen die daer sijn binnen, Dat si alle moegen seker wesen des, Dat Lanceloet niet doet en es, 11745[regelnummer] Maer gesont ende te gereke. Ende segt hem coenleke, Dat si seker moegen weten Dat gi hebt gedronken ende geeten Met enen ridder, die met hem at 11750[regelnummer] Gister navont, ende oec dat Hi lach met hem in een bedde toe.’ Die joncfrouwe sprac tote Lancelote doe: ‘Ic ne sal niet geloeft wesen Ine ware bat seker van desen.’ 11755[regelnummer] Hi seide: ‘Gi mocht wel doen verstaen Der coninginnen, sonder waen, Dat hi gans es ende gesont. Die joncfrouwe seide tier stont: ‘Ic ne mach dan niet faelgieren 11760[regelnummer] Rike te sine in gere manieren Ende machtich mijn leven al, Nadien dat ic bringen sal Sulke niemare in Arturs hof; Want ic ne duchte niet daer of, 11765[regelnummer] Die coninc en geeft mi enen casteel Ocht ene port al geheel, Hort hi dese niemare van mi Eer si hem van andren geseecht si.’ Hi seide dat hem dat lief ware 11770[regelnummer] Ende hi sciet doe van hare Ende voer metter quenen doe. Si reden toten avonde toe, Daer si tere witter abdyen quamen Daer si hare herberge namen. 11775[regelnummer] Ende die joncfrouwe ob ander side Sciet van haerre suster tien tide Dat van haerre was gevaren Lanceloet. Si reet al blide te Kameloet. Als sire quam si beette ter vart, 11780[regelnummer] Ende gaf te houdene hare part. Si vragede om die coninginne daer nare Ende om den coninc. Men seide hare Dattie coninc was in sijn proieel Ende met hem sire barone een deel. 11785[regelnummer] Men seide hare vander coninginnen Dat si was in hare camere binnen, So dattie joncfrouwe eer ginc Ter coninginnen dan ten coninc. Si knielde ende si seide hare: 11790[regelnummer] ‘Vrouwe, ic bringe u niemare Van Lancelote dat hi es al gesont.’ Alse die coninginne dat verstont Verscoet si al van bliscepen Daer si mede was begrepen, 11795[regelnummer] Ende si seide: ‘Soete vriendinne, Waer bi weetti dit, lieve minne?’ Si seide: ‘Ic segt u bi mire trouwe.’ Doe vertelde hare die joncfrouwe Hoe hare die ridder seide daer af, 11800[regelnummer] Die hare haerre suster weder gaf, Dat hi met Lancelote at ende dranc, In een bedde, des was onlanc, Met hem hadde gelegen toe. Die coninginne vragede hare doe 11805[regelnummer] Ocht si den ridder iet hadde gesien
[pagina 80]
Ongewapent? Si seide mettien: ‘Vrouwe, jay ic herde wale, bedi Hi at gister navont met mi.’ Die coninginne vragede hare 11810[regelnummer] Hoe hi gescapen was, daer nare. Die joncfrouwe seide: ‘Vrouwe, Hi dinct mi, bi mire trouwe, Die scoenste ridder vander werelt sijn, Ende hi es bruen een lettelkijn.’ 11815[regelnummer] Ende si seider so vele tekens toe, Dattie coninginne wel wiste doe Dat Lanceloet was. Ende tien tide Wart die coninginne so blide, Het ne mochte vertellen niemen. 11820[regelnummer] Si sciet vander joncfrouwen sniemen Ende was haers so blide, dat hare Sere wonderde waer bi het ware. Die coninginne seide metter vart: ‘Ter goeder tijt quaemdi hare wart, 11825[regelnummer] Bedi noit en wart joncfrouwe ontfaen Met sulker bliscap, sonder waen, Als u ontfaen sal mijn here die coninc Alsi van deser dinc Horen sal, van deser blider niemare. 11830[regelnummer] Nu laet ons gaen tote hem, coemt hare, Bedi die lettinge es mi leet Dat hi die niemare noch niet ne weet.’ Si leidese vor den coninc ende dede Hare vorden coninc seggen mede 11835[regelnummer] Dat si hare hadde geseit te voren. Die coninc wart blide int horen. Hi seide ter joncfrouwen doe, Daert alle die barone horden toe: ‘Gi hebt mi gemaect nu te tide 11840[regelnummer] Met deser niemare herde blide: Nu willic u te lone deelen Enen dien gi kiest van minen castelen.’ Si viel hem te voeten metter spoet Ende si custe sinen voet, 11845[regelnummer] Ende bat dat hi daer ave Den casteel van Louzech op gave Omdat sire in hadde gewesen. Die coninc gaven hare na desen. Doe dreven si alle bliscap groet, 11850[regelnummer] Die daer waren, sonder genoet; Mar boven al die coninginne. Si was blide in haeren sinne, Ende si genas emmer mede Van dage te dage van haere siechede, 11855[regelnummer] Ende si hadde weder cortelike Hare scoenheit geheellike. Ende hadde si noit vordesen In hogen ende blide gewesen Si waest nu vele mere. 11860[regelnummer] Si loech ende speelde sere, Ende sine onderwant hare dinc negeen Dan dat si Gode bat al in een Dat hi den genen wilde geven Gesont ende goet leven, 11865[regelnummer] Doer wien si so vele swaerheden Hadde gedaen ende leden Met droefheden ende met sere. Nu ne spreect davonture niet mere Vanden coninc ende der coninginnen, 11870[regelnummer] Ende sal te sprekene beginnen Van Lancelote nu ter ure Ende van sire avonture. Davonture seget hier ter steden, Alse Lanceloet was gesceden 11875[regelnummer] Vander witter abdien, dat hi Voer blide ende in hogen, bedi Dat hi hadde ontboden niemare Der coninginnen, die hare Harde wel soude sijn comen, 11880[regelnummer] Ende als sise hadde vernomen Dat sire blide soude wesen. Hi vragede der quenen na desen Waer dat sine leiden woude? Si seide dat hijt niet weten en soude 11885[regelnummer] Vore dat hi daer quame. Hi seide: ‘Dat si in Gods name.’ Si reden so verre, dat si quamen In enen sconen beemt te samen. Het was een heet weder, want het was 11890[regelnummer] Omtrent Sinte Jhans messe, als ict las. Si vonden ene fonteine daer, Die doer scone was ende claer Onder die scade van .ij. sicamoren, Ende si vonden dar voren 11895[regelnummer] Twee ridders ende .ij. joncfrouwen toc, Die opt gras hadden gespreit doe Een witte dwale suverlike: Si saten ende aten wel blidelike. Ten irste dat si hadden versien 11900[regelnummer] Lancelote si stonden op mettien Jegen hem, ende nadesen Hieten sine wellecome wesen. Si dedene beeten om eten; Ende tirst dat hi [bi] hen was geseten 11905[regelnummer] Hi hadde gehadt heiten groet, Ende waser of in tansichte al roet, Ende hi was al scone bi desen, Dat niemen so scone mochte wesen; Ende om sine grote scoenhede 11910[regelnummer] Begonstene besien daer ter stede Ene vanden .ij. joncfrouwen, die was Des eens suster als iet las. Ende si was maeget nochtoe, Ende so dore scone daertoe 11915[regelnummer] Ende wel gemaect, dat hare gelike Niemen en was in erderike. Men vant daer genen ridder mede Hine haddese om hare scoenhede Gerne te wive genomen; mar si 11920[regelnummer] En hads genen wille, bedi Sine hadde noit binnen Haren live gemint met minnen, Ende sine hadde noit vordien Coninc noch grave noch ridder gesien, 11925[regelnummer] Dien si te mannen woude dangieren. Ende si sach in allen manieren Op Lancelote den tijt dat men at. Si sach sinen mont, die hem wel sat Ende gelijc ere rosen was roet. 11930[regelnummer] Daer af quam hare pine groet. Si wart gequijt thant van dien, Sine hadde noit so scone gesien Als hi hare dochte, teneger stede, Noch enichge vrouwe noch joncfrouwe mede. 11935[regelnummer] Si sach sine oegen, die haer dochten daer Gelijc tween sconen mirauden claer. Si sach sijn scone vorhoeft Ende sijn kersp haer, des geloeft, Gelijc den goutdraeden, ende si sach 11940[regelnummer] Dat so grote scoenheit an hem lach, Dat si so met minnen wart bevaen, Dat si al verspanc, sonder waen. Ende die ridder die hare broeder was Wart thant geware das, 11945[regelnummer] Dat si bleec was, ende hadde van desen Wonder wat hare mochte wesen. Hi vragede wat si hadde hare. Si seidde dat si siec ware. Lanceloet was van ridenne sere 11950[regelnummer] Verhit, ende hi hadde groten gere Te drinkene vander scoenre fonteine, Die hi daer sach inden pleine, Ende hi dranker af na desen. Si dochtem cout ende goet wesen. 11955[regelnummer] Hi dranc te vele, sonder waen:
[pagina 81]
Van siecheden waendi sterven saen. Hi viel in onmacht van groter smerte, Die hi dogede tsire herte. Hi lach lange ocht hi doet ware. 11960[regelnummer] Als hi spreken mochte seidi daer nare: ‘Ay soete vrouwe, ic sal nu, Mi dinke, sterven al sonder u. Dese doet soude mi in desen Goedertierren dunken wesen, 11965[regelnummer] Storvic doch binnen uwen armen. Maer nenic niet, acharmen!’ Hi strecte sine leden saen Ende sine oegen gingen te stale staen. Hi viel in onmacht daer nare 11970[regelnummer] Gelijc ocht hi doet ware. Tirst dattie quene dat versach Riep si lude: ‘Owi, awach, Vrouwe Sinte Marie, sal nu hiere Dese ridder sterven in deser maniere, 11975[regelnummer] Die beste ridder, sekerlike, Diemen weet in al erderike? Om Gode, doetter raet toe, Goede lieden, of gi weet hoe, Ic vrese dat dese fonteine, daer hi 11980[regelnummer] Af dranc, gevenijnt si. Storve hi aldus, sonder waen, Ic souder mi selven om verslaen; Ende sterft hi, sijt seker dies, Nemmerme wordt verset tferlies.’ 11985[regelnummer] Alsi dus spraken si vernamen Datter slangen uter fonteinen quamen, Die elke andren jagede daer, Ende keerden in die fonteine daer naer. Die oude joncfrouwe seide na dien: 11990[regelnummer] ‘Soete vriende, nu mogede sien, Dat vanden beesten es gevenijnt Die fonteine, die den ridder pijnt, Ende daer die edel man bi es doet.’ Si gingen maken jamer groet. 11995[regelnummer] Die ridder sprac doe sire suster an: ‘Suldi laeten desen edel man Nu sterven bi fauten van u? Men soude nieman vinden nu, Die so wel kent der crude cracht 12000[regelnummer] Alse gi doet, ende hare macht, Ende van venine af te done also wel Weetti meer dan ieman el. Ic ne sach u noit op enen tijt Also trage alse gi nu sijt 12005[regelnummer] Te helpene desen goeden man.’ Si sprac: ‘Ic ne waende niet dat hier an Mijns sins iet te done was. Nu sal ic mi onderwinden das, Hem te helpene vander doet, 12010[regelnummer] Magic, want hi heves noet.’ Si sochte daer inden beemt thant Crude, die si daer toe goet vant, Ende si brac gene crude warde Metten apple van Lanceloets swerde 12015[regelnummer] Inden selven nap, daer hi uut doe Hadde gedronken, ende si deder toe Triacle, die si hadde daer. Ende si ontdede hem den mont daer naer, Ende goet hem tgene inden mont. 12020[regelnummer] Hi dranc so hi best mochte tier stont, Ende hi was geswollen alsoe, Dat sine beene waren doe Also groet als een man es Omtrent die borst, des sijt gewes, 12025[regelnummer] Tirst dat Lanceloet hadde daer af Gedronken, dat hem die joncfrouwe gaf, Hi begonste swellen sere; Ende hi swal je lanc so mere, So dat hi also groet als ene tonne was. 12030[regelnummer] Die joncfrouwe bat haren broeder das, Dat hi hare alle die cleder brochte, Die hi in hare camere vinden mochte. ‘Wie sulne hier leggen, bedi Vortmenne henen, dunket mi 12035[regelnummer] Dat hi sterven sal, die ridder wart.’ Met haesten sat die ridder op sijn part, Ende reet al dat hi mochte, So dat hi hare cleder brochte, Daer mede geladen was een rosside; 12040[regelnummer] Ende ene viole ter selver tide, Die si hem te bringene beval. Hi vant Lancelote so ontmaect over al, Dat hi met oegen niet mochte gesien. Tfenijn was opgegaen mettien, 12045[regelnummer] Dat hem al sijn ansichte swal. Die joncfrouwe hiet ende beval Datmen hare een bedde bringen soude. Si leiden daer op also houde, Ende si leide op hem daer naer 12050[regelnummer] Al die cleder, die si hadde daer, Die cume hadde gedragen een part. Si de[de] een pawelgoen metter vart Rechten op al daer ter stede, Om die heiten te scuwene mede. 12055[regelnummer] Die joncfrouwe, dat suldi weten, Hiltene herde cort om sweten. Hi hadde, dat dochtem, meerre pine Vander heiten dan van den venine: Hi ne mochte hem verporren niet 12060[regelnummer] Daer hi lach, noch spreken iet. Hi sceen bat al den dach vort an Een doede dan een levende man. Noit ne dogede man tere stede Meerre pine dan hi dede. 12065[regelnummer] Nochtan en was hi niet tonder soe, Hine pensede emmertoe Om die coninginne sire vrouwe Meer dan om hem selven inden rouwe. Hi wiste wel, also houde alse hare 12070[regelnummer] Van siere doet quame die niemare Si soude scire sterven daer naer: Dit was die dinc die hem meest was swaer, So dat hi in dit verdriet lach Ende in desen rouwe al den dach, 12075[regelnummer] Al dien nacht al dore oec mede, Sonder verporren sine lede Ende sonder te sprekene wort. Hi sweette also gedect recht vort, Ende dar ne ruste nieman, tuwaren, 12080[regelnummer] Van allen die bi hem waren; Die joncfrouwe verboet hem lieden Dat si van hem niet ne scieden. Des ander dages te middage Begonsti te makene clage, 12085[regelnummer] Ende seide: ‘Ay God, lieve here, Dese heiten deert mi nu mere.’ Die joncfrouwe antworde daer toe: ‘Here, ghi moetse gedogen also Tote morgen dat dach sal wesen, 12090[regelnummer] Dan suldi sijn genesen Bider hulpe van onsen here.’ Hi sweech ende ne sprac niet mere. Die joncfrouwe sprac haren broeder an: ‘Ocht ic desen ridder genesen can 12095[regelnummer] Ne soudi niet te rechte wesen mijn Tirst dat hi genesen sal sijn?’ Die ridder seide: ‘Suster, jahi, Want hi ware doet ne waerdi, Ende hine sal niet moegen genesen 12100[regelnummer] En moet bi uwer hulpe wesen.’ Si seide: ‘Sijt seker, dat hi al Binnen .xv. dagen genesen sal, Ende also starc sijn ende also gesont Alse hi noit was teneger stont, 12105[regelnummer] Blivic gesont.’ Die gene diet horden
[pagina 82]
Worden blide vanden worden. Daer na sijn si ten etene geseten; Ende tirst dat si hadden geeten Gingen si slaepen sonder sparen, 12110[regelnummer] Want si sere verwaect waren. Des ander dages te primetide Sprac Lanceloet metter lide Ende seide: ‘Ay joncfrouwe. Gi doet mi, bi mire trouwe, 12115[regelnummer] Met heiten die ghi mi doet doegen.’ - ‘Ic dancs den here van hier boven, Die u die cracht gaf, lieve here, Bedi ic waende een luttel eere Dat nimmermeer te gere stonde 12120[regelnummer] Sprake ne quame ute uwen monde.’ Die jonfrouwe dede van hem doe .iij. gesticke cuelcten, daer toe Drie covertoren, ende si vant Sijn ansichte ontswollen thant, 12125[regelnummer] Sinc ledet; maer alo saen Was hem die huyt afgegaen, Ende sine naglen sijn met allen Hem vanden vingeren gevallen Ende vanden teen, des geloeft. 12130[regelnummer] Hem en bleef niet een haer op thoeft; Maer hi gevoelde wel doe das, Dat hi sere verlicht was. Hi bat dat si sijn haer doen souden In ene bosse, ende dat wel houden: 12135[regelnummer] Hi wout sinden der coninginnen Omdat si te bat soude kinnen Ende geloven sijn geval. Men dede al dat hi beval. Die joncfrouwe deden eten nadien, 12140[regelnummer] Die met goeden wille op hem heeft gesien. Hi dochte hare so scone, dat si van desen Niet versaet en mochte wesen Al hadt gedurt een jaer. Si hilts haer over te sotter daer naer, 12145[regelnummer] Ende scout haer selven dar bi. ‘Acharme keytive,’ seide si, ‘Waer bi eist dat icken so gerne sie, Dat hi so scone dunket mie? Al es hi scone wat es mi te bat dan? 12150[regelnummer] Ja, en hebbicker niet an, Ic doe, mi es te bat van dien; Want dat oversoete opsien Brinct mi int herte daer mede Ene so grote soetichede 12155[regelnummer] Ende so soete hope, des gelike, Dat icker bi ware genoech rike, Ne waendic niet bedroegen wesen. Maer wi sien vele van desen Dattie dingen niet also en gescien 12160[regelnummer] Alse die lieden dicken hopen te dien; Hierbi op avonture, wats gesciet, Ne dar ic an die hope houden niet.’ Aldus disputeerde si doe Jegen haer selven emmertoe. 12165[regelnummer] Aldus vragede si haer selven daer Ende gaf antworde toe daer naer. Als hi geeten hadde si dede Hem een bedde maken ter stede, Ende dedene opt tbedde liggen saen, 12170[regelnummer] Ende decten lichte, sonder waen. Ende ten irsten dat hare dochte Dat hi in slape wesen mochte Dede si dandre uutgaen boude, Datten niemen wecken ne soude. 12175[regelnummer] Alsi lange op hem hadde gesien Seide si als een drove wijf nadien: ‘Ter quader tijt sagic u scoenhede, Dat icker dus moet quellen mede, So dat ics niet mag ontgaen 12180[regelnummer] Ine moeter om sterven, sonder waen; Ende mine sal moegen helpen gene Cracht van cruden noch van stenen. Ende dits een groet wonder, bedi Mi dunct wel, woudic, dat ic mi 12185[regelnummer] Wel hier of getrecken mochte Ende dar af ontcommeren sochte. Maer allene dat gepens van desen Dunct mi so bequame wesen, Ende het genoeget mi so over wel, 12190[regelnummer] Ja, bat dan enichge dinc mochte el, Niet bedi dat gepens es mi Ine weet waer af comen, bedi Ic ne minde noit vor desen, Nochtan hebbic versocht gewesen 12195[regelnummer] Dicke van menichgen hogen man, Dien ic veronwarde te horne dan. Nu minnic so, dat ic en mach niet Mijn herte daer af trecken, wats gesciet; Ic soude eer willen bi deser sake 12200[regelnummer] Sterven eer icse daer af trake. Noit ne minde joncfrouwe so sere Binnen so corter tijt enen here. Niet ic en betrouwe mi so wel an u, Want ic hebbe u wel gedient nu, 12205[regelnummer] Dat gi mi niet sult willen doeden Met uwer minnen, siedi mi in noeden Opdat mi quame daertoe; Maer het en sal niet gescien alsoe. Bider hulpen Gods ons heren, 12210[regelnummer] Ic sal mi van desen wille keren, Ende ic sal betren raet soeken. Ic weet wel u ne sal niet roeken Ene so arme joncfrouwe als ic bem Te minnen.’ Dus sprac si op hem, 12215[regelnummer] Ende seide ende wederseide daer. Nu bequam hi hare wel, ende daer naer Es hare van hem al vergaen. Al es si met droefheden bestaen, Nu es si blide dat si nadien 12220[regelnummer] Opten genen hevet gesien, Dien si lude ende stille Mint, wil si ocht ne wille. Ende si wart drove ende gram, Ende vloecte die wile dat hare anquam 12225[regelnummer] Dat gepens daer si in was. Si hilt hare over te sotter das. Lanceloet ontspranc daer hi lach, Ende tirst dat hise wenen sach Was hi so drove, dat hi ter steden 12230[regelnummer] Al verscoet van droefheden; Hi seide: ‘Joncfrouwe, wat hebbedi? Wie was so cone dat hi vor mi U gram dorste maken nu?’ Si seide: ‘Here, ne roke u. 12235[regelnummer] Ic ne clage over nieman, sonder waen, Ende mine heeft niemen quaet gedaen Sonder mine herte, diene heeft niet Al dat si wille dat gesciet.’ Mettien liet hi vallen die tale; 12240[regelnummer] Maer hen bequam niet wale Dat hise so drove hadde gesien. Si drogede hare oegen na dien; Ende alsi toende haren gedochte Also grote bliscap alsi mochte 12245[regelnummer] Mettien quamer hare broeder toe. Hi vragede Lancelote doe Wat hi dade? - ‘Wel, Goddanc, Ic sal genesen eer iet lanc.’ Binnen dien dat si waren in dit doen 12250[regelnummer] Quamen gereden vor dat pawelgoen .ij. gewapende ridders, ende daer toe Ene joncfrouwe, die vrageden doe Ochtmense daer herbergen mochte. Het was herbergens tijt dat hen dochte. 12255[regelnummer] Der joncfrouwen broeder seide daer naer,
[pagina 83]
Dat si wel waren comen daer Al hadder vele meer gewesen: Hi dede rechten na desen Een pawelgoen al sonder sparen. 12260[regelnummer] Tirst dat si ontwapent waren Gingen si sitten rusten daer. Die wart vragede hen daer naer Wanen si waren. Doe seiden si: Van Arturs hove. Doe vragede hi 12265[regelnummer] Wat si sochten in dat lant. - ‘Wie soeken,’ antworden si thant, ‘Minen here Lancelote van Lac.’ Die riddre daer men aldus toe sprac Gine tote Lancelote saen, 12270[regelnummer] Ende dede hem aldus verstaen: ‘Here sijn twee ridders, comen nu Van Arturs hove, die soeken u, Ende spraken u gerne, wildi: Segt wat hier af u wille si.’ 12275[regelnummer] Lanceloet antworde den goeden man: ‘Vraget hem wie si sijn: dan Coemt weder seggen na dien; Si mochten sulc sijn ic soudse gerne sien, Ende si mochten oec sulc wesen 12280[regelnummer] Ic ne liete mi niet sien, bi desen Dat ic in desen pointe bem.’ Die ridder ginc weder tote hem Ende vragede hen wie si waren. - Die riddre antworde sonder sparen: 12285[regelnummer] ‘Deen ridder es Bohoert geheten, Dander Lioneel, dat suldi weten!’ Tirst dat Lanceloet dat verstont Hi wart sere blide tier stont. Als hise horde also nomen 12290[regelnummer] Hi seide: ‘Gaet, doetse comen.’ Tirst dat si vor hem quamen Hi groettese beide bi namen. Als sine kinden worden si begrepen Met so groter bliscepen, 12295[regelnummer] Het ne soude nieman seggen moegen Die bliscap die si gingen toegen. Si waren vervart om die sake Dat sine so sagen tongemake, Ende si vrageden hem na desen 12300[regelnummer] Ocht hi iet soude moegen genesen. Hi seide: ja hi, wel cortelike, Bi sheren hulpe van hemelrike. Hi seide sine avonture met allen Also als si hem was gevallen. 12305[regelnummer] Ende alsi davonture verstonden Hem wondrets sere tien stonden. Lanceloet seide tot hen daer nare: ‘Here, weetti enichge niemare Vanden hove?’ - ‘Hets .viij. dage leden 12310[regelnummer] Dat wi vanden hove sceden henen, Ende wi lieten tongemake Den coninc om uwe sake, Die wel waent, here, dat gi doet sijt. Ende daer ne dorste nieman tier tijt 12315[regelnummer] Lachen noch spelen om uwen wille.’ Ende hi seidem doe vort al stille: ‘Here, mijn vrouwe die coninginne Leeft doer u met droven sinne.’ Ende hi telde hem na desen 12320[regelnummer] Al haer leven ende al haer wesen, Ende dien rouwe dien si vor hen lieden Dreef alsi van danen scieden. Doe gaf hem Bohort dat vingerlijn Datter coninginnen hadde gesijn, 12325[regelnummer] Dat si hem beval ter selver stonde Te gevene, dat menne vonde. Ende hi seidem mede al Dat hem die coninginne beval. Hi nam tvingerlin mettien, 12330[regelnummer] Ende alsijt wel hadde besien Kendijt wel ende weende sere. Ende hi seide: ‘Wel lieve here, Dit gebot ne mochtic niet doen nu, Ic bem so siec, dat seggic u, 12335[regelnummer] Dat ic niet en mach riden van siecheden. Ende alsic ben genesen mede Moet ic met deser vrouwen gaen Ende hare besicheit onderstaen. Hier bi dinct mi goet dattie een 12340[regelnummer] Te hove wart vare van u tween, Ende gi hare segt hoe ic vare, Ende segt mine avonture hare. Bedi gi sult van desen Bat dan enich ander geloeft wesen; 12345[regelnummer] Ende om bat geloeft te sine daer Suldi mire vrouwen voren mijn haer, Dat ic hebbe gedaen houden daertoe.’ Si waren daer wel ontfaen doe. Sanderdages gereidden wech te gane 12350[regelnummer] Bohort; maer eer hi sciet dane Seidi tote Lancelote saen: ‘Here, ic hebbe jegen u mesdaen Meer dan gi selve waent, seggic u.’ - ‘Hoe es dat,’ sprac hi, ‘segt mi nu?’ 12355[regelnummer] Bohort seide: ‘Ic saelt u toegen. Gedinct u dat quam vor uwen oegen Een ridder gewapent tere steden Ende die coninginne wech woude leden, Ende gi joesteret jegen hem daer?’ 12360[regelnummer] Lanceloet seide doe: ‘Dats waer.’ - ‘Dat wasic, here,’ sprac hi, ‘Ende gi joesteret jegen mi. Here, ic ne kinde u niet. Van dien dat mi daer af es gesciet 12365[regelnummer] Biddic u genaden nu, here.’ Lanceloet sprac: ‘Gi mesdoet sere Dat gi u onderwint, bi mire trouwe, Hant te slane an so hoge vrouwe, Ende gi verdienet wel daer an 12370[regelnummer] U lijf te verliesene dan. Ic verbiede u dat gi niet so cone Sijt meer sulc overdaet te doene, Bedi weet wel, dat ic bi desen Toter doet u viant soude wesen.’ 12375[regelnummer] Hi swoer dat hi hadde gesekert soe, Dat hijt emmer doen moeste doe, Ende hi telde hem hoe Dat hi was bracht daer toe. Doe maecte Bohort sine vart 12380[regelnummer] Metter joncfrouwe te Galuoie wart, Ende Lioneel gebrachtene daer Ende keerde tote Lancelote daer naer. Lanceloet seide hem: ‘Tuwaren, Neve, gi moet te hove varen 12385[regelnummer] Te mire vrouwen, ter coninginnen, Van minen wege, ende troestense met minne. Ende gi sult hare voren mijn haer Ende thant hier weder keren daer naer, Dat ic weten mach wal sal gescien.’ 12390[regelnummer] Lioneel voer te hove mettien. Alse hi int hof quam hi verstont Dattie coninc voer jaegen tier stont, Ende die coninginne was comen vort Van daer si messe hadde gehort. 12395[regelnummer] Tere venstren sat si. Mettien Heeft si Lionele versien, Daer si herde blide af was. Si waende wel seker wesen das, Dat hi hare niemare brochte 12400[regelnummer] Van hem, dien si in hare gedochte Dan haer selven ne minde niet min. Doe ginc soe te haerre camere in, Ende dede die joncfrouwe uut gaen haestelike: Si wouder wesen heimelike. 12405[regelnummer] Alse Lioneel gebeet was daer nare
[pagina 84]
Vragedi waer die coninc ware? Hi was jagen seiden si. Daerna vragede Lioneel waer hi Die coninginne vinden mochte? 12410[regelnummer] Si seiden hem dat hise sochte In hare camere, si ware daer. Hi ginc in die camere daer naer. Als hi die coninginne sach seide hi: ‘Vrouwe, Lanceloet groet u bi mi.’ 12415[regelnummer] Ende si helsedene na desen Ende hietene wellecome wesen. Si vragede wat Lanceloet dede. Hi seide: ‘Wel, bider Gods genade, Na den avontnren, sonder waen, 12420[regelnummer] Die hem sider sijn overgegaen, Vrouwe, dat gine niet ne saget.’ Dar na die coninginne vraget: ‘Nes hi dan niet al gesont?’ - ‘Neen hi, vrouwe, nu ter stont 12425[regelnummer] Also wel alse mi lief ware.’ Die coninginne seide daer nare: ‘Het is onlanc dat hier was Eene joncfrouwe, die gewoech das, Dat hi al gesont was. Ende hi 12430[regelnummer] Heeft siec geweest siden,’ seide si? - ‘Hi heeft geweest in sulker noet, Dat wonder es hine ware doct.’ Ende hi vertellede hare met allen Davonture, die hem was gevallen. 12435[regelnummer] Alse die coninginne dat verstoet So wart so drove in haren moet, Dat sine mochte spreken een wort. Doe seide hare Lioneel vort Hoe hem die huyt afginc met allen, 12440[regelnummer] Ende hoe hem af waren gevallen Al sine naglen mede Van handen ende van voeten bede, Ende uten hoefde al sijn haer, Ende hoe hijt hare brachte daer 12445[regelnummer] In ene bosse yvorijn, Dat hi te bat geloeft soude sijn. Die coninginne seide: ‘Ic weet u Betren danc daer af nu Dan nieman, die mi geven woude 12450[regelnummer] .C. marc van finen goude.’ Ende alse hi ontwapent was daer nare Gaf hi hare die bosse metten hare. Si ontdeedse doe, ende na dien Dat si dat haer hadde gesien 12455[regelnummer] Eyschede sijt ende leit an haer oegen, Ende begonste also grote bliscap togen, Alse ochte dat selve haer ware Van enen helichgen martelare. Al dien dach dore bleef daer binnen 12460[regelnummer] Lyoneel metter coninginnen. Vor dien maeltijt quam aldare Een sciltknecht, die seide hare: ‘Vrouwe, u ontbiet mijn here Dat hi niet ne coemt tavont mere; 12465[regelnummer] Hi blijft inden bosch ende ontbiet u Dat gi u tavont te gemake doet nu, Ende ghi also groet hof ende mare Hout ocht hi hier selve ware.’ Die coninginne seide si soude. 12470[regelnummer] Si sprac te Lyonele also houde: ‘Lieve vrient, raet mi wat ic doen mach. Ic en gecreech noit op enen dach Te gere dinc wille so groet Als ic hebbe om Lansloet 12475[regelnummer] Te siene cortelike. Ne sie ics niet Ic salre om sterven, wat soes gesciet; Ende ic soudene gerne sien In sulker manieren, mocht mi gescien, Dat niet ne wiste van dien done 12480[regelnummer] Die coninc noch die barone, Noch ieman oec sonder ic ende gi.’ - ‘Ic sal u wel visieren,’ sprac hi, ‘Hoe gi sult moegen comen te dien Dat gi u ende hem sult sien, 12485[regelnummer] Dat niemen weten en sal mee Dan ic ende allene gi twee.’ Die coninginne seide: ‘Nu segt hoe.’ Hi seide: ‘Tbeste dat icker weet toe Dat es in deser manieren, 12490[regelnummer] Dat gi enen tornoy doet visieren; Ende gi sult wel dese dinc Gecrigen anden coninc. Ende hi si ter octaven, sonder dage, Van sinte Marien Magdalenen dage. 12495[regelnummer] Daer sullen van allen siden Ridders vergaderen tien tiden. Alse ridderscap daer sal wesen Ende die tornoy beleeft binnen desen Sullen wi comen hier binnen 12500[regelnummer] So dat ons nieman en sal kinnen: Dus suldine spreken ende hi u. Ende om dit wel te heelne biddic nu Dat gi dit hout bedect al Tote dien dattie tornoy wesen sal.’ 12505[regelnummer] Dus bespraken si die sake Ende waren dien avont te gemake. Sander dages als comen was die coninc Spraken die coninginne van deser dinc: ‘Here, ic bem drove int herte mijn 12510[regelnummer] Om Waleweine ende die met hem sijn, Dat si ne weten gene niemare Van Lancelote. Ic woude hen cont ware Die niemare, die hier int hof Die joncfrouwe brochte lest daer of.’ 12515[regelnummer] - ‘Ic wout oec wel,’ seide die coninc. - ‘Gi sult doen,’ sprac si, ‘ene dinc: Gi sult in deser manieren Doen enen tornoy creyieren Ter octaven, sonder sage, 12520[regelnummer] Van sinte Marien Magdalenen dage In die mersche van Kamaloet. Ic wane wel, hoert Lanceloet Daer af spreken, dat hi comen sal; Ende so sullen die andre al 12525[regelnummer] Die in die queste sijn gevaren.’ Die coninc seide: ‘Ic wilt wel, tuwaren.’ Die coninc sende ute thant Boden al dore dat lant, Dattie tornoy also soude wesen 12530[regelnummer] Alse gi hier hebt gelesen. Die coninginne es weder gegaen Tote Lyonele ende seide saen: ‘Vart alse gi wilt, het sal also wesen Alse gi visieret van desen. 12535[regelnummer] Groet mi uwen neve sere, .M. werf ofte mere, Ende segget hem oec dat hi Indelike ten tornoye si.’ Hi voer denen. Als hi quam 12540[regelnummer] Daer Lanceloet was, hi vernam Dat daer .iiij. pawelgoene stonden. Hi sat af ende heeft sijn part gebonden. Alse hi gebeet was hi ginc thant Daer hi Lanslote herde siec vant. 12545[regelnummer] Hi seide tote hem: ‘Here, wat doedi?’ - ‘Ic genese crankelike,’ seide hi. ‘Die joncfrouwe, die mijns ware nam, Es so siec, dat si ne quam Hier niet des sijn .iij. dagen nu, 12550[regelnummer] Dus varic qualike, seggic u.’ Hi seide: ‘Ic bem drove van desen, Maer also onse here wille moet wesen.’ Daerna seidi hem niemare Vander coninginnen, hoet stont met hare, 12555[regelnummer] Ende hoe die tornoy wesen sal,
[pagina 85]
Ende hi dor sinen wille was gemaect al; Ende hoe die coninginne emmer woude Dat daer Lanceloet comen soude. ‘Ay God, here,’ seide Lanceloet saen, 12560[regelnummer] ‘Waer omme heeft mijn vrouwe dat gedaen? Ic bem so siec ende so swaer, Ende die termt es hier so naer, Datter mar ene maent toe en es. Ic hebbe grote sorge des, 12565[regelnummer] Dat icker niet te tide sal comen, Bedi dat ic hebbe ondernomen Deser vrouwen saken, die ic eere Ten inde moet bringen eer ik kere.’ Doe begonsti claegen van desen 12570[regelnummer] Ende omme sine siecheit drove wesen. Lioneel ginc daer die joncfrouwe lach Int pawelgoen. Als sine sach Wart hare te moede bi dien Ocht si Lancelote hadde gesien, 12575[regelnummer] So gelijc was hem Lyoneel; Ne haddi niet minder geweest een deel Men haddese cume moegen onderkinnen. Alse Lyoneel sach daer binnen Begonste si wenen herde sere. 12580[regelnummer] Hi seide: ‘Wat doedi?’ So seide: ‘Here, Ic sterve,’ bedi si was bevaen Sere met minnen, sonder waen, Meer dan ieman mochte wesen. Ende si seide tote desen: 12585[regelnummer] ‘Hets mi leet, meer om ander, seggic u, Dan es om mi selven nu; Want ane mine doet, sijt seker dies, Sal hebben al die werelt verlies Vanden besten ridder die mach wesen, 12590[regelnummer] Dien ic wel soude hebben genesen.’ Doe vragede Lyoneel hare Waer af die siecheit haer comen ware. Die joncfrouwe antworde hem dan: ‘Des ne seggic u niet, noch andren man; 12595[regelnummer] Maer ene sake al sonder waen Mogedi uwen here doen verstaen, Dat hi met sire scoenhede Hem selven doet ende andren mede.’ Si weende ende si dreef groet mesbaer, 12600[regelnummer] En seide al stillekine dar naer: ‘Ay mi, wat sal ic doen? O wach, Dat ic noit sine scoenheit sach!’ Lyoneel horde der joncfrouwen tale Ende verstont hare meininge wale, 12605[regelnummer] Nochtan ne dedijt hare niet verstaen. Hi seide dat hi soude gaen Tote sinen here, ende hi hem al bloet Seggen soude dat si hem ontboet. Ende alsi en wech gaen soude 12610[regelnummer] Riep sine ende seide also houde: ‘Segget hem, hine hebbe betren raet, Dat hem binnen .viij. dagen te stervene staet, Dat sonde es ende grote scade Laet hi bi fouten van rade 12615[regelnummer] Hem selven sterven, sonder waen.’ Lioneel es te Lancelote gegaen Ende seide: ‘Hoe gevoeldi u, here?’ Lanceloet seide: ‘Ic bem siec sere, Ende mi dinct ic arge emmertoe. 12620[regelnummer] Ic was een deel genesen doe Die joncfrouwe siec wart, die mijns plach Ware de nemene eer si siec lach.’ Lioneel seide hem al bloet Dat hem die joncfrouwe ontboet. 12625[regelnummer] Hi verstont wel hare meninge Ende te mayerde hem om die dinge. Lyoneel seide tot hem: ‘Here, Wat help verholen mere? Het staet an u, wildi, gi moget leven; 12630[regelnummer] Ende wildi, gi moeges begeven. Die joncfrouwe mint u also sere Alse joncfrouwe minde man noyt ere, Ende om u heeft si die siechede Ende sal sterven, weet ic wel, mede, 12635[regelnummer] Gine octroyiertse te minnen nu. Hier bi hebt raet, dat radic u, Dat gise van dode nu ter tide Bescudt, ende gise [mint] ob ander side, Want anders blivedi beide doet, 12640[regelnummer] Dat jamer sal wesen ende scade groet Van hare, si es so goede .i. joncfrouwe, Ende van u, bi mire trouwe, Die nu sijt sonder gelike Die beste ridder van erderike.’ 12645[regelnummer] - ‘Het en es gene dinc,’ sprac Lanceloet doe, ‘Ine ben gereet dat icse doe Om te behoudene der joncfrouwen lijf, Want si es een scone wijf, Ende ik bent sculdich te done bedi 12650[regelnummer] Si heeft mijn lijf behouden mi; Si heeft dore mi gedaen meer dan Noit joncfrouwe dede dor man; Maer ter sake die si Heesch hort groet verbot mi 12655[regelnummer] Dat ic om gereande mesquame, Die toecomen mochte minen lichame, Soude willen met enichgen sinne Loesheit doen der minne Die ic hebbe geloeft mire vrouwe, 12660[regelnummer] Die es so hovesch ende so getrouwe; Ic ne soude hare, sonder waen, Gene logene willen doen verstaen, Die ic so getrouwe hebbe vonden, Ende si ware werdich tallen stonden.’ 12665[regelnummer] Doe seide Lyoneel: ‘Lieve here, Minnedi die coninginne so sere?’ Hi antworde: ‘Ic minne, met trouwen, Meer dan mi selven mire vrouwen.’ - ‘So soudi node wetende doen sake 12670[regelnummer] Daer si bi ware tongemake.’ - ‘Ic en daedt in genen rade; Ic storve eer ict daede.’ - ‘Es enichge dinc in erderike Gine soutse doen gewillichlike 12675[regelnummer] Om hare te bescermene vander doet?’ - ‘Neent, en trouwen,’ seide Lanceloet. - ‘Ende of gi storvet, wat waendi Dat si doen soude, segget mi?’ Hi seide: ‘Ic weet wel, en trouwen, 12680[regelnummer] Dat si sterven soude van rouwen.’ Lioneel seide: ‘So provic u, Wederseggedi die joncfrouwe te minnen nu, Dat gi wilt dat si van desen live Eer scede dan si levende blive. 12685[regelnummer] Ic sal u seggen nu ter tijt Gi sijt dat gi toter doet comen sijt, Dese joncfrouwe en genese u, Ende sine mach u niet genesen nu Gine troestse van haren ongemake; 12690[regelnummer] Ende sine nes siec om ander sake Dan om u allene, bi desen Mogedise dan wel genesen. Ne doedijs niet soe es si doet, Dat scade sal wesen alte groet 12695[regelnummer] Ende oec groete jammerhede; Want alse gi bi ure quaethede Doet sult wesen, ende mijn vrouwe Niemare sal horen van dien rouwe, Ic weet wel waerlike, here, 12700[regelnummer] Na dien dat si u mint so sere, Dat si altchant sal sterven. Dus suldi alle .iij. bederven, Gi ende mijn vrouwe die coninginne Ende dese joncfrouwe uwe vriendinne. 12705[regelnummer] Dus salmen seggen, sonder waen,
[pagina 86]
Na uwe doet, dat gij hebt gedaen Ongetrouwicheit bi desen, Dat bi u dan doet sal wesen Die scoenste vrouwe van erderike 12710[regelnummer] Ende die hogeste dergelike, Ende die niet en hadde verdient des. Ende die scoenste joncfrouwe, des sijt gewes, Vander werelt, die u dat leven Ene waerf heeft weder gegeven, 12715[regelnummer] Gi sult hare doen geven daer af, Dat si u dat leven weder gaf, Gi sult hare daer over geven die doet.’ Alse dit verstont Lanceloet Hine wiste wat doen daer mede, 12720[regelnummer] Want redene ende getrouwichede Vermaendene daer toe, Dat hi der joncfrouwen wille daede doe; Ende hi duchte die doet tottien, Daer hi niet af en mochte ontflien, 12725[regelnummer] Het ne ware dattie joncfrouwe Hem genase, [die] in groten rouwe Ende in groter siecheit op dien dach Doer sinen wille te stervene lach. Ende gave hi hare sine minne 12730[regelnummer] So duchte hi die coninginne. Hi seide tot Lyonele doe, Ende hi weende emmertoe: ‘Lieve hertelike vrient, wat radi Wat ic hier af doe?’ Doe seide hi: 12735[regelnummer] ‘Die raet es genomen van desen, Gi moet ter joncfrouwen wille wesen Ocht gi sijt doet, dits waerheit fijn.’ Hi seide: ‘Ay God, hoe mach dat sijn Dat ic plegen sal ongetrouwen 12740[regelnummer] Van minnen jegen mire vrouwen?’ Lyoneel antworde hem daer nare: ‘Hoe mach dat sijn, dat gi hare Sult doen sterven, die niet en heeft mesdaen, Ende die joncfrouwe, die gi in staeden staen 12745[regelnummer] Met rechte sout telker stede, Wilt oec doen sterven mede? Wildi dus doen, die lieden souden U daerbi over verradere houden.’ Lanceloet sweech al stille doe, 12750[regelnummer] Ende ne wister wat antworden toe. Lyoneel sprac als hi sweech stille: ‘Gi moet hier af doen minen wille.’ Hine antworde hem niet, mare Hi weende met groten mesbare, 12755[regelnummer] Ende vloecte die wile dat hi Geboren was, bedi, Dat hi jegen sine meininge Moeste doen al sulke dinge. Alse hi geweent hadde een groet deel 12760[regelnummer] Seidi: ‘Soete neve Lyoneel, Ic ne soude niet willen hier of Doen sonder mire vrouwen orlof, Noch om leven noch om doet. Gi moet nu varen,’ sprac Lanceloet, 12765[regelnummer] ‘Te mire vrouwen, ende tote desen Moetti hare vertellen mijn wesen. Ende segt hare dat ic sterven moet toe Het ne si dat ic doe Ere joncfrouwen wille; en trouwen 12770[regelnummer] Ic sal sterven, wille mijn vrouwe.’ Lyoneel sprac: ‘Ic ware Nu geporret te varne tot hare; Maer dat ict so berect sie, Varic wech, dat ict mi ontsie 12775[regelnummer] Dat gi sterven sult eer ic kere, Bi desen seggic u, lieve here, Dat gi moet hebben corten raet.’ Mettien Lyoneel ter joncfrouwe gaet Ende s eget datse groet Lanceloet, 12780[regelnummer] Ende dat sine heeft vander doet Enewaerf bescudt, ende dat hi hare Daer af sulken loen sculdich ware Alse weder te gevene leven. ‘Ende mogedire sulken raet toe geven 12785[regelnummer] Dat hi bi u moege genesen, Gi moeget daer af wel seker wesen, Gi sulter met moegen doen dan Alse met uwen riddre vort an Ende met uwen lieve wale.’ 12790[regelnummer] Alse die joncfrouwe verstont die tale Hare was te moede altehande Ochte si Goede hadde in haren handen. Si seide al versuchtende daer: ‘Here God, eist also waer, 12795[regelnummer] Dat hi mi ontbiet dese niemare?’ - ‘Ja hi,’ seide Lyoneel tote hare. - ‘So bem ic dan geluckich sere, Ic hebbe dat ic begaerde noit ere, Ende mi ne sal negene siechede 12800[regelnummer] Vort meer deren mede, Bedi die bliscap van mire herte Doet mi vergeten alle smerte.’ Si begonste hare thant cleden Ende om te gane gereden 12805[regelnummer] Tote Lancelote al sochte. Si dede hare ten siensten dat si mochte, Ende si es te Lancelote gegaen Scone gepareert, sonder waen. Ende Lyoneel voer metter vart 12810[regelnummer] Al dat hi mach ter coninginne wart. Die joncfrouwe quam daer Lanceloet lach; Hi toende hare als hise sach Bliscap, ende hi seide tot desen: ‘Joncfrouwe, wel moetti comen wesen, 12815[regelnummer] Van ure coemste hebbic groten noet, Want ic ligge in siecheden groet, Ende bem tongemake veel meer Dan ic plach te wesene eer. Ic bidde u vriendelike dat gi 12820[regelnummer] U pine wilt leggen ane mi, Dat ic bi u moege genesen Op vorwaerde dat ic na desen Vort an u ridder wesen sal Ende u vrient mijn leven al.’ 12825[regelnummer] Die joncfrouwe antworde: ‘Here, Ine heesche u niet mere.’ Hare broeder quam daer Lanceloet lach, Ende als hise daer binnen sach Hi was blide, want hi waende dat soe 12830[regelnummer] Siec lage in hare bedde doe. Si dede gereiden sine spise Ende si visierde in welker wise. Si deder toe oec al hare macht So dat hi sliep al dore dien nacht. 12835[regelnummer] Des anderdages gevoeldi das, Dat hi lichter dan te voren was. Si hadde gereet ene lactuare, Die si hem gaf eten daer nare; Ende si bestreect met salven bede 12840[regelnummer] Sinen slaep ende sine aerme mede. Hi sliep thant, al was hi siec, Dat hi vor vespertijt niet ontwiec. Hi vant hem sere verlicht bedi Van sire siecheit, ende si 12845[regelnummer] Vragede hem hoet met hem ware. ‘Wel, Goddanc,’ antwordi hare, ‘Ic wane cortelike genesen,’ Si was sere blide van desen. Si deden een deel eten. Dor das 12850[regelnummer] Dat hem sijn hoeft so idel was Si deden liggen om slapen doe. Hi sliep toten andren dage toe; Ende als hi den dach hadde vernomen Sach hi Lyonele comen. 12855[regelnummer] Hi hadde sere gesporslaget sijn part
[pagina 87]
Ende quam te Lancelote wart, Ende hi vantene doe allene; Si sliepen noch doe alle gemene Die in die pawelgoene waren. 12860[regelnummer] Lanceloet vragede om niemaren Van sire vrouwen der coninginnen doe. Lioneel antworde hem daer toe: ‘Si groet u .m. waerven, here, Ende bidt u, oft gise minnet noit ere, 12865[regelnummer] Dat gi om hare ende om u Vander doet te lossene nu Der joncfrouwen wille doet, here, Ocht neen, gi verlieset nu mere Hare minne.’ Hi antworde doe, 12870[regelnummer] Hi soude so vele doen daer toe Dat hi van sire vrouwen van desen Niet geblameert en soude wesen Noch gehaet gesijn vander joncfrouwen Die hem hadde geweest getrouwe. 12875[regelnummer] Lyoneel seide: ‘Hoe eist met u, Here, hoe gevoeldi u nu?’ - ‘Ic doe wel,’ seit hi, ‘want ic scire sal Wapene moegen draegen over al.’ Het geviel dat Lanceloet lach 12880[regelnummer] In dat pawelgoen op enen dach, Ende daer bi hem niemen en was Sonder die joncfrouwe diene genas. Hi besachtse met desen: Si dochte hem harde scone wesen. 12885[regelnummer] Naddi niet gemint in sinen sinne Sire vrouwen der coninginne, Hine hadde hem niet onthouden, sonder waen, Hinne hadde der joncfrouwen wille gedaen, Maer hi minde soe sire vrouwe, 12890[regelnummer] Hine mochte hare niet doen ontrouwe. Ende si, die hadde groten gare Dat hi leide minne an hare, Seide tote hem: ‘Ic hebbe u Vander doet, here, bescudt nu, 12895[regelnummer] Nu biddic, here, dat gi Mine vorwerde hout mi.’ Lanceloet vragede hare Welc die vorewerde ware. - ‘Ic salt u seggen,’ seidsi, ‘here, 12900[regelnummer] Ic hebbe u gemint sere Met goeder minne sider den dach Dat ic u irst waerven sach, Meer dan oit joncfrouwe Enen man minnede, bi mire trouwe. 12905[regelnummer] Dat heeft wel gescenen, bedi Ic was om uwe minne der doet bi, Ende ic ware doet bleven, mare Dat gi mi ontboet daer nare, Dat gi sout wesen, sonder sage, 12910[regelnummer] Mijn ridder ende mijn vrient alle dage: Metter tale ic so vertroest wart, Dat ic opstont metter vart Ende quam tote u, ende dede an u So dat gi sijt genesen nu, 12915[regelnummer] Danc hebbe onse here daer af! Ende heesce dat gi hout uw gelof, Ende dat gi mi sekert, here, Dat gi mijn getrouwe lief nu mere Sijn sult, ende niemant dan mi 12920[regelnummer] Minnen sult also langhe alse ghi Trouwe ane mi vint, sonder waen.’ Alse Lanceloet dat hadde verstaen Hi pensede een luttel ende seide daer naer: ‘Sekerlike, joncfrouwe, hets waer, 12925[regelnummer] Gi hebt so vele gedaen dor mi, Dat recht si dat ic u ridder si Ende u vrient tot desen, Ende ic wilt gerne wesen; Bedi ontseidic dat u, 12930[regelnummer] So haddi qualic bestaedt nu Uwen dienst ende u pine bede. Ende ic segge waerlike mede, Het en es joncfrouwe in erderike Die ic minne uwe gelike 12935[regelnummer] Ende nimmermeer minnen ne sal; Maer dat gi verbiet boven al, Dat ic over mire vrouwen en ghene Houden en sal dan u allene Ende over mine vriendinne, 12940[regelnummer] Dat mestroest mi in minen sinne. Hoe dat es sal ict seggen; nochtanne Ne seidict noit wijf noch manne. Hets waer, ic minne in sulker stede Daer ic meer in doe boeshede; 12945[regelnummer] Maer met trouwen, sonder liegen, Sal ic minnen, ende sonder bedriegen, Ende die ne sal ic niet begeven Noch om sterven noch om leven. Ende al woudicker af staen 12950[regelnummer] Ic ne soude moegen, sonder waen. Mijn wille es gewortelt so sere Daer an, ic ne mach min no mere Mijn herte keren van hare. Slaep ic, waec ic, si es dare, 12955[regelnummer] Ende mijn gepens dach ende nacht. Mijn geest es an hare gehacht: Mijn oegen verstaen niet dan te dien, Dat si altoes op hare willen sien: Mine oeren en horen niewerinc nare 12960[regelnummer] Dan om scone wort horen van hare. Wat magic meer seggen van desen, Mine ziele, mijn lichame, al mijn wesen Sijn so vaste in hare gehacht, Dat ic bem met alle in hare macht, 12965[regelnummer] Ende dat ic mi selven nacht noch dach Gerehande saken doen ne mach Niet mere dan die scalc, die ne mach niet Anders doen dan sijn here gebiet. Ende ine weet u wat seggen hier bi 12970[regelnummer] Van deser sake, gine seggesse mi.’ Si seide: ‘Gi hebt gesproken hier an Alse getrouwe riddre ende goet man. Mi dunke gine sout mi niet willen liegen, Dies ic u danke, noch bedriegen; 12975[regelnummer] Maer nadien dat gi nu ter tijt Die beste ridder vander werelt sijt Ne laet ic u niet so lichte hier of Quite, mare hout mijn gelof, Also als ic sal seggen u. 12980[regelnummer] Hets waer, mi dunke gi mint nu Ene so hoge grote vrouwe, Ende so wart met goeder trouwe, Gine sout u niet moegen nedren daer bi So arme joncfrouwe te minnen alse [mi]. 12985[regelnummer] Ic ne segt niet bedi, sekerlike, Dat enichge joncfrouwe in erderike Werdich u te minnen ware; Ic ne segt niet om dat ic begare, Here, dat gi nu minnet mi, 12990[regelnummer] Ende dan jegen haren wille si; Ic segge u wat gi sult doen, here. Gi mint ene hoge vrouwe so sere, Gaefdi el ieweren u minne dan, Gi daet sonder twifel mesdaet daer an: 12995[regelnummer] Maer gaefdi u minne nu mere Ere joncfrouwen, behouden der eere Ende den rechte dat heeft ane u Die vrouwe die gi mint nu, Het ne soude nieman mesprisen.’ 13000[regelnummer] - ‘Dit ne mach in gere wisen Enich man doen,’ sprac hi. - ‘Het mochte wale doen,’ seidsi; ‘Ic minne u in andre maniere dan Wijf pleecht te minnen man. 13005[regelnummer] Minne van manne ende van wive
[pagina 88]
Es dat si vergaderen met live, Ende die suverheit besmet tot dien; Dat ne sal van uwer minne niet gescien, Bedi mine suverhede 13010[regelnummer] En sal niet besmetten daer mede, Maer ic sal[se] in diere manieren Hoeden, als ic u sal visieren, Also lange alse ic leve. Daer bi Suldi ene dinc geloven mi, 13015[regelnummer] Dat ghi mi, here, Waer ghi mi vint vort mere Over u lief sult houden In allen steden, behouden Uwer vrouwen ere; ende daer boven 13020[regelnummer] Sal ic u in dander side geloven, Dat ic binnen minen levene al Genen andren dan u minnen ne sal, Ende nembermeer hebben vort anne Vleyscelijc gemeinscap met manne; 13025[regelnummer] Ende ic sal mi ane u houden also, Dat ic op u lien sal emmertoe, Waer dat ic come, talretijt, Here, dat gi mijn lief sijt. Dus ne suldi gene loeshede 13030[regelnummer] Uwer vrouwen doen hier mede; Dus moegedi alse maget minnen mi Ende hare alse vrouwe; ende daer bi Suldi wel moegen behouden bede Hare minne ende die mine mede.’ 13035[regelnummer] Hi seide: ‘Hoe mochte dat wesen danne, Dat gi van gemeinscap met manne U sout moegen houden talre tijt, Die soe scone ende soe hebbelijc sijt, Ende die van soe goeden lieden na desen 13040[regelnummer] Van huwelike versocht sal wesen?’ - ‘Here, ic sal in sulker wisen Mi daer af vele beter prisen, Ende bat te gemake sijn daer mede; Houdic mine suverhede 13045[regelnummer] Al mijn leven doer minne van u, Dan dat ic vrouwe ware nu Vanden besten lande dat es, here; Want ic ne mochte nimmermere Dit bestaen te done tenichger tijt 13050[regelnummer] Dore so warts mans minne als gi sijt. Ende weet dit wel, in rechter waerheide, Dat ic dit sal doen als ic u seide.’ Dus leden si die weke met dese Dat Lanceloet al was genesen. 13055[regelnummer] Doe stont hi op ende ginc dan Toten riddre, die heet Bernadan, Ende dancte hem daer af, sonder waen, Dat hi hem vrientscap hadde gedaen. Die ridder seide dat hi blider was 13060[regelnummer] Dat hi in sine herberge genas, Dan hi hadde den besten casteel doe, Die den coninc Artur behorde toe; ‘Ende het es mi ene grote eere, Dat gi hebt so lange geweest, here, 13065[regelnummer] Hier binnen, ende ic bem blide hier of.’ Lanceloet sprac: ‘Uwen oorlof; Bedi ic wille mi gereden Ende morgen van hier sceden.’ Die ridder seide: ‘Here, van dien 13070[regelnummer] Moet algader u wille gescien. Ic ne houdu over uwen wille niet. God, die over die werelt gebiet, Moete in uwe geleide wesen Waer dat gi comen sult na desen.’ 13075[regelnummer] Sander dages als hi was opgestaen Quam die joncfrouwe tot hem gegaen. Hi seide als hise comen sach: ‘Scone lief, God geve u goeden dach! Wel moetti comen sijn: uw orlof, 13080[regelnummer] Ic wille varen ende rumen dit hof.’ Si seide: ‘Here gi weet wel nu Die vorwerde tusschen mi ende u: Ic ne weet wiltijt ic u meer sal sien, Nu heesch ic u, here, bidien, 13085[regelnummer] Dat gi mi wilt wederdeelen Enich van uwen juwelen, Dat ic houden mach binnen dier tijt Dat gi van heden gesceden sijt, Ende uwes moege gedinken daer bi.’ 13090[regelnummer] - ‘Joncfrouwe, ic doet gerne,’ seide hi. Lanceloet nam een gordel tien tiden Ende gaeft hare van sire siden, Dat hem hadde gegeven die coninginne. Hi seide: ‘Neemt dit, vriendinne, 13095[regelnummer] Het en es joncfrouwe in erderike Noch oec vrouwe dies gelike, Dien ict hadde gegeven.’ Ende si Dankets hem ende was blide daer bi, Ende si gaf hem een hachtels van goude, 13100[regelnummer] Ende bat hem dat hijt hangen soude An sinen hals om hare lieve doe. Hi seide, hi soude gerne doen alsoe. Als hi was gewapent hi nam orlof An die daer waren, ende ruemde thof, 13105[regelnummer] Ende Lyoneel metter quenen Voren met hem henen, Daer sine leidde harentare, So dat si quamen daer nare Ten castele, die houdende waren 13110[regelnummer] Die .vj. gebroedere tuwaren, Die orlogeden, alse voren geseit es, Haren vader den hertoge Hales, In wies hulpe hadde gesijn Gaheret ende die broeders sijn, 13115[regelnummer] Acgraveyn ende Gurreës: Hier voren hordi tale des. Ende alse Lanceloet quam daer Die broederen hadden verloren wel naer Hare lant, sonder .ii. castele, tuwaren, 13120[regelnummer] Daer si niet uut ne dorsten varen. Ende inden achtersten strijt te voren Hadden si wel die heelt verloren Van haren lieden, dat hen was swaer. Alse die quene Lancelote brochte daer 13125[regelnummer] Hi bat thant, datmen hem seide Van dien orloge die waerheide. Ende men vertelde hem daer Die meeste logenen, over waer, Die enich man horde noit ere, 13130[regelnummer] Ende lachterde den hertoge sere. Lanceloet waende dat ware alsoe, Ende dede sinen eet daertoe, Dat hi vanden gebroeders nembermere Ne sciede, hine soude eere 13135[regelnummer] Den hertoge ontherven algeheel. Dat selve swoer Lyoneel. Alse hi dien eet hadde gedaen Quam die quene toten broeders saen: ‘U es vele bat gesciet nu 13140[regelnummer] Dan gi selve waent, seggic u; Hier sijn sulke .ij. ridders in, Daer u orloge, na minen sin, Binnen ere maent bi inden sal.’ Doe vrageden si der quenen al 13145[regelnummer] Wie die ridders sijn. - ‘Ic segt u, Gine moeges bi mi niet weten nu, Si hebbent so verboden mi; Maer ic rade u, dat gi Hem dient ende biedt so vele eeren 13150[regelnummer] Alsmen .ij. groeten werden heren Met rechte sculdich te doene es.’ Si waren sciere beraeden des, Ende bereidden hem daertoe nadien, Ende gingen die ridders sien, 13155[regelnummer] Ende deden hen vriendelike
[pagina 89]
Alle die feeste van erderike. Des ander dages alsmen weder ende vort Inden casteel messe hadde gehort, Omtrent primetijt, begonsten cnapen 13160[regelnummer] Roepen: ‘Te wapen, te wapen! Gi heren, sit op metter vart, Onse viande sijn hier al tuwart.’ Die broeders vrageden Lancelote mettien Ocht hi der wapine iet soude plien. 13165[regelnummer] Hi seide: ‘Ic sal in allen manieren Sien hoe hem die viande sullen mantenieren Ende hoe si joesteren connen; Maer gi sult den strijt begonnen, Ende hebbedi mijns noet, sonder waen, 13170[regelnummer] Ic sal u danne in staeden staen.’ Hi wapende hem metter vart Ende toech sciere ter porten wart, Ende dede sijn ors met hem leiden daer. Hi ginc optie cartele daer naer 13175[regelnummer] Ende Lyoneel, om dat si sien wouden Hoe die van buten vergaderen souden Op die van van binnen. Als sise vernamen, Dattie van binnen uut quamen Si deden hen wel gevoechlike daertoe, 13180[regelnummer] Alse die luttel lieden hadden doe. Daer begonste een groet strijt, Daer menich riddre tier tijt Wart verslaegen, ende menich ter erde Geworpen al metten perde. 13185[regelnummer] Alse die vanden castele vernamen Dat Gaheret ende sine broeders quamen, Die vanden castele vlouwen saen, Want si begonsten steken ende slaen, Ende so vele met wapenen doen dan, 13190[regelnummer] Dat wonder was te siene an. Alse Lanceloet, die ten cartelen lach, Die .vi. broeders gescoffiert sach, Hi seide tote Lyonele daer naer, Dat si te lange letten daer. 13195[regelnummer] Si saten op doe metter vart, Ende voren ter meester perse wart. Lanceloet voer in die perse doe, Ende hi slocch den irsten soe, Die hem daer te gemoete quam, 13200[regelnummer] Dat hi te hant sinen inde nam. Hi reet over dapperlike Ende dede enen andren desgelike. Lyoneel dede oec also. Lancelot hadde tswert getrect toe, 13205[regelnummer] Ende hi woude dat vechten bestaen, Alse dies in langen niet hadde gedaen. Hi sloeeh te neder metten swerde Beide ridders ende perde, Ende dede so vele in corten tiden, 13210[regelnummer] Dat niemen sijne slaeche dorste ontbiden, Sodat Gaheret bi avonturen Hem te gemoete quam tier uren, Dien hi sloech dor den helm soe, Dat hine int hoeft wonde doe; 13215[regelnummer] Maer hine was niet ter doet gewont. Hi viel vanden perde tier stont. Lanceloet leet sonder wedersien Ende voer opten hertoge mettien. Die hertoge, diene weder op liep, 13220[regelnummer] Sloegen dorden helm .ij. vinger diep. Doe sloech Lanceloet den hertoge af, Met enen slage, dien hi hem gaf, Die slinke hant al metten scilde; Ende hi, diet hier mede niet laeten wilde, 13225[regelnummer] Sloech hem enen andren slach so wel, Dat hem thoeft af vloech, ende hi doet vel, Dat jamer was ende scade groet. Als dandre sagen den hertoge doet Si setten hen te vliene daer, 13230[regelnummer] Ende Lanceloet jagetse daer naer Ende die ghene die met hem waren. Oec vingen si al sonder sparen Gurreësse ende Acgraveyne, Die niet sceden en wouden vanden pleine 13235[regelnummer] Doer haers broeders Gaherets wille, Die daer lach gequetst al stille. Die .vi. broedere, die vor dien Gaherette hadden vallen sien, Ende wel kinden datsi sonder waen 13240[regelnummer] Vele scaeden bi hem hadden ontfaen, Voren tote hem ende vingen daer, Ende vordene tote haren castele daer naer. Noit ne sach man so grote feeste Alse die minste ende die meeste 13245[regelnummer] Met Lancelote dreven emmertoe. Ende si riepen daer hi leet doe: ‘Wel si comen onse geselscape Die blome van allen ridderscape.’ Si deden Lancelote so grote ere, 13250[regelnummer] Dat hijs hem scaemde sere. Als hi quam gevaren hi vant die straten Scone ende wei berect utermaten, Behangen met sidinen cleden Ende met andren sierheden. 13255[regelnummer] Als sine wapine af waren gedaen Men brochte hem nuwe clederen saen, Gemaect van roeden sindale: Ende hi was gecleedt ende berect wale. Hi woude die .iij. ridders sien daer naer, 13260[regelnummer] Die doe gevangen laegen daer, Die goede ridders waren, sonder waen, Ende diet herde wel hadden gedaen. Tirst dat hise hadde gesien Hi kinnetse wel, ende mettien 13265[regelnummer] Dede hise weder in leiden, ende hi Was sere tongemake daer bi: Hi was sere tongemake Ende drove om die sake, Dat hi jegen hem hadde gewesen, 13270[regelnummer] Ende en weet wat doen te desen; Ende omdat hi Gaherette minde soe, Ende doer mijns heren Waleweins wille toe, Sijns broeder, waest hem herde leet. Hi beveelt te hant ende heet 13275[regelnummer] Datmen hem doe al die ere Diemen mach doen emmermere; ‘Want sie sijn,’ seget hi, ‘van groter machte, Werde ridders ende van hogen geslachte, Ende haddic geweten van desen. 13280[regelnummer] Dat si jegen u hadden gewesen, En ware hier ter stede Van mi gesciet en gene swaerhede.’ Tirst datsi dat hadden gehort Si brachtse also uten prisone vort 13285[regelnummer] In ene scone camere nadien, Ende deden Gaherets wonden besien, Ende antheretse sere eerlike, Doer Lanceloets wille namelike. Ende si deden Lancelote met onsten 13290[regelnummer] Al die ere die si doen consten. Lanceloet sprac: ‘Vrouwe, hebbic nu Mi genoech gequijt jegen u?’ Si antworde hem: ‘Here, ja gi.’ Hi seide: ‘Ne wroeget niet mi 13295[regelnummer] Wie ic ben; weetti waer bi Ic u des bidde?’ Doe seide hi: ‘Dese .iij. ridders, die hier sijn gevaen, Sijn sheren Waleweins broedere, sonder waen. Ic en woude niet datsi wisten 13300[regelnummer] Dat ic jegen hen was in dat twisten, Si mochten mi daer bi haeten al.’ Si segt dat sijt wel helen sal. Daer na sprac hi die .v. broedere toe, Dat si uten prisone daeden doe 13305[regelnummer] Die .iij. gebroeders, ende dat sise
[pagina 90]
Houden souden in eerliker wise, ‘Dat sijt u danc wisten, tuwaren, Alsi wech waren gevaren.’ Si seiden si souden doen also. 13310[regelnummer] Hi heescede sine wapine doe. Gaheret ende sine broeders waren saen Uter vangnesse gedaen. - ‘Wie was hi, ic bids u, segt mi, Daer wi waren gescoffiert bi?’ 13315[regelnummer] Si seiden sine kindene niet na desen. Si seiden: ‘Dat ne mach niet wesen, Hi was van den uwen.’ Si antworden das, Dat hi vanden haren niet en was; ‘Mar hi halp ons doer die minne 13320[regelnummer] Van ere joncfrouwc, die es hier inne. Hine seide ons niet hoe sine name was, Maer hi bat ons sere das, Dat wi u daeden al die eere, Die wi mochten doen emmermere, 13325[regelnummer] Bedi gi wart sine vrient, seide hi.’ Si hadden groet wonder daer bi; Si seiden: ‘Hoe was hi gescapen dan?’ Si seiden: ‘Hi was die scoenste man, Ende .i. vanden scoensten ridders bi gelike 13330[regelnummer] Diemen vinden mochte in erderike, Ende hi was bruen een luttelkin. Ende en sceen boven .xxv. jaer niet out sijn, Oec was hi niewinge bescoren.’ Tirst dat si dat horen 13335[regelnummer] Waren si ontweget mere Dan si hadden geweset eere, Ende en wisten daer wat seggen toe. Ende si bleven daer ene weke doe Al dore, so lange, dat binnen desen 13340[regelnummer] Gaheret was al genesen. Doe scieden si danen alle drie. Ende alsi wech voren vrageden sie Wat wapenen die ridder droech. Men berechte hen daer of genoech, 13345[regelnummer] Ende men seide hen sonder sparen, Dat sine wapine al swert waren. Mettien so namen si orlof Ende si rumeden dat hof. Davonture swiget van hen nu 13350[regelnummer] Ende wille van Lancelote seggen u. Davonture seget hier ter stede, Dat Lanceloet ende Lyoneel mede Reden te gadere: dat si ne vonden Gene avonture tien stonden; 13355[regelnummer] So dat si so verre quamen, Dat si een foreeest vernamen Dat Terique was geheten. Als sire quamen si moesten beeten Doer die heyten vanden tide daer. 13360[regelnummer] Si waren so vermoyt ende swaer Doer die heyten vander sonnen, Dat si rustens moesten begonnen Tote dat die heyte leden ware. Si ontbreidelden hare perde dare 13365[regelnummer] Ende lietense gaen in die weide, Ende daeden hare helme af beide, Ende gingen liggen op dat gras, Dat onder enen boem was. Ende Lanceloet, die, alse gi mooget horen, 13370[regelnummer] Niet en sliep binnen der nacht voren, Sliep op dat grone gras thant, Dat hi coel ende soete vant. Lyoneel, die niet ne sliep, hi sach .ij. ridders comen aldaer hi lach, 13375[regelnummer] Die hem herde blide wesen dochten, Ende ene joncfrouwe met hen brochten. Ende alsi bi Lyonele quamen Sagen si omme ende vernamen Enen ridder hen volgen naer. 13380[regelnummer] Deen seide; ‘Siet den ridder daer.’ Mettien sach Lyoneel met groter vaert Enen ridder comen op een paert, Wel gewapent ende opgeseten totien, Den meesten dien hi noit hadde gesien, 13385[regelnummer] Ende quam ocht een donder ware. Deen ridder keerden omme dare. Dander staken dorden lichame soe, Dat hi viel metten perde doe; Ende hi trac daerna sijn swart, 13390[regelnummer] Ende vor ten andren wart, Die sijns niet ne dorste ontbiden Ende sette hem ter vfocht tien tiden; Daerne dander slaen soude metten swerde Liet hi hem vallen ter erde, 13395[regelnummer] Ende hi sloech darchoen vore Ende dat part mede al dore, So dat tpert viel opten man; Ende hi nam die joncfrouwe dan, Die sere begonste carmen 13400[regelnummer] Ende riep: ‘O wi, ach armen.’ Hi swanc die joncfrouwe op sijn part Ende voretse en wech metter vart. Die joncfrouwe riep met groten rouwe: ‘Help, Maria, soete vrouwe!’ 13405[regelnummer] Ende begonste mesbaren ende carmen Dats elken minsce mochte ontfarmen. Alse Lioneel, die daer lach, Die joncfrouwe wech voren sach, Hem dochte dat hi te lange letté doe, 13410[regelnummer] Dat hise liet wech voren also. Hine woude Lancelote niet wecken Omdat hijt bloetheit mochte micken. Hi wapende hem metter vart Ende sat sciere op sijn part, 13415[regelnummer] Ende liet Lancelote slapen daer. Hi reet sere den ridder naer, Ende riep op hem dat hi doet ware. Alse die ridder sijns wart geware Hi sette die joncfrouwe metter vart 13420[regelnummer] Neder, ende hi trac sijn swart. Lioneel reet op hem ende stac Doer scilt, doer halsberch, ende brac Sijn spere op hem sonder doen mere; Maer die ridder sloech so sere 13425[regelnummer] Op sinen helm Lyonele, Dattie helm spleet int gehele; Hi haddene doet gehadt thant, Maer dat swert keerde in die hant. Die slach was so groet ende swaer, 13430[regelnummer] Dat Lyoneel viel ter erden daer In onmacht, so was hi verdoeft Vanden slage in sijn hoeft. Die ridder stac sijn swert in dien scoe, Ende sette die joncfrouwe doe. 13435[regelnummer] Woudsi of ne woude, op Lyoneels part, Ende hi nam Lyonele metter vart Biden scouderen ende leide Hem vore in sijn gereide Ende vordene sire verde 13440[regelnummer] Int gereide met sinen perde. Davonture swiget van Lyonele nu Ende sal seggen van Hestore u. Davonture seget hier ter steden: Alse Hestor was gesceden 13445[regelnummer] Vanden castele die hiet Ragidel, Daer die boec af seget wel, Hoe hi Mangart den roden onderdede, [Ende die joncfrouwe bescudde mede] Vanden lieberden, die nichte was 13450[regelnummer] Mijns heren Waleweins, als ict las, Dat hi in een foreest ridende quam, Daer hi ene joncfrouwe vernam Ridende comen met enen perde, Die herde sere mesberde. 13455[regelnummer] Hi groettese, die sere weende:
[pagina 91]
Hi vragede hare wat si meende? Si seide: ‘Here, ic wene bedi Dat ic nu sach voren vor mi Den besten ridder van erderike 13460[regelnummer] Onscone ende dorperlike; Ende een ongetrouwe ridder sere Dede hem die onnere.’ Hestor vragede thant hare Wie die goede ridder ware. 13465[regelnummer] Si seide, ‘Here, sijt seker des, Dat Lioneel, Lanceloets neve, es.’ - ‘Die ongetrouwe ridder wie es hi, Diene vort, dat segget mi.’ - ‘Die ridder es Tarquijn genant, 13470[regelnummer] Die hem doet herde swaren pant. Hi heeften ontcleedt al naect In sine broec, ende sere mesmaect Met scarpen dornen, sonder waen, Daer hine mede heeft doen slaen, 13475[regelnummer] Dat mi so deerde, daer ict sach, Dat ics ewelike gedinken mach. Hi dedene oec werpen doe In sine vangnesse also, Dies mi ontfarmet so sere, 13480[regelnummer] Dat ic mi niet en mach onthouden, here, Van weennen ende te makene mesbaer.’ Hestor seide: ‘Of ic ginge daer Wat tekene suldi seggen mi Daer icken mag bekennen bi?’ 13485[regelnummer] - ‘Bi minen rade ne suldire niet gaen; Coemt hi an u, hi sal u doet slaen. Men magen kinnen gereet, Hi es die meeste ridder die ic weet, Ende draeget swerte wapene toe.’ 13490[regelnummer] Hestor bevalse Gode doe, Ende reet so verre, dat hi quam Daer hi enen tor op enen berch vernam Alomme beloken ter cure Met enen starken hogen mure. 13495[regelnummer] Buten der porten stont in enen pleine, Wel ene bogescote [verre] ene fonteine, Die dore een zelveren conduut spranc, Ende nam in enen sconen steen haren ganc Van merberine. Vandaer also wel 13500[regelnummer] Seggic dat si in een lodijn vat vel. Daer stonden oec .iij. pijnbome bi, So hoge, ende so breet, datsi Die fonteine al bevingen Metten lovren diere over hingen. 13505[regelnummer] An die pijnbome hingen do .lx. scilde ende helme toe, Ende oec .xl. swerde tot dien. Ende als hi al tgene hadde besien Hem wonderde wat si hingen daer. 13510[regelnummer] Hi sach Acglovels scilt daer naer Ende Sagramors, ende Keys al bloet Ende Gosenoms van Strangeloet, Ende Brandalis, ende andre toe, Die hi niet ne kinde doe. 13515[regelnummer] Hi ginc an dander side daer naer Ende vant lettren gescreven daer, Ende seiden: ‘Siet hier die namen staen Vandien die hier liggen gevaen, Daer mogedi hare wapene sien.’ 13520[regelnummer] Ende hi las daer gescreven nadien: Int .xxiiij. jaer na die dinc Dat coninc Artur crone ontfinc Terquin vanden foreeste, sonder waen, Hadde alle die ridders ondergedaen, 13525[regelnummer] Daer elcs name af gescreven was In die lettren die hi daer las. Ende als hi die lettren besiet Hi kennetse som ende som niet, Alse die van vreemden lande waren. 13530[regelnummer] Hi vanter .xxiiij. tuwaren Van des conincs Arturs hove, Die ridders waren van love, Al sonder die .v. gesellen, Daer gi af horet tellen, 13535[regelnummer] Ende sonder Lyonele toe. Hestor hadde groet wonder doe. Alse hi die lettren hadde gesien Hine mochte niet geloven van dien, Dat een ridder allene machte 13540[regelnummer] Onder doen met sire crachte Also vele goeder liede, Het ne ware dat hise verriede. Hi keerde ter fonteinen wart Om te doene drinken sijn part. 13545[regelnummer] Daer na heeft hi vernomen Den groten ridder uutcomen, Welgewapent ende op .i. part, Ende sprac aldus te hem wart: ‘Noit ne dorste ridder bestaen 13550[regelnummer] Te doene dat gi hebt gedaen; So wee u, dat gi drinket nu Indie fonteine u part, dat seggic u.’ Hi liet lopen metter vart Met gerechten spere te Hestore wart: 13555[regelnummer] Hi miste van Hestore doe. Hestor liep weder op hem soe, Dat hine doe stac vanden perde, Dat hi vallen moeste ter erde. Ende als Hestor woude overliden 13560[regelnummer] Die ridder spranc op tien tiden Ende gegrepene met sinen handen Hestore biden scouderen thanden, Ende trackene dapperlike Van sinen perde, so fellike, 13565[regelnummer] Dat daer af luttel gebrac Dat hi sinen hals niet ne brac. Ende hi hieffene op sinen hals daer Ende droechene int hof daer naer, Ende dedene ontwapenen saen. 13570[regelnummer] Hi was gelijc enen doeden gedaen Met dat hi af getrocken was. Ende als hi wart geware das, Dat hi was in sijns viants handen Hi wart so drove thanden, 13575[regelnummer] Hi hadde wel doet willen wesen. Hine hadde noit rouwe gelijc tesen. Terquijn seide tot hem: ‘Here, Ic houde u over goet sere; Mine dede noit man tgereide rumen 13580[regelnummer] Sonder gi, noch van niden tumen. Ic prise u ridderscap mere Dan enich dat ic provede noit ere; Ende om die doecht die es in u Ne doe ic u niet in prisone nu, 13585[regelnummer] Wildi mi sekeren dat gi dit hof Niet ne rumet sonder orlof.’ Hine wouts niet doen bider sake, Dat hi liever hadde tongemake Met sinen gesellen te sine 13590[regelnummer] Dan te hebbene al die behoefte sine Ende met hem te sine, sonder waen. Dus was hi in vangnesse gedaen. Alse hi int prisoen was comen Ende die ghene hadden vernomen, 13595[regelnummer] Die van sconincs Arturs hove waren Si gingen weenen sonder sparen Van bliscepen ende van jamerheden. Sagrimor seide daer ter steden: ‘Lieve geselle, ic ne waende u 13600[regelnummer] Nembermeer hebben gesien vor nu. Ay Hestor, wat niemaren hebbedi Van Lancelote gehort, dat segget mi? Bedi wi weten alle doch, Hadden wine levende noch, 13605[regelnummer] Wie souden uut te comene hopen
[pagina 92]
Anders es ons die hope ontslopen. Dese duvel es van so groter crachten, Die ons hevet in sine hachten, Gheen man soude te gere uren 13610[regelnummer] Jegen hem moegen geduren; Hine soude jegen Lancelote nochtan Niet geduren, ware hi levende man, Niet meer dan Karados die grote Gedurde jegen Lancelote, 13615[regelnummer] Die vanden Dolorensen torre was, (Alsmen hier te voren las,) Die duvels broeder die ons heeft gevaen.’ - ‘Ic hebt qualike berecht,’ sprac Lioneel saen; ‘Want alse hi wiste die waerheit das, 13620[regelnummer] Dat ic Lanceloets neve was, Ic was thant ontcleet al naect, Ende met scarpen dornen so mesmaect, Ic hadde moegen baden in mijn bloet; Maer es dat sake dat mi God behoet 13625[regelnummer] Den goeden man daer ic af sciet, Noch en es die derde dach leden niet, Ic saels gewroken sijn, sonder waen, Salt na minen wille gaen.’ Davonture laet van Hestore staen 13630[regelnummer] Ende van die met hem sijn gevaen, Ende sal u seggen nu ter uren Van Lanceloets aventuren, Die Lyoneel slapende liet Onder den boem als hi van hem sciet. 13635[regelnummer] Davonture seget hier beneven, Alse Lanceloet slapende was bleven Daer Lyoneel van hem was gesceden, Dat daer quam ene coninginne, Vrouwe vanden lande van Foreestan, 13640[regelnummer] Datten lande van Morgales leget an, Ten lande van Soroles wart. Si hadde met hare in hare vart Wel .lx. ridders, die quamen dare Al gewapent in hare scare. 13645[regelnummer] Daer waren .iiij. knapen tors toe, Die een sidijn cleet droegen doe Met .iiij. scachten boven hare. Si wart Lanceloets perts geware, Ende si wart pensede daer naer, 13650[regelnummer] Dat hem enich ridder ruste daer. Si moedde wale das, Dat hi van sconincs Arturs hove was. Mettien riep .ij. vrouwen die coninginne, Deen was Morguweyn die elvinne, 13655[regelnummer] Ende dander Cybile namelike Dit waren .ij. vrouwen van erderike Die meest toverien conden, Sonder die vrouwe van Lac, tien stonden. - ‘Laet ons varen sien ghint part.’ 13660[regelnummer] Ende als si voren darewart Vonden si Lancelote slapende nochtoe. Si seiden als sine vonden soe: ‘Gi moeget wel seggen dat gi hier te voren So sconen man nie saeget geboren.’ 13665[regelnummer] Si seide: ‘Nu gaen wi hem an Ende laeten ons wecken dan.’ Morguein seide: ‘Vrouwe, laet staen, Laet ons ene orsbare doen maken saen, Ende voren wine met ons sonder lette 13670[regelnummer] Inden casteel van Charette.’ Dander vrouwe antworde daertoe: ‘Het dinct mi goet datmen so doe.’ Alse die orsbare gemaect was Hi was so betovert, als ic las, 13675[regelnummer] Dat hi niet op ne mochte staen. Si leidene in die orsbare saen Ende deckense met enen clede, Ende vordense gerede Toten castele van Charetten. 13680[regelnummer] Si dedene af doen sonder letten Ende in ene camere draegen doe, Die ene dore ende .ij. venstren hadde toe. Doe braeken si haer toverie daer, Ende Lanceloet wart ontwaken daer naer 13685[regelnummer] Ende begonste al omme hem sien. Hi sager vele kersen; mettien Hi sechgende hem ende seide na desen: ‘Help, sinte Marie, waer magic wesen! Ic lach om slapen, als ic gome, 13690[regelnummer] Onder die scade van enen bome; Nu vindic in enen casteel mi Ocht in ene veste, ine weet welc si, Ende ic ne sie wijf noch man.’ Hi begonste pensen om sijn paert dan; 13695[regelnummer] Ende alse hi sijn part niet ne vant Hi wart herde drove thant: Hi seide sere tonpayse daer naer, Datten die duvle brochte daer. Die dore ontdede na dien; 13700[regelnummer] Daer heeft hi ene joncfrouwe versien, Die hem genoech tetene brochte, Ende grotese so hi best mochte, Ende si hem. Doe seidi: ‘Joncfrouwe, Ic mane u bider trouwe 13705[regelnummer] Dien gi den genen sculdich sijt, Dien gi meest mint nu ter tijt, Dat gi mi segt waer ic bem.’ Die joncfrouwe antworde hem: ‘Here, gi sijt inden casteel nu 13710[regelnummer] Vander Charetten, seggic u.’ Hi sechgende hem vanden wondre doe, Ende seide: ‘Ay sinte Marie, hoe Bem ic hier comen? wat mijns gesciet?’ Si seide: ‘Ic ne segs u niet; 13715[regelnummer] Mar et, vertroest u, ende rust In dat scone bedde als u lust.’ Hi vragede om Lyonele hare. Si seide sine wiste waer hi ware: ‘Ic ne kins niet,’ seide si, ‘here, 13720[regelnummer] Want ic ne saegen noit eere.’ Alse hi hem selven dus hadde gesien Ontweget van al, hi at na dien; Want hi binnen dien langen dage Niet geeten hadde, sonder sage. 13725[regelnummer] Tirst dat hi geeten hadde quam daer Een cnape, diene onscoide; daer naer Hi ginc slapen in een bedde rike, Maer hi sliep dien nacht qualike, Want hi pensede dien nacht vele 13730[regelnummer] Om hem selvén ende Lyonele. Die vrouwen, diene brachten daer, Quamen te hem sanderdages daer naer, Wel gepareert ende achemant. Die ene seide tote hem thant: 13735[regelnummer] ‘Ridder, gi sijt onse gevangene nu; Maer van ene dinc es u Wel gesciet, dat van desen U renchoen lichte sal wesen.’ Hi seide: ‘Vrouwe, segt mi dan, 13740[regelnummer] Vermagict, ic saelt vaen an.’ - ‘Gi sult quite wesen,’ seide si ‘bi dien, Dat gi neemt dene van ons drien Die u alre best genoeget. Ende es dat u dit niet gevoeget 13745[regelnummer] Te done, ende gi hoverdich sijt, Dat gi ons ontsegget nu ter tijt, Gi moeget seker sijn sonder waen Vort an hiere te blivene gevaen.’ Alse hi dat horde hi hadt ontwart 13750[regelnummer] Ende sprac eerlike ter vrouwen wart: ‘Vrouwe, ben ic danne so onder u, Dat ic emmer moet kiesen nu Een lief, willic ocht ne wille, Ocht in die vangnesse bliven stille? 13755[regelnummer] - ‘Ja gi,’ antworde hem die vrouwe.
[pagina 93]
Hi seide thant: ‘Bi mire trouwe, Ic soude eer gedoegen, overwaer, Aldus te liggene .xx. jaer Eer ic mi geworpe te dien, 13760[regelnummer] Dat ic minde dene van u drien; Ic soude mi nederen so sere Dat mi dat niemen dan onse here Betren en mochte, sonder waen.’ Alse si dat horden si seiden saen: 13765[regelnummer] ‘Gine spraect noit wort, bi mire trouwen, Dat u also sere alse dit sal rouwen.’ Hi seide: ‘Mine roke;’ ende hi viel neder Op tbedde om slaepen weder, Gram ende verbolgen mere 13770[regelnummer] Dan hi hadde geweest ere. Hi hadde liever te stervene doe, Dan sire vrouwen te laetene soe, Die fonteine was van scoenheiden, Om te minnen ene van hen lieden. 13775[regelnummer] Alsi hadden verstaen die wort Si gingen drove ende gram vort Dat hise ontseide also, Ende vermaten hen sere doe, Dat hine quame nembermere 13780[regelnummer] Uter vangnesse in genen kere. Morguweyn ne kinnets niet omdat hi was Nuwinge bescoren, als ict las. Die coninginne seide dar naer, Hi soude also bliven .x. jaer, 13785[regelnummer] Hi name den enen van hen drien. Dander seiden: ‘Het moet also gescien.’ Dus was Lanceloet .iij. dage daer, Soe tongemake ende so swaer, Dat hi qualike dranc ende at. 13790[regelnummer] Die joncfrouwe was drove omdat, Die hem tetene te bringene plach, Dat hi iet hadde dat hem verwach. Opten vierden dach heeft hi vernomen Dat daer binnen ridders sijn comen 13795[regelnummer] Van enen tornoye; doe wart hi, Pensende ende tongemake daer bi, Ende seide hi hadde overal Meerren wederstoet ende ongeval Dan enich ander ridder tier stont; 13800[regelnummer] Want alse hi starc was ende gesont Ende doen soude sine wandelingen Doer die lande, ende te hoefde bringen Die vreselike avonturen Die dandre niet ne dorsten bestaen tier uren, 13805[regelnummer] Dan moesti liggen gevaen, So dat selden die tijt was, sonder waen, Hine was siec ocht in vangnesse. Dus claegedi sine deernesse, Diere hi vele te hebbene plage. 13810[regelnummer] Hi weende sere met deser claege. Mettien quam die joncfrouwe dare, Die sijns plach te nemene ware. Si wart drove om sinen rouwe. - ‘Wat hebdi, here,’ sprac die joncfrouwe, 13815[regelnummer] ‘Dat gi drijft den rouwe so groet?’ - ‘Ic en ware niet sculdich,’ sprac Lanceloet, ‘Rouwe te drivene na minen wane, Maer mi selven doet te slaene, Alse die dongevallichste ridder bem 13820[regelnummer] Vander werelt.’ Si seide tote hem: ‘Here, ic mane u bi diere gi Meest mint, dat gi segt mi Wie ghi sijt ende wie u name es. Ic geve u mine sekerheit des, 13825[regelnummer] Ic salt hier helen ende over al, Ende dat ict niewerinc ontecken ne sal.’ Lanceloet antworde hare doe: ‘Joncfrouwe, gi hebt mi besworen soc, Ic saelt u seggen, want ic ben nu 13830[regelnummer] Dongevallichste ridder, seggic u, Die noit wapene droech; ende dit en es Mijn begin niet, des sijt gewes; Het heeft geweest, al sonder liegen, Van dat ic irst lach inder wiegen; 13835[regelnummer] Want ic verloes minen vader dan, Die wart ridder was ende goet man, Ende was ontherft van minen lande toe, Dies ic vele gehadt hadde doe, Hadmenre toe gesien, sonder waen, 13840[regelnummer] Alsmen te rechte hadde gedaen. Dus magic wel seggen al bloet, Dat ic bem dongevalliche Lanceloet.’ Als si wiste die waerheit das, Dattie ridder Lanceloet was, 13845[regelnummer] Si was blider van desen Dan enich mensche mochte wesen. Si hadde horen seggen waerlike, Dat hi was die beste van erderike. Doe seide si tot hem: ‘Here, 13850[regelnummer] Die vangnesse moyt u sere: Gi wart gerne uut, mochti.’ - ‘Het en es gene dinc,’ seide hi, ‘Ic ne daedse gerne, sonder waen, Op dat icker bi mochte ontgaen.’ 13855[regelnummer] Sie seide: ‘Ic sal u verlossen al, Wildi doen dat ic u bidden sal.’ Hi seide: ‘Segt uwen wille dan, Hebbics macht, ic saelt vangen an.’ Die joncfrouwe seide: ‘Ic bidde u, 13860[regelnummer] Here, dat gi na mi hort nu. Van Forestan die coninginne Heeft mi lange gehouden hier inne; Hets leden .x. jaer oft omden pas, Dat ic ene cleine joncfrouwe was, 13865[regelnummer] Ende mijn vader, was hertoge Van Rochedon, begonste orlogen Jegen den hertoge van Forestan, Die was deser coninginnen man, Der vrouwen van hier binnen; ende doe 13870[regelnummer] Was die pays gesproken also, Biden genen diere spraken af, Dat mi mijn vader te wive gaf Enen kinde, was des conincs sone. Omtrint .x. jaer hadde die ghone. 13875[regelnummer] Onlange daer na beide gaeder Storven mijn moeder ende mijn vader, Ende al mijn lant viel thant In deser coninginnen hant. viij. dage vor medewinter tsaren 13880[regelnummer] Soude mijn brudegoem varen Tes conincs Arturs hove om daer Ridder te werdene; maer Ons quam sulc ongeval jegen, Dat hi in die vart wert verslegen 13885[regelnummer] In dat foreest van Karlioen. Ende als ic wiste dat doen Woudic henen sceden thant Ende heesch mire vrouwen mijn lant, Dat sijt mi doe weder gave, 13890[regelnummer] Die mi niet gaf der ave; Mar si seide mi, here, Moydicse daer af mere, Ic en quamer niet toe vort an, Wat machten dat icker toe hadde dan. 13895[regelnummer] Ende ic lict also staen doe, Ende en wilder niet meer spreken toe. Nu heeft si geloeft haren broeder, Haers vader kint ende haerre moeder, Dat si mi hem te wive geven sal, 13900[regelnummer] Ende heeft mi gedaen sulc mesfal, Datse mi daertoe heeft verdreven Dat ic hem sekerheit hebbe gegeven, Dat si mijns ondancs doen dede Ende jegen minen wille mede. 13905[regelnummer] Ende si heeften, sonder waen,
[pagina 94]
Tallen minen lande gedaen, So dattie brulocht van desen Van morgen in .viij. dagen moet wesen. Si pijnt hare over niet nochtan, 13910[regelnummer] Want hine wert nembermee mijn man Noch mijn here. Ic hebber toe Goede redene,’ seide si doe; ‘Hi es een ongetrouwe man, Ende die bloetste die leeft daer an. 13915[regelnummer] Live here, waer dat sake, dat gi So vele wout pinen dore mi, Ende tien dage wout comen in die stede Ende dat huwelic wederseggen mede, Ende so vele doen te minen saken, 13920[regelnummer] Dat gi thuwelic wout ontmaken, Ic soude noch tavont doen sonder waen, Dat gi der vangnessen sout ontgaen. Ic soude u oec geven een goet part Ende goede wapene tuwer vart.’ 13925[regelnummer] Lanceloet antworde hare doe: ‘Joncfrouwe, wildi doen also, Ic gelove u ende swere mede Alse getrouwe ridder hier ter stede, Dat ic tien dage comen sal, 13930[regelnummer] Ende mi daertoe setten met al, Dat ic u sal sonder u deren Van den riddre dilevereren, Ende quite dartoe in uwe hant Weder doen hebben al u lant. 13935[regelnummer] Ende es daer geen ander sake toe Dan gi segt?’ Si seide doe: ‘Daer en es gene ander sake an.’ Hi seide: ‘Ic gelove u dan 13940[regelnummer] Dat ic sal houden mijn gelof.’ Si geloefdem tselve daer of. Die joncfrouwe sciet van hem daer naer, Ende Lanceloet bleef al blide daer. Snachts alsmen sliep int hof aldore Ontdede die joncfrouwe die dore, 13945[regelnummer] Ende beval Lancelote daer nare Dat hi volgen sonde hare. Si leidene in ene camere tier stont, Die bi enen boengarde stont; Ende si dedem eten daer, 13950[regelnummer] Ende si gaf hem goede wapen daer naer Ende een goet pert. Als hi gereet was Bat hi der joncfrouwen das, Dat si hem cont soude maken Van wat tornoye die ridders spraken. 13955[regelnummer] - ‘Si seiden dat so verre quam, Dattie coninc Bandagamus nam Enen tornoy, dies onlanc es, Jegen den coninc van Norgales; Ende si tornierden, seiden si, heden 13960[regelnummer] In enen mersch hier bi onder hen beden.’ Daer na vragedi hare Welc hare in donsienste bleven ware. Si seide dat was in waerre dinc Bandegamus die coninc, 13965[regelnummer] Die uter plaetsen verdreven was Vanden andren coninc, dor das, Dat hi hadde noch also vele Lieden dan die ander ten spele: ‘Si sullen hebben ene gaderinge 13970[regelnummer] In donderdage weder onderlinge.’ Daer ne waren maer .ij. dage toe: Lanceloet was al drove doe Om Bandegamus den coninc, Dat hem die tornoy so verginc; 13975[regelnummer] Hi was man die levede, sonder waen, Die hem meest eeren hadde gedaen. Ende pensede na desen, Haddi ten tornoye gewesen, Na dat hi was starc ende gesont, 13980[regelnummer] Bandemagus ne hadde tier stont Also onder geweest, sonder waen, Alse hi daer toe hadde verstaen. Hi bevalse Gode ende sat op sijn part Ende vor uut doer enen boengart, 13985[regelnummer] So dat hi in een foreest quam, Daer hi twee pawelgoene vernam Onder enen boem. Hi reeter toe, Alse diere lieden waende vinden doe. Hi beetter voren ende sach daer 13990[regelnummer] In een kersen bernende claer. Hi vanter een bedde wel berect Ende met enen samite gedect; Ende hine vant op tbedde nochtan Noch int pawelgoen wijf noch man. 13995[regelnummer] Hi dede doe af sonder beide Van sinen perde dat gereide Ende liet in die weide gaen: Hi ginc hem ontwapenen saen. Hi dede staen sijn swaert thant 14000[regelnummer] Ten hoefden vanden bedde dat hi vant. Hi dede die kersen uut also houde, Dat hem dat licht niet deren en soude, Ende ginc slapen op tbedde na desen. Als hire lange op hadde gewesen 14005[regelnummer] Quam die ridder, dies tpaeuwelgoen was. Alse die ridder wart geware das, Dattie kersen uut waren gedaen Hi pensede om sijn wijf saen, Dat si die kersen uut dede 14010[regelnummer] Om dat hare deerde die claerhede. Hi ontcleedde hem tien tide Ende ginc liggen bi Lanceloets side, Ende trecken hem bet an, Ende begonsten cussen dan, 14015[regelnummer] Alse die waende dat sijn wijf ware. Alse Lanceloet des wert geware, Hi pensede dat hem helsede doe Ene vrouwe oft joncfrouwe alsoe. Die ridder wart geware das, 14020[regelnummer] Dat hi bi enen man gelegen was, Ende pensede dat sijns wijfs lief ware. Hi lossede hem van hem daer nare Ende gegrepene met groter onwerde, Ende warpene also ter erde, 14025[regelnummer] Also Lanceloet gene ware ne nam, Ende seide dat hire qualike quam Hem met sinen wive scande te done, Daer si was in sinen pawelgoene; Ende sloegene soe vor die tanden, 14030[regelnummer] Dat hem tbloet uut spranc thanden. Alse Lanceloet gevoelde dat, Hi namen metter kelen ter stat, Ende worpen op enen stake tier stonde Dat hi viel ene grote wonde. 14035[regelnummer] Ende Lanceloet ginc metter vart Daer hi hadde gelaeten sijn swert. Die mane sceen daer binnen claer, Datmen wel mochte gesien daer; Ende alse die ridder geware wart 14040[regelnummer] Dat Lanceloet hadde getrect sijn swart, Hine dorste sijns niet ontbiden Ende vloe int foreest tien tiden. Lanceloet volgede hem naer Ende sloegene te doet daer naer. 14045[regelnummer] Lanceloet keerde int pawelgoen doe Ende sliep toten dage toe. Hi cleedde hem ende wapende mede, Ende voer thant vander stede. Nochtoe en was hi niet vroet das 14050[regelnummer] Wie die gene ridder was, Dien hi hadde geslaegen doet, Die hem hadde gedaen smerte groet. Hi ontmoette .iiij. sciltknechten na dit, Die .iiij. orse leidden wit, 14055[regelnummer] Ende alle met witten coverturen;
[pagina 95]
Ende daer quamen na tier uren Twee andre dapper in scine, Die brachten eens ridders wapine, Halsberch ende helm goet sonderlinge, 14060[regelnummer] Iserine cousen ende knielinge, Ende wapen ende spere al wit. Ende tirst dat Lanceloet sach dit Hi groetese, ende vragede das, Wies algader dat barnasch was. 14065[regelnummer] Het waren, seiden si na desen, Eens ridders, die woude wesen Des ander daeges ter vergaderinge, Die sal sijn tusscen .ij. coningen. Lanceloet seide: ‘Hoe es die name sijn?’ 14070[regelnummer] Si seiden: ‘Hi heet Galehoudijn, Galehouds neve, die wilen eere Vanden verren eylande was here.’ Lanceloet vrageden na desen In welke side hi soude wesen. 14075[regelnummer] Si seiden: ‘Metten coninc van Norgales, Die sijn oudervader es. Die tornoy sal sijn tere stede Daer gi heden bi quaemt gereden.’ Alse hi van hen sciet hordi tien tide 14080[regelnummer] Ene clocke ter rechter side, Daer ene abdie doe was Van witten moneken, als ict las. Hi quam daer ende beette ter vart, Ende gaf enen garsoen sijn part. 14085[regelnummer] Hi vant Meliagants suster daer, Die hi verlost hadde, dats waer, Van ere vangnessen op enen dach, Daer si swaer gevangen lach. Si besagene sere ende wart das 14090[regelnummer] Geware, dat Lanceloet was; Maer haer wonderde sere daer Hi verloren hadde sijn haer, Dat hi hadde. Si pensede binnen desen Dat hi siec hadde gewesen. 14095[regelnummer] Sine sprac niet jegen hem daer; Maer si quam tote hem daer naer Alse die dienst gedaen was also saen Alse hi uter kerken quam gegaen: Si hietene willecome wesen, 14100[regelnummer] Ende hi hare also saen na desen. Hi seide: ‘Joncfrouwe wat doedi?’ Si seide: ‘Wel, danc hebbe God ende ghi, Dies vraeget.’ Hi seide daer nare: ‘Wat avonture brachte u hare?’ 14105[regelnummer] Si seide: ‘Here ic bem hier comen Om enen tornoy, dien heeft genomen Die coninc Bandegamus mijn vader Met sinen ridders allegader Jegen den coninc van Norgales, 14110[regelnummer] Ende sal hier bi sijn, sijt seker des.’ Lanceloet seide tote hare na dien, Dat hi oec quam den tornoy sien. - ‘Suldire dan morgen sijn?’ seide si. Hi antworde: Ja hi. 14115[regelnummer] - ‘Nu biddic u,’ seide si, ‘here, Dat gi den onsen help, lieve here!’ Hi seide: ‘Ic saelt doen, sonder waen, Met mire macht in staeden staen.’ - ‘Danc hebt, here,’ sprac die joncfrouwe. 14120[regelnummer] ‘Nu weet ic wel ende getrouwe Dattie coninc van Norgales sal Verliesen ende mijn vader winnen al, Ende vanden tornoye hebben eere. Ic bidde u dat gi blijft tramere. 14125[regelnummer] Gi sijt sculdich te done, seggie u; Want al woudi proven nu, Gi sout moeten in allen manieren Van so goeder herbergen faelgieren Die biden tornoye sal wesen.’ 14130[regelnummer] Lanceloet bleef met hare bi desen. Si dedene ontwapennen thant, Ende beval enen seriant, Dat hi soude sonder sparen Ten castele van Herpen varen 14135[regelnummer] Ende haeren vader seggen daer nare Dat Lanceloet met hare daer ware, Ende dat hi ten tornoye soude sijn Opten naesten dach, in die hulpe sijn; Ende dat hine quame besien 14140[regelnummer] Opdat hi mochte hem ledichgen te dien. Die seriant dede verstaen die dinc, Die hem sijn dochter ontboet, den coninc. Die coninc was sere blide van dien. Hi pensede hi soudene varen sien 14145[regelnummer] So hi bedectelijcs mochte. Hi pensede in sinen gedochte, Dat Lanceloet des niet ne woude Datmen ten tornoye kinnen soude. Doe nam die coninc met hem .iij. 14150[regelnummer] Daer hine mede woude varen sien. Die een was hertoge, dander grave, Ende die derde mede daer ave Was een simpel ridder, nochtan Was hi here goet ende wert man. 14155[regelnummer] Hi seide: ‘Gi moet nu varen met mi In ene abdie, die es hier bi.’ Si seiden si soudent doen gerne, Ende gereidden hem te varne. Alse si opten wech quamen mettien 14160[regelnummer] Seide die coninc tote hen drien: ‘Ic sal u leiden besien wonder, Dats enen ridder, die besonder In hem heeft die dogeden alle, Daer een man bi rechten gevalle 14165[regelnummer] Bi sculdich es te sine geprijst; Want nadat mi mijn sin wijst Nieman es hier af sijn gelike: Hi es die scoenste van erderike, Ende dar es meer prouetsen an 14170[regelnummer] Dan an enichgen ertsenen man. Wat soudicker meer af seggen? Men mach hem niet so vele prijs anleggen, Noch so grote doget spreken, noch eere, Daer en esser in .ij. werf mere. 14175[regelnummer] Ende God heeften gemaect te desen Dat hi ander ridders spiegel sal wesen.’ Dandre seiden toten coninc saen: ‘Es hi sulc alse gi doet verstaen, Men soude over .c. milen riden 14180[regelnummer] Om hem te siene te vele tiden.’ Die coninc seide: ‘Dat heeft men gedaen Menich werven, sonder waen. Ic sach datten .xv. ridders sochten Op enen tijt al dat si mochten, 14185[regelnummer] Die stoute ridders waren ende coene Ende wart onder alle barone, Een jaer ende enen dach totien, Dat sine spreken wouden ende sien, Ende reden elc. m. milen al in een; 14190[regelnummer] Nochtanne spraken haer negeen.’ Alsi ter abdien quamen toe Si beetten ende gingen in doe. Die cnape ginc voren saen, Ende dede der joncfrouwen verstaen 14195[regelnummer] Dat sijn here die coninc quame daer. Si namen bider hant daer naer, Ende leidene daer Lanceloet was. Alse Lanceloet wart geware das, Dattie coninc quam te hem wart, 14200[regelnummer] Hi spranc jegen op metter vart Ende hietene willecome wesen, Ende die andre drie na desen, Ende toende hem goede gelike. Die coninc sprac tote hem oetmoedelike, 14205[regelnummer] Ende seide tote hem al openbare
[pagina 96]
Dat hi sijn vrient ende dienstman ware. Lanceloet seide: ‘Om Gode, here, Ne spreect sulke wort niet mere, Gine mocht mi niet licht maken 14210[regelnummer] Drover dan met sulken saken. Ic kinne wel int herte mine Dat geen coninc es sculdich te sine So arm mans dienst als ic bem, Maer here ende gebiedere op hem.’ 14215[regelnummer] - ‘Ay here, gine sijt niet so arm man, Ic ne woude wisselen nochtan Mine rijcheden jegen u Om die heelt van sulker aermoede nu Alse gi hebt, here, bi desen, 14220[regelnummer] Dat gi mi u geselle liet wesen.’ - ‘Laeten wi,’ sprac Lanceloet ‘die tale staen, Hets gene gelike, sonder waen, Jegen enen riken machtichgen coninc Te mickene so clene dinc 14225[regelnummer] Alse een arm ridder es. Lieve here, comt, berecht mi des, Hoe gi seder hebt gedaen, Dat ic u niet ne sach.’ Hi seide saen: ‘Ic hebbe u sere begart, dat ic u clage, 14230[regelnummer] Te siene; ja, gistren inden dage Alse uter plaetsen vlouwen mine liede Ic clagede u alse dat gesciede: Haddic u allene gehadt bi mi, Ic hadde versekert gesijn daer bi 14235[regelnummer] Te scoffierne alle die ghene doe, Die de mine scoffierden ende mi toe. Nu biddic u om onsen here, Ende omdat ic emmermere U vrient [ben] alt leven mijn, 14240[regelnummer] Dat gi morgen in onse hulpe wilt sijn, Dat wi moegen sconfieren daer mede Der andre hovardichede.’ - ‘Ic saelt gerne doen, antworde hi; ‘Maer ic bidde u, here, dat gi 14245[regelnummer] Mi ne doet niet bekinnen dan, Al vragetter om enich man; Want wordic bekent daer, Het mochte mi rouwen wel daer nare.’ Die coninc seide also houde, 14250[regelnummer] Dat bi hem niemen weten ne soude. Die coninc bleef daer ter steden Tote dattie maeltijt was leden. Daer omme ne darf mi niemant vragen Ocht die gesellen gerne saegen 14255[regelnummer] Lancelote onder hem drien, Als die noit ne hadden gesien Man, die hem so wel bequam. Alse die tijt vander noenen quam Nam die coninc an Lancelote orlof, 14260[regelnummer] Ende liet sine gesellen int hof Dat si hem souden geselscap houden Ende met hem ten tornoye comen souden. Als die ridders hadden vernomen Dattie coninc was weder comen 14265[regelnummer] Si seiden: ‘Here, waer hebbedi So lange gelet?’ Doe seide hi Dat hi was in ene stede Daer hi sine dinc wel dede. Hi seide: ‘Ic weet wel nu te tide, 14270[regelnummer] Dattie vander ander side Verwonnen sullen sijn indelike; Dit weet ic wel waerachtelike.’ Hine wouds hen niet meer ontdecken. Opten selven dach deden berecken 14275[regelnummer] In dien mersch die .ij. coninge, Daer si tornieren souden onderlinge, Stoedsen ten venstren, datter scouwen Uut mochten vrouwen ende joncfrouwen, Ende lenen, daer si mochten lenen an. 14280[regelnummer] Het was in dat lant costume dan, Dat coninginne ende hoge vrouwen Dien tornoy voren scouwen .ij. dachvarden verre ocht drie; Ende wandelende ridders, dat sie 14285[regelnummer] Hare lieve met hen brochten Ten tornoye als sise sochten; Hierbi rechtemen [ende] antierde Loedsen so waermen tornierde. Die ridders daeden grote 14290[regelnummer] Feeste op dien avont Lancelote. Des ander dages metter dageraet Vordien dat Lanceloet opstaet Coemt die joncfrouwe tote hem ende seget, Daer hi op sijn bedde leget: 14295[regelnummer] ‘Here, ic wille uwen orlof, Bedi ic wille rumen dit hof, Ende varen nu ter steden Daer men tornieren sal heden. Ne voric niet weg nu ten tiden 14300[regelnummer] Ic ne soude niet moegen liden Scire alse sullen die orse Beginnen maken grote porse.’ - ‘Vart te Gode,’ seide hi daernaer. Si seide: ‘Here, siet dat ic u sie daer; 14305[regelnummer] Want anders ne quaemicker niet.’ - ‘Ic salre sijn,’ seidi, ‘wats gesciet.’ Si maecte met vele vrouwen haer vaert Ende vele joncfrouwe ten tornoye waert; Ende alsi inden mersch quam 14310[regelnummer] Vant si die loedsen ende vernam Al vol vrouwen ende joncvrouwen, Die den tornoy wouden scouwen. Ende des conincs dochter [van] Norgales, Daer hier te voren af gesproken es, 14315[regelnummer] Dat si Waleweins wille dede, Was daer ende vele vrouwen mede, Die thant jegen hare quam Als sise wiste ende vernam, Ende ontfincse harde wel dare, 14320[regelnummer] Ende deedse sitten bi hare. Si begonsten houden sprake Van enen ende van andren sake, So dat Bandagamus dochter vernam Hoe dattie tornoye began 14325[regelnummer] Ter achterste vergaderinge. Ene joncfrouwe sat inden ringe, Die seide: ‘Joncfrouwe, bi mire wet, Mador vander Porten ende Mordret Verwannen den tornoy onder hen tween. 14330[regelnummer] Dese Mador vander Porten was een Van conincs Arturs hove, ende Mordret toe Was Waleweins broeder,’ seide si doe. Si vragede wat ridder Mador ware. Die joncfrouwe antworde hare: 14335[regelnummer] ‘Hi es die meeste ridder heden den dach Dien ic noit met oegen sach, Ende die scoenst met glavien can steken.’ Alsi daer vanden ridders spreken Heeft Lanceloet messe gehoert, 14340[regelnummer] Ende es gewapent ende berect vort. Die coninc ontboet hem daer naer Dat hi toter primetijt bleve daer, Ende dat sine ridders tier uren Hem gaven witte coverturen 14345[regelnummer] Ende witten scilt. Si deden al Dat hen die coninc hare here beval. Te primetide als si quamen Ten tornoye si vernamen Dat daer vele liede tien tiden 14350[regelnummer] Vergadert waren an beiden siden. Men tornierde wel daer In beiden siden; maer Dat hadde die coninc van Norgales Vele meer lieden, sijt seker des, 14355[regelnummer] Dan Bandegamus die coninc.
[pagina 97]
Alse Lanceloet quam inden rinc Hielt hi daer tere stede, Ende sine gesellen mede, Ende saegen wiet wel dede dare. 14360[regelnummer] Daer wart hi .iij. ridders geware Van des conincs van Norgales siden, Diet herde wel daeden tien tiden; Bedi si maecten stout ende coene Die hare met haeren wel doene. 14365[regelnummer] Si hadden al doe so vele gedaen, Dat Bandemagus lyede, sonder waen, Van hem onder waren soe, Dat si moesten achter trecken doe. Doe seide daer, sijt seker des, 14370[regelnummer] Des conincs dochter van Norgales, Daer die andre toe horden, Dattie tornoy goet soude worden Opdattie vander andre siden Hem mochten onthouden tien tiden; 14375[regelnummer] ‘Maer si dunken mi geleidt te dien, Si sullen sciere moeten vlien. Mi dunke wel recht, dat wi prisen Dese .iij. ridders in alre wisen; Bi hem sijn die van Gorre al 14380[regelnummer] Gescoffiert alst wel scinen sal.’ Bandemagus dochter vragede doe Wie die ridders waren daer si soe Groeten prijs doe an leide. Si antworde hare ende seide: 14385[regelnummer] ‘Die een es Mordret geheten, Ende es Waleweins broeder, alse wi weten, Die gene rode wapine draeget; Dander ridder daer gi na vraeget Dats Mador vander Porten, ende es seggic u 14390[regelnummer] Die meeste ridder die ic kinne nu. Die derde es mijn neve Galehoudijn, Dies die witte wapennen sijn. Dit sijn de beste die hier tornieren, Ende die u lieden al scoffieren.’ 14395[regelnummer] Alse die joncfrouwe van Gorre dit horde Si sprac ter andre dese worde: ‘Bi Gode, ne vliet u vader niet, Ic sal noch tavont, wat soes gesciet, Sulke slage inden tornoy sien slaen, 14400[regelnummer] Hine ontbeidder niet enen, sonder waen, Om te verliesene al sijn lant.’ Die joncfrouwe antworde thant: ‘Ay God, here, waer es die man Die sulke slage slaen can?’ 14405[regelnummer] - ‘Gi sultene sien, seggic u, Cortelike: hi es comen nu.’ Alse si in dese tale waren Horden si ropen sonder sparen Op die van Gorre, die vlouwen daer, 14410[regelnummer] Ende die van Norgales volgeden naer. Lanceloet sprac den sinen toe Dat si hem volgen souden doe, Ende hi liet lopen sijn part In den meesten hoep metter vart, 14415[regelnummer] Ende geraecte den irsten so wel, Dien hi gemoette, dat hi vel Al metten parde ter erden daer. Hi stac enen andren daer naer So sere, dat hi moeste rumen 14420[regelnummer] Tgereide ende ter erden tumen. Tirst dat sine glavie brac, Weet, dat hi sijn swart trac, Daer hi hem wel met helpen conde; Ende ginc al omme slaen tier stonde. 14425[regelnummer] Hine geraecte genen man Hine veldene ter erden dan. Hi trac vanden halse die scilde, Helme vanden hoefden, alsi wilde, Ende dede so vele in corter stont, 14430[regelnummer] Dattie tornoy al stille stont Om te siene twonder dat hi deder; Want daer en was geen man tier stede So goet noch van so groter waerde Hine droegene thant ter erde, 14435[regelnummer] Doet ocht gequets onsoete, Opdat hi quam in sinen gemoete. Si hildene over herde goet hedien, Diene noit te voren hadden gesien, Ende ontsagene alle mede 14440[regelnummer] Om tgroete wonder dat hi dede, Soe dat daer niemen was tien tiden, Die sine slagen dorste ontbiden. Hi sloech ende quetste soe Die daer waeren van Norgales doe, 14445[regelnummer] So dat si moesten keren bidien Wel drie hogescoten ende vlien. Hi dede so vele bi sire doeget daer, Dat sire af spraken verre ende naer, Ende seiden alle groet ende smal 14450[regelnummer] Dat Bandemagus riddre verwan al, Die de witte wapine droech. Ende die drie gesellen genoech, Die die van Gorre hadden vordien Bi haerre vromicheit doen vlien, 14455[regelnummer] Ende uten tornoye waren Om een deel rusten gevaren, Dattie hare vlouwen wonderde hen das, Ende vrageden wat daer was. Een cnape antworde hen mettien: 14460[regelnummer] ‘En hebbedi dat wonder niet gescien?’ - ‘Wat wonder es dat?’ seide Mordret. Die ander seide: ‘Bi mire wet, Hier es een ridder comen nu Met witten wapenen, seggic u, 14465[regelnummer] Een duvel, die doet soude slaen Meer lieden noch heden, sonder waen, Danmen soude moegen gedelven In .ij. boenre lants. Vliet u selven, Dat gi daer waert niet ne gaet 14470[regelnummer] Ocht gi leven wilt, dats mijn raet; Want yser noch stael, sonder waen, Ne mach sinen slach niet wederstaen.’ Daerna namen die drie gesellen, Daer gi eer af horet tellen, 14475[regelnummer] Hare helme met snelre verde Ende sitten weder op hare perde, Ende reden doe daer si saegen Lancelote die van Norgales jaegen; Ende si vlouwen vor hem tier stont 14480[regelnummer] Alse die hase doet vorden hont. Alse Lanceloet sach hi sette Hem te ridene op Mordrette, Ende staken metter glavie soe, Dat si hem dore die scoudere ginc doe, 14485[regelnummer] Sodat hi moeste vallen ter erden Alse geysert van sinen perde. Die coninc Bandemagus was bi hem daer Ende gaf een ander spere daer naer. Hi seide: ‘Neemt, ende toent ons nu 14490[regelnummer] Hoe gi speren connet breken, biddic u.’ Hi naemt ende reet metter vart Te Madorre vander Porten wart, Die sijn spere op Lancelote brac. Lanceloet, die bat neder stac, 14495[regelnummer] Wondene in die side soe, Dat hi ter erden moeste vallen doe, Ende met hem desgelike sijn pert. Lanceloet leet over ende toech tswert, Ende sloech op sinen witten scilt 14500[regelnummer] Galehoudine, die vor hem hilt, Datter een stic af vloech eer iet lanc, Ende dat dat swert neder sanc In des perts hals ende sloegen af Metten slaege dien hi hem gaf, 14505[regelnummer] Soe dat moeste doe met allen
[pagina 98]
Galehoudijn ende sijn pert vallen. Die coninc van Norgales, die bidien Lancelote genoech hadde gesien Om twonder dat hi dede tien tiden, 14510[regelnummer] Ne dorste niet langer daer ontbiden, Ende vloe al dat hi mochte daer, Ende alle die van Norgales daer naer. Die van Gorre begonstense jaegen Ende vaen alse si dat saegen. 14515[regelnummer] Alse Lanceloet so sach vlien Hi sloech int foreest nadien, Ende reet verdelike wech na desen, Alse die niet en woude gelet wesen. Daer was genoech om hem gevraget 14520[regelnummer] Ende gesocht ende gejaget, Maer men mochten vinden niet. Alse Bandemagus dat siet, Dat hine aldus verloren hevet, Hi seide hi es die quaetste die levet, 14525[regelnummer] Dat hi met hem hadde gewaerlike Den besten ridder van erderike, Dien hi was sculdich te doene die meeste Bliscap, die hi mochte, ende feeste, Eude haddene verloren doe 14530[regelnummer] Bi sire quaetheit alsoe. Galehoudijn sat weder op nadien, Ende vor Bandemagus sien, Ende dede hem wi hi was verstaen. Ende Bandemagus, sonder waen, 14535[regelnummer] Hadde grote bliscap das, Tirst dat hi wiste wie hi was. Galehoudijn seide hem daer nare Dat hi tote hem comen ware Om dat hi gerne soude weten 14540[regelnummer] Hoe die ridder ware geheten Diet so wel dede tien tiden In dien tornoy an sine side. Bandemagus seide: ‘Here, twi Vragedi om dese sake mi?’ 14545[regelnummer] - ‘Ic vraget, here,’ antworde hi hem, ‘Bedi dat ic noch een jonc man ben, Ende ic van wapenen noch luttel weet: Ic hadde wel te done, God weet, Dat ic bekent ware, sijt seker des, 14550[regelnummer] Met also goeden man alse hi es; Ende omdat hi mi soude leeren, Dat ic, bider hulpe ons heeren, Bi hem ende bi sinen geselscape Betren soude te mire nutscape.’ 14555[regelnummer] Dander seide: ‘Ic weet wel, kinde hi u. Hi soude u herde lief hebben nu, Bedi hi minde minen here Uwen oem utermaten sere, Ende hi minden weder mere 14560[regelnummer] Dan enich andren minde noit eere. Het was Lanceloet, seggic u.’ Dander sprac: ‘Ic waende vor nu Dat hi doet hadde gewesen. Ic gelove Gode bi desen, 14565[regelnummer] Dat ic vort in gere manieren Van ridene sal finieren, Mine lette doet ocht siechede, Vor dien dat ic come tier stede Dat icken vinde tenichgen stonden. 14570[regelnummer] Ende als icken sal hebben vonden Ic sal hem bidden om die eere Van minen oem minen here, Ende om die lieve van hem, dien hi So sere minde, dat hi mi 14575[regelnummer] Onthoude ende laete Met hem varen doen sine bate, Met hem soeken avonture Die vremde lande dure. Ende al es dat sake, dat hi mi 14580[regelnummer] Niet onthouden en wille, nochtan sal hi Mi beraeden te minen behoude Bat dan ic wane dat een ander soude.’ Bandemagus vor vander stede Dat hijt nieman weten en dede, 14585[regelnummer] Ende en vorde met hem doen No weder seriant no garsoen, Ende reet int foreest harentare, Maer hi en verheescede gene niemarc Van Lancelote, die tien stonden 14590[regelnummer] Vermoyt van pinen ende van wonden Anders niet ne reet dan sinen pas. Doe wart Lanceloet geware das, Dat een gewapent ridder quam naer Ende ene scone vrouwe met hem daer. 14595[regelnummer] Si groettene, ende hi was bi desen Datmen kinnen mochte in vresen, Ende groettese weder stillekine Om te min bekent te sine. Si seide: ‘Lieve here, wie siedi?’ 14600[regelnummer] - ‘Een ridder ben ic,’ antworde hi, ‘Dat mogedi wel sien.’ Si seide: ‘Ridder siedi bi rechter waerheide Sulc, datmen in erderike Niewer ne vonde u gelike 14605[regelnummer] Na mire wetenthede, nadien Datmen seget ende ic hebbe gesien. Ic bidde u om haren wille, Die gi meest mint lude ende stille, Dat gi te nacht herberget met mi 14610[regelnummer] Tenen minen castele hier bi. Ic sal u morgen tonen bi dien Die scoenste dinc die gi hebt gesien.’ Hi geloeft hare op die worde. Si voer voren als si tgelof horde: 14615[regelnummer] Hi volgede hare, als die tien tiden Bat hadde gevoeget rusten dan striden. Het was nacht eer si daer quamen. Alse die maisnieden vernamen Dat hare vrouwe quam si liepen dare 14620[regelnummer] Met groten tortisen jegen hare, Ende wouden hare af helpen thant. Si seide: ‘Doet van mi uwe hant, Ende helpt desen ridder die hier es Met mi comen; ic bidde u des, 14625[regelnummer] Dat gi hem dient ende eert waerdelike, Hi es die beste van erderike, Ende die beste ridder die leeft.’ Alse die vrouwe dat geseit heeft Si namen doe des ridders part 14630[regelnummer] Ende si leident op wart. Daer na wart die vrouwe geware Alsi den ridder besach dare, Dat hem tanscijn geswollen es groet, Ende die nese van bloedene roet 14635[regelnummer] Van slaegen die hi hadde ontfaen. Si dede hem sijn anscijn dwaen. Si sach sinen scilt ende seide doe, Daer die van binnen horden toe: ‘Scilt, gi hebt heden, bi mire trouwen, 14640[regelnummer] Besien geweest van vele vrouwen Ende begart van meneger maeget; Hi mach hem beromen die u draeget, Dat noyt op enen dach ridder ne dede So vele wonders tere stede 14645[regelnummer] Als ic van hem heden hebbe gesien. God moete geloeft sijn vandien, Diene mi te gemoeten gaf, Bedi mi ne mochte niewerinc af Gescien lichte meerre eere 14650[regelnummer] Dan dat in mine herberge quam dese here.’ Si gaf hem nuwe cleder an Ende deden sitten om rusten dan. Si seide: ‘Hets recht dat gi rust, here, Gi sijt heden vermoyt sere. 14655[regelnummer] Daer na als si waren geseten
[pagina 99]
Ter taflen omme eten Quam der vrouwen niemare das, Dat hare liere comen was. Si ontboet hem dat hi come thanden 14660[regelnummer] Enen ridder, die daer was, vanden, Ende hi hem daede groet eere. Doe ontwapende hem die here; Ende die met hem comen waren Quamen eeten sonder sparen 14665[regelnummer] Ende sijn jegen hem op gestaen: Hi deedse neder sitten saen. Binnen dien dat si dus saeten Over taflen ende aeten Seide die vrouwe tot haren here: 14670[regelnummer] ‘Here, doet desen ridder eere, Want betren man dan hi es Ne mochtise niet doen, des sijt gewes.’ - ‘Goet man, vrouwe?’ segt die here dan, ‘Ic ne segge niet hine mach goet man 14675[regelnummer] Sijn ende van groter waerdicheden, Maer ic ne waende niet vor heden Dat goeden man bedorste so vele Als ic heden leerde ten spele, Daer ic hebbe so vele geleert an, 14680[regelnummer] Dat ic wane dat nemmeer dan een goet man In die werelt en es, ende ic hebbe an dien Dat hi hem so provede gesien, Daer hi onder die ridders was, Dat ic wane sekerlike das, 14685[regelnummer] Sint dat ridderscap irst begonde, Dat geen sterflijc man tier stonde So vele wonders dede, sonder waen, Als hi heden heeft gedaen.’ Die vrouwe sprac tot hem na desen 14690[regelnummer] Alse ochte sire niet ne hadde gewesen: ‘Waer sagedie dien ridder, here, Dien gi spreect so groete eere?’ Hi seide: ‘Ter vergaderinge Die heden was tusscen .ij. coninge.’ 14695[regelnummer] Si seide: ‘Wat meerre wondre mochte hi Doen dan andre die hem waren bi?’ - ‘Wat wondre, vrouwe?’ sprac die here, Dat ne weetti van mi tamere.’ - ‘Waeromme, here?’ sprac die vrouwe. 14700[regelnummer] Hi antworde: ‘Bi mire trouwe, Ine sout niet al connen vertellen nu, Ende gine gelovets niet, al sworict u, Het soude u wonder dunken wesen.’ Si, die wel te gemake was van desen 14705[regelnummer] Dat sijt selve hadde gesien, Ende namelike van dien, Dat Lanceloet selve horde toe, Seide tote haren here doe: ‘Gi sult doch vor desen goeden man 14710[regelnummer] Van somen joesten seggen dan, Dat hi alse hi in sijn lant sal wesen Sal moegen connen spreken van desen.’ Hi seide: ‘Ic mach seggen, tuwaren, Datter meer dan .m. waeren, 14715[regelnummer] Bedi ic volgede hem alden dach Om twonder dat ic hem doen sach. Ic saegen te .v. slaegen doet slaen .v. Ridders ende .v. seriante, sonder waen. Van mi selven seggic dat hi 14720[regelnummer] Minen scilt te stucken sloech mi, Ende doersloech mijn gereide doe Ende mijn part doer die scouderen altoe, Ende al dat met enen slage.’ Die vrouwe sprac: ‘Biden goeden dage, 14725[regelnummer] Ic wane gi node tier steden Den andren slach hadt ontbeden.’ - ‘Ic, vrouwe? Wat seggedi van dien! Also moete mi goet gescien, Ic ne hads niet ontbeit om al Arturs lant; 14730[regelnummer] Die sijn swert geraecte was doet thant, Ende ic ne wane niet nochtan Dat in die werelt es soe coene man, Hadde hi gesien wat hi heden dede, Dat hi sinen slach ontbede.’ 14735[regelnummer] Die vrouwe loech; noch seide die here: ‘Hort dat te wonderne es mere. Hi stac .iij. ridders af heden den dach Tenen lope, daer ic toe sach, Met enen spere. Dit ne dede 14740[regelnummer] Noit een man tere stede, Maer een duvel mocht hebben gedaen.’ - ‘Nu segt mi,’ sprac die vrouwe saen, ‘Here, ocht gi nu hadt dien man In uwe herberge, wat soudi doen dan?’ 14745[regelnummer] - ‘Haddics die macht, vrouwe,’ seide hi, ‘Hine sciede nemmermee van mi, Maer ic souden sekerlike Altoes met mi houden waerdelike; Want ic ne mochte in genen kere 14750[regelnummer] Riker truder hebben nembermeere.’ - ‘Ende ocht hi sonder u bekinnen Hadde geweest,’ seide si, ‘hier binnen, Wat soudi doen dan desen?’ - ‘Ic ne mochte nembermeer blider wesen; 14755[regelnummer] Ende wisten die van hier binnen dat hi Hier ware, ende ne seiden mi, Sine soudens mi niet ontgaen, Ine soutse alle doet slaen.’ - ‘Ic ne heels u niet,’ sprac die vrouwe, 14760[regelnummer] ‘Ic salt u seggen, bi mire trouwe, Ic ne wille niet gehaet sijn van u, Sietene daer bi u sitten nu.’ Doe besagene die goede man Ende seide: ‘Toent mi sinen scilt dan, 14765[regelnummer] Ic salne wel kinnen magicken sien.’ Si hiet sinen scilt bringen mettien. Lanceloet seide: ‘Nu doedi Alse vele onneren als gi wilt mi; Maer haddic gewaent van desen. 14770[regelnummer] Dat gi so dorper hadt gewesen, Ic ne ware niet comen, sonder waen, Hier binnen, wat gi hadt gedaen.’ Si seide: ‘Here, eist u dan leet?’ - ‘Jaet, vrouwe, God weet!’ 14775[regelnummer] Si seide: ‘Men ne sprekes niet mere. Ic deedt in goede om u, here.’ Die here ginc daer hi den scilt vant. Als hine sach kinde hine thant. Hi was utermaten blide, 14780[regelnummer] Ende hi quam tote Lancelote tien tide Ende dede hem grote feeste daer nare, Ende seide dat hi al sine ware. Dien nacht was Lanceloet met minnen Te gemake gedaen daer binnen, 14785[regelnummer] Ende ruste alse dies noet hadde doe, Ende sliep toter primetijt toe. Ende als hi op soude staen Men brochte hem nuwe cleder saen. Hi horde messe, ende daer naer 14790[regelnummer] Ginc men sitten eeten daer. Na den etene nam hi orlof; Hine woude niet bliven in dat hof, Nochtan bat mens hem sere. Alse op geseten was die here 14795[regelnummer] Hi nam sinen scilt ende bat daer naer, Datmen hem een spere gave daer; Ende men gaft hem in die hant. Hi seide toter vrouwen thant: ‘Vrouwe, gedinct u vanden gelove 14800[regelnummer] Dat gi deedt eer ic hier quam ten hove?’ Si seide: ‘Jaet.’ Doe seide hi: ‘Vrouwe, quijt u danne jegen mi.’ Si daedt gerne, seide si. Si dede een part sadelen bedi, 14805[regelnummer] Ende hiet enen cnape volgen hare.
[pagina 100]
Die here vragede daer nare Der vrouwen waer si varen soude. Si seide dat si leiden woude Den here te Cambenoyt toe, 14810[regelnummer] Want si hadt geloeft also Hem te toennen die scoenste dinc Die hi noit gesien hadde niewerinc. Si voer en wech metten here. Si hadde hare bewimpelt sere 14815[regelnummer] Jegen die heyten vander sonnen. Si reden als si hadden begonnen, So dat si een deel na none quamen In een dal, dat si vernamen Enen wel sittenden casteel. 14820[regelnummer] Alsire gehinde quamen een deel Gemoetten si ene joncfrouwe daerbi, Die der joncfrouwen vragede waer si Genen ridder leiden soude. Si seide: te Cabenoyt, also houde. 14825[regelnummer] - ‘So mindine luttel,’ seide si, bedi Si leiddene tere stat, daer hi Sonder scande niet sceden ne sal, Noch sonder scade, hine hebs geval. Als sire in quamen seiden die lieden doe 14830[regelnummer] Inden casteel, daer hijt horde toe: ‘Here ridder, die kerre beit na u.’ - ‘Dat en is dirste niet nu,’ Sprac Lanceloet doe al stillekijn, ‘Dat icker op hebbe gesijn.’ 14835[regelnummer] Si reden dien meesten tor bet naer, Dien Lanceloet sere besach daer: Het was die scoenste, als hem dochte, Die in enich lant wesen mochte. Hi horde bi hem ropen tien tide 14840[regelnummer] Een wijf, dochte hem, in die rechte side. Hi reet derwart, ende hi vant Die selve joncfrouwe te hant, Die Waleweine op enen tijt ontvacht, Daer hi toe dede al sine macht, 14845[regelnummer] Uut ere cupe te done, ende si Riep: ‘Helpe, Sinte Marie! ende wi Sal mi helpen uut deser noet?’ Als si sach dat quam Lanceloet So riep si op hem sere: 14850[regelnummer] ‘Helpt mi hier uut, lieve here, Ic verberne al.’ Hi nam thant Die joncfrouwe bider hant, Ende hiefse uut metter vart, Dat hem niet te pinen ne wart. 14855[regelnummer] Si viel hem te voeten doe, Ende si custe sinen scoe, Ende seide: ‘Lieve here, die tijt Moete sijn gebenedijt Dat gi wart geboren, bedi 14860[regelnummer] Gi hebt uter meester noet geholpen mi, Daer noit enich wijf in was.’ Alsmen wiste die waerheit das Doe begonste vervullen die zale Van vrouwen ende joncfrouwen altemale, 14865[regelnummer] Van ridders ende van porters mede, Die alle quamen tier stede, Die wouden die joncfrouwe besien. Ende si leidense na dien In ene capelle, daer si sere 14870[regelnummer] Alle dankeden onsen here. Si leiden Lancelote daer naer In een kerchof onder den tor daer, Ende togeden hem ene tombe tien stonden, Daer lettren ane gescreven stonden. 14875[regelnummer] Dit es datter was gescreven: ‘Dese tombe wart niet op geheven Eer die lupart hant daer an sal slaen, Daer die groete liebart uut sal gaen: Hi salse op heffen lichtelike, 14880[regelnummer] Ende die grote liebart sal sekerlike An sconincs doehter gewonnen wesen, Daer men int walsce af mach lesen Datmen noemt coninc Del tere foreine, in waerre dinc.’ 14885[regelnummer] Lanceloet ne was niet vroet das Wattie lettren meinden als hi las. Die ghene seiden, die daer waren bi: ‘Dat siedi, here, alse wanewi, Daer die lettren af spreken entrouwen; 14890[regelnummer] Want wie weten wel bider joncfrouwen Die gi dilevereert hebt nu ter tijt, Dat gi die beste ridder sijt Diemen nu vint, ende sonder genoet.’ - ‘Wat wildi dat ic doe?’ sprac Lanceloet; 14895[regelnummer] ‘Ic saelt gerne doen,’ seide hi. Si seiden: ‘Wie willen, here, dat gi Dese tombe opheft ende siet Wat daer onder es, ende lates niet.’ Hi hiefse op doe, ende hi vant 14900[regelnummer] Daer een vreselic serpent thant, Ende dat wreetste dat hi vordien Noit te voren hadde gesien. Alst sach dat vor hem was Lanceloet Het warp vier uut doe so groet, 14905[regelnummer] Ende verbernede daer ter stede Sinen wapenroc ende sinen halsberch mede. Het warp hem uten putte daer naer In midden vanden kerchove daer, So dattie bome begonsten sciere 14910[regelnummer] Verbernen vanden heyten viere. Die daer binnen waren vloen Ende clommen ten venstren om dat doen. Lanceloet decte hem metter vart Metten scilde ende ginc der wart, 14915[regelnummer] Alse die engene avonture doe Hem en ontsach die hem quam toe. Ende dat serpent warp uut thant Gevenijnt vier, so dattie brant Sinen scilt buten al verbrande; 14920[regelnummer] Ende Lanceloet staect so sere thande Metter glavyen in sine borst, Dat si den serpente ginc sonder vorst Doer den lichame, ende dat hout mede; Ende het sloech op derde tier stede 14925[regelnummer] Metten vlogelen slage groet, Alse dat was gewont ter doet. Daer na hi hem sulc enen slach gaf, Dat hem dat hoeft vloech af. Die ridders quamen toe daer naer 14930[regelnummer] Om Lancelote te helpene daer. Alsi saegen dat serpent was doet Si toenden hem doe bliscap groet. Daer quamen doe binnen en trouwen Ridders, vrouwen ende joncfrouwen, 14935[regelnummer] Ende deden hem grote feeste. Si riepen alle minste ende meeste Dat hi wel moeste comen wesen, Ende leidene int paleys na desen. Binnen dien quam daer, sonder waen, 14940[regelnummer] Een ridder met vele ridders gegaen, Ende hi was die scoenste man Die Lanceloet gesien hadde vor dan. Alse die van binnen worden geware Dattie coninc gegaen quam dare 14945[regelnummer] Si stonden op ende seiden nadien: ‘Here, hier mogedi den coninc sien.’ Lanceloet stont op met desen Ende hietene wellecome wesen. Die coninc groettene weder doe 14950[regelnummer] Ende helsedene sere toe. Hi seide: ‘Wie hebben u begart lane: Nu hebben wi u, God danc, Wie hadden uwer coemste grote noet; Onse lant es verwoest al bloet: 14955[regelnummer] Die arme lieden hebben verloren al
[pagina 101]
Hare lantwinninge groet ende smal, Ende het ware wel tijt nu mere Dat hem ware, wilt onse here, Hare verlies verset van haren goede, 14960[regelnummer] Dies si nu in dese aermoede Grote breke hadden menich jaer.’ Si gingen beide sitten daer. Doe vragede hem die coninc das, Hoe hi hiete ende wie hi was. 14965[regelnummer] - ‘Ic bem Lanceloet;’ antworde hi. Doe seide die coninc: ‘Segt mi, Lieve vrient, was u vader dan Die coninc Ban, die goede man, Die van rouwen starf?’ Doe seidi: ja hi. 14970[regelnummer] Die coninc seide: ‘So bem ic seker daerbi, Dat bi u, ochte bi dinge Die van u sal comen sonderlinge, Sal dit lant dilevereert wesen Vanden vremden avonturen na desen, 14975[regelnummer] Die hier bi dage ende bi nachte gescien, Alse wi alle dage moegen sien.’ Mettien quam ene oude vrouwe daer, Die wel sceen hebben .c. jaer, Ende sprac den coninc in nauwen rade, 14980[regelnummer] Ende vrageden wat men best daede Metten riddre die daer was doe, Die hem God hadde gesint toe. - ‘Ic ne weet,’ antworde die coninc, ‘Sonder datmen doet ene dinc, 14985[regelnummer] Dattie ridder hebbe stille Mire dochter te sinen wille.’ Si seide: ‘Hine salre willen niet Hebben, gevalt datmense hem biet; Want hi mint so over sere 14990[regelnummer] Des conincs Arturs wijf, lieve here, Hine wille gene andre dan hare. Dus bedarf datmenre toe vare So vroedelike, seggic u, Dat hijs niet worde geware nu.’ 14995[regelnummer] - ‘Nu doet dan met deser dinc Also als u goet dinct,’ sprac die coninc. - ‘Laet mi,’ seit si, gebruijen daer mede, Ic sal wel doen dese besichede.’ Die coninc quam in die zale weder 15000[regelnummer] Ende sat bi Lancelote neder, Ende hilt jegen hem sprake Van enen ende van andren saken. Doe vragede Lanceloet den coninc des Hoe hi hiete. Hi seide: Pelles, 15005[regelnummer] Ende dat conincrike horden toe Datmen in walsche hiet Tiere foreine doe. Alsi dus sitten ende spreken van dien Heeft Lanceloet die duve versien Dore ene venstre comen daer in; 15010[regelnummer] Dat was die duve, meer no min, Die mijn here Walewein daer sach In enen tide dat hi daer lach. Si droech in haren bec openbaerlike Een scone wiroecvat ende rike. 15015[regelnummer] Ende alse dit was so wert die zale Daer binnen vervult altemale Metten soetsten roke, dat hem dochte, Dat enich man gepensen mochte; Ende alle die daer waren swegen vort, 15020[regelnummer] Dat daer niemen en sprac een wort, Maer elc knielde alse hi vernam Dattie duve daer binnen quam. Si keerde in ene camere doe. Doe sprongen die seriante toe 15025[regelnummer] Ende decten die tafle haestelike. Si saten daer alle gemeenlike Datter nieman toe sprac een wort, Ende men riep daer nieman om eten vort. Dies wonderde Lancelote sere. 15030[regelnummer] Maer hi dede no min no mere Alse hi den andren sach doen daer. Maer hi sat vorden coninc daer naer Ende hi sachse wesen al In bedingen, groet ende smal. 15035[regelnummer] Daer quam uter cameren na dien Ene joncfrouwe, die hadde wel besien Mijn here Walewein alse hi daer was. Si was so scone als ict las, Ende so hebbelijc daer bi, 15040[regelnummer] Dat Lanceloet doe seide dat hi Noch soe scone wijf sach negene Sonder sire vrouwen allene, Ende seide dat si hem wel seide waer, Die ghene diene brachte daer. 15045[regelnummer] Hi sach dat si gedraegen brochte Een vat, dat hem wesen dochte Talre rijcste dat hi vor dien Noit te voren hadde gesien. Ende Lancelote dochte das, 15050[regelnummer] Dat in keelcs wise gemaect was, So dat hem wel daerbi dochte Dat helege dinc wel wesen mochte. Hi leide sine hande doe bede Te gadere ende neech oec mede. 15055[regelnummer] Ende alse die joncfrouwe inden rinc Vor alle die taflen ginc, Elc tirst dat hi sach dat Knielde [elc] vordat helichge vat, Ende Lanceloet hi dede also. 15060[regelnummer] Die taflen worden vervult doe Van goeder ende van riker spisen, Diemen niet mach volprisen, Ende dat paleys wert vervolt tier ure Met alsoe soeter roeke aldore 15065[regelnummer] Ocht alle die specien waren daer Diemen vonde verre ende naer. Alse die joncfrouwe hadde gegaen Ene waerf omme si keerde saen In die camere daer si ute ginc. 15070[regelnummer] Doe sprac tote Lancelote die coninc: ‘Ic hadde om u groete sorge nu, Dattie gracie ons heren ane u Gefalgiert soude hebben als si dede An Waleweine ter selver stede.’ 15075[regelnummer] Lanceloet seide: ‘Het en bedarf niet Dat onse here, diet al siet, Ende so goedertiere es, dat hi Op sinen sondare altoes gram si. Na etene die coninc vragede 15080[regelnummer] Lancelote hoe hem behagede Vanden vate dat die joncfrouwe brochte. Lanceloet seide, dat hem dochte Dat hi noit en hadde vordien Also scone joncfrouwe gesien: 15085[regelnummer] ‘Van vrouwen ne seggic niet,’ sprac Lanceloet. Doe pensede die coninc al bloet Om die dinc die hem was gedaen Vander coninginnen Genevren verstaen. Mettien tote Abrisane ginc, 15090[regelnummer] Sire dochter meestersen, die coninc, Ende seide hoe hem al bloet Van sire dochter antworde Lanceloet. - ‘Here,ic wist wel,’ seide si saen: ‘Ontbeit, ic salne spreken gaen.’ 15095[regelnummer] Si ginc tote hem ende vrageden daer nare Och hi wiste enichge niemare Van Artur den coninc; ende hi seide Dat hire af wiste die waerheide. - ‘Here,’ seit si, ‘ic ne wille u 15100[regelnummer] Om die coninginne niet vraegen nu, Bedi ic sachse hets onlanc.’ Alse hise nomen horde hi verspranc Van bliscapen, ende seide nadien: ‘Waer hebbedise dan gesien? 15105[regelnummer] - ‘Ic sachse,’ seget si, ‘sonder gilen.
[pagina 102]
Henen omtrent .ij. milen Tere stat daer si te nacht liggen sal.’ Hi seide: ‘Gi speelt met mi al.’ Si seide: ‘Ic en doe, entrouwen, 15110[regelnummer] Ende om u nimme; wildise scouwen Ic salse u tonen, volget mi.’ - ‘Ic salt gerne doen,’ seide hi. Si ginc toten coninc saen Ende seide hem hoesi hadde gedaen. 15115[regelnummer] ‘Doet uwer dochter op sitten ter vaert Ende doetse voren ter Quassen waert, Dats den naetsten casteel dien gi Iewerinc hebt hier bi, Ende doetse daer te bedde gaen 15120[regelnummer] In een scoen rijc bedde saen; Ende wie sullen comen daer naer, Ic ende Lanceloete daer, Ende ic sal hem gewagen des, Dat dat die coninginne es; 15125[regelnummer] Ende ic sal hem dranc drinken geven, Als hine heeft beseven In sine herssene, hi sal Dan doen minen wille al. In desen manieren sal van dien 15130[regelnummer] Onse begerte moegen gescien.’ Die coninc sindese en wech daer nare, Ende wel .xx. ridders met hare. Men dede die zale wardelike Berechten, herde rikelike; 15135[regelnummer] Ende daerna, alst donker nacht was, Quam Lanceloet daer, als ict las, Ende Brissame leidene thant In die camere daer si die ridders vant, Diene hieten wellecome wesen, 15140[regelnummer] Ende ontwapendene na desen. Die vrouwe beval ere joncfrouwen, Diere si daer toe woude betrouwen, Alsi heyschen soude drinken Dat si den dranc soude scinken 15145[regelnummer] Dien si hadde daertoe gemaect, In enen cop wel geraect, Ende dat si Lancelote daer ave Ende niemen els drinken ne gave. Alse Lanceloet ontwapent was 15150[regelnummer] Hi hadde dorst ende vragede das, Waer sijn vrouwe was die coninginne. Si was te hare camere inne Atworde hem doe Brissane, ‘Ende si slaept al nu, ic wane.’ 15155[regelnummer] Lanceloet heyschede den wijn doe. Die joncfrouwe die was geleert daer toe Scincte hem vanden dranke daer Alst hare bevolen was. Hi was claer Alse fonteine in scine, 15160[regelnummer] Gevaruwet gelijc den wine. Hi hadde dorst, ende die vrouwe beval Dat hi den nap uut dronke al: ‘Het sal u goet doen, sekerlike, Gine dronct in langen desgelike.’ 15165[regelnummer] Hi nam den nap ende dranc so sere, Dat hine uut dranc ende heyschts mere. Men brochts hem meer, ende hi dranc. Ende hi verwandelde eer iet lanc, Ende hi vragede daer nare 15170[regelnummer] Waer sijn vrouwe die coninginne ware. Si sach op hem ende wert geware das, Dat hi een deel verwandelt was, Want hine wiste niet doe Waer hi was, ende waende toe 15175[regelnummer] Hebben geweest te Kameloet Aldus was verdoelt Lanceloet; Ende hem dochte doe oppenbaer Dat hi doe sprac jegen die vrouwe weder, Die met sire vrouwen alden dach, 15180[regelnummer] Die coninginne, te sine plach. Brissane sagene ende haer dochte Datmenne wel bedriegen mochte. Si seide: ‘Here,’ na desen, ‘Mijn vrouwe mach wel in slape wesen: 15185[regelnummer] Waeromme ne gaedi tot hare niet?’ Hi seide: ‘Omdat si mi niet ontbiet Sone willicker niet gaen. Ontbode si mi ic ginger saen.’ Die vrouwe seide daer nare: 15190[regelnummer] ‘Gi sulter sciere horen niemare.’ Si ginc diere gelike daer binnen Ocht si sprake der coninginnen, Ende si quam weder ende seide: ‘Nu Gaet, here, mijn vrouwe ontbiedt u.’ 15195[regelnummer] Hi ontcleedde hem ende ontscoyde hem ter vart Ende ginc thant te bedde wart, Ende lach op tbedde bider joncfrouwen daer, Alse die wel waende overwaer, Dat sijn vrouwe ware, die coninginne. 15200[regelnummer] Ende si, die in haeren sinne Els negene dinc begerde dan si Den genen mochte hebben daer bi, Daer al ridderscap bi verlicht was, Si was herde blide das, 15205[regelnummer] Ende ontfingene blidelike. Ende hi was blide diesgelike, Dat hi blide te sine plach Als hi bi sire vrouwen lach. Dus waren te gadere gelegen daer 15210[regelnummer] Die beste ridder, dat es claer, Ende die scoenste die mochte wesen, Ende die scoenste joncfrouwe tote desen Ende vanden meesten geslachte toe, Diemen iewerinc hadde vonden doe: 15215[regelnummer] Maer die meininge van hen beden Waeren herde verre versceden; Want sine doet om sine scoenhede, Noch om lost van vleessche mede, Maer om vrocht tontfane, 15220[regelnummer] Daer al tlant soude winnen ane Ende al tlant soude comen mede Weder in sine irste scoenhede, Dat verwildert ende verwoest was herde Biden droven slage van enen swerde, 15225[regelnummer] Alsmen sal horen wale In die queste vanden grale. Ende Lanceloet begarde hare In andre maniere, dats openbare; Want hine begaretse niet 15230[regelnummer] Om hare scoenhede, diet wel besciet, Maer om dat hi waende das, Dat sijn vrouwe die coninginne was. Ende bi diere vergaderinge, sonder waen, Wart daer sulke vrocht ontfaen. 15235[regelnummer] Om dat suverheit daer wert besmet Was den lande daer over geset, Dat bi diere vrocht onder die liede Vele goets ende soetheiden gesciede In menichgen lande, dat wale 15240[regelnummer] Verclaert distorie van den grale, Ende seget datmen daer doe wan Galaädde den goeden man, Den besten riddre die wesen mochte, Ende die ten inde brochte, 15245[regelnummer] Nader historien tale, Davonturen vanden grale, Die in dat vreselike sitten sat Vander tafelronde, bedi in dat Ne sat noit ridder sonder hi, 15250[regelnummer] Hine moeste sterven ochtmesscieden daer bi. Alst dach was Lanceloet ontspranc mettien Ende begonste omtrint sien. Hine mochte geen licht gesien doe, Die venstren waren gestopt soe. 15255[regelnummer] Hi hadde wonder waer hi ware.
[pagina 103]
Hi taste omtrint daer nare Ende vant die joncfrouwe: doe seide hi Toter joncfrouwen: ‘Wie siedi?’ Hi was in sinen sin comen weder, 15260[regelnummer] Bedi die cracht viel al neder Vanden dranke, ende was gehint. Als hi die joncfrouwe hadde bekint Die joncfrouwe seide tote hem dare Dat si ene joncfrouwe ware 15265[regelnummer] Ende des conincs Pelles dochter was. Als hijt horde wart hi geware das Dat hi was bedroegen, ende hi spranc Vanden bedde eer iet lanc Also drove alse man mochte wesen, 15270[regelnummer] Ende hi cleedde hem na desen Ende dede sine wapine an, Ende ginc in die camere dan Daer hi hadde gelegen; nadien Ontdede hi die venstren omme sien. 15275[regelnummer] Alse hi die gene daer si lach, Daer hi bi bedroegen was, sach Hi was so verdroeft, dat hi Uten sinne waende varen bedi, Ende pensede hi soude hem wreken, 15280[regelnummer] Ende begonste aldus spreken: ‘Joncfrouwe, gi hebt mi doet nu, Daer gi omme moet sterven, dat seggic u; Ic ne wille niet dat gi vort an Meer bedrieget enichgen man.’ 15285[regelnummer] Hi recte dat getogen swert Ende ginc ter joncfrouwen wart. Ende si, die de doet ontsach sere, Riep: ‘Hebt mijns genaden, here, Om die selve genadichede, 15290[regelnummer] Die God onse here dede Marien Magdalenen ter stat Daer si hem genaden bat.’ Ende hielt dat swart ende hi sach, Daer si vor sinen voeten lach, 15295[regelnummer] Die scoenste dinc, die hi vor dien Noit met oegen hadde gesien. Hi bevede soe van gramscepen, Daer hi mede was begrepen, Dat hi cume tswert gehouden mochte. 15300[regelnummer] Hi pensede in sinen gedochte Weder hise leven laeten woude So dat hise doet slaen soude; Ende si bat hem genaden nadien Al knielende over hare knien. 15305[regelnummer] Hi sach hare oegen ende haere mont, Ende haer scone anscijn tier stont, Ende sach an hare so groete scoenhede, Dat hire te mayert was mede, Ende seide: ‘Joncfrouwe, ic sal wech gaen, 15310[regelnummer] Alse die so gelovich ben, sonder waen, Dat ic mi niet wreken en dar an u; Want ic ware, dat dunke mi nu, Al te wreet ende ongetrouwe, Waer dat sake dat ic joncfrouwe 15315[regelnummer] Destruerde [van] scoenhede so groet Alsmen ane u sien mach al bloet. Ic bidde u, joncfrouwe, dat gi Vriendelike dat vergeeft mi, Dat ic mijn swert toech op u.’ 15320[regelnummer] Si seide: ‘Ic vergevet u nu, Op dat gi mi uwen evelen moet Vergeeft.’ Ende hi seit dat hijt gerne doet. Hi bevalse Gode ende nam orlof, Ende als hi was comen int hof 15325[regelnummer] Hi vant sijn pert daer al gereet; Brissanne hadde doen gereiden, God weet, Want si wiste wel dat hi ne soude daer Niet langer bliven daer naer Dat hi vroet was worden das, 15330[regelnummer] Dat hi dus bedroegen was. Tirst dat hi op sijn pert quam Hi reet wech drove ende gram, Ende voer pensende so sere, Hine wiste wat doen vort mere. 15335[regelnummer] Die coninc Pelles es comen Tote sire dochter ende hevet vernomen Dat Lanceloet wech was doe gegaen: Hi vantse siec ende ongedaen Vander vresen die haer dede Lanceloet 15340[regelnummer] Met dat hise woude slaen doet, Ende si telde haren vader Hare gevarnesse algader. Ende alse hi wiste dat ware Van Lanceloete ende van hare 15345[regelnummer] Hi deedse hoeden na dien dach Waerdeliker dan hi te voren plach. Hi was seker binnen .iij. maenden das, Dat si met kinde worden was, Bi den fisisienen diet hem seiden, 15350[regelnummer] Ende si oec lyede der waerheyden. Si waeren daer af blide doe Ende alle die vanden lande toe. Alse Lanceloet danen was gesceden Hi reet dien dach met droefheden 15355[regelnummer] Ende vragede om niemare Om Lyonele harentare. Hi sach enen casteel in die vart. Ende hi reet daerwart; Daer seide hem een ridder tien tiden: 15360[regelnummer] ‘Here ridder, gine moeget hier niet liden Gine wilt joesteren jegen mi.’ Lanceloet pensede so sere, dat hi Niet ne verstont sine wort, Ende hi reet op die brugge vort. 15365[regelnummer] Hi bleef in sijn gepens emmertoe. Ende die ridder staken soe, Dat hi moeste vallen averacht Uut sinen gereide in die gracht. .iiij. knapen, die waren 15370[regelnummer] Op die loedse, riepen sonder sparen: ‘Ay here ridder, gi moeget baden daer.’ Ende die ridder nam sijn pert daer naer Ende voret in die porten doe, Ende men sloet die porte toe. 15375[regelnummer] Alse Lanceloet dat sach Dat hi int water gevallen lach Ende begonste sinken thanden, Doe gegreep hi met beiden handen Enen boem, daer hi hem helt an, 15380[regelnummer] Dat hi te lande quam dan. Die vanden castele spraken hem toe Dat hi elre sochte herberge doe; ‘Gine moeget niet in,’ seiden si; ‘Maer quaemdi hier morgen, ende wi 15385[regelnummer] Enichgen ridder die visscer es Ontfaen moegen, des sijt gewes, Wie sullen u ontfaen gerne.’ Lanceloet wart van haren scerne Drove ende gram als hijt hort, 15390[regelnummer] Ende hi vragede hen lieden vort: ‘Weetti van minen perde iet?’ - ‘Wine weten van uwen perde niet,’ Seiden si, ‘maer hier binnen es Tpart dat gi verlort, sijt seker des. 15395[regelnummer] Ende die u een part geven sal Moete Gudsat hebben over al, Want men mochte niet lichte nu Weers bestaeden dan ane u.’ Als hijt horde wert hi drover van desen 15400[regelnummer] Dan hi te voren hadde gewesen. Hi ginc sitten onder den casteel In een dal bat of een deel Bi ene fonteine, daer tien stonden .iiij. bome omtrent stonden. 15405[regelnummer] Hi sat toter nacht daer drove ende gram.
[pagina 104]
Alse die mane op was hi vernam .iij. ridders gewapent inden pleine Comen, die beetten ter fonteine, Die ontwapenden hem daer naer, 15410[regelnummer] Ende gingen sitten int gras daer. Daer na quamen .iij. cnapen mede, Die daer brochten tier stede Die jonfrouwe die Lancelote genas Vanden venine als hi siec was 15415[regelnummer] Ter fonteinen daer te voren, Alse gi hier te voren mocht horen. Si weende ende riep sonder sparen Dat si dieven ende verraders waren. Alse Lanceloet hadde versien 15420[regelnummer] Hare wenen hi was drove van dien; Hine hadde an en geen wijf minne, Sonder an die coninginne, Also groet geleit als an hare. Hi was opgestaen wel nare, 15425[regelnummer] Maer dat hi ontbeiden woude totien, Dat hi mochte wat si doen wouden sien. Alse si gebeet was na desen Hietse die ridders wellecome wesen. Si antworde doe tien stonden: 15430[regelnummer] ‘Ende gi qualike vonden Alse ridders dieve ende ongetrouwe.’ - ‘Gi segt uwen wille, vrouwe,’ Seiden si, ‘wine sijn gene dieve Noch ongetrouwe doer iemans lieve.’ 15435[regelnummer] Die joncfrouwe antworde: ‘Gi sijt; Hoe mochti teneger tijt Meerre diefte doen ende ongetrouwe Dan hant slaen an ene joncfrouwe Daer si es bedect tere steden, 15440[regelnummer] Ende haers ondancs en wech leeden? Dat hebbedi ane mi gedaen, bedi Gi naemt in mijns broeders huus mi, Ende leidt mi sonder sijn weten met u. Ende waendi, omdat gi mi hebt nu 15445[regelnummer] Tuwart in uwe macht al, Dat ic u te meer daer bi minnen sal? Ay sekerlike nenic niet. Ic hadde liever, wat mijns gescict, Datmen u sleepte met parden. 15450[regelnummer] Ic souder sere af onwarden Woudic laeten lude ocht stille Doer so onwaerts ridders wille Ende so gelovichs alse gi sijt, Den besten man, die nu ter tijt 15455[regelnummer] Leeft, ende die beste vander werelt es.’ Doe antworde een ridder te desen: ‘Joncfrouwe, dat ne mach niet wesen Dat die beste ridder van erderike Ende die beste man desgelike 15460[regelnummer] Sine minne an u hadde geset, Want hi mochtse bestaeden bet.’ Si antworde: ‘Ic weet wel dat hi Sine minne hout wel bestaedt ane mi: Hi mint mi ende minnen sal 15465[regelnummer] Also lange als ic leve sijn leven al; Ende ic sal hem so getrouwe wesen Dathem nemmermee man na desen Dat hi sijn geselle es sal beromen; Ende al woudic mi selven verdomen 15470[regelnummer] Ende doen so grote ongetrouhede Dat ic andren minde in sine stede, Also quaden ridder alse gi sijt Ne woudic minnen te gere tijt.’ Die ridder vragede al gram hare 15475[regelnummer] Wie die goede ridder ware. Si seide: ‘Het en es niet getame Datmen vor u nome sinen name Al sulc man alse gi sijt nu. Nochtan om te verswaerne u 15480[regelnummer] Sal ic u seggen wie hi es: Hets mijn here Lanceloet, sijt seker des. Hets die ghene dien ghi nu ten tide Sinen slach niet sout durren ontbiden Om dat conincrike van Logres.’ 15485[regelnummer] Doe sprac die een: ‘Swiget ons des: Ter quader tijt moetti sekerlike Die beste ridder sijn van erderike. Hoe mochte dit waer sijn algader, Want hi hadde tenen vader 15490[regelnummer] Den quaetsten ende den faelgiersten coninc Die noit crone droech iewerinc; Want int tinde van sinen live Toendi wel dat hi was keytive, Datten ontherfde die coninc Claudas, 15495[regelnummer] Die mire moyen kint was, So dat hi van vrese moeste vlien Ende van rouwen sterven totien. Daer ombe seggic dese dinc, Dat noit ne quam van so quaden coninc 15500[regelnummer] Die beste ridder van erderike.’ - ‘Ay quaet ridder,’ seit soe, ‘sekerlike Haddi hier geweest, sonder waen, Dit ne ware uut uwen monde niet gegaen; Gine haddet niet durren bringen vort 15505[regelnummer] Om al dat Arture toe behort.’ - ‘Joncfrouwe,’ seit hi, ‘uwen wille Suldi seggen lude ende stille, Ende ic sal gerne toe hoeren. Om ene dinc biddic u voren, 15510[regelnummer] Dat gi minen wille doet nu ter tijt Goedertierlike ende gi niet ne sijt Soe dorper ende soe onsoete, Dat ict met crachte doen moete; Want ic soude u wanconnen des. 15515[regelnummer] Ic sie wel hoet gescepen es, Gi moet doen wat soes gesciet, Gine moeget niet weren als gi wel siet.’ - ‘Verdronkic mi liever nu ter ure Eer ic onteert werde tenicher ure, 15520[regelnummer] Eer ic onteert werde tenicher tijt Van so quaden man alse gi sijt, Want weers ne mochte doen niet.’ Mettien hi die ridders gebiet Ende den sciltknechten metter vart 15525[regelnummer] Dat si trecken achterwart: Hi wille allene bliven met hare, Want hi waent wel daer nare Sinen wille vordren, sonder waen. Als si en wech waren gegaen 15530[regelnummer] Hi leide die joncfrouwe daer neder, Die sere worstelde daer weder. Hi seide hare dat hi hadde gehacht Dat hi hare doen soude cracht Ne daede si niet goedertierlike 15535[regelnummer] Al sinen wille geheellike. Doe riep si met ere stemme groet: ‘Ay lieve vrient Lanceloet, Twi ne siedi niet hier thanden Om mi te wrekene vander scanden, 15540[regelnummer] Die mi dese dief wille doen.’ Si ware hem gerne ontfloen, Ende weerde hare aldat si mochte. Hi persese harde onsochte; Hi hadse onder hem ter erde, 15545[regelnummer] Dat hare sere verswerde. Si riep lude: ‘Lieve vrient Lanceloet, Ic bem in so groter noet, Die doet sal mi te lange merren, Dat doet mi sere ververren.’ 15550[regelnummer] Lanceloet hadde al gesien ende gehort Ende verstaen alle die wort. Hi stont op scire, want hem dochte Dat hi wel te lange merren mochte. Hi sprac te hare wart: 15555[regelnummer] ‘Ic bem bi u, sijt onvervart.
[pagina 105]
So wee dien riddre dat hi u So drove heeft gemaect nu, Hi salre om sterven, sonder waen.’ Ende hi ginc te hem wart saen. 15560[regelnummer] Als hine sach comen hi was in vresen Vander doet ende riep hulpe na desen. Lanceloet seide tot hem doe: ‘Daer ne help geen helpe roepen toe. Gi moet sterven; ende hets wel recht, 15565[regelnummer] Die jegen die joncfrouwe dus vecht Om te vercrighene hare.’ Lanceloet hief dat swert daernare, Ende die ander woude vlien, Maer dat ne mochte niet gescien. 15570[regelnummer] Hi sloech hem di slinke scoudre af Met enen slage dien hi hem gaf. Doe viel hi ter doet gewont. Dandre wouden hem helpen tier stont, Die sloech hi doet al sonder sparen, 15575[regelnummer] Also alsi ontwapent waren. Die andre vlouwen metter vart, Ende Lanceloet nam dat beste part, Ende quam toter joncfrouwen thant, Die hi sere gescoffiert vant. 15580[regelnummer] Ende si seide: ‘Here, siedi Lanceloet, die bescudt hebt mi?’ Hi seide: ‘Jay ic,’ ende dede also houde Sinen helm af, dat sine kinnen soude. Als sine kinde si was van desen 15585[regelnummer] Also blide alse ieman mochte wesen. Si vrageden hoe hi quam daer, Ende hi tellede haer daer naer Hoe hi sijn part verloes int gewat, Ende hi niet ne mochte omdat 15590[regelnummer] In dien casteel comen, ‘ende ginc mi Onder dien boem sitten daerbi.’ - ‘Here,’ seit si, ‘ic wane wel weten Dat gine aet gistren noch heden.’ Hi seide: ‘Gi segt waer daer an.’ 15595[regelnummer] Si seide: ‘Laet ons op sitten dan Ende tote ere mire nichten varen, Die hier bi woent; wi sullen tuwaren Daer wel te gemake moeten sijn.’ Hi seide: ‘Hets wel die wille mijn.’ 15600[regelnummer] Si saeten op ende reden Totien dat si quamen ter steden Daer hem die joncfrouwe af behiet. Tirst dat si den portwerdere siet Heet si hem dat hi thant wecke 15605[regelnummer] Haerre nichten ende hare ontecke Dat si heeft bracht daer binnen Enen ridder, als sine sal kinnen Dat sijs herde blide sal wesen. Die portier dede na desen 15610[regelnummer] Also alse die joncfrouwe geboet. Si beette int hof ende Lanceloet. Onlange daer na quamen bede Die here entie vrouwe gerede Met groten lichte jegen hem daer, 15615[regelnummer] Ende deden hen grote feeste daer naer. Die joncfrouwe seide na desen Tote hare nichten: ‘Laet mi wesen, Ende maect dien riddre feeste nu, Dien ic hier bringe, des biddic u; 15620[regelnummer] Want betren man dan hi es Ne mochtise niet doen, sijt seker des.’ - ‘Wie es hi dan?’ seit si. Dander sprac: ‘Hets mijn here Lanceloet van Lac.’ Si deden hem feeste daer, 15625[regelnummer] Ende deden ontwapennen daer naer. Die joncfrouwe beval also houde Datmen tetene gereiden soude. Men dede metter vart also, Ende men deden eten doe. 15630[regelnummer] Daer na dedene te bedde die cnapen, Ende hi gine toten dage slaepen. Sander daeges alsmen op was gestaen Die van binnen vraegeden saen Wat avonture datse daer brachte 15635[regelnummer] Te comene ter tijt vander nachte. Ende si tellede hare met allen Also alse daer was gevallen, Ende hoese een ridder hadde onteert Hadde Lanceloet dat niet verweert. 15640[regelnummer] Si seiden alle tier ure Dat sijs hadde goede avonture. Alse op was gestaen Lanceloet ende wech woude gaen Die here vandaer binnen bat 15645[regelnummer] Hem so vele, dat hi eer at. Alse Lanceloet hadde geeten Ende op sijn pert was geseten Die wert bat dat hi hem seggen woude Waer waert hi henen riden soude. 15650[regelnummer] - ‘Ic micte te vaerne,’ seide hi, ‘Ten castele opten berch hier bi.’ - ‘God moet u verden,’ sprac die wart, ‘Van te varne daer wart: Ic ne souts u niet raeden, here. 15655[regelnummer] Hets leden .v. jaer ende mere, Datter geen ridder in mochte gaen Hine bleve doet ocht gevaen.’ - ‘Hoe quam dat, here,’ sprac Lanceloet. Hi seide: ‘Ic saelt u seggen bloet: 15660[regelnummer] Hets .v. jaer wel, oft also lanc, Dat een ridder heeft gewacht den ingane Datter noit sint man in ne quam Sonder dies orlof ane hem nam. Hi es soe wert ende van so groter macht, 15665[regelnummer] Ende hi heeft so grote cracht, Dat noit man nequam daer ter stede Vanden lande noch van andren mede, Hine verwannen, seggic u. Hier bi neradic u niet nu 15670[regelnummer] Daer wart te varne nu ter tijt, Gine mocht niet comen sonder strijt.’ Lanceloet antworde sciere: ‘Ic ne liet in gere maniere Ic ne soude varen der wart: 15675[regelnummer] Ic verloes daer mijn part Ic ne weet in wat manieren dat was.’ - ‘Na dat gi hebt sulken wille das,’ Sprac die riddre, ‘dat gi daer nu Varen wilt, ic sal varen met u, 15680[regelnummer] Ende ic sal die ere sien Die u daer sal gescien, Ende ic sal u hier binnen dinc tellen Die den strijt ten rechte soude vellen.’ Die ridder wapende hem sonder sparen; 15685[regelnummer] Ende alsi beide souden varen Sprac die joncfrouwe te Lancelote saen: ‘Lieve here, ic hebbe verstaen Dat een tornoy sal sijn te Kameloet: Suldire iet sijn?’ Doe sprac Lanceloet: 15690[regelnummer] ‘Waer bi vragedi dat, joncfrouwe?’ Si seide: ‘Here, bi mire trouwe, Wart soe, dat ic u daer waende sien Ic onthelde mi niet van dien, Ic ne souder danne wesen.’ 15695[regelnummer] Lanceloet antworde te desen, Dat hi sijn soude dare, Opdat hi met hem selven ware. Si bevalne Goede daer naer Ende seide si soudene sien daer. 15700[regelnummer] Si reden en wech metter vart. Alsi waren op hare vart Die ridder sprac hem an tier tijt: ‘Nadat gi van Arturs hove sijt, Ende geselle vander tafelronde, 15705[regelnummer] Ic wane gi kint nu te stonde
[pagina 106]
Die gene die sijn gesellen hier af.’ Lanceloet daer toe antworde gaf: ‘Here, ic ben selden int conincs hof, Daerbi bem ic tonvroeder daer of 15710[regelnummer] Hem allen te kinnen; mare Die ghene die harentare Meest wandelen nu ter uren Ende ondersoeken die avonturen Kinnic som, nochtan sijn daer inne 15715[regelnummer] Sulke die ic nine kinne: Dats mi leet; want elc van hen es Goet man ende wart, sijt seker des.’ Die ridder seide: ‘Segt mi dan, Kinnedi enen ridder die es jonc man, 15720[regelnummer] Die geselle vander tafelronde es Ende heet Hestor van Mares?’ Lanceloet seide: ‘Gewaerlike, Ic ne kinne ridder in erderike Dien ic duchten soude also sere 15725[regelnummer] Als ic hem soude, here, Daert ten nausten ginge Tusscen .ij. ridders onderlinge.’ Dander seide: ‘Weetti wie hi es?’ - ‘Nenic, here, sijt seker des, 15730[regelnummer] Sonder dat hi es in alre wise Een ridder van hogen prise: Men prijst sijn ridderscap also sere Alse mijns heren Waleweins, ochte mere.’ Die ridder seide tier uren: 15735[regelnummer] ‘Here, hi es sculdich bi naturen Goet ridder te sine, sekerlike, Want een die beste van erderike Was sijn vader, diene wan: Dat was van Beynoeic die coninc Ban.’ 15740[regelnummer] Dies wonderde Lancelote sere, Ende seide: ‘Wat seggedi, here? Men mach u hebben, ic wane, Logene geven te verstane.’ - ‘Entrouwen, hi wan u beide gader 15745[regelnummer] Ende was uwer beider vader, Dat weet ic wel,’ sprac die ridder doe; ‘Ende ic mach u seggen hoe: Doe doet was Uterpandragoen Men woude cronen Arture in dat doen, 15750[regelnummer] Die een kint was; ende die barone Die goet hilden van Uterpendragone Waeren ontboden daer, sonder waen, [Ende quamen also saen] Hem manscap doen. Ende doe gevel 15755[regelnummer] Dattie coninc Ban ende met hem also wel Die coninc Bohort van Gaunes, Die sijn broeder was, sijt seker des, Inden casteel laegen enen nacht, Daer gi gistren te vaerne had gehacht. 15760[regelnummer] Die hertoge van Mares, die doe was Here vanden castele, sijt seker das, Hadde ene dochter, men ne vant Ghene so scone in al dat lant; Ende die coninc Ban als hise sach 15765[regelnummer] Dede soe, dat hi bi hare lach, Ende wan Hestore an hare. Ende alse hi gewassen was daer nare, Ende voer tArturs hove wart, Die ridder daer gi jegen vechten vart 15770[regelnummer] Verboet hem dat hi niet ne soude maken Kinnesse jegen u in genen saken. Nochtan hebbic wonder des, Na dien dat hi also goet es, Alse gi mi hebt gesegt nu, 15775[regelnummer] Dat hi noit en aquiteerde u; Want gine hebt gene scande in dien Dat hi u broeder es, als ic mach sien.’ - ‘En es mi ghene scande,’ sprac Lanceloet, ‘Maer ic hebs bliscap groet, 15780[regelnummer] Dat also goet man mijn broeder es, Ende God moete sijn geloeft des; Ende ic ne werde nimmermere Te payse, ic ne sal weten eere Van deser sake die waerhede. 15785[regelnummer] Ende hi sal mi moeten geven mede Sonder letten redene waer bi Dat hijt hevet geholen jegen mi.’ Alsi ten castele quamen doe bat Gene riddre Lancelote dat 15790[regelnummer] Hi daer een lettel ontbeiden woude, Want hi weder tote hem comen soude. Lanceloet bleef doer sine bede daer; Ende hi voer inden casteel daer naer, Ende vant den riddre eer iet lanc, 15795[regelnummer] Die te hoedene plach den inganc, Die Hestors oem was, ende si bede Groeten elc andren te dier stede, Want elc was anders rechtswere. Doe sprac toten ridder die here: 15800[regelnummer] ‘Gi moet u wachten van felheden nu, Want hier coemt vechten jegen u Die beste ridder die leeft, Die over die brugge heeft Wille te varne met crachte. 15805[regelnummer] Ende hi es van so groter machte, Dat ghine sult, sonder waen, Sine cracht niet moegen wederstaen. Maect uwen pays, dat radic u, Ten eerlijcsten dat gi moeget nu.’ 15810[regelnummer] - ‘Wie es hi dan,’ sprac die ridder, ‘segt mi.’ - ‘Hets mijn here Lanceloet,’ antworde hi. - ‘Jegen Lancelote,’ sprac hi tien tiden, ‘Ne willic emmer niet striden, Of God wilt, onse here, 15815[regelnummer] Ic souder af hebben sulc eere Alsmen van andren seget Daer hi jegen te vechtene pleget. Al waendickene verwinnen nu Ine daeds niet, seggic u, 15820[regelnummer] Ende ic souds oec met rechte begeven Om Hestors wille, mijns neven, Dies broeder hi es. Nu segt mi Hoedane wapene draeget hi?’ Hi seit hem thant. Hi kindene wel, 15825[regelnummer] Dien ridder, bedi dat hi int water vel Des avonts te voren. - ‘Waendi des,’ Sprac die ridder, ‘dat Lanceloet es Met witten wapinen? Sijt seker das, Dattie ridder gister navont hier was, 15830[regelnummer] Ende dat icken int water stac: Dat en was niet Lanceloet van Lac. Haddijt geweest al sonder waen Hine hadde niet gevallen so saen. Hets enich ribaut of triwant, 15835[regelnummer] Die aldus rijdt dore tlant In die gelike van enen goeden man, Ende doet hem Lancelote heeten dan, Datmen hem sal doen te meerre eere.’ Alse dese wort verstont die here 15840[regelnummer] Hi scoffierdem daer af doe, Ende en wister wat seggen toe. Die ridder vragede ter vart Den here hoe die ridder was gehaert. Hi seide: ‘Hine heeft geen haer, bedi 15845[regelnummer] Hi es bescoren.’ Doe seide hi: ‘Nu bem ic herde seker des, Dattie ridder Lanceloet niet en es, Want hi heeft dat scoenste hoeft Datmen hebben mochte, des geloeft. 15850[regelnummer] Nu laeten vort comen gereet, Die hem selven Lancelote heet, Ic ne wille te ghenen daegen Nemmermeer vort wapene draegen Ne stekickene niet uten gereide.’ 15855[regelnummer] Die ridder quam tote Lancelote ende seide:
[pagina 107]
‘Gi moet joesteren nu te tiden, Anders ne mogedi niet liden.’ Si gereidden hen beide metter vart, Ende elc liet lopen ten andren wart, 15860[regelnummer] So dat si elc op andren staken Dat haerre beider speren braken, Ende si hem beide te samen Onder horten met lichamen, Maer dat si onthilden hen so wel, 15865[regelnummer] Dat noch deen noch dander vel. Alse Lanceloet woude trecken sijn swert Sprac die ander te hem wart: ‘Beit, here, laet ons joesteren Ende lopen noch een ocht .ij. speren, 15870[regelnummer] Tot dat gi af hebt gesteken mi Of ic u.’ Lanceloet sprac: ‘Dat si.’ Hi gaf Lancelote een spere. Si hadden beide joesterens ghere Ende liepen elc op andren soe, 15875[regelnummer] Dat hare scilde spleten doe. Ende die riddre vander bruggen stac Op Lancelote dat sijn spere brac. Ende Lanceloet stakene weder Ende geraectene bat neder, 15880[regelnummer] Ende droegen ter erde. Hi viel int water vanden perde Ter selver stat, daer te voren Lanceloet viel, alse gi moeget horen, Daer hi sonder waen verdronken ware 15885[regelnummer] En haddemen hem niet gheholpen dare. Alse [hi] uten watre getrect was Vermaende hem Lanceloet das, Ocht hi wonde joesteren mere. Dander seide: ‘Ay genade, here, 15890[regelnummer] Ic ne wiste niet dat gijt wart. Ic geve mi op: siet hier mijn swart.’ Lanceloet namen op also, Ende hi voer inden casteel doe Om te vernemene dare 15895[regelnummer] Van Hestore ende van hem dat ware. Die ridder diene brochte daer Sprac ter vrouwen daer binnen daer naer: ‘Lieve suster, ic bringe u Den besten ridder vander werelt nu: 15900[regelnummer] Lancelote van Lac, sijt seker des, Die Hestors uwes soens broeder es.’ Si was utermaten blide das. Ende alsi ontwapent was Hare dochte dat si sach bi gelijc 15905[regelnummer] Den coninc Ban van Beynoic. Si custene an sinen mont Ende weende van bliscepen tier stont. Si leidene int paleys ende seide: ‘Mine wondert niet, bi rechter waerheide, 15910[regelnummer] Dat gi goet ridder sijt ende wert man, Bedi u vader die coninc Ban Was die beste ridder die ic noit sach Van sire ouden op enichgen dach.’ Lanceloet bat hare daer naer 15915[regelnummer] Dat si hem woude seggen waer, Ocht Hestor sijn broeder was, Want hi hadde tale gehort das. Si seide: ‘Ja hi, sonder waen,’ Ende dede hem al tselve verstaen 15920[regelnummer] Dat hem sijn wert hadde geseit, So dat hi wel wiste die waerheit. Si toende hem een vingerlin tier stont, Daer een diere saphier in stont Ende .ij. serpentekine 15925[regelnummer] Gehouwen inden vingerline. Si seide: ‘In gewaere dinc, Mi gaf u vader die coninc Dat vingerlin, dat gi hier siet, Alse hi uut desen lande sciet, 15930[regelnummer] Ende seide dat hem die coninginne gaf U moeder, ende dat si daer af Rechte hadde des gelike; Ende hi seide waer, sekerlike; Want het en es niet lanc leden 15935[regelnummer] Dat ic doer Gaule quam gereden, So dat ic te Royal Mostier quam, Daer u vader leget, ende ic vernam U moeder, ende die es, seggic u, Die beste vrouwe die leeft nu, 15940[regelnummer] Ende een helich wijf sekerlike. Si vragede mi soetelike Wie ic was ende van wat lande, Ende ic seit hare altehande. Doe vragedi si om u vort. 15945[regelnummer] Ic seide ic hadde van u gehort, Ende dat ic u noit ne hadde gesien; Ende ic seide hare totien Dat ghi die beste ridder wart Die achter lande voer ocht vart. 15950[regelnummer] Mettien sach si ane mine hant Dit vingerlin, ende vragede thant Van wanen het mi was toe comen? Alsic die wort hadde vernomen Ic wout helen, maer ic ne mochte: 15955[regelnummer] Si kinnet wel, ende si brochte Dat wedergade daer af thant, So dat ic daer ondervant Ende weet seker dat mi seide U vader hier af die waerheide.’ 15960[regelnummer] Alse Lanceloet die sake verstont Hi was blider daer af tier stont, Dan oftmen hem hadde gegeven doe Die beste stat ende die rijcste toe, Die de coninc Artur hadde tien tide. 15965[regelnummer] Si waren dien avont alle blide Van Lancelote, minste ende meeste, Ende maecten van sire coemste feeste. Die vrouwe, die int .ij. jaeren daer vore Niet ne sach haren sone Hestore, 15970[regelnummer] Si hadde groten gare Om te wetene van hem niemare; Ende Lanceloet seide hare nadien Dat hine al gesont hadde gesien, Het was leden, dat hi waende, 15975[regelnummer] Luttel meer dan .ij. maende. Lancelote was daer binnen gedaen Groete feeste, sonder waen. Sanderdaeges sciet uten hove Lanceloet metter vrouwen orlove. 15980[regelnummer] Die vrouwe si geleiddene doe, Ende si bat hem emmertoe, Ende si seide: ‘Wel lieve here, Ic bidde u dat gi vort mere Penst om Hestore uwen broeder, 15985[regelnummer] Die mijn kint es ende ic sijn moeder, Dat gi te hem waert neemt ware.’ Hi antworde der vrouwen daer nare: ‘Onne mi God dat icken vinde Ic ne sal niet sciere van uwen kinde 15990[regelnummer] Sceden, opdat ic hebbe macht.’ Ende als sine een stuc hadde gebracht Deedse wederkeren die here: Si bat hem over Hestore sere. Aldus sciet Lanceloet tien tide 15995[regelnummer] Van hare drove ende blide: Drove om Lyoneels wille, Daer hi niet af lude no stille In en gere maniere mochte verstaen; Ende hi was blide, al sonder waen, 16000[regelnummer] Om Hestore, dien hi vinden sal In corten tiden, heeft hijs geval. Hi reet so toter noenen toe, Ende quam in een out foreest doe, Daer hi ene oude capelle sach, 16005[regelnummer] Daer ene oude hermite in lach.
[pagina 108]
Omtrint die kapelle was een kerchof, Ende daer stont ten ingange daer of Een cruce ende .i. marberijn steen toe, Daer lettren an waren, die spraken soe: 16010[regelnummer] ‘O riddre, die dit lant vaers dore Om te sokene avonture, Ne wiltu niet sterven sone com niet In dit foreest, wat soes gesciet; Dune salter niet uut moegen ontgaen 16015[regelnummer] Sonder doet ocht scande, sonder waen.’ Die cnape die met Lancelote was Seide alse hi die lettren las: ‘Here, nu ne vardi vordre niet, Na dat gi dit gescrifte siet.’ 16020[regelnummer] Die cnape en behorde hem niet toe, Dan hi ane hem bi avonturen quam doe, Lanceloet vragede hem also houde Waer hi varen soude? Die cnape antworden sonder sparen: 16025[regelnummer] ‘Here, ic sal tenen castele varen In gene side den bossche.’ - ‘Soe souttu Den wech recht vort varen nu?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac hi metter vart, ‘Daer en es gheen ander wech der wart.’ 16030[regelnummer] - ‘Nu vare dan vorewart,’ seide hi, ‘Sekerlike, ic volge di.’ - ‘Ay here,’ seit hi, ‘ne coemt niet mede, Het ware alte groete sothede; Ja en verstaedi niet die lettren, here?’ 16035[regelnummer] - ‘Daer af ne houdic min no mere Ic ne laets niet, ic ne salre gaen.’ Hi sach dattie hermite ondaen Die kapelle hadde binnen desen Ende woude sine vespere lesen. 16040[regelnummer] Lanceloet groettene doe, ende hi Groetene weder ende seide: ‘Wat soecti?’ - ‘Ic soeke,’ seit hi, ‘al dore dat lant Enen ridder, es Lyoneel genant.’ - ‘Hoe heetti?’ - ‘Ic heete Lanceloet.’ 16045[regelnummer] Doe seide die hermite al bloet: ‘Ic hebbe van u ter meniger tijt Horen spreken, bedi gi sijt Die beste die leeft nu ten stonde, Nadat vele lieden orconden. 16050[regelnummer] Het ware overgrote scade Vordi iewerinc bi dommen rade Daer gi niet ne mocht keren dan; Daer souden lieden verliesen an. Ic ne rade u niet vorder te verne 16055[regelnummer] Int foreest, in spele nocht in seerne; Daer sijn binnen desen naesten .ij. jaeren Wel .c. ridders gevaren, Die mi hadden gesekert al, Haddem God gegeven geval 16060[regelnummer] Dat si hadden behouden tleven, Dat si souden sijn comen hier beneven Om mi te seggene, tuwaren, Hoe si daer hadden gevaren; Noit en quamer een weder tote mi. 16065[regelnummer] Ic weet wel dat si doet sijn, daer bi Seggic u, here, die nu ter tijt Pilaer van ridderscape sijt, Dat gi niet vort ne vart nu, Want gine keert niet, dat seggic u.’ 16070[regelnummer] - ‘Nu segt mi,’ seide Lanceloet saen, ‘Die lettren die daer gescreven staen, Hebben sire iet lange gewesen?’ Die hermite antworde te desen, Si hadden daer wel geweest .vi. jaer; 16075[regelnummer] Maer sine wisten hoe si quamen daer. Daer en halp geen ontraden, twaren, Lanceloet woude emmer vort varen. Alse den hermite dochte Dat hijt hem niet ontraden ne mochte 16080[regelnummer] Hi sprac tote Lancelote: ‘Ay lieve here, Ic bid u dat gi blijft tavont mere: Hets wel na avont nu ter wilen, Want eer gi reet .ij. milen Salt nacht sijn, ende optie erde 16085[regelnummer] Suldi liggen met uwen perde Ende hebben in alre wisen Breke van dranke ende van spisen, Dies gi genoech moeget hier hebben nu, Ende die cnape die es met u.’ 16090[regelnummer] So dat int inde dede Lanceloet des hermiten bede, Diene te gemake dede sere Met dat hem verleende onse here. Lanceloet vrageden ocht hi iet 16095[regelnummer] Wiste hoe dat foreest hiet. Die hermite seide: ‘Hets geheten Dat verloren foreest, wildijt weeten, Omdat niemen int lant vroet es Wat wesene indat foreest es. 16100[regelnummer] Hets soe verloren, sonder waen, Datmen gene dinc vort ne mach bestaen Van hem diere in gaen, cleine ocht groet.’ - ‘Dat es groet wonder,’ sprac Lanceloet, ‘Hets wech sonder keren, dunke mi; 16105[regelnummer] Ic salre in varen sien wat si Ende waer si sijn gebleven alle.’ - ‘God ghevet u te goeden gevalle,’ Sprac die hermite; ‘ine was noit ere Om enen man besorget so sere.’ 16110[regelnummer] Des ander dages quam Lanceloet vort Alse hi messe hadde gehort Vanden helichgen geest, ende nam orlof An dien hermite ende scieter of. Ende die hermite bat sere 16115[regelnummer] Vor hem Gode onsen here, Dat hine daede keren gesont. Hi voer int foreest tier stont, Ende die sciltknecht vor met hem daer. Lanceloet vragede hem daer naer 16120[regelnummer] Met wien hi was. Hi antworde des: ‘Metten coninc Pelles.’ Also alse hi reet int foreest vorwart Hi ontmoette in sine vart Ene joncfrouwe, die gevort brochte 16125[regelnummer] Een brecskin als hem dochte. Hi hadde sinen helm af gedaen Om dat hi met heyten was bevaen, So dat sijn anscijn was al bloet. Mettien groette Lanceloet 16130[regelnummer] Die joncfrouwe; maer si Ne sprac een wort niet, want hi Dochte hare so scone wesen, Dat si hare scoffierde bi desen; Ende si bleef houdende nadien, 16135[regelnummer] Alse diene woude bat besien. Hi hadde groet wonder waerbi Sine so besach. Doe seide hi: Wat segt di, wat dunct u, joncfrouwe?’ Si seide: ‘Mi dunct, bi mire trouwe, 16140[regelnummer] Alte groete scade nu ter tijt, Dat also scone lichame alse gi sijt Dus vart recht vort te sire doet; Ende hets verlies alte groet; Want gine mocht niet comen wesen 16145[regelnummer] In vreseliker foreest dan in desen.’ Hi seide: ‘Ne vervart u niet, Bedi, joncfrouwe, men niet ne siet Alle die ongevalle gescien Daer hem die lieden af ontsien.’ 16150[regelnummer] Si seide: ‘God bescermes u; Mi ware leet mesfielt u nu.’ Ende hi sciet mettien van hare. Die cnape seide tot hem daer nare: ‘Ay lieve here, hort na rade, 16155[regelnummer] Ende hebt uwes selfs genade
[pagina 109]
Ende keert: en hebbedi niet die joncfrouwe Gehort, die om u heeft groten rouwe, Die u noit ne sach, ende seget al bloet, Here, dat gi vart in uwe doet; 16160[regelnummer] Die gene sullen in haeren sinnen Te rechte drove sijn die u kinnen, Nadien dat u so sere claegen Die gene die u noit ne saegen. Om Goede, keert, ende ic sal nu 16165[regelnummer] Keren om die minne van u Tote dat gi uten foreeste sijt.’ Hine wouts niet doen te dier tijt. Daer na sijn si in enen beemt comen: Daer hebben si .xxx. pawelgoene vernomen 16170[regelnummer] Gericht, die scoenste die gesien Lanceloet hadde noit vordien, Daer .iiij. pijnbome binnen stonden Deen jegen den andren tien stonden; Ende si stonden gericht al ront. 16175[regelnummer] In die middelt van al stont Een setel, die yvorijn was, Gedect met samite, als ict las, Ende opt samijt stont .i. trone daer, Die groet van goude was ende swaer, 16180[regelnummer] Ende al omtrint den pijnboemen waren Ridders ende vrouwen, tuwaren. Sulke ridders hadden wapene an, Ende sulke waren ontwapent dan, Ende dansten alle tien stonden, 16185[regelnummer] Sulc met helme gebonden. Alse Lanceloet sach sprac hi mettien Dat hi dat geselscap woude sien, Ende dat hem wel dochte das, Dat ghint een scone geselscap was, 16190[regelnummer] ‘Ende sine toenen niet men ne mach Dit foreest liden heden den dach Coenlike ende met payse over al. Ondanc moet ic hebben, ic ne sal Sien waer bi si die feeste doen.’ 16195[regelnummer] Ende als hi leet tirste pawelgoen Hem verkeerden thant bede Sijn bloet ende sine herte mede; Want dat vordien tiden sijn moet Niewerinc toe dan te ridderscape stoet 16200[regelnummer] Ende te starken stouten orlogen, Hi wart nu also bedroegen, Dat hem al sine herte droech doe Te dansene ende els niewerinc toe, Ende vergat sire vrouwen tier steden 16205[regelnummer] Ende al sire gesellen mede, Ende sijns selfs, so dat hi beette af, Ende hi sijn pert te houdene gaf Den cnape, ende warp uut sire hant Den spere ende den scilt thant, 16210[regelnummer] Ende ginc al met sinen helme gebonden Ane dien dans, ende nam tien stonden Die irste joncfrouwe die hi vant, Ende danste an hare thant, Ende begonste dansen ende singen toe, 16215[regelnummer] Gelijc dat dandre daeden doe, Ende sanc ende speelde meer tier stede Dan hi noit te voren dede. Ende si songen enen sanc Die gemaect was onlanc 16220[regelnummer] Vander coninginnen Genevre; maer Die knape die toehorde daer Ne verstont niet alse si daer sprongen Alden sanc dien si daer songen Vander coninginnen; maer hem dochte, 16225[regelnummer] Nadien dat hi verstaen mochte: ‘Wie hebben die scoenste coninginne Die dese werelt hevet inne.’ Alse die cnape hadde ontbeit daer Lange tijt, hem vernoyede; daer naer 16230[regelnummer] Ginc hi tote Lancelote ende seide: ‘Here, ic lette na u ende beide; Hets tijt, laet ons wech varen nu.’ Lanceloet antworde: ‘Noch doer u Ne porric niet, noch dor andren man.’ 16235[regelnummer] Die knape ontbeidde noch .i. stuc dan. Alse die knape sach die sonne sinken Ende hem Lanceloet niet woude bedinken Dat tijt te varne ware Hi ginc weder tot hem daer nare, 16240[regelnummer] Ende vermaende hem van varne tier stont. Ende hi, die nieuwerinc toe en verstont Dan te dansene doe Ende te speelne emmer toe, Antworden in desen manieren: 16245[regelnummer] ‘Het doet goet minne antieren;’ Ende dit was die sanc die si songen daer. Doe wiste die cnape al claer Dat Lanceloet bedroegen was Biden danse, ende was drove das, 16250[regelnummer] Ende vloecte die wile metter vart Dat si quamen der wart, Alse die beste ridder daer bleef gevaen Vanden besten, sonder waen, Bi toverien ende bi sotheden; 16255[regelnummer] Ende hi weende sere tier steden. Ende als hine niet bringen ne mochte Hi reet wech in droven gedochte. Nu swiget davonture van desen, Ende wi sullen nu lesen 16260[regelnummer] Wat minen here Yweine gevel Alse hi Lancelote sochte also wel. Alse mijn here Ywein hadde gewesen In dermitage, alse wi lesen, .xv. dage hi was tier stont 16265[regelnummer] Al genesen ende al gesont Vander wonden die hi hadde ontfaen, Ende hi voer al blide van daen, Ende hi reet harentare Vragende om niemare 16270[regelnummer] Om Lancelote; maer binnen alder weken Ne vant hi nieman diere af conste spreken; So dat hi op enen maendach vernam Enen naen, die ridende quam Jegen hem op een dravende rosside. 16275[regelnummer] Hi vragede hem tien tide Ocht hi enichge niemare hadde verstaen Van Lancelote. Doe seide die naen: ‘Ic soude wel weten te seggene u Van Lancelote, woudi nu 16280[regelnummer] So vele dor mi doen dat gi Minen brec wout doen weder geven mi, Die mi ene joncfrouwe nam Met crachte, doe ic ane hare quam.’ Mijn here Ywein dede hem gelof 16285[regelnummer] Sinen wille te doene daer of. Hi reet met hem daer nare. Mettien wordi des geware, Dat een gewapent ridder reet daer Vor hem, ende ene joncfrouwe daer naer. 16290[regelnummer] Die naen seide tot hem tien tiden: ‘Here, siet daer ene joncfrouwe riden Metten brecken die si mi nam, Ende metten riddre die met hare quam.’ Mijn here Ywein seide thanden: 16295[regelnummer] ‘Vaer, ende nemen haer uten handen, Ende al seget die ridder iet, Ne vervart u daer af niet, Want ic sal u wel te staeden staen.’ Daer af wert herde blide die naen, 16300[regelnummer] Ende voer toter joncfrouwen thant, Ende nam haer den brec uter hant So fellike, dat si wel naer Vanden perde was gevallen daer. Ende die joncfrouwe reet nare 16305[regelnummer] Ende woutse hem nemen; mare
[pagina 110]
Dat mijn here Ywein tot hare seide: ‘Joncfrouwe, hi es in mijn geleide, Ne coemt an hem niet, bedi Die brec es sijn, ende ghi 16310[regelnummer] Ne hebter jegen sinen wille geen recht toe.’ Die ander ridder trac vort doe, Die die joncfrouwe geleidde daer, Ende woude hem den brec nemen daer naer. Mijn here Ywein seide metter vart: 16315[regelnummer] ‘Here ridder, trect achter wart, Ic en gedoge niet dat gi uwe hant Ane hem doet.’ Dander seide thant: ‘Wacht u jegen mi dan, bedi Gi moet vechten jegen mi.’ 16320[regelnummer] Dander seide hi woude wel also. Si onderliepen hen met speren doe Met groter vart, ende onderstaken, Dattie speren stucken braken, Ende quamen soe te samen, 16325[regelnummer] Dat si horten met lichamen So sere, dat hen ne weder ne was Sine herssenen ne verroerden das, Ende si vielen ter erden Beide gader metten perden. 16330[regelnummer] Si sprongen beide op metter vart, Ende elkerlijc trac sijn swart, Ende onderslocgen hen soe in corten stonden Dat si beide hadden vele wonden, Dat si waeren beide moede 16335[regelnummer] Ende hadden verloren van haren bloede. Mijn here Ywein was berect soe, Dat hi wel waende sterven doe, Want hi sulke .vij. wonden droech, Die minste was vreselijc genoech; 16340[regelnummer] Ende hi vant so grote macht Anden ridder daer hi jegen vacht, Hine waende niet vor desen Dat ane .vij. sulke hadde gewesen So groete prouetche als hi andien vant. 16345[regelnummer] Ende hi wert wel geware thant, Dat hi tleven moeste laeten saen Ocht sciere werden onder gedaen, Ne werde geen pays onder hen lieden. So dat si beiden .i. luttel scieden 16350[regelnummer] Om te verademen ene corte tijt, Want si hadden gehadt enen langen strijt; Ende die ridder droegede thant Sijn swaert, dat hi wel blodich vant Van mijns heren Yweins bloede doe. 16355[regelnummer] Doe sprac hem mijn here Ywein dus toe: ‘Here ridder, wi hebben so sere nu Gevochten onder mi ende u, Dat elc wel hevet geprovet des An andren wat riddre hi es. 16360[regelnummer] Ende gi weet wel dat gi int onrecht sijt Van dien daer wi om hebben strijt; Ende gi sout met rechte, dinke mi, Den strijt gerne laeten daer bi: Bedi in te gane jegen recht 16365[regelnummer] Ne mach dinc noch dere comen nu ende echt.’ Hi seide: van te latene den strijt Ne was hi niet beraden tier tijt. Mijn here Ywein seide: ‘Wi moeten dan Den strijt weder vaen an; 16370[regelnummer] Want mijn recht ne willic laeten niet Toter doet toe, wats gesciet; Maer eer wi vechten mere Biddic u, here ridder, sere, Dat gi segt hoe uwe name es, 16375[regelnummer] Ende daer na elc pine hem des, Dat hi moege gewinnen eere.’ Die ridder seide tot hem: ‘Here, Gi dunct mi so goet man wesen, Ine sal u niet helen van desen 16380[regelnummer] Dat gi vraeget; want ic hebbe u Vele beter ridder vonden nu Dan ic waende, ende sal minen name Seggen na dat u es bequame. Ic bem geheten Bohort, here, 16385[regelnummer] Ende bem Lanceloets rechtswere.’ Als mijn here Ywein dat verstoet Wart hi blide in sinen moet, Ende warp sinen scilt ter erden dan, Ende sprac aldus Behorde an: 16390[regelnummer] ‘Here, ic quite u desen strijt Nadat gi Lanceloets neve sijt, Ende houde mi over verwonnen vort.’ - ‘Wie siedi danne,’ seide Behort, ‘Die mi doet so groete eere 16395[regelnummer] Dat gi lijt verwonnen, here, Ende gi niet verwonnen ne sijt?’ Ende hi noemde hem tier tijt, [Ende alse Bohort was seker das,] Dat tgene mijn here Ywein was, 16400[regelnummer] Hi woudem sijn swert opgeven doe; Ende dander wederseit emmertoe Ende seide: ‘Het ne ware geen recht, bedi Gi hebt ondergedaen mi.’ Si deden hare helme af daer naer 16405[regelnummer] Ende gingen te gadere sitten daer, Ende deden elc andren feeste ende eere, Alse die hem onderminden sere. Ende si besagen tien stonden Elkerlijc anders wonden. 16410[regelnummer] Hi vragede Bohorde om niemare Van Lancelote, die hem seide daer nare Hoe dat Lanceloet siec lach Daer hine achterstwerven sach; Ende hi telde hem hoe hi vor de sen 16415[regelnummer] Gevenineert hadde gewesen. Iwein seide: ‘Men waent des Int hof dat hi doet es, Nadien dat ons te verstane gaf Mijn vrouwe die coninginne daer af; 16420[regelnummer] Ende wi .x. vander tafelronde Sijn geporret ene stonde Op hem te sokene harentare Tes wire af weten vraye niemare, Ende alle onsen eet gedaen daer of, 16425[regelnummer] Dat wi niet ne sullen comen int hof Tot dat wi weten teneger stede Van hem die rechte waerhede.’ - ‘Entrouwen,’ seide Bohort tier stont, ‘Hine es niet doet, maer gesont.’ 16430[regelnummer] Die naen seide: ‘Sijt seker des, Dat Lanceloet gesont es; Ende het es opten dach heden Maer .vi. dage leden Dat icken ten tornoye op enen dach 16435[regelnummer] Vorden casteel vander Caretten sach, Daer tornierde ten selven tide Die coninc Bandamagus an dene side, Ende die coninc van Norgales An dander side, sijt seker des. 16440[regelnummer] Lanceloet tornierde daer Ende deedt soe wel, dat was waer, Dat hi verwan in alre wijs Den tornoy ende hadde den prijs. Om dat gi bat sult geloven dit 16445[regelnummer] Seggic dat hi droech wapene wit Ende halp Bandemaguse den coninc. Die van Norgales waren bi dier dinc Al verwonnen ende ondergedaen.’ Doe seide mijn here Ywein saen: 16450[regelnummer] ‘Du seges ons so goet litekin des, Dat men di sculdich te gelovene es. Mi dunct dat ic nu wel keren mach; Ic hebbe gedaen heden den dach Van deser questen al mijn gelof 16455[regelnummer] Dat ic hadde gedaen daer of,
[pagina 111]
Nadien dat ic dus gedane nimare Hebbe gehort.’ Die naen sprac daer nare Ende sprac mijn here Yweine toe Dat hi sonder sinen geselle doe 16460[regelnummer] Te hove niet ne mochte varen. Hi seide hi mochte wel tuwaren. Bohort sprac toten naen daer nare: ‘Sech, weetstu enichge niemare Vanden hove? doets ons verstaen.’ 16465[regelnummer] - ‘Jay ic, here’ antworde die naen. Die coninc Artur doet ontbieden Alle den landen dore den lieden Dat hi sal enen tornoy, sonder waen, In die beemde van Kameloet doen slaen 16470[regelnummer] Opten .viiij. dach, sonder sage, Na sinte Marien Magdalenen dage; Ende ic drage oec boetscap van desen: Daer sal al die werelt wesen.’ Bohort seide: ‘Ay God, here, 16475[regelnummer] Nu moetti mi onnen eere Te done mine besichede, Dat ic ter tijt moege sijn ter stede Daer die rike tornoy sijn sal, Daer die werelt sal vergaderen al; 16480[regelnummer] Mochtic in tiden comen te desen Ic souds herde blide wesen.’ So lange spraken si weder ende vort, Dat tote Yweine sprac Bohort: ‘Here, ic sal u Goede bevelen; 16485[regelnummer] Ic soude gerne des getelen Dat ic ten tornoye mochte wesen Mochtic soe gedoen binnen desen Dat mine besichede ware gedaen; Want ic weet wel, sonder waen, 16490[regelnummer] Dat mijn here daer sijn sal, Levet hi ende hevet hijs geval Dat hi sonder vangnesse es. Om hem te siene, des sijt gewes, Willic ten tornoye wesen.’ 16495[regelnummer] Mijn here Ywein seide te desen: ‘Onse here moet u geleden, Na dat gi van hier wilt sceden, So werwart dat gi henen vart.’ Bohort sciet van hem metter vart, 16500[regelnummer] Ende die joncfrouwe volgeden naer, Die met hem was comen daer. Mijn here Ywein bleef daer gewont Ende hadde noet ersaters tier stont. Hie ende die naen rusten hen int gras 16505[regelnummer] Totien dat none leden was. Alse die sonne dalen began Ende die heiten leden hi sat op dan, Ende reet bi staeden dat hi quam Daer hi ene abdye vernam 16510[regelnummer] Van witten nonnen. Hi ende die naen Beetten van haren perden saen. Die vrouwen worden geware das, Dattie ridder tongemake was. Si quamen jegen ende hare cnapen, 16515[regelnummer] Ende deden hem af sine wapen Soetelike, ende leiden sochte Op een bedde daer hi rusten mochte, Ende deden besien sine wonden Ene vrouwe die daer was tien stonden, 16520[regelnummer] Die hare conste onderwinden vandien. Ende als sine hadde besien Si seide: ‘Ic wane u van desen Binnen .xl. dagen genesen.’ Hi bleef daer tot dat hi genas. 16525[regelnummer] Ende als hi genesen was Hi nam an die vrouwe orlof Ende dancte hen sere daer of Dat sine wel hadden ontfaen. Hi sciet uter abdyen saen 16530[regelnummer] Ende reet die weke dore; hi quam Daer hi ene quene vernam Op een arm pert, ende helt bi hare Enen naen te voet biden hare, Ende slogene met dornen int ansichte. 16535[regelnummer] Die naen riep: hulpe, gedichte. Mijn here Ywein haeste hem saen Om te helpene den naen, Ende seide: ‘Vrouwe, om onsen here, Laet den naen gaen, hets u eere.’ 16540[regelnummer] Ende alse die quene sach dat Die gene ridder was, dies bat, Si seide: sine liets dor hem niet. Anderwerven sprac hi als hi dat sict: ‘Ay vrouwe, laet gaen, ic bids u!’ 16545[regelnummer] Si seide: ‘Ic souden laeten nu Om uwer beden wille, wildi Dat ic heeschen sal doen dor mi.’ - ‘Ic sal mine macht doen daertoe.’ - ‘Geloefdijs mi,’ seide si doe, 16550[regelnummer] ‘Alse getrouwe riddre?’ Hi seide saen: ‘Jay ic.’ Mettien liet sine gaen. Si dede hem sinen helm afdoen nadien, Ende als sine hadde besien Wart si wel ane hem geware das, 16555[regelnummer] Dat hi een scone welgemaect ridder was. Si seide: ‘Ic versoeke ane u Dat gi doet dat ic sal hey cen nu.’ Hi seide: ‘Segt uwen wille dan, Ic salt gerne vangen an.’ 16560[regelnummer] Doe seide si: ‘Cust enewerven mi, Ic sal u danne quite laeten daerbi.’ Hi sachtse ende merete an hare das, Dat si lelijc ende gerompelt was, Ende hi lette een stuc daer af, 16565[regelnummer] Dat hi hare gene antworde ne gaf, Alse die hem sconfierde om dat, Dattie quene hem te doene bat. Si sprac anderwerf ende seide: ‘Here, Ocht in u noit eere 16570[regelnummer] Enichge trouwe was, so heyschic u Dat gi u jegen mi quijt nu.’ Hi antworde hare al tongemake: ‘Vrouwe, heyscht mi ene andre sake, Ic ne soude dit niet gerne vaen an.’ 16575[regelnummer] - ‘Neen,’ seit si; ‘siedi so scone dan, Geonneert moeten sijn gemeenlike Alle die ridders van erderike Om u, ende gi nu ter tijt, Om dat gi mede ridder sijt; 16580[regelnummer] Nochtan wanic in alre maniere, Dat gi sijt een ribaut, een spire, Ende in ridders gelike [vart] over al Om datmen u niet kinnen ne sal. Haddi ridder geweest,’ sprac die vrouwe, 16585[regelnummer] ‘Gine hadt niet gelogen u trouwe Om te laetene u leven thant.’ Si vragede doe hoe hi was genant. - ‘Ic hete Ywein,’ antworde die gone, ‘Ende bem des conincs Urients sone.’ 16590[regelnummer] - ‘Gi lieget daer an,’ sprac die vrouwe, ‘Gine waret nie, bi mire trouwe, Des conincs Urients sone Ywein, Want van hem weet ic al plein Dat hi noit en was tot hare 16595[regelnummer] Hoberde noch logenare: Gine sijts niet.’ - ‘Ic bemt, sijt seker das.’ Hi seide vaste dat hijt was, Ende dat hi Waleweins neve was toe. - ‘Also helpe mi God,’ sprac die quene doe, 16600[regelnummer] ‘Ic sal ten coninc Arture varen Ende ic sal hem oppenbaren U groete ongetrouwichede.’ Ende si geliet hare tier stede Te varne ten coninc Artur wart, 16605[regelnummer] So dat Ywein al drove wart
[pagina 112]
Ende pensede dat hem beter ware, Al dede hijt node, te cussene hare Dan te doene ongetrouwede. Doe volgede hi hare wat hi mochte mede: 16610[regelnummer] Hi riepse weder, ende si keerde hare Ende geberde ochte sijs blide ware, Ende trac bet na also houde; Ende alse hise cussen woude Lette sine, dat niet mochte sijn. 16615[regelnummer] Si seide: ‘Ontbeit een luttelkin,’ Dat hi herde gerne dede; ‘Nu doet mi,’ seit si, ‘ene andre bede; Want ic sie herde wel dat gi Genen wille hebt te cussene mi. 16620[regelnummer] Siedi ghene pawelgoene?’ Ende si wijsder .ij. den riddre coene; Si seide: ‘Ic sal quite scelden u, Wildi mi leveren enen helm nu Ende een swert, ende enen scilt afslaen, 16625[regelnummer] Die int pawelgoen sijn, sonder waen.’ - ‘Ic salt gerne doen,’ antworde hi, ‘Watter mi af te comene si.’ Si seide: ‘Nu coemt met mi dan.’ - ‘Vart voren,’ seit hi, ‘ic volge u an.’ 16630[regelnummer] Doe seide die naen: ‘Lieve here. Ne geloeft hare niet, in genen kere; Si es dat ongetrouweeste wijf Die gi meer siet in u lijf. Ontfarmet u van desen lande, 16635[regelnummer] Dat gedestruert wert te hande, Doedi dat si ane u soect, here; Want gine sult nembermere Dat tienste deel gebetren van dien Dat hem van u te scaden sal gescien, 16640[regelnummer] Ende gi selve sulter omme sterven toe.’ Mijn here Ywein antworde niet doe, Mer hi volgede metter vart Die voer ten pawelgoene wart. Als sire quamen si gingen saen 16645[regelnummer] In dirste pawelgoen, sonder waen, Ende vonden op een scone bedde daer Enen helm ende een swert daer naer. - ‘Es dit dat gi wilt?’ sprac hi. - ‘Jaet; ine heesche niet el,’ seide si. 16650[regelnummer] Hi gaf hare helm ende swert, Ende si naemt beide te haer wart; Ende hi vragede hare Ocht hi daermede quite ware. - ‘Neen gi,’ seit si, ‘gine hebt ere 16655[regelnummer] Genen scilt af geslagen, here.’ Ende hi sloegen af daer naer. - ‘Nu hanget,’ seit si, ‘uwen scilt daer, Ende neemt dien scilt daer nare, Anders soudemen seggen dat gevlouwen ware 16660[regelnummer] Die gene, dies dese es, sonder waen.’ Mijn here Ywein nam den scilt saen, Dien hi hadde geslaegen neder, Ende lieter den sinen weder. Die quene nam den scilt ende tswert 16665[regelnummer] Ende sloechse an haers perts stert Ende sleepse daer mede Doer goer ende doer lingine mede. Uten pawelgoene met rouwen Sprongen doe .xij. joncfrouwen 16670[regelnummer] Alsi der quenen dat doen saegen; Si begonsten weenen ende claegen Ende wringen hare handen daer, Ende sleten drovelike haer haer, Ende dreven also groten rouwe 16675[regelnummer] Alse noit dreef vrouwe ocht joncfrouwe, Ende riepen: ‘Ay arme,’ drovelike, ‘Wie hebben gewacht qualike Dat wi sculdich tc wachtene waren.’ Ende si riepen met swaren mesbaren: 16680[regelnummer] ‘Ay ridder, die den scilt wech draeget, Wat eeren hebbedi bejaeget Dat gi ons hebt onteert nu, Ende wi onthervet sijn bi u Ende in drove scalchede gedaen, 16685[regelnummer] Daer wi nembermee af ontgaen? Gi sult qualike moegen, sijt seker dies, Versetten die scade ent verlies, Die de lieden in dit lant sullen ontfaen Van dien dat gi nu hebt gedaen, 16690[regelnummer] Ende gi sulles hebben luttel bederven, Ende gi sulter selve om moeten sterven; Ende die van desen lande sullen bliven Arme en ellendichge keytiven Vort wart ane tallen daegen.’ 16695[regelnummer] Alse hise soe horde claegen Haddi daer af ontfarmnesse Ende oec groete berounesse Dattie dinc so was vergaen, Ende pensede dat hi quaet hadde gedaen; 16700[regelnummer] Maer hine wiste niet wel waer an. Hi ginc toter joncfrouwen dan Ende seide hi soude hen, sonder waen, Betren dat hi hadde mesdaen. Ene joncfrouwe seide doe: ‘Here, 16705[regelnummer] Gine betret nembermere, Die mesdaet es te groet, ‘seide si; ‘Gi hebt onhovescheit gedaen daer bi, Dat gi hebt bracht in rouwen Van desen lande die joncfrouwen, 16710[regelnummer] Die u noit ne mesdaeden in u leven. God moete u sulken loen daer af geven Alse gire hebt verdient an.’ Mijn here Ywein wert so drove dan, Dat hi waende varen uten sinne; 16715[regelnummer] Ende hi seide: ‘Joncfrouwe, op minne, In wat dingen hebbic hier mesdaen?’ - ‘Gi sullet weten, sonder waen.’ - ‘Ic en vare niet en wech,’ seide hi, ‘Ic sal ontbeiden om weten wat si.’ 16720[regelnummer] Hi sach altoes die joncfrouwen Weenen ende driven groeten rouwen. Doe berau hem, souder waen, Dat hi dor der quenen bede hadde gedaen. Hi bleef toter vespertijt daer. 16725[regelnummer] Alse daer niemen en quam hi bant daer naer Sinen helm, ende sat op sijn part, Ende pensede hi soude riden ter vart. Hine woude metter joncfrouwen niet Herbergen daer; ende hi sciet 16730[regelnummer] Van hem [sic] ende bevalse onsen here; Maer sine antworden min no mere, Ende alse hi van henlieden sciet Die joncfrouwen alle, die hi daer liet, Riepen even lude: ‘Here 16735[regelnummer] Ridder, tuwer groter onnere Moeti varen!’ Ende si dreven groet seer Gelijc dat si hadden gedaen eer. Hi reet van hem [sic], ende hi quam Tere hermitagen, daer hi herberge nam. 16740[regelnummer] Die hermite die uut gegaen was Sagene als hi sijn getide las: Hi ontfinc sinen scilt ende sijn swart Ende dedene ontwapennen metter vart, Ende leidene in die zale, 16745[regelnummer] Die scone was ende berect wale Om die ridders daer in tonfane Die doer die lande plagen te gane: Daer wandelden ridders, dat suldi weten. Als die maeltijt quam si gingen eten. 16750[regelnummer] Na etene vragede die heremite das Minen here Yweine wie hi was. [Hi seide hi waer van Arturs hove] Ende vander tafelronden gelove, Ende dat hi was des conincs Urients sone. 16755[regelnummer] - ‘Ic weet wel wie gi sijt,’ sprac die gone;
[pagina 113]
‘Ic kinde uwen vader menichgen dach Als ic doer die lande te ridene plach. Ic mochte hebben geweest vander tafelronde Geselle; mar ic ontseit tier stonde 16760[regelnummer] Om enen riddre dire was in, Dien ic haette in minen sin, Ende dien ic vermincte in enen arm, Daer ic omme wart onterft ende arm; Die coninc Artur was daer omme so gram 16765[regelnummer] Op mi, dat hi mijn goet nam. Segt, plegen die vander tafelronden Sulker costumen nu ter stonden Alse si plaegen hier te voren?’ Here Ywein sprac: ‘Laet mi horen 16770[regelnummer] Wat costumen si plaegen dan?’ - ‘Ic segt u,’ sprac die goede man, ‘Alse Uterpandragoen te houdene plach Sijn hof te hogen feesten, ic sach Alse die vander tafelronden 16775[regelnummer] Ten etene saeten, dat tier stonden Die clerke, die geset waren tier uren Om te scrivene die avonturen, Die den ridders daer voren gevellen, Ende die si moesten vertellen, 16780[regelnummer] Al gereet waren ende gingen Te haren taflen van ringe te ringen, Ende saegen ochter enich sat tien stonden Die int ansichte en hadde gene wonden; Want tien tiden was costume das, 16785[regelnummer] Datter geen en sat die [on]gewont was. Hier af gesciede, daer ic toe sach, Ene avonture op Kersdach, Die sere becocht was ende diere: Nu verstaet in welker maniere. 16790[regelnummer] Die coninc Uterpandragoen, Die moegende was in sijn doen, Ende die arme ridders minde sere, Hi helt hof met groter eere Te Cardul in dat lant van Gales, 16795[regelnummer] Daer hi ontboden hadde, sijt seker des, Groete lieden; ende alsi geseten Waeren ter tafle omme ecten Die clerke gingen omme, ende vonden Enen jongen riddre sonder wonden, 16800[regelnummer] Die ter taflen sat ende at; Ende si toenden hem tere andre stat, Ende seiden dat hire niet sitten ne mochte Om dat hi niet met hem ne brochte Teken datten sittene horde toe. 16805[regelnummer] Si dedene opstaen ende uutgaen doe, Dies hi hadde scande ende onnere. Hi seide hine soude nembermere Uutten sittene vander tafelronden Sijn gesteken bi fauten van wonden. 16810[regelnummer] Hi ginc te sire herbergen wart Ende hi wapende hem metter vart, Ende voer int hof, ende hi nam Ene joncfrouwe, die in sijn gemoet quam, Die vorden coninc te diennen plach; 16815[regelnummer] Daer die coninc ende al thof toe sach Sette hise opten hals van sinen perde, Ende voretse sire verde. Niemen en was so coene tier stont, Dat hi vander taflen opstont, 16820[regelnummer] Eer men die tafle op dede. Die joncfrouwe hadde tier stede .iij. broedere, die waren gesellen Vander tafelronde, daer wi af tellen. Sine wouden niet ontbeiden daer naer 16825[regelnummer] Dat men die taflen op daede daer, Maer si stonden op ende gingen van dan Ende deden hare wapene an. Alse die coninc hadde verstaen Dat si also hadden gedaen 16830[regelnummer] Hi deetse uten scrifte doen alle drie, Ende hi seide daer toe dat sie Nemmermeer ter taflen saeten Dien tijt datten God woude leven laeten. Ende si volgeden den genen an 16835[regelnummer] Die haerre suster vorde van dan, Ende liepen hem sere op; maer hi Was een ridder stout ende vri, Ende weerde hem soe inden wederstoet, Dat hise alle .iij. sloech doet; 16840[regelnummer] Maer hi wert gewont so sere Dat hi ne mochte niet mere. Hi viel neder in onmacht groet Gelijc ocht hi hadde gewesen doet, Ic quam ende soude daer liden 16845[regelnummer] Al gewapent tien selven tiden. Als ic dien ridder sach, Die soe ter erden gevallen lach, Ic reet thant der wart: Ic vont daer doet liggen sijn part. 16850[regelnummer] Alse hi mi sach hi seide: ‘Here, Helpt mi op tpart, dies biddic sere, Ende vort mi te hove nu ten stonden, Ende set mi int sitten vander tafelronden; Ende coemt mi daer die doet an 16855[regelnummer] Ic salt vele bat te payse sijn dan.’ Ic dede sinen wille daer of, Ende ic vordene int hof. Alsen Uterpandragoen hadde gesien, Ende ic hem hadde geseit vandien 16860[regelnummer] Dat hi hadde gedaen, ende wat hi bat, Hi seide, hi hadde wel verdient dat, Dat men hem daede sine bede. Hi deden setten in ene stede, Die der tafelronde toehorde. 16865[regelnummer] Alse der ghenen geslachte dat horde, Die hi doet hadde inden strijt, Si woudene doet slaen tier tijt; Maer die coninc seide thant, Waer dat si ane hem daeden hant, 16870[regelnummer] Hi soutse ontheren, sonder sage. Die gene en levede maer .iij. dage: Ili starf indie tafelronde binnen dien. Dese avonture sach ic gesclen, Ende hier omme vragic u 16875[regelnummer] Oftmen die costume hilde nu.’ Hi seide dat menre doe niet ne plach. Ende dat si faelgierde op dien dach, Dat Lanceloet ende Galehout Ende Hestor van Mares, een ridder stout, 16880[regelnummer] Bi des conincs bede worden gesellen Vander tafelronde, daer wi af tellen, Ende gingen sitten sonder wonde Int sitten vander tafelronde, Dat ne was niet bedi si versochten dat, 16885[regelnummer] Maer om dats hen die coninc bat. Dese setten een ander costume daer bi In die tafelronde, ende si Ne was niet min pijnlic dan dander was, Daer men hier te voren af las; 16890[regelnummer] Want haer negeen mochte geleesten Te sittene ter hoger feesten, Hine moeste sweren sekerleke, Dat hi soude binnen der selver weke Ridder met wapene onder gedaen.’ 16895[regelnummer] Die goede man antworde saen: ‘Die costume es pijnlic genoech ende swaer.’ Mijn here Ywein vragede hem daer naer Ende seide: ‘Here, ic sach heden In enen dale hier beneden 16900[regelnummer] Stonden gerecht .ij. pawelgoene, Daer een boem voren stont int groene, Daer een scilt ane hinc; ende ic sach joncfrouwen Sere mesbaren met groeten rouwen, Die in die pawelgoene waren. 16905[regelnummer] Weetti waer af dat quam dat mesbaren?’
[pagina 114]
- ‘Nenic,’ sprac hi, ‘sonder waen, Het ne si ocht iemen hevet mesdaen Jegen Mandure den gygant.’ Mijn here Ywein sprac thant: 16910[regelnummer] ‘Here, hoe mesdoet men hem dan?’ - ‘Ic segt u,’ sprac die goede man, ‘Gevielt dat een den scilt af sloege Dien gi saeget, ende sijn swert wech droege Ende sinen helm, dien wachten die joncfrouwen, 16915[regelnummer] Die gi segt dat gi saeget in rouwen, Hi soude die mesdaet micken thant So groet, dat hi soude al dit lant Destrueren,’ seide die goede man. - ‘Hi maeget wel destrueren dan,’ 16920[regelnummer] Sprac here Ywein, ‘dat seggic u; Ic hebbe den scilt af geslaegen nu.’ Hi seide hem hoe hi dade al Also als hem die quene beval, Ende der joncfrouwen rouwe ende verdriet, 16925[regelnummer] Dat si dreven als hi van hen sciet. Alse die goede man dat hadde verstaen Sprac hi: ‘Gi hebt herde quaet gedaen; Want, lieve here, bi desen done Sal [die] gygant gaen uten prisone, 16930[regelnummer] Ende destrueren al dit lant mede, Ende setten in swaerre scalchede, Alse hi hevet gedaen anderwerf.’ Mijn here Ywein sprac: ‘Beter bederf! Wat sal doen die here vanden lande dan?’ 16935[regelnummer] - ‘Hier en es geen ander here.’ sprac die man, ‘Dan hi selve, nu verstaet hoe. Het was in Uterpandragoens tiden also, Datmen hier int selve lant Negene lieden dan gygante ne vant, 16940[regelnummer] Die hier in wandelden in foreesten Ende in bergen, gelijc beesten; Ende si sloegen al te doet So wat hier quam, cleine ende groet. Alse die coninc Artur te lande quam, 16945[regelnummer] Ende hi van desen duvlen vernam, Die so groet waeren, hi quam in dit lant Ende sloech doet al dat hi vant; Ende als hi ten ingange quam Van desen foreeste, tornich ende gram, 16950[regelnummer] Vant hi in ene roetse bedect Ene joncfrouwe, diere in was getrect, Ende hilt in haeren arme, sijt seker das, Een cleine kint, dat haer sone was. Si was sere groet, ende openbaer 16955[regelnummer] Nochtan en had si maer .xv. jaer. Ende alse die coninc doet woude slaen So seide daer een ridder saen, Woutse die coninc laeten te live, Hi woutse nemen tenen wive. 16960[regelnummer] Die coninc gafse hem thant, Ende gaf hem daer mede al tlant, Ende liet hem lieden daer ter stede Om tlant te bedrivene mede. Dat kint wert binnen .xiiij. jaren so groet, 16965[regelnummer] Datmen nie vant sine genoet. Die stiefvader maecten ridder daer naer. Als hi hadde .xv. jaer Hi was so starc, datmen in dat lant Genen gewapenden ridder ne vant, 16970[regelnummer] Hine leiddene in diere gebare Op sinen hals of hi .i. cleine kint ware. Op enen tijt maecte hi gram Sinen stiefvader, so dat hi quam, Sloechgene; ende die gygant 16975[regelnummer] Sloech sinen stiefvader doet thant. Alse die moeder dat sach Gaf si den sone enen slach: Doe sloech hi die moeder doet sciere, Ende hem bleef tlant in diere maniere. 16980[regelnummer] Alse dat saegen die vanden lande Si deden hem manscap thande, Om dat si te sekere souden wesen. Ende alse hi boven was van desen Warp hise in scalcheden met machte, 16985[regelnummer] Ende nam die joncfrouwen met crachte, Ende alser enich sprac daer jegen Si was thant doet geslegen, So dattie lieden om dit doen In een ander lant souden hebben gevloen; 16990[regelnummer] Maer dat .i. avonture gevel, Dies mach .i. jaer sijn leden wel, Dat ic u seggen sal, hort na mi. Hi quam op enen tijt gereden hier bi Daer hi ene scone joncfrouwe vernam, 16995[regelnummer] Die hem te gemoete quam, Ende enen ridder bi haerre side, Die si gesekert hadde tien tide. Die ridder vacht jegen den gygant, Diene doet sloech thant, 17000[regelnummer] Ende hi voerde die joncfrouwe, Die des hadde groten rouwe, Ten castele vanden berge binnen, Ende versochtse daer van minnen. Si antworde: wat haers gesciet, 17005[regelnummer] Dat sine mochte minnen niet Also lange alse hi ware so wreet. Hi antworde hare gereet: Hi soude hem betren, sonder waen, Hoe dat hi te voren hadde gedaen. 17010[regelnummer] - ‘Waer bi magics geloven?’ sprac si. - ‘Ic salt u sweren,’ antworde hi, ‘Dat ic in desen lande genen man Noch wive mesdoen en sal vortan.’ - ‘Ende gine sult,’ seide si, ‘wats gesciet, 17015[regelnummer] Uut desen castele comen niet, Het ne si om te done wrake Van uwer scanden: ende bi dier sake Sal ic doen dat gi wilt hebben gedaen.’ Hi sekeret hare, ende swoer saen. 17020[regelnummer] Die gygant bleef bi deser dinc Inden casteel, dat hire niet uut ne ginc. Ende alse hi hadde geweest daer In deser maniere .i. half jaer Hem begonste te verdrietene sere, 17025[regelnummer] Ende sochte engiene ende kere Ende occaisoen dat daertoe dochte, Dat hi uten castele comen mochte; Ende dede den scilt hangen doe Anden boem die gi saeget, ende daertoe 17030[regelnummer] Sijn helm bringen int pawelgoen Ende sijn swert, dat gi saeget, om dat doen, Ocht enich ridder den scilt af sloege, Dat hi dan mochte bi gevoege Den casteel rumen ende die stede 17035[regelnummer] Sonder enigche meinedichede. Alse die vanden lande verstaen Hadden wat hi hadde gedaen Setten si daertoe .xij. joncfrouwen, Dat si teser dinc souden scouwen, 17040[regelnummer] Ende dat si souden verbieden Wandelende ridders ende vreemden lieden Hare hande daer an te doene; Ende datselve waren ghoene Die selve daer gi na vraeget, 17045[regelnummer] Die gi so sere wenen saeget. Nu sal dilevereert sijn die gygant, Ende sal doet slaen al dat es int lant; Ende die ridders in allen deele Sullen vesten hare castele, 17050[regelnummer] Ende niet daer ute dorren comen. Nu hebbedi gehort ende vernomen Wat die joncfrouwen meenden Mettien dat si so sere weenden, Ende wat pine te comene staet 17055[regelnummer] In den lande van dier daet.’
[pagina 115]
Mijn here Ywein seide thande: ‘Hets mi leet van dien vanden lande, Want sine hebben niet verdient dies, Dat si souden hebben sulc verlies.’ 17060[regelnummer] Dien nacht bleef mijn here Ywein daer, Ende opten andren dach daer naer, Alse hi messe hadde gehort. Quam hi al gewapent vort, Ende was geseten op sijn part; 17065[regelnummer] Ende alse die goede man geware wart Dat mijn here Ywein des gygants scilt Ane sinen hals hangede hilt, Hi seide: ‘Here, om onsen here, En draeget den scilt niet vort mere; 17070[regelnummer] Bedi dragedine vort an Gine vint in dit lant genen man, Hine sal u deeren met al sire macht.’ Hi seide: ‘Ic en hebbe niet gehacht Dat ic enichgen andren dragen sal.’ 17075[regelnummer] Mettien hine Goede beval. Hi ontmoette .ij. joncfronwen, Ende alsi des gygants scilt scouwen Worden si soe vervaert met allen, Dat si enen brec lieten vallen 17080[regelnummer] Dien si vorden, ende si vlien. Ende mijn here Ywein wert nadien, So dat hi doutste achterreet, Ende namse biden breidele gereet, Ende vragede waer omme si vlo soe. 17085[regelnummer] Si antworde dat si vloe ‘Omden scilt die gi af hebt geslegen, Want als ic [u] irst quam jegen Ic waende gi had geweest thande Die here hier van desen lande.’ 17090[regelnummer] - ‘Ne en vervart u niet,’ seide hi. ‘U en sal niet messeien,’ sprac hi. - ‘Here, dat ne salt van u, ic wane.’ Doe sciet mijn here Ywein dane Ende reet dat hi quam omtrint middach 17095[regelnummer] Daer ene scone valeye lach, Ende daer stont ene scone fonteine Onder .ij. bome vanden pleine. Hi vant .ij. joncfrouwen, die daer saeten; Ende enen sciltkoecht, ende acten. 17100[regelnummer] Hi groettese, ende na desen Hieten sinen willecome wesen, Ende baden hem so vele, dat hi sat Met hem neder ende at. Ende alse hi een stuc hadde geseten, 17105[regelnummer] Ende hi wel na hadde geeten Seide die ene joncfrouwe: ‘Here, Set uwen helm op u hoeft mere; Ic sie enen ridder comen nu, Mi dunke dat hi coemt op u. 17110[regelnummer] Siedi gewapent, gi sult bi desen Vele te sekerre moegen wesen.’ Mettien hi sinen helm bant. Die ridder quam tote hem thant, Ende als hi minen here Ywein sach 17115[regelnummer] Hi sprac: ‘Dief, God geve u quaden dach! Twi hebbedi dit lant gedestruert Met dat gi den duvel hebt dilevereert Vanden prisone daer hi in lach, Daer tlant bi pays te hebbene plach? 17120[regelnummer] Dat moetti metten live becopen.’ Hi ginc hem metter vart oplopen; Ende mijn here Ywein sat op sijn pert Ende liet weder lopen te hem wert. Si vergaderden beide soe, 17125[regelnummer] Dat si ter erden vielen doe. Si stonden op op hare voete; Elc sloech andren vele onsoete, Ende vochten so lange sonder sparen, Dat si beide vermoyt waren, 17130[regelnummer] So dattie ridder was bedreven daer toe, Dat hi niet meer en mochte dogen doe, Ende hi hem genaden bat, Ende hem sijn swert opgaf na dat, Ende geloefden sinen wille 17135[regelnummer] Te done, bede lude ende stille. - ‘Mijn wille [es],’ sprac here Ywein, ‘dattu Gaes ten castele vanden berge nu, Ende ochtu vints den gygant daer, Sech hem dat al openbaer, 17140[regelnummer] Dat Ywein, des conincs Urients sone, Hem ontbiet, dat hi es die gone, Die hem tonwerden sinen scilt af sloech, Ende dat hi dit ongevoech Optie vanden lande niet ne wreke; 17145[regelnummer] Maer dat hi hem soe bespreke, Ocht hi op hem comc ende werden daer, Ende jegen hem met stride worde gespar.’ Die ridder antworde daer naer: ‘Here, wildi danne dat ic ga daer?’ 17150[regelnummer] - ‘Jay ic,’ sprac mijn here Ywein mettien. Dander sprac: ‘Dat ne sal niet gescien, Ic en ginger niet om al Arturs lant.’ Mijn here Ywein seide thant: ‘Du sulster gaen, ocht ic slae di doet.’ 17155[regelnummer] - ‘Ic hebbe liever,’ sprac dander al bloet, ‘Te stervene dan te gane daer.’ Mijn here hief den slach daer naer: Alsen die ander comen sach Hi seide, alse die ontsach den slach: 17160[regelnummer] ‘Eer ic sterve ic salre eer gaen; Maer wart mi daer iet mesdaen, Die scande sal uwe sijn, Ende die scade sal wesen mijn.’ Hi seide: ‘Dine sal niet mescien, 17165[regelnummer] Ganc sekerlike.’ Ende na dien Vragedi hem hoe dat hi hiet. - ‘Ic hete Tridan vanden Plessiet.’ Hi reet van hem tes hi vernam Dat hi ten castele vanden berge quam. 17170[regelnummer] Hi beette vorden graet thant, Ende ginc op toten gygant, Die noch niet hadde gehort das, Dat sijn scilt af geslegen was. Doe seide tote hem die gone: 17175[regelnummer] ‘Mi sont tu des conincs Urients sone, Mijn here Ywein, te seggene u nu, Dat hi in despite van u Uwen scilt af geslaegen hevet; Ende wreectijt op el ieman die levet, 17180[regelnummer] Hi ontbiedt u dat geloefheit es: Ende wildi wrake nemen des, So volget hem, of gi wilt, nare: Gi sult sijns wel worden geware Bi uwen scilde, dien hi dreget.’ 17185[regelnummer] Alse die gygant hort wat hi seget Hi wort so drove in sinen sin, Dat hire met pinen bleef in, Ende hi in lange niet en sprac .i. wort. Ende alse hi sprac hi seide vort: 17190[regelnummer] ‘Waer lietstu den genen die mi So sere hevet mesdaen?’ Doe seide hi: ‘Here, ter nedere fonteine Lietic minen here Yweine.’ - ‘Nu delic di een spel,’ sprac die gygant, 17195[regelnummer] ‘Ine wil di niet doet slaen nu thant; Maer ic sal di doen leven alsoe, Dats die gene sal emmertoe Hebben verwijt, die di sinde in dit lant. Du moets verliesen ene hant 17200[regelnummer] Ocht enen voet over minen scilt, Dien hi wech droech; doet welc gi wilt Want dune moeges mi niet ontgaen Sonder deen vanden tween, sonder waen.’ Ende alse hi geware wart das, 17205[regelnummer] Dat hi tsire doet comen was
[pagina 116]
Ocht sere verminct te sine, Hi was drove int herte sine. Doe bat hi hem groet genaden; Maer dat ne stont hem niet in staeden. 17210[regelnummer] Ende hi proefde in allen sinne Ocht hine met beden mochte verwinnen, Maer dat ne mochte hem niet dieden, So dat hi die hant moeste bieden: Ende hi sloechse hem af thant. 17215[regelnummer] Doe viel hi in onmacht thant. Ende alse hi bequam hi seide vort Toten gygante dese wort: ‘Here, gi hebt grote wreethede Ane mi gedaen hier ter stede; 17220[regelnummer] Ende gi hebt gedaen dus groet quaet, Ende onteert sonder mine mesdaet: God laete mi leven tote dien tiden, Dat mijn here wrake moet ontbiden.’ Hi voer also tongemake van dan. 17225[regelnummer] Die gygant dede sine wapine an Ende gereide sine vart. Hi sat op een stare swert part, Ende hinc an sijn archoen ene haecse Ende ene sware loedene maetche, 17230[regelnummer] Ende reet vanden berge neder Met sulker droefte wech ende weder, [Dat] scéen dondren so waer hi quam; So dat hi in sinen wech vernam Biden wege .ij. pawelgoene 17235[regelnummer] Staende: hi reet thant in die gone, Ende warpse ter erden thant. Ende daerna hi in dander vant Enen ridder ende ene joncfrouwe mede, Slapende op een bedde bede. 17240[regelnummer] Doe trac hi uut sijn swart Ende sloech hen thoeft af ter vart, Ende bantse an sijn hartsoen daer nare Van sinen gereide, biden hare, Ende reet daer hem die here vermaende, 17245[regelnummer] Dat hi sinen scilt vinden waende. Ende alse hi miste van dien, Die hem sine oegen hadde gesien Verkeren ende sine tanden daertoe Hadde gehort criselen doe, 17250[regelnummer] Ende sijn hoeft queken tot desen, Hi moeste van groter herten wesen, Hine hadde hem verveert, sonder waen, So vreselike was hi gedaen. Hi sloech die pawelgoene te neder 17255[regelnummer] Ende al dat vor hem was, wech ende weder. Maer het geviel wel daeran, Dat hi ne vant wijf no man. Ende als hine vant cleine noch groet Dat hi machte slaen te doet, 17260[regelnummer] Hi helt stille alse lyeberde plegen Alse die bisen hebben verslegen Ende si niet meer vinden moegen Daer si wreetheit an moegen toegen. Daerna hi den boem versach, 17265[regelnummer] Daer sijn scilt an te hangene plach. Daermede vernuwede met allen Sine erscap, die nine mochte vallen Voer dien dat hi hadde geslaegen doet Die hem gedaen hadde dien groeten noet. 17270[regelnummer] Hi reet vort verwoet ende gram So dat hi tenen foreeste quam, Ende hi sach al omme mettien, Ocht hi huus ocht casteel mochte sien, Daer hi mochte dien nacht mere 17275[regelnummer] Herbergen, want het donkerde sere. Ende hine versach dinc negene Dan een pawelgoen allene In een dal, dat verre van hem stont. Hi reet der wart te dier stont 17280[regelnummer] Ochten jagede die viant. Als hire quam hi beette thant. Hi vant daer .ij. ridders, die saten Met .ij. joncfrouwen ende aeten, Die den gygant sere ontsagen 17285[regelnummer] Ende hem verveerden als sine sagen. Si waenden wel doe doet wesen. Hi beette vanden perde na desen Ende dede den breidel af, ende liet gaen. Hi was van hongere ende dorst bestaen: 17290[regelnummer] Hi sat met hen sonder spreken neder, Ende niemen en sprac hem weder. Ende alse hi genoech hevet geeten Gaet hi ten perde ende esser op geseten, Ende reet ten pawelgoene wart 17295[regelnummer] Ende veldene metter vart, Ende sloech doet die ridders bede Ende die .ij. joncfrouwen mede. Doe reet hi van daer also: Het was donker nacht nochtoe. 17300[regelnummer] Hi reet daer hi vinden waende Lieden, verwoet ende nederslaende Vor hem tinten ende pawelgoene Ende loedsen met verwoedden doene. Hi sloech doet dat hi mochte scouwen, 17305[regelnummer] Ridders, vrouwen ende joncfrouwen, Ende en hadde van hen tien stonden Niet meer genaden dan van honden. Dus reet hi dien nacht, sonder sage, Ende sliep een lettel vor dien dage 17310[regelnummer] In een dal op ene fonteyne. Nu hort van minen here Yweine. Alse hi vander joncfrouwen sciet, Daer hi mede at, hine helt op niet, Hine reet al dore dien dach, 17315[regelnummer] So dat hi enen tor versach Op enen marasch vor hem staen. Hi vor daer om herberge saen. Die brugge was op als hire quam. Hi riep in. Als ment vernam 17320[regelnummer] Vragedem een knape wat hi sochte. Hi vrageden ocht hire herbergen mochte. Die knape vragede also houde Sinen here ocht hine herbergen soude. Die here antworde: ‘Ja hi, 17325[regelnummer] Op dattie ongetrouwe ridder niet ne si, Die destruert heeft dit lant. Die knape antworde hem thant: ‘Daer af besiet hoe dat gi wilt; Hi draeget enen witten scilt, 17330[regelnummer] Die met swerte bedroept es.’ - ‘Ay,’ sprac die ridder, ‘sijt seker des, Die selve es die gone.’ Hi wapende hem ende sijn sone, Die een starc jonc ridder was, 17335[regelnummer] Ende hi vermat hem sere das, Dat hi soude wreken al dat lant Vanden ongetrouwen ridder thant. Ende alsi beide gewapent waren Lieten si die brugge neder varen, 17340[regelnummer] Ende sprac te mijn here Yweine: ‘Wildi Te nacht herbergen met mi?’ - ‘Jay ic, here,’ sprac Ywein te desen, ‘Maget bi uwen wille wesen.’ - ‘Jaet,’ antworde die ridder sciere, 17345[regelnummer] ‘Het sal sijn in sulker maniere Dat gijs u en beloeft nembermere, Want gi sulter om sterven eere Dat gi van hier sult moegen ontgaen; Want gi sult hier bliven gevaen 17350[regelnummer] Om dat gi hebt gestuert dit lant.’ Doe liepen si hem op al thant, Ende hi weerde hem na sire macht, Alse die was van groter cracht, Ende sloech op hen lieden so sere, 17355[regelnummer] Dat hi hen dede meerre dere
[pagina 117]
Dan si hem in alre wise, Ende weerde hem so, dat hise Achter dreef over voet Toter bruggen die an tfosseit stoet; 17360[regelnummer] Ende hi voer opten vader saen, Die hem vele pinen hadde gedaen, Ende sloech na hem tien tiden, Die des slaeges niet ne dorste ontbieden: Hi trac den breidel so te hem wart, 17365[regelnummer] Dat hi viel int water ende sijn part. Ende mijn here Ywein na tgone Liep sere ende starke op den sone, Ende geraecten so wel, Dat hi vanden perde vel. 17370[regelnummer] Alse Ywein wert geware das, Dat hi van hen beiden verlost was Was hi blide in sinen moede, Alse die verpijnt was ende moede. Hi voer wech, pensende mede 17375[regelnummer] Dat hi voer herbergen tere stede; Want hine was niet wel comen daer. Ende hi voer te .iij. herbergen daer naer, Daer hi niet herbergen ne mochte, [Nochtan dat hire herberge sochte]. 17380[regelnummer] Doe trac hi bi ere fonteine, Ende hi beette daer in enen pleine, Ende dede sinen helm af metter vart, Ende hi ontgorde sijn swart, Ende leide sinen scilt neder, ende lach 17385[regelnummer] Onder enen kerseboem, dien hi daer sach, Ende sliep thant in dat gras, Alse die moede van ridene was. Alse hi ontspranc hem dochte dat hi Terdinge van perden horde daer bi. 17390[regelnummer] Hi sach ute ende vernam Waer die gygante gereden quam Met meerre geruussce, sonder waen, Dan .xx. ridders souden hebben gedaen, Ende hi voer al te stucken slaende 17395[regelnummer] Dat vor hem was, alse hi quam gaende. Alsen mijn here Ywein hadde gesien Hi kindene wel thant nadien Dat hi so groet was; ende hi riep sonder sparen Na hem, dat hi niet ne soude ontfaren: 17400[regelnummer] ‘Here ridder, ontbeidt, dies biddic u; Ic ben die ghone die gi soect nu!’ Maer dat en verstont niet die gygant; Hi was hem sere ontverret thant. Mijn here Ywein pensede alsoe houde 17405[regelnummer] Dat hine niet verliesen ne soude. Hi sat met haesten op sijn part, Ende reet naden gygant metter vart, So dat hi bi enen bossce quam, Daer hi een cleine casteel vernam, 17410[regelnummer] Die die casteel vanden Trepasse hiet. Als hi ten castele coemt hi siet .v. ridders al gewapent thant: Elc ene glavie in sine hant; Ende seiden: ‘Siet waer die dief coemt, 17415[regelnummer] Die dit lant al heeft verdoemt!’ Si liepen hem op ende sloegen So dat sine ter erden droegen, Ende gaven hem .ij. sware wonden, Ende sloegen sijn pert doet tien stonden, 17420[regelnummer] Ende vingene, ende toegen hem den helm af saen Ende seiden si souden doet slaen, Het ne ware dat hi genade sochte. Hi was so onder, dat hi ne mochte Hem .i. wort niet antwerden daer toe. 17425[regelnummer] Si daeden hem sine wapen af doe, Ende dedene int prisoen daer naer, Ende seiden si souden houden daer Tote dat Manduit daer quame in tlant, Ende si soudene hem leveren thant 17430[regelnummer] Sinen wille mede te doene. Si hildene also inden prisoene, Daer hi also .ij. dage lach, Datten noit niemen ne sach; Maer opten derden dach na dien 17435[regelnummer] Quamen die vrouwe vandaer binnen sien. Si vrageden hoe hi geheten was. Mijn here Ywein antworde das, Dat hi was van Arturs hove Ende vander tafelronden gelove, 17440[regelnummer] Ende hiete Ywein; dat die coninc Urient sijn vader was in waerre dinc. Si seide: ‘Mi es leet nu ter tijt, Dat gi in desen prisone sijt; Want gine sult na mijn waen 17445[regelnummer] Niet lichtelike moegen ontgaen Sonder doet ocht sware dere; Men haet u hier binnen so sere.’ Hi seide: ‘Hets mi leet; ic moet van dien Gedoegen dat mi sal gescien.’ 17450[regelnummer] Doe seide die vrouwe tot hem: ‘Here, U vader hadde wilen eere Minen vader groet goet, die was Geheten die grave van Trepas; Magic, ic saels verdienen an u; 17455[regelnummer] Hem ne magics niet danken nu. Ende en scoffiert u altoes niet Om dinc, die gi hort of siet; Want ine soude niet wel moegen In en gere maniere gedoegen 17460[regelnummer] Datmen u scande ofte scade Van uwen lichame daede; Ic soude u ute helpen eere, Wistic datmen u woude doen deere. Mijn here Ywein dankets hare sere. 17465[regelnummer] Die avonture swiget nu mere Van hem te sprekene meer worde, Ende wille spreken van Bohorde, Hoe hi metter joncfrouwen sine vart Maecte ter joncfrouwen van Gauloye wart. 17470[regelnummer] Davonture seget hier ter stede, Alse Bohort was gesceden Van heren Yweine, dat hi doe Dien dach reet ende den andren toe Metter joncfrouwen; dat hi ne vant 17475[regelnummer] Negene avonture in dat lant Daer men iet af vertellen mach; Soe dat hi quam opten derden dach Ten castele van Galoye gereden, Daer di vrouwe lange hadde ontbeden 17480[regelnummer] Om te weten niemare daer of, Daer si om hadde gesint in Arturs hof Ene joncfrouwe, dat si haer brochte Sorcors, oft sijt hebben mochte. Ende als di vrouwe werd geware 17485[regelnummer] Dat Bohort quam vechten over hare, Si was blide, ende dede knapen Comen, die hem af daden di wapen Ende daden hem an neuwe cleder doe, Scarlaken roc, mantel toe; 17490[regelnummer] Ende bat hen allen, minsten ende meesten, Datse met hem souden sijn in feesten. Ende als die maeltijt was gedaen Dede di vrouwe met hare gaen Bohorde in enen boengaert, 17495[regelnummer] Ende ene joncfrouwe was met in di vaerd. Alsi beide geseten waren daer Di vrouwe sprac te Bohorde daer naer: ‘Here, danc hebbe God ende gi! Gi sijt hier comen tote mi 17500[regelnummer] Om ene mine besechede, Daer ic u ombe versoeken dede; Die willic u ontecken algader: Hets waer, dlant, dat mi liet min vader, Was groet ende wijt, sekerlike, 17505[regelnummer] Van ridders, van porters desgelike,
[pagina 118]
Ende ic en gewan noit man Die mi onlost dede daer an, Sonder des hertogen Gahanius sone, Die mi mesdaen heeft, want di gone 17510[regelnummer] Heeft mi enen casteel ontcracht Tonrechte met sire macht, Die in een eylant es gestaen. Ende hoet toequam suldi verstaen: Dat eylant sceet onser beider lant, 17515[regelnummer] Het plach hier vore, alsict vant, Algemene te sine, dat sijn Vader alse vele hadde als de mijn. Sider had allene mijn vader; Hoe dat toe quam willic u secgen algader: 17520[regelnummer] Die hertoge Gahanis was ter uren Sere gehaet van sinen geburen Om dat hise torlogene plach, Ende quaet dede nacht ende dach, Soe dat hi daer tenen tiden 17525[regelnummer] Dore een foreest soude liden Dat in sire viande lant was. Ende sijn viande werden geware das, Ende vingene ende leiden gevaen. Ende als hi niet en mochte ontgaen 17530[regelnummer] Bider macht van sinen lieden Dedi minen vader ontbieden Ende bat dat hi hem hulpen woude, Want hijt hem gerne lonen soude. Minen vader ontfermes mettesen 17535[regelnummer] Om dat si gesellen hadden gewesen Van wapenen in hare joget, Ende dede hem dese doget Dat hi met here voer optie goene, Die den hertoge bilden in prisone, 17540[regelnummer] Ende deetse onder tier stont, Ende brachte den hertoge weder gesont. Hier bi werd die hertoge sere vrient Minen vader, dies wel hadde verdient, Ende dede maken altehant 17545[regelnummer] Enen casteel in dat eylant, Daer hi noch steet, starc ende scone, Ende gaven minen vader te lone Van dat hi hem in staden stoet. Ende alse min vader was doet 17550[regelnummer] Sloech ic min hant anden casteel, Daer nieman el ane hadde deel, Ende hiltene lange stont Dat mi nieman daer af weder stont. Des es nu leden drie jaer, 17555[regelnummer] Dat quam shertogen soene daer Met lieden ende met groter macht, Ende voer daer in met sire cracht, Ende sloechse al doet binnen desen, Die met hem niet wouden wesen. 17560[regelnummer] Ende alsic hadde verstaen Die overdaet die hi hadde gedaen, Ic dedene in talen doe setten Van sconincs Pellis wegen bi wetten. Hi seide: men mochte hem daer of 17565[regelnummer] Nigeren lachter spreken in geen hof, Want di casteel was sin ervechede Om datten sijn vader maken dede. Ic seide: hi seide onwaer daer an, Ende dat ic gereet was te bringen man 17570[regelnummer] Daer ic met op hem proven soude, Op dat hijs hem verweren woude, Dattie casteel met meerre rechte mijn Sculdech was te sine dan sijn. Hi hitene mi soeken scire, 17575[regelnummer] Ende seide dat icker in ander manire Nembermer voet in sette vort an, Noch van minent halven geen man. Doe sindic op grote trouwe In sconincs Arturs hof dese joncfrouwe 17580[regelnummer] Daer gi met hier sijt comen nu. Des dankic Gode ende u. Wi moten maken onse vart Mergen tes conincs Pellis hove ward, Here, opdat u wille si, 17585[regelnummer] Ende gi sult bieden over mi Dat gi den camp wilt angaen.’ - ‘Ic saelt gerne doen,’ antwerdi saen. Dien nacht was wel ontfaen Bohort. Des ander dages, alsi hadden gehort 17590[regelnummer] Messe ende geten, doe voren si Te hove werd, die joncfrouwe ende hi. Tien tide was Pellis, di coninc rike, Ten castele van Corbenike, Daer gi af mocht hier voren 17595[regelnummer] Anderwerf daer tale horen. Tirst dat sire quamen die joncfrouwe gine Ende presenterde vorden coninc Haren riddere, ende na tgoene Was ontboden des hertogen sone, 17600[regelnummer] Di daer quam soe hi irst mochte, Ende met hem hondert ridders brochte. Daer was soe gesproken, dat si In enen beemt souden vechten daer bi. Ende alse wouden die heren 17605[regelnummer] Te harre herbergen keren Die coninc vragede enen ridder das, Oft hi iet wiste wie Bohort was. Die ridder antwerde, dat hi verstonde Dat hi was vander tafelronde, 17610[regelnummer] Ende dat hi Lanceloets neve was. Als die coninc wiste die waerheit das Hi quam tot Bohorde ende dede Hem al die ere die hi mochte mede, Ende hi ontboet sire dochter daer nare, 17615[regelnummer] Dat Lanceloets neve daer ware, Dat sine ter vart come besien. Ende si quam sere blide vandien, Ende dedene ontwapen daer nare, Ende dedene bliven met hare, 17620[regelnummer] Ende die vrouwe van Galoie daer naer, Ende deetse in een camere sijn daer, Biden proiele daer Lanceloet Dat serpent hadde geslegen doet. Savons alsmen hadde geten 17625[regelnummer] Leide si Bohorde, dat suldi weten, Die tomme die Lanceloet op hief besien, Ende toende hem tserpent te dien, Dat Lanceloet doet sloech ende noch daer lach. Bohort seide alsi dat sach: 17630[regelnummer] ‘Wel sijn groet, sonder gelike, Mijns heren dade, gewarlike, Ende sine gewerke sijn oppenbare Boven allen anderen harentare.’ Dien nacht was hi wel ontfaen. 17635[regelnummer] Sander dages hordi messe saen, Ende bat onsen here daer hi lach Dat hine behoeden moeste dien dach Van ongevallen ende van rouwe, Soe dat hi di clage der joncfrouwe 17640[regelnummer] Te rechte moeste bescermen vort. Tirst dat hi messe hadde gehort Quam hi gewapent vorden coninc thant, Daer hi des hertogen soene vant. Alsi beide int hof waren comen 17645[regelnummer] Had die coninc gerne ondernomen Ende pais gemaect onder hen tween, Om dat Bohort cen jonc man sceen, Ende hi vrese hadde om Bohorde. Tirst dat Bohort dat verhorde 17650[regelnummer] Verboet hi der joncfrouwen dat si niet Pais ne maecte, wats gesciet, Sine hadde haren eysch vander dinc. Si seit alsoe den coninc, Dat anders geen pais mochte wesen, 17655[regelnummer] Men beterde hare wel tot desen
[pagina 119]
Van dien, dat haer was mesdaen. Moralles antwerde saen, Dattie camp ember sijn soude. Si seiden uter zalen alse houde 17660[regelnummer] Ende saten op haer parde verdect Met ysere ende wel berect. Ende voren inden beemt, die de coninc Hadde doen bereiden om di dinc Met corden ende met staken, 17665[regelnummer] Ende hadde also besproken di sake, Dar biden wisdome vanden baronen, Datmen houden soude den gonen Over verwonnen, diemen irst sage Buten den corden, sonder sage. 17670[regelnummer] Tirst dat si int parc sijn comen, Ende elc anderen heeft vernomen, Si liten lopen ende staken Elc op anderen dattie scilde braken Ende si beide vielen ter eerde, 17675[regelnummer] Ende op haer lichame die perde. Moriales was gequetst onsochte. Hi stont op so hi best mochte Ende trac sijn swert al uten [scoe], Ende decte metten sc[ilde doe]; 17680[regelnummer] Bohort, die hem..... Gaf hem opt...... Dat h........ Dat hi staen en mochte niet wel; Ende Bohort slogen opten helm doe, 17685[regelnummer] Dat swerd sanc ten bene toe, So dat hi thant waende bederven Ende sonder biechte sterven. Doe trac hem Bohort den helm af, Ende met enen slage, di hi hem gaf, 17690[regelnummer] Metten apple van sinen swarde, Dede hine bloden harde, Ende seide hi souden thoeft slaen ave, En ware dat hi hem opgave. Doe bat hi genade metter vard 17695[regelnummer] Ende gaf Bohorde sijn sward. Bohort ontfinct, ende doe quamen Die ten campe ware namen, Ende deden trecken Morales Uten campe, sijt seker des. 17700[regelnummer] Die coninc hadden onthoeft saen Ende uten lande gejaget, sonder waen, Maer dat daer vore di barone baden, Dat hi hem dade genaden, Hi litene daer bi int lant. 17705[regelnummer] Bohort sprac ten coninc te hant: ‘Here, hebbic vanden campe gedaen Dat ic sculdech was?’ Di coninc seide saen: ‘Jagi.’ Doe seide Bohort mere: ‘Ic bidde u, dat gi dan, here, 17710[regelnummer] Den casteel der joncfrouwen geeft Te lene, dine gewonnen heeft Metten campe, bi ure genade.’ Die coninc seide dat hijt gerne dade. Hi goetde der joncfrouwen daer mede, 17715[regelnummer] Dies hem sere dancte ter stede. Ende si deden al sonder beiden Bohorde ontwapen, ende seiden Sine litene niwerinc varen. Si leiden inden castel, twaren, 17720[regelnummer] Entie joncfrouwen minste ende meeste Dancste ende hadden feeste Ende songen ende waren blide, Tot dat quam te vespertide, Datmen vanden avonde ginc eten. 17725[regelnummer] Daer waren te gadere geseten Des conincs Pelles dochter ende Bohort, Sine brachte tien tide niet vort Dat heilech grael, alsi plach te voren; Dat was om datse hadde verloren 17730[regelnummer] Haren magedom; want daerbi Ne mochte noit comen si, Den dienst vanden grale te doene, Alsi te voren was gewone; Want di gene di dienden vort vat 17735[regelnummer] Moesten maget suver sijn. Om dat Was si vanden dienste gedaen Ende ene andere in haer stat ontfaen, Des conincs nichte, di maget was, ... vlesche van wille, alsict las. 17740[regelnummer] .... datmen was geseten .... en soude eten ...... grale vort ....... ach Bohort, Hi anebedet oetmodelike, 17745[regelnummer] Ende hi weende erstelike; Want hi was wel bepenst das, Dat tgene theilege grael was, Daer hi af hadde gehort tale. Tirst dat si dorgaen hadde di sale 17750[regelnummer] Worden di taflen met goder spisen Vervult wel in alre wisen. Doe worden di gene blide bi desen, Die te voren drove hadden gewesen. Maer wie drove was ofte blide, 17755[regelnummer] Die joncfrouwe die sat bi Bohorts side Ne dreef bliscap ne gene; Maer si was altoes in wene. Ende Bohort, die des hadde rouwe, Seide: ‘Wat dodi, scone joncfrouwe?’ 17760[regelnummer] Sine antwerde hem niet een wort; Maer si sprac tharen vader vort: ‘Ay here, dit hebdi benomen mi Met uwen werke.’ Doe seidi: ‘Dochter, ic deet omt goede, sonder waen, 17765[regelnummer] Ende dat hier ane es gedaen Dan es men sculdech genen man Dan mi vort te tiene an.’ Savons was Bohorts bedde doen maken In ene camere bat af, om di saken, 17770[regelnummer] Datmen nine woude dat hi ter uren Int palais lage dor daventuren Diemen daer dicke in gescien sach. Hi sliep tot dien dat was dach. Alsi messe hadde gehort hi quam 17775[regelnummer] Anden coninc, daer hi orlof an nam, Dine gebrachte met groter feeste Toten ingange vanden foreeste; Ende die joncfrouwe van Galuoie Gebrachtene met groter joie, 17780[regelnummer] Haer .x. van ridders, die sere Allegader baden den here, Oft hi in dat lant quame na dien, Dat hise soude comen besien. Alse Bohort sciet van hare 17785[regelnummer] Hi quam tere hermitagen daer nare, Ende die gode man quam gegaen Uter kerken jegen hem saen, Soe dat Bohort an hem versochte Oft hi daer in herbergen mochte. 17790[regelnummer] - Wie sidi?’ sprac dermite doe. - ‘Ic hore tArturs hove toe,’ Seide Bohort toten goeden man. - ‘Ay here, gi sijt vanden ridders dan, Die in dit lant ende in vele hoeken 17795[regelnummer] Wonderlike aventuren soeken?’ Hi seide: ‘Here, gi segt waer.’ Di gode man seide: ‘Comt.’ Hier naer Hi dede comen enen seriant, Dine ontwapende te hant. 17800[regelnummer] Die gode man vrachde Bohorde doe Hoe hi hite. Hi antwerder toe: ‘Here, ic hete Bohort van Gannes.’ Ende als hi di waerheit wiste des: ‘Here, wel moetti sijn comen dan, 17805[regelnummer] En es in aldie werelt man,
[pagina 120]
Dic mi bat mochte comen wesen, Bedie ic was lange vor desen Uwes vader knape, ende die mi Riddere maecte; ende bedi 17810[regelnummer] Dedi hier stichten dese stede Ende dese capelle mede; Ende ene guldine crone di hier es Gaf hi hier binnen, sijt seker des, Om ene ere, die hem dede 17815[regelnummer] Onse here te deser stede; Ende, wildi, ic sal u vroet maken das, Eer gi van hier sceet, wat was.’ - ‘In waende niet.’ sprac Bohort na desen, ‘Dat min vader hier iet hadde gewesen, 17820[regelnummer] Ende, woudi, ic sout weten wel Wat aventuren hem hier gevel.’ Die gode man sprac: ‘Gi selet weten; Maer wi moten tirst hebben geten.’ Si gingen sitten in een proiel: 17825[regelnummer] Alsi geten hadden een deel Vrachde die gode man om niemare Hoet met Lancelote ware. Hi seide: ‘Ic wane hi es gesont.’ Die hermite seide tier stont: 17830[regelnummer] ‘Van sinen ridderscepe wat segdi, Es hi alse werd als men seget mi?’ Bohort seide: ‘Sijt seker des, Dat hi min here ende min neve es; Hier bi en secgic hier ter stede 17835[regelnummer] Van hem noch logene no waerhede. Prisdickene, gi sout wanen daer of, Dat ict dade om sinen lof; Ende lachterdickene, gi sout daer bi Over logener houden mi; 17840[regelnummer] Niet bedi datten heden den dach Nieman te rechte lachteren mach.’ - ‘Ic sal u secgen sonder sage Waer bi dat ict nu vrage. Alsi was geboren ic was dan 17845[regelnummer] Met sinen vader den coninc Ban. In hadde niet ridder geweest .iij. maende, Die coninc en beval mi ende maende Tenen hermite te varne daer bi, Die bi Trebes woende, ende met mi 17850[regelnummer] .x. ridders, daer dat kint tier stede Soude ontfaen sijn kerstenhede, Daer wi metten hermite vonden Enen man, di clerc was tien stonden, Een vroet philosofe, die vandien 17855[regelnummer] Gnoech wiste dat soude gescien. Alst kint gedoept was die man Bat datment hem liet sien dan. Als hijt sach hi seide tier uren: ‘Van deser cleinre creaturen 17860[regelnummer] Sal selke prouetse comen hier nare, Dat vander waerdecheit van hare Al ridderscap sal verliecht wesen.’ Wi hadden groet wonder van desen. Wi verteldent sinen vader den coninc, 17865[regelnummer] Die harde blide was vander dinc. Dit comt mi allen tijt te voren Alsic van hem mach spreken horen.’ Dus sprakesi toter maeltijt, ende si aten Int selve proiel, daer si in saten. 17870[regelnummer] Alsi geten hadden sprac Bohort Toten goeden man dese wort: ‘Here, nu segt mi die aventure Die minen vader gevel ter ure Doe hi dese capelle mede 17875[regelnummer] Dede maken ende dese stede.’ Die hermite seide: ‘Alse ontfinc Sine crone Artur die coninc Quamen vele hoger barone Om hem feeste ende ere te doene. 17880[regelnummer] Als u vader met sinen ridderscape Kerde, ende met sinen geselscape, Soe wachtene Cerces die coninc Vanden roden castele, bi dier dinc, Om dat hi te hemward droech nijt 17885[regelnummer] Om enen sinen broder, dien op enen tijt Die coninc u vader sijn leven nam. Ende als hi op uwen vader quam Metten lieden dic hi hadde getrect En vant hine niet so omberect, 17890[regelnummer] Hi ende die liede sijn En scenen al wit yserijn, En waren .cc. man, Sonder die hem quamen an. Die strijt duerde toter nacht toe. 17895[regelnummer] Si maecten starken vrede doe Toten anderen dage om di dinc. Doe ontboet Bohort die coninc Cerces den coninc, dat hi Jegen hem quame spreken daer bi 17900[regelnummer] Op sekeren vrede; ende hi quam daer. Bohort die coninc seide daer naer: ‘Here, wat redenen hebdire toe, Dat gi mi op gelopen hebt soe?’ - ‘Ic hebt gedaen,’ sprac die coninc bloet, 17905[regelnummer] ‘Om minen broder, di gi sloget doet.’ Die coninc Bohort seide daer jegen: ‘Al was u broder doet geslegen, Dan souden te rechte niet nochtan Ontgulden min man ende u man; 17910[regelnummer] Maer haddi gedaen van desen Als gi sculdech had gewesen, Gi had den strijt ontboden mi Met uwen lichame, van dien dat gi Segt dat ic hebbc mesdaen u; 17915[regelnummer] Dus hadde el nieman nu Dan ic becocht die mesdaet.’ Cerces seide: ‘Dits goet raet: Ic wille wel dat si alsoe.’ Si sekerden beide den camp doe, 17920[regelnummer] Ende dedent haren lieden verstaen Wat si hier af hadden gedaen. Des ander dages omtrent primtijt Vergaderden hier in een crijt In dese plaetse die .ij. coninge 17925[regelnummer] Ende josterden onderlinge, Soe dattie coninc Bohort, des geloeft, Den anderen af sloech sijn hoeft. Ende sine liede lipen op sware Des conincs Cerces lieden daer nare, 17930[regelnummer] Ende slogenre vele sonder mate, Ende vingen sinen drossate Daer hi hoetde ende weren dede Sijns heren grote rijchede. Doe hi was gevaen hi was vervart, 17935[regelnummer] Ende sprac das ten coninc Bohorde ward: ‘Here, woudi mi laten leven Ic soudu die scoenste crone geven, Die gi noit saget na minen waen.’ Die coninc wouden niet doet slaen 17940[regelnummer] Om die mesdaet van sinen here, Ende scouten quite vort mere, Ende hiet hem die crone bringen. Hi ginc in een bosch naden dingen, Daer hi vor enen sicamor te hant 17945[regelnummer] In enen put die crone vant, Ende gaf den coninc die crone Om dat hine leven liet te lone. Die coninc sach die crone, di rike Ende scone was sonder gelike: 17950[regelnummer] Hi vrachde sinen lieden ter stede Wat hi doen mochte daer mede, En wat hi geven soude onsen here? Die hem dede die grote ere Dat hi den coninc verwan alsoe. 17955[regelnummer] Si seiden sine wistenre wat raden toe,
[pagina 121]
Dat hijs dade sinen wille al. - ‘Ic secgu wat ic dan doen sal: Om di ere, di mi God heeft gegeven In die plaetse hier beneven, 17960[regelnummer] Willic ene capelle doen maken, Ende mergen beginnen doen die saken, Ende hier bliven tessi volmaect es; Ende ic wille, sijt seker des, Datmenre in dine onsen here 17965[regelnummer] Tallen dagen vortwerd mere.’ Doe ontboet u vader te hant Al die metsenaers di waren int lant, Soe dat dese stat was al gereet Ende gemaect eer die maent leet. 17970[regelnummer] - ‘Ende in gedinkenessen, sonder waen, Vander eren di mi God hier heft gedaen Willic,’ sprac hi, ‘dat daer af te lone Blive des conincs Cerces crone Als lange als di capelle staen sal.’ 17975[regelnummer] Ende als di capelle was gemaect al, Ic, die in den wijch gewont was sere, Bejagede anden coninc min here Dat ic mi begaf hier orlof; Want ic hadde gedaen belof, 17980[regelnummer] Behildic inden wijch min leven, Dat ic mi dan soude begeven. Ende die coninc, al dedijt node, Gedoget om die minne van Gode, Omdat hi sach dat ict begerde soe, 17985[regelnummer] Ende liet hier rente daer toe, Dat icker mochte leven bi Ende die hier comen souden na mi. Ende alsi wech was ic sochte dan Soe dat ic vant enen goeden man, 17990[regelnummer] Die mi genas; ende ben soe gediet, Dat ic te pristere was gewiet, Ende hebbe hier geweest tot nu. In sach noit sint man dan u, Die van sinen lande was comen, 17995[regelnummer] Ende noch enen, dien willic nomen, Die des conincs Bans petrijn was, Ende hiet Bavijn, sijt seker das, Die mi vertelde algader Van uwer moder ende uwen vader, 18000[regelnummer] Ende hoe si starf in religione.’ Si spraken lange van desen done Toter nacht, ende gingen slapen bede, Bohort entie hermite mede. Des anderdages vor wech Bohort 18005[regelnummer] Alsi messe hadde gehort, Ende gemoette in sire geverde Ene joncfrouwe met enen swerten perde. Hi grotese als hise sach, Ende si ontboet hem goden dach. 18010[regelnummer] Si besagene wel, ende daer nare Vrachde si hem wie hi ware. - ‘Ic ben,’ sprac hi, ‘van Arturs hove, Ende vander tafelronden gelove: Ic hete Bohort, ende ic bem 18015[regelnummer] Lanceloets neve.’ Si sprac tot hem: ‘Dat gi Lanceloets neve sijt, daer of Ne heeft hi gene ere, no gi lof; Want gi een der bloetster riddere sijt Dien ic noit sach vor desen tijt.’ 18020[regelnummer] - ‘Joncfrouwe, hoe es dat?’ seide hi. Si seide: ‘Ic wille u seggen waer bi. Ne lagedi niet .ij. nachte achter een Tes conincs Veschers? alst wel sceen Gine dorst int palais liegen niet, 18025[regelnummer] Daer die aventure in gesciet, Om datter u in mochte meschien. Recht blode keytijf, nu merct vandien, En had u niet meerre ere gewesen Te stervene daer, oft gi van desen 18030[regelnummer] Sculdech waerd te stervene tier ure, Dan te kerne sonder aventure? Gi wet wel in allen maniren, Die aventuren moten falgiren Bi goden man vander tafelronde; 18035[regelnummer] Ende vele liede nu ter stonde Houden u nu over enen goden man, Daer si sere sijn bedrogen an; Want gi sijt so quaet heden den dach, Dat geen quader wesen mach. 18040[regelnummer] Ende om dat si in allen maniren Bi ridderen moten falgiren Haddi bi rechte sculdech gewesen U cracht te done te desen, Oft si mochten falgiren bi u.’ 18045[regelnummer] Bohort seide: ‘Joncfrouwe, sonder nu Hordic noit spreken teneger uren Vanden palaise van aventuren. Bi desen blamerdi tonrechte mi.’ Si seide: ‘Gi liget qualike, bedi 18050[regelnummer] Gi hebter af gehort in vele steden; Maer van groter bloetheden Sone dorsti niet bliven daer. Gine slacht Lancelote niet, vorwaer: Al di lide weten gemeinlike, 18055[regelnummer] Dat hi es di stoutste van ertrike, Ende gi di bloetste diemen weet.’ Ende si sciet van hem gereet, Ende wilde niet mer spreken na dat, Hoe sere dat hijs hare bat. 18060[regelnummer] Alsi nember tale an haer vant Voer hi wech, pensende te hant Om di tale, die hi hadde gehort. Doe pensde in hem selven Bohort, Gevile hem teneger uren 18065[regelnummer] Dat hi quame bi aventuren Int lant, hi souder om varen dare Om te wetene wat ware. Hi reet vort, alsict vernam, Dat hi te Karmeloet quam, 18070[regelnummer] Daer die tornoy soude wesen. Nu swiget daventure van desen, Ende sal spreken van Waleweine vort, Maer des sal luttel sijn: nu hort. Nu gewaget daventure das, 18075[regelnummer] Alse Walewein gesceden was Vanden hermite, die hem dede Vanden serpente ende den lupaert mede Dat betekenesse verstaen, Dat hi reet al pensende saen, 18080[regelnummer] Om dat hem hadde die gode man Sine doet geterminert; nochtan, Om dat hi pensde in sinen gedochte Dat hi niet seker weten mochte Van stucken die te gescine waren, 18085[regelnummer] Liet hi dat gepens varen, Ende reet vragende om niemare Van Lancelote harentare. Hi achterhaelde op enen dach In enen bosche, daer een wech lach, 18090[regelnummer] Ene joncfrouwe, ende met hare Enen riddere, ende daer nare Enen sciltknecht, di met haer quam. Hi grotese als hise vernam, Ende si hitene wel comen wesen. 18095[regelnummer] Hi vrachde den riddere binnen desen Oft hi wiste enege niemare Van Lancelote, waer hi ware. Die joncfrouwe seide: ‘Twi vrachdi Om Lancelote?’ Doe seide hi 18100[regelnummer] Hen die niemare, di daer of Die coninginne brachte int hof. ‘Ende om dat wi hebben vrese groet Om hem, dat hi mocht sijn doet, So siwi geport ut Arturs hove, 18105[regelnummer] Wi .x. ridders, bi gelove
[pagina 122]
Dat wine soken selen, sonder waen.’ Doe antwerde die joncfrouwe saen: ‘Het es heden di seste dach Dat icken gesont te Corbenijc sach, 18110[regelnummer] Ende hi halp mi daer toe mede, Dat ic behilt min suverhede, Die mi drie ridders hadden genomen En ware hi mi niet te hulpen comen.’ Dit was die joncfrouwe, dine genas 18115[regelnummer] Vanden venine, alsict u las; Ende si telde hem sonder sparen Hoe die dinge gevallen waren. Alse min her Walewein dat horde Hi was blide om hare worde, 18120[regelnummer] Ende vergater bi sine rouwe. Doe vragedi der joncfrouwen Waer si vore. Si seide te dien, Dat si vore den tornoi besien, Die te Karmeloet sijn soude. 18125[regelnummer] Walewein pensde ende woude Dat hire varen soude bi desen, Dat hi pensde dat daer soude wesen Lanceloet, haddire afgehort. Ende hi seide toten riddere vort, 18130[regelnummer] Waer dat sake dat si wouden, Hi soude hen tot daer geselscap houden. Nu swiget daventure van hen liden, Ende sal u van Lancelote bediden, Hoe hi vander dansse te livereert was, 18135[regelnummer] Daer hi an quam alsict vore las. Daventure seget als di knape sciet Van Lancelote, ende hine liet Inden dans, dat hi wech reet Ende haesten te ridene gereet, 18140[regelnummer] Om dat hi lange hadde gemert. Hi voer wech sere verert Ende drove, omdat hem dochte Dat Lanceloet daer wel bliven mochte Dansende al sijn leven lanc. 18145[regelnummer] Dar dansede Lanceloet ende sanc Alse dandre deden doe: Dat duerde toter vespertijt toe; Ende alsmen eten soude gaen Quam ene joncfrouwe tot hem saen, 18150[regelnummer] Die hem seide: ‘Here, ic segt u, Gi moet sitten in desen setel nu, Ende wi selen setten, des geloeft, Dese guldine crone op u hoeft.’ Hi seide dat hi niet ene bone 18155[regelnummer] En micte op eten no op crone, Noch dat hi gerde ander saken Dan dansen ende blide te maken. - ‘Gi moet hier sitten,’ seide si; ‘Wi selen weten oft wi daer bi 18160[regelnummer] Te livereert selen wesen bi u. Ende te livererdi ons niet nu, So blijfdi met ons nu ten tiden; Ende wi moten hier ontbiden Tote dattie gene hier comen sal, 18165[regelnummer] Die ons loessen sal van al Der sotheit daer wi nu in sijn.’ Hi seide: ‘Hets wel di wille min: Ic salder op sitten dies gijt wilt also.’ Hi ginc opten setel sitten doe, 18170[regelnummer] Ende si sette hem die crone op thoeft, Ende si seide: ‘Here, des geloeft, Dat gi seker moget wesen des, Dat uwes vader crone op u hoeft es.’ Hi sach opwerd, ende hi sach vallen 18175[regelnummer] Vanden torre neder met allen Ene ymage, di gemaect was rike, Rechte na eens conins gelike, Ende viel soe sere, dat si Te sticken brac; ende daer bi 18180[regelnummer] Falgierde die toverie daer. Si quamen alle weder daer naer In haren sin, daer si vor desen Lange ute hadden gewesen. Alse Lanceloet ward geware das, 18185[regelnummer] Dat op sijn hoeft ene crone was, Warp hise van sinen hoefde neder Ende ginc vanden setele sitten weder, Daer hi tien tiden niet sitten mochte, Bi redenen, alse hem dochte, 18190[regelnummer] Om dat teken was van coninge. Ridders ende vrouwen gemenelinge Ende joncfrouwen helsdene sere, Ende daden hem feeste, ende seiden: ‘Here, Die ure dat gi hier comen sijt 18195[regelnummer] Mote sijn gebenedijt! Want gi hebt ons geworpen daer mede Uter meester sothede Daer enege liede in quamen noit ere; Ende wine waren ut comen nembermere 18200[regelnummer] En haddu God niet gesint hire.’ Si leidene opten torre scire, Daer si deden comen knapen, Ende dadene haestelijc ontwapen. Doe quam daer cen jonc ridder vort, 18205[regelnummer] Ende sprac tot Lancelote dese wort: ‘Ic seide dat in allen maniren Dese toverie niet soude falgiren Vor dat gi quaemt te deser stede; Ende hets wel geproefde dinc mede, 18210[regelnummer] Dat gi een di beste riddere sijt Die nu in die werelt es te derre tijt, Ende die alre scoenste man; Ende u sijn sculdech te minnen vort an Die gene die hier binnen sijn, here; 18215[regelnummer] Want sine waren nembermere Te liverert sonder bi u.’ Lanceloet sprac: ‘Here, segt mi nu Waerbi dese aventure gevel; Want alle die gene, weetmen wel, 18220[regelnummer] Die in desen dans quamen, dat si Haren sin verloren daer bi Ende al hare bedachtecheden, Ende van hen[en] niet mochte sceden.’ - ‘Here, dat sal ic u seggen wel,’ 18225[regelnummer] Sprac die gode man: ‘het gevel Alse die coninc Artur dede feeste Van sinen huwelike, dattie meeste Van sinen lande ende sine barone Quamen om hem manscap te done; 18230[regelnummer] Ende na dattie bruilocht was leden U vader quam dor dit foreest gereden. Daer vant hi .vi. joncfrouwen doe, Die dancsten ende songen toe Vander coninginne Jeneveren neuwen sanc, 18235[regelnummer] Die neuwe gemaect was onlanc. In die middelt van den dansse stont Een setel, daer op sat tier stont Die scoenste joncfrouwe bi gelike, Die mochte sijn in ertrike: 18240[regelnummer] Conincs dochter soe was si, Ende coninginne daer bi. Die coninc Ban was doe een out man: In sijn geselscap was nochtan En geen so heblijc ridder als hi; 18245[regelnummer] Ende hi bleef houdende daer bi, Ende besach den dans tien tiden. Ende daer hilt bi sire siden Een sijn neve, en clerc wel geraect Ende van leden wel gemaect, 18250[regelnummer] Wel hebbende ende edel man, Ende wel singende; nochtan En haddi noit gemint bi minnen, Ende was man die in allen sinnen Meest conste nigromantien 18255[regelnummer] Ende alle manire van toverien.
[pagina 123]
Die coninc besach die joncfrouwen wel, Die daer dansten ende maecten spel. Die clerc was een jonc man, Ende sach sere der joncfrouwen an, 18260[regelnummer] Die opten setel sat, ende hem dochte, Dat hi sijn geluc wel prisen mochte, Die joie mochte hebben met hare; Ende hi seide vord daer nare, Hine gecrege joie nembermere, 18265[regelnummer] Hine hadde hare minne ere; Maer hine wiste wie oft hoe Hire wel mochte comen toe. Alse die coninc lange hadde gesien Genen dans, hi seide nadien: 18270[regelnummer] ‘Het stonde wel, bi mire trouwe, In desen dans, dat elke joncfrouwe Enen riddere hadde an die hant.’ Ende hi dede beten te hant Ses ridders vanden sinen ter stede, 18275[regelnummer] Ende deetse anden dans gaen mede. Dus hadde elke joncfrouwe daer Enen riddere al oppenbaer. Ende als die joncfrouwe die inden setel sat Dat geselscap sach, si seide nadat, 18280[regelnummer] Datter goder tijt geboren ware Die altoes hebben mochte daer nare Alsulc geselscap, dans ende spel. Di clerc verstont haer tale wel, Ende seide: ‘Wildi, joncfrouwe, 18285[regelnummer] Gi selet al hebben, bi mire trouwe, Enen scoenren dans dan dese es, In sulker maniren, des sijt gewes, Dattie dans soude tallen uren Alst scone weder ware geduren, 18290[regelnummer] Somer ende winter daer bi.’ - ‘En trouwen, dat woudic,’ seitsi, ‘Ende ic soude doen dat willen soude Die gene, dire toe hulpen woude, Bedie mi donct dat gelijc desen 18295[regelnummer] En mochte en gene dinc wesen.’ Hi seide: ‘Wildi geloven dat gi El niemane minnen sult dan mi Binnen minen live, lude oft stille, Ic sal hier af doen uwen wille. 18300[regelnummer] Ic sal u seggen hoet sal sijn nu: Die gene die gi hier siet, seggic u, Salic doen dansen als gi siet Al haer leven, ende selen niet Modere werden van dansene embertoe; 18305[regelnummer] Ende si selen dansen alsoe Den winter ende den somer al, Alst scone weder wesen sal. Ende en sal hen in haren moet Niet meer vernoien dant nu doet; 18310[regelnummer] Ende alle die comen selen daer binnen, Opdat si gemint hebben of minnen, Selen met hen bliven also scire, Ende dansen in sulker manire, Ende niet pensen om ander saken 18315[regelnummer] Dan om dansen ende feeste maken; Ende dit sal geduren, sonder sage, Toten avonde alle dage, Ende dan selen si in genen torre gaen Om eten ende om resten, sonder waen, 18320[regelnummer] Ende liegen alle nachte daer binnen; Maer en gene liede, sonder di minnen Oft gemint hebben ongelogen, Selen niet met hen bliven mogen; Want onder liede die joie driven 18325[regelnummer] En mogen gene liede bliven, Sine hebben joie; ende nieman mach Grote joie hebben heden den dach, Hine hebbe gemint of hine minne. Ende den dans, daer si sijn inne, 18330[regelnummer] Sal geduren tonsen liven, Ende sal niet faelgiren no bliven Vor die tijt datter toe comen sal Die beste riddere vander werelt al, Ende die scoenste: tot dien dage 18335[regelnummer] Sal die dans falgiren sonder sage In sulker maniren dat hi begint; Bedie ic wille dat gijt kint, Die dans sal beginnen bi u, Die de scoenste joncfrouwe sijt nu 18340[regelnummer] Van ertrike, dat donket mi; Ende hi sal falgiren daer bi, Alse die scoenste riddere vander werelt al Hier binnen sal comen; ende hi sal Aldus bi scoenheit begin ontfaen, 18345[regelnummer] Ende bi scoenheit sal hi te gaen.’ Alse die joncfrouwe dat verstont Si hilt vor logene tier stont, Ende waende in allen maniren Dat hi daer af soude falgiren; 18350[regelnummer] Ende geloefde hem omt gone Algader sinen wille te doene. Hi berecte die ridders saen, Die anden dans waren gegaen, Bi sire toverien alsoe, 18355[regelnummer] Dat si danen niet wouden sceden doe; Entie joncfrouwen, sekerlike, Berecti dies gelike. Als die coninc Ban werd geware das, Dat hen dansen soe in ernst was, 18360[regelnummer] Hi seide dat hi, alse hem dochte, Sijn crone bat niet bestaden mochte Dan te gevene doe, sekerlike, Den besten ridder van ertrike; Ende lietse hier tsinen behoef alsoe. 18365[regelnummer] Die coninc Ban voer wech doe, Ende die clerc bleef metter joncfrouwen Blide ende ontladen van allen rouwen, Ende hadde al sinen wille daer of, Alsi hem hadde gedaen gelof. 18370[regelnummer] Die vanden lande quamen besien Dit wonder, alsi horden van dien: Doe quamen sulke vanden lieden, Die van henen nine scieden, Soe dat icker op enen dach 18375[regelnummer] Wel hondert ende viftech sach. Die dans gedurde daer naer In deser maniren wel .xiiij. jaer, So datter joncfrouwen vernoide dat; Ende si haren live bat, 18380[regelnummer] Dat hi die toverie brake. Hi sprac: ‘In mach in gere sake Vor die tijt comt, dire geset es toe.’ - ‘Ic bidde u dan,’ seit si doe, ‘Dat gi ons maect enich ander spel, 18385[regelnummer] Daer wi ons mogen alsoe wel Alse met dansene mergen mettien, Ende sulc, dat alle diet sien Te wondere daer op mogen scouwen.’ Hi gaf antwerde der joncfrouwen: 18390[regelnummer] Na dien dat sijs bat, hi sout doen wel. Doe maecti een rike scaec spel, Van goude, van selvere gemaect, Dat noit minsce soe wel geraect En maecte van enegen stene, 18395[regelnummer] Datmen scaecbert hier int gemene, Dat wel dusent marct was werd. Ende als hi van beiden was bewerd Hi bracht der joncfrouwen na dien, Ende bat dat sijt soude besien. 18400[regelnummer] Ende si waren alsoe geset, Alsmen daer soude spelen met. Ende seide hare dat si name Die side, di haer best bequame; Want si moester spelen mede. 18405[regelnummer] Die joncfrouwe seide tier stede:
[pagina 124]
‘Jegen wien daer spelen nu? En sal niet wesen jegen u; Want gine connes niet jegen mi.’ - ‘Speelt beste dat gi cont,’ sprac hi, 18410[regelnummer] ‘Want gine sult dit spel Nembermeer connen spelen soe wel, Gine sult inden hoec sijn gemat.’ Tirst datsi verstont dat, Si trac ene vinde vort alse houde 18415[regelnummer] Om te wetene wat wesen soude. Dar sprane ene vinde vor thant, Datter nieman toe ne dede hant; Ende alsi des wart geware, Dat tspel spelde jegen hare 18420[regelnummer] Sonder ander helpe, si pijnde sere Subtilike te speelne vort mere, Alse die gerne weten woude Wat inden daer af comen soude, Want si conste alsoe vele 18425[regelnummer] Ende meer dan ieman vandien spele; Mar sine conste soe wel niet dat, Sine was in dien hoec gemat. Ende alsijt hadde besien wel, Si seide dat wel gemaect was tspel; 18430[regelnummer] Ende si vragede oft alle Dire comen souden bi gevalle Derre gelijch gemat souden wesen. Die clerc antwerde te desen: ‘Neent niet, bedie hir comen sal 18435[regelnummer] Een riddere gratiens boven al, Ende begeert ende gemint, die soe vele Connen sal van scaecspele Ende van andren spele, dat sine gelike Niet en sal sijn in eertrike 18440[regelnummer] Van subtijlheden; ende bi desen Sal dit spel ende ander gemat wesen Dire mede spelen gemene, Sonder die riddere allene; Ende die macht van desen sal 18445[regelnummer] Geduren des ridders leven al, Ende te sire doet, in alre manieren, Salt bi hem selven falgieren.’ Aldus brochte die clerc dien dans vort, Alse gi hebt gesien ende gehort, 18450[regelnummer] Ende hi sal bider comste van u Inde nemen, des hopic nu. Ende alse si hare lange ende vele Gemercht hadde mettien scaecspele Starft si ende die clerc mede, 18455[regelnummer] Ende dandre bleven teser stede, Darsi nembermeer ute ne waren comen, Mar dat gi hen quaemt hir te vromen, Darsi sijn verloest mede Van harre groter sothede. 18460[regelnummer] Ende ne haddi niet meer goets gedaen Binnen uwen liven, sonder waen, Soe soude u in alre wisen Bi rechte aldie werelt prisen, Bi dire eren, die wi u sien gescien.’ 18465[regelnummer] Lanceloet siede: ‘Nu motic sien Die aventure vanden scaecspele, Dar gi af sprect soe vele.’ Men bracht hem, ende hi besacht wel, Dat scakier ende dat scaecspel, 18470[regelnummer] Bedie si waren sere rike Ende gewracht subtillike; Ende hi sette te poente bede Die guldine ende die selverine mede, Alsi te rechte souden wesen; 18475[regelnummer] Ende hi trac vorwart na desen Int begin die selverine vinne, Die bider coninginnen stont, met sinne. Ende alsi getrect hadde alsoe, Die vinde an dander side quam vort doe; 18480[regelnummer] Ende te met dat hi vort trac sijn spel, Sach hi dander spel spelen alsoe wel. Alsi hadde gespeelt met vinnen Ginc hi met ridders beginnen Sijn spel ende met rocken toe, 18485[regelnummer] Ende speelde soe lange doe, Dat hi met ere vinden tien tide Dat spel matte in dander side. Die gene die dat hadden gesien Hadden groet wonder van dien, 18490[regelnummer] Ende seiden: ‘Met rechte es uwe dat spel, Want gi hebbet gewonnen wel, Ende wet wel waerlike dat, Nadien dat gi niet en sijt mat Met wapinen [mere] dan mettien scake, 18495[regelnummer] Dat es u ene sekere sake.’ Hi antwerde dat hi das Utermaten blide doe was. Doe begonste minste ende meeste Dar binnen spelen ende maken feeste, 18500[regelnummer] Dat si bi Lancelote doe Waren delivereert alsoe. Dien nacht was hi wel ontfaen; Sander dages alsi op was gestaen Ende gewapent, doe bat hi des 18505[regelnummer] Enen riddere vanden lande van Logres Ombe ene boetscap te done, Dies herde blide was die gone. Hi bat hem dat bi soude varen Te Cramelot al sonder sparen, 18510[regelnummer] Ende hi den coninc ende die coninginne Van sinen talven grote met sinne, ‘Ende der coninginnen seggen dar nare Datic dat scaecspel sinde hare. Ende teelt hare dat ict wan, 18515[regelnummer] Entie maniere dire leget an.’ Hi seide dat hijt gerne doen soude. Ende hi porde alsoe houde, Ende reet soe verre, dat hi quam Te Kameloet, dat hi vernam 18520[regelnummer] Die loetsen gerecht tier wile, Die waren lanc ene halve mile, Dar die tornoy soude wesen. Hi vor in die stat na desen, Ende vant den coninc te rade 18525[regelnummer] Wat men best mettien tornoie dade, Dar alle die hoge liden gemeinlike Selen comen van ertrike. Die coninginne sat bi siere side Rikelike gepareert tien tide. 18530[regelnummer] Die riddere groette tien beginne Den coninc entie coninginne Van Lanceloets halven. Mettien worde Spranc op die coninc alse hijt horde, Ende helsdene sonder sparen, 18535[regelnummer] Soe blide was hi vander niemaren, Ende vragede hoet met Lancelote stoet. Hi seide: ‘Ic hope dat hi wel doet, Want hets leden onlange stont Dat icken sach gans ende gesont.’ 18540[regelnummer] Doe brachti vort dat scaecspel In een ziden forel berecht wel, Ende hi seide: ‘Vrowe, mijn here Lanceloet hi groet u sere, Ende sint u dit scaec bi mi 18545[regelnummer] Op selke vorwarde, dat gi Noit en sacht des gelike, Gi mocht wel gesien hebben also rike.’ Die coninginne was sere blide, Ende dede vort bringen tien tide 18550[regelnummer] Dat scaecspel, datsi woude besien. Die coninc sater toe mettien, Entie baroene alsoe wel, Ombe te besiene dat scaecspel. Doe seiden si gemeinlike 18555[regelnummer] Sine sagen noit geen soe rike.
[pagina 125]
Die riddere sette dat spel na desen Alst bi rechte soude wesen, Alse oft menre mede spelen woude. Hi sprac ten coninc alsoe houde: 18560[regelnummer] ‘Here, kiest hir binnen wijf oft man, Die gi wilt, die best spelen can, Hi sal in den hoec wesen Gemat, sijt seker van desen.’ - ‘Ic sal selve spelen,’ sprac die coninc. 18565[regelnummer] Alse die baroene horden die dine Si seiden: ‘Gine selt, here; Laet mire vrowen spelen ere, Dire meer af can, dat wi wel kinnen, Dan alle die sijn hir binnen.’ 18570[regelnummer] Die coninc dede die coninginne Spelen, die met al haren sinne Hare sette te speelne wel. Ende alsi sagen dat scaecspel Jegen die coninginne spelen alsoe 18575[regelnummer] Bi hem selven, hen wonders doe. Si hildent over toverneye saen, Ende alsoe waest, sonder waen. Die coninginne pijnde sere Ombe wel te speelne in allen kere, 18580[regelnummer] Want vele hoger lude sach opt spel; Mar sine const gespelen niet soe wel, Sine was in dende inden hoec mat. Si logen in die zale om dat: Die coninc sceernde oec op hare. 18585[regelnummer] Si vragede den riddere dar nare Oft Lanceloet lettel ofte vele Gespelt hadde mettien spele. Hi antwerde: ‘Jahi, vrouwe.’ - ‘Nu segt mi bi uwer trouwe, 18590[regelnummer] Was hi gemat?’ - ‘Neen hi, dat wet wel,’ Sprac die riddere, ‘want hi wan tspel.’ - ‘Wat soudic seggen,’ sprac die coninc, Van Lancelote? In alre dinc Men vint in al eertrike 18595[regelnummer] Van prouechen sijn gelike: Van ridderscape noch van scoenheden Nes sijns gelike in gere steden.’ Die coninc seide: ‘Bi mire trouwe, Lanceloet heeft u, vrouwe, 18600[regelnummer] Ene scone gichte gegeven nu: Danckes hem, dat radic u; Want noit riddere ere vrouwen ne gaf Scoenre gichte, sijt seker dar af.’ Die coninc dede geven daer naer 18605[regelnummer] Den riddere, die dat present brachte daer, Goede wapine ende een goet part, Ende ander dinc, dat vele goeds was wart. Die coninginne in dander side, Die vanden presente was blide, 18610[regelnummer] Dedem soe vele geven, Dat hijs te bat hadde al sijn leven; Ende si bleven dar na desen Tote dat die tornoy soude wesen. Lanceloet, die hadde verloest doe 18615[regelnummer] Die gene die dansten embertoe, Sinde enen bode also houde, Datmen die lettren af doen soude, Die opten steen waren gescreven; Want davonturen waren bleven 18620[regelnummer] Dar si ombe dar gescreven stonden. Ende men doetse af tien stonden, Ende mijn here Lanceloet sciet thant Vandaer hi den dans vant, Ende reet soe verre, dat hi vernam 18625[regelnummer] Enen riddere, die in sijn gemoet quam. Lanceloet groettene alse hine siet, Mar die ander en antwerden niet, Sonder dat hi seide: ‘Wie sidi?’ - ‘Ic bem van Arturs hove,’ seide hi, 18630[regelnummer] ‘Ende hete Lanceloet.’ Doe seide Dander: ‘Bi rechter waerheide, Gi sijt hir qualike comen nu. Gi selt eer avont sterven, seggic u.’ Hi keerde weder al dat hi quam, 18635[regelnummer] Dreigende Lancelote sere gram. Alsene die gene dreigede soe sere, Lancelote, je lanc soe mere, Sprac Lanceloet: ‘Gi selet becopen Vore,’ ende liet na hem lopen. 18640[regelnummer] Ende alse die gene sach comen alsoe Lancelote op hem, hi vloe, Alse die sijns niet en dorste ontbiden. Lanceloet en consten niet achterriden, Ende hi liet dat jagen staen. 18645[regelnummer] Hi quam in een broec gereden saen, Dat onder enen starcken tor lach, Dar hi ridders al gewapent sach Met gelavien ende met scilden, Die alle tenen ringe hilden. 18650[regelnummer] Hi hadde wonder wat wesen mochte, Mar hi pensde in sijn gedochte, Dat om hem niet en ware. Hi reet dar wert dar nare. Ende alse hi bi hen lieden quam 18655[regelnummer] Riepen si: ‘Gi sijt doet,’ sere gram, Ende lieten lopen te hem wert. Alse hijt sach hine was niet ververt, Alse di niet besach in sijn gedochte Vandien dat hem toecomen mochte. 18660[regelnummer] Hi rechtem jegen dien metter vaert Die vore quam te hem waert, Dien hi dor den lichame stac, Soe dat hem sine glavie brac. Ende wel si .x. quamen op hem slaen, 18665[regelnummer] Die hem sijn part doet slogen saen. Hi viel ter neder onversien, Alse die hem niet en wachte van dien, Datmen hem doet sloech sijn pert. Hi spranc op ende trac sijn swert, 18670[regelnummer] Ende sloech omtrent hem, sere gram, Op al dat hem te gemoete quam. Hi sloech ridders ende pert te doet, Ende hi dede were so groet, Dat sijs alle hadden groet wonder, 18675[regelnummer] Die sine daet sagen besonder. Ende hi werde hem soe stoutelike, Dat geen man mochte doen des gelike. Si lagen hem ane sere; Mar hi was van soe stouter were, 18680[regelnummer] Dattie stoutste entie vorste Hem qualike genaken dorste; Nochtan gaven si hem tien stonden Soe vele grote ende cleine wonden, Dat hi vele verloes van sinen bloede. 18685[regelnummer] Nochtan en was hi mat no moede, Mar hi sloech grote slage doe Achter ende vore embertoe, Ende werdem soe wel besonder, Dat sijs alle hadden wonder; 18690[regelnummer] Ende het was oec leet hen somen Dat si op hem waren comen Ende dat sine asselgierden dan, Ombe dat hi hen dochte soe goet man. Mettien quam an hem gevallen 18695[regelnummer] Een die starcste van hen allen. Si toegen ele andren wech ende weder, Soe datsi beide vielen ter neder, Entie ridder viel onder doe. Mettien liepen sire alle toe, 18700[regelnummer] Ende namen Lancelote te hant Met crachte sijn swert uter hant, Ende togen hem den helm af mede, Ende ontwapendene ter stede. Hine mieter niet op, hi seide. 18705[regelnummer] Si slogene sere sonder beide
[pagina 126]
Met swerden, dat hem dbloet ute spranc In .vij. steden eer iet lanc. Mettien die grote riddere op hem quam, Dar ic eer af seide, al gram, 18710[regelnummer] Met gerichten swerde, des geloeft, Oft hi hem af soude slaen dat hoeft. Lanceloet en verpordem niet een haer Al sach hi tswert op hem getrect dar, Ende maecte gelike ofte hi van desen 18715[regelnummer] Niet en ware in vresen. Ende alse die gene wert geware Lanceloets maniere, sprac hi daer nare: ‘Ay dief, hets war, dincke mi, Dat elc minsce seget van di; 18720[regelnummer] Men seegt dattu best gewarlike [Die stoutste ridder van ertrike:] Ic sie wel dat es waer; Ic en vinde in di en genen vaer Ombe en gene dinc die di overgaet. 18725[regelnummer] Al ne meindic di en geen quaet, Soe scienstu seker genoech wesen Daer een ander sterven soude van vresen; Mar dit en mach di helpen niet, Du moets sterven, wats gesciet, 18730[regelnummer] Eer du comst ute mire vancnesse. Ic ne sal met swerde no met messe Di niet doeden; du salt sterven nochtan Alsoe scandelike doet alse starf noit man.’ Hi dedene oncleden saen 18735[regelnummer] Ende naect in sine broec staen, Ende dedene met gecnoepten riemen .iiij. serianten geselen sniemen, Die tvleesch scorden te meneger stede, Dat dbloet liep onder sine lede. 18740[regelnummer] Hine sprac noch gelike ne dede Dat hi iet gequetst was dar mede. Alsine hadden gegeselt soe, Dat bloet liep ter erden toe, Ende si moede van slane waren 18745[regelnummer] Dedene die here sonder sparen In enen diepen put neder laten, Die eiselijc was utermaten, Die vuil was van slangen ende van wormen, Die dat water soe deden verstormen, 18750[regelnummer] Dat gevenijnt was, sonder waen. Alse hi inden put was gedaen Hi gevoelde tcoude water eer iet lanc, Dat vanden venine van wormen stanc; Ende die slangen daden hem dere, 18755[regelnummer] Ende tcoude water mesquam hem sere, Die van pinen hadde herde heet, Soe dat hi in onmacht viel gereet. Si liepen an hem op ende neder Sine been biten wech ende weder, 18760[regelnummer] Ende pijndene herde onsochte. Hi werdem soe hi best mochte, Ende nam die slangen met bloten handen, Ende trac hen thoft af thanden, Ende doetdese die hi mochte gewinnen. 18765[regelnummer] Hi wert soe gevenijnt dar binnen, Dat hi thant waent gebreken Sonder enege biechte spreken; Want alse hi sine bene hief Uten watre hi besief 18770[regelnummer] Datsi geswollen waren, sonder waen. Alser dat venijnt in was gegaen Hi begonste clagen met drover herte Sijn ongeval ende sine smerte; ‘Hoe hebbic verdient, van hemelrike 18775[regelnummer] Here, te stervene dus dorpelike? Alsic sterven moet, sonder waen, Mi en sal niman in staden staen, Want mi hir nieman vinden en sal. Dus groet es mijn ongeval, 18780[regelnummer] Dat ic hir sal moten bederven Ende alse .i. ongevallech man sterven. Ay gebenedide God, here, Hoe gedogedi dat ic noit ere Soude werden hier te voren 18785[regelnummer] Van soe goeder vrowen geboren Alse die coninginne van Benoyke, Om te stervene soe onwerdelike Ende soe quader doet daer an, Dat noit minsche selke ne gewan; 18790[regelnummer] Want andre liede, cleine ende groet, Keren ter erden in harre doet, Ende men graefse ter erden dan, Mar ic ben soe ongevallech man, Dat die erde, die, alsmen seegt, 18795[regelnummer] Al die liede tontfane pleegt, Minen corne heeft soe ontwert, Dat sise niet tontfane begeert, Mar si geeftse den vulen slangen, Die mijn vlesch hebben bevangen 18800[regelnummer] Hen te peysterne daer mede. Ay God vol alre genadechede, Wat sal verliesen nu ter stonde Ane mine doet die tafelronde! Ay soete lieve neve Behort, 18805[regelnummer] Die soe scone wart comen vort, Die begonnen hebt soe hogelike U ridderscap, dat des gelike Noit man begonste van uwer ouden, Haddu God mi behouden 18810[regelnummer] Ic haddu gedaen setten te lone Op uw hoeft ene guldine crone, Bedi mi was ombe u mere Dan om mi selven terre ere. Ende gi, vrouwe, live coninginne. 18815[regelnummer] Die mi hadt bi fijnre minne Inbracht ter groter hoecheden, Daric in was tallen steden, Daric bi dede ende hebbe gedae n Die grote bederven, sonder waen, 18820[regelnummer] Dar al die werelt af spreect nu; Ic en weet wat seggen van u, Sonder dat u God, vrowe soete, In dat geluc houden moete, Dar hi u in heeft geset nu ter tijt, 18825[regelnummer] Ende in die grote macht daer gi in sijt! God mote geven, onse here, Soete vrouwe, dat gi nembermere, Alsoe lange alse gi leeft, Noch minsche die mi gekint heeft, 18830[regelnummer] Van deser dorper doet weten mote; Want mine ziele, vrowe zoete, Soude tallen tiden bi desen Vorwert meer te drover wesen.’ Lanceloet clagede aldus al 18835[regelnummer] Toter nacht sijn ongeval. Hi sat op enen steen tier ure, Ende begonste sculden die aventure. ‘Ay vrouwe aventure,’ seit hi, ‘Hoe valsch ende hoe wandel sidi, 18840[regelnummer] Ende verradre ende ongetrouwe! Gi hadt mi verhaven vor desen rowe Boven alle manne van scoenheden, Ende van pruechen, ende van seden Ende van manieren, darmen ombe man 18845[regelnummer] Sculdech es te leggene prijs an. Nu hebdi mi genedert so sere, Dat mi niet mach gescien die ere Dat ic op die erde sterven moet Alse ene stomme beeste doet; 18850[regelnummer] Mar gi doet mi bederven In enen vulen putte, ende sterven.’ Binnen dien dat hi dreef dit mesbaer Quam ene joncfrouwe gegaen daer, Ende seide: ‘Here riddere, here, 18855[regelnummer] Die onse lieden haten soe sere,
[pagina 127]
Wie sidi?’ Hi sach opwert mettien, Mar hine mochtse niet gesien. Hi antworde: ‘Mijn name es Die ongevallege ridder, des sijt gewes, 18860[regelnummer] Die de beste riddere vanden andren al Plach te sine vor dit ongeval.’ Alsi sine tale horde Hare ontfarmde der worde, Ende bat, oft hem ware bequame, 18865[regelnummer] Dat hi hare seide sine name. Hi seide hare dat hi Lanceloet van Lac hiet. Si antworde: ‘Wats gesciet, Was u vader die coninc Ban, Gine selter niet bliven dan.’ 18870[regelnummer] Hi seide: ‘Hi waest gewaerlike.’ Si sprac: ‘Gi selt ute dan haestelike.’ Si ginc en wech, ende quam weder Ende liet hem ene corde neder Inden put, daer hi was, te handen. 18875[regelnummer] Alse hise hadde inden handen Si seide: ‘Here, hoe salic u Uten putte getrecken nu?’ - ‘Eint die corde ane ene eyke daer, Ic sal daer bi op comen dar naer.’ 18880[regelnummer] Si deet, ende hi quam op tier stont Al ongequest meer ende ongewont. Hi dancte der joncfrouwen sere, Die hem hadde gedaen die ere; Ende hare ontfarmde sere das, 18885[regelnummer] Dat hi in sine broec naect was. Si hietene onder die bome gaen staen, Si soude wedercomen saen. Si ginc van hem tier ure, Ende si locch na hare die dure. 18890[regelnummer] Datsi dede sach .i. knape algader, Dijt ginc seggen haren vader. Hi seide: ‘Ic weet dat wel, here, Dat gi Lancelote haet sere Ombe uwes oems doet, shertogen Cales; 18895[regelnummer] Ende gi waent dat hi in steden es Dar hi niet ute sal mogen ontgaen.’ Hi seide: ‘Du segt waer, sonder waen.’ Die ander seide: ‘Hi es ute nu Bi uwer dochter helpe, seggic u.’ 18900[regelnummer] Die here riep .iiij. ridders doe, Dar hi meest trowen hadde toe. Alsi gewapent waren seidi saen Wat hi van siere dochter hadde verstaen. Hi seide: ‘Wi selen van henen al 18905[regelnummer] Mogen sien wat si doen sal.’ Die mane sceen licht ende clare: Die joncfrouwe en nam gene ware Van haren vader, ende ginc recht toe Ter stat dar Lanceloet was doe, 18910[regelnummer] Ende gaf hem cledere, ende dedene saen Te harre cameren met hare gaen, Dar hi toten dage soude ontbiden; Want si met hem wech soude riden Optien andren dach dar nare. 18915[regelnummer] Ende hi volgede vaste hare. Dar si in die camere souden gaen Was haer vader dar jegen saen, Van ridders hem vifter, dise bestont, Ende sloecse sere tier stont, 18920[regelnummer] Dat wel na starf van groten rowe Dor Lanceloets wille die joncfrouwe. Alse Lanceloet sach die joncfrouwe wenen Hem verwies dat herte, ende trac ten enen Van genen ridders metter vaert, 18925[regelnummer] Ende nam dien riddere sijn swart, Dar hi hem met enen slach gaf, Dat thoeft vanden slage vor af. Daer na heeft hi gecloeft Den naesten daer na sijn hoeft. 18930[regelnummer] Alse die andre dat sagen Waren si vervart van sinen slagen. Doe gingen si ten palayse wert vlien. Lanceloet volgede hen mettien, Ende tswert al bloet in sine hant, 18935[regelnummer] Daer hi tote .xx. ridders vant Bi enen scaecspele; ende hi quam Onder hem tornech ende gram, Ende maecter onder een gesceet, Ende slocch hen lieden af gereet 18940[regelnummer] Hovede, arme, wech ende weder, Ende verminkese op ende neder, Soedat hire doet sloech .xix. Ende die waren inden vliene Sochte hi al omtrent doe, 18945[regelnummer] In cameren ende op sulren toe, Soedat hi den here vandaer binnen vant. Doe sloech hi na hem thant; Mar hi hadde die vrese soe groet, Dat hi tere vensteren ute scoet, 18950[regelnummer] Dar hi op enen hoep stene met allen Neder viel ende brac den hals int vallen. Lanceloet sochte al ombe te hant, Ende alse hi niemanne meer ne vant Kerdi ter joncfrouwen saen, 18955[regelnummer] Die hem vragede hoe hi hadde gedaen. Hi seide: ‘Herde wel, God danc, Si sijn alle doet over lanc.’ - ‘Entrowen,’ antwerde die joncfrouwe, ‘Van deser niemaren hebbic rouwe; 18960[regelnummer] Ic wane gi minen vader hebt doet, Die vor u in ene camere scoet.’ - ‘Ic en kinnes niet,’ seide Lanceloet, ‘Mar ic hebse alle geslegen doet, Die ic dar vant.’ Ende nadien 18965[regelnummer] Ginc die joncfrouwe dat doen besien. Alsijt sach si sechgende hare. Si ginc haren vader soken harentare, Ende alsine niet en vant Si pensde dat hi ware gevloen thant, 18970[regelnummer] Ende vertroeste hare selve doe. Si sprac aldus Lancelote toe: ‘Wat wildi doen met desen lichame nu?’ Lanceloet seide: ‘Ic segt u, Gi selet cortelike sien.’ 18975[regelnummer] Hi warpse uten vensteren mettien. Die joncfrouwe dedene dar na saen In ene camere slapen gaen. - ‘Ende mettien dage selewi Porren,’ seise, ‘ic ende gi; 18980[regelnummer] Want ic weet wel dat mijn vader sal Helpe varen soeken over al.’ Hi dede dat si seide gewillechlike, Ende hi sliep herde haestelike, Alse die vele hadde gedoget dien dach. 18985[regelnummer] Ende tfenijn, dat in sine lede lach, Dat dedem groet ongemac doe. Die joncfrouwe sloet die dore toe, Ende berechte te sinen behoef ter vaert Goede wapine ende .i. goet paert; 18990[regelnummer] Ende si ginc slapen na dat doen. Hare quam te voren een visioen Daer si lach ende sliep, dat hare Daer na kerde al te ware, Alse gi hir na selt horen. 18995[regelnummer] Hort wat hare quam te voren: Hare dochte, in warre dinc, Dat si ute enen donkeren huse ginc, Ende si met enen lupart In een lant makede hare vart; 19000[regelnummer] Ende si dat lant en kinde niet, Soe datsi ute hare geselscap sciet, Ende soe dat si allene ginc, Ende in hare gemoet quam na die dinc Een die was quadertiere 19005[regelnummer] Ende wreet, ende seide sciere:
[pagina 128]
‘Joncfrouwe, gi hebt mi genomen Mine spise, ende eest soe comen, Gi moeter ombe sterven nu ter stonde.’ Ende hi warp ute sinen monde 19010[regelnummer] Grote vlamme, daer hi mede Hare cleder berren dede; Ende dat die lupaert quam daer Ende verworghdene daer naer. Alse hare lange ombe dese sake 19015[regelnummer] Gedroemt hadde wert si in wake. Doen stont si op ende ginc thant Te Lancelote, dien si wakende vant, Ende seidem dat tijt ware Te varne. Hi stont op dar nare, 19020[regelnummer] Mar hi vont sine voete gevenijnt soe, Dat hire cume op mochte staen doe; Nochtan wapende hi hem ter stede, Ende sat op, entie joncfrouwe mede, Ende reden soe, dat si vernamen 19025[regelnummer] Datsi in een scone plain quamen. Die joncfrouwe bleef houdende doe, Ende sprac Lancelote aldus toe: ‘Hordi iet dat ic hebbe gehort?’ Hi sprac: ‘Ja ic.’ Si reden vort, 19030[regelnummer] Ende horden roepen ene creature, Die helpen noet hadde tier ure. Die joncfrouwe seide metter vaert: ‘Ay live here, vart dar waert, Besiet wat dar es, ende nemt goem.’ 19035[regelnummer] Hi lietse daer onder enen boem. Hi horde alse hi dar waert liep Dat .i. ‘Helpe Sinte Marie’ riep. Het dochtem een wijf: nadat hi vernam Hi reet dat hi vor een pawelgoen quam, 19040[regelnummer] Dar hi enen riddere vant Ene joncfrouwe hebbende onder hant Vor .i. pawelgoen, sere mesmaect, In een bloet himde al naect, Dier hi dede groet ongemac 19045[regelnummer] Ende met haren vlechten trac. Alse Lanceloet dat hadde versien Hi sprac toten riddere mettien: ‘Ay vri riddere, hebt genaden Der joncfrouwen; van selken daden 19050[regelnummer] Soudu mesprisen al die werelt saen Dadijs meer dan gijs hebt gedaen; Want an hare mochte geen man Hant doen, hine mesdade dar an; Ende ic bidde u, here, 19055[regelnummer] Dat gise in paise laet vort mere.’ Hi sach eerlike op hem, Ende seide: ‘Wetet wel, datic ben Die gene, die niet daede van desen: Dies mi bat mote gonneert wesen.’ 19060[regelnummer] Lanceloet seide: ‘Here, wildi, Gi seltse in paise laeten dor mi; Ende sidi soe fel in uwen moet, Dat gijs dor mine bede niet en doet, U saels te spade berowen, segic u.’ 19065[regelnummer] Dander seide: ‘Dreygdi mi nu Alse ombe soe ontwert wijf alsi es? Gi selt saen geware werden des Wat ics sal doen.’ Hi trac sijn swaert Ende sloech hare thoeft af metter vaert, 19070[regelnummer] Ende warpt in Lanceloets angesichte saen, Ende seide dat hi dat hadde gedaen Hem tonwerden. Ende Lanceloet was Soe te mayeert ende drove das, Soe dat hi noit in en genen lande 19075[regelnummer] Ne gedogede soe grote scande, Ende hine waende sijn te gemake Nembermeer eer hijs hadde wrake. Hi liep ten riddere met sinen swerde, Die alte hant vloe sire verde, 19080[regelnummer] Alse die sijns niet dorste ontbiden. Hi hadde dors dapper tien tiden, Dar hi mede sere vloc. Lanceloet volgede hem na doe Soe lange, datsi beide quamen 19085[regelnummer] In een dal, daer si vernamen Een casteel starc ende groet, Dien cen gebatelgeert mur besloet. Die riddere voer doe dar waert, Ende Lanceloet na metter vaert, 19090[regelnummer] Soe datsi beide quamen gereden Ter bruggen ende over leden. Die ridder riep datmen met allen Die scotporte liete nedervallen. Men lietse soe vallen ter vart 19095[regelnummer] Datsi geraecte Lanceloets part Achter tgereide te hant. Lanceloet behilt sijn swert in die hant, Ende liep te voet ten riddere waert, Ende spranc achter op sijn paert. 19100[regelnummer] Hi begonsten duwen saen Ende seide hi en souden niet ontgaen. Hi warpene vanden perde Ende viel op hem daer hi lach op die erde, Ende trac hem den helm af; 19105[regelnummer] Ende mettien slage, die hi hem gaf, Berechte hine soe onsochte, Dat hi .i. wort niet spreken en mochte, Sonder dat hi hem bat genaden, Dies Lanceloet niet wilde gestaden 19110[regelnummer] Dorder joncfrouwen wille nochtoe, Die hi doet hadde alsoe; Nochtan riep hi genaden embervort. Alse Lanceloet dat hadde gehort Hine wiste wat ane vaen, 19115[regelnummer] Ofte hem laten leven ofte doet slaen, Doch dat hem sijns ontfarmede soe Dat hi sine sekerheide nam doe. - ‘Du heves die joncvrouwe,’ sprac Lanceloet, Met onrechte geslegen doet: 19120[regelnummer] Bi diere redenen willic dattu Dat scone ende soe wel beters nu, Dat alle vrowen dijt selen verstaen Weten dattuus genoech heves gedaen. Ic hevele di op dine trouwe 19125[regelnummer] Dattu nemes die dode joncfrouwe Ende duse leges vore op dijn part, Ende vorse sconincs Arturs hove wart; Ende der coninginnen gefse gevaen, Ende du hare seges wattu heves gedaen, 19130[regelnummer] Ende den andren vrowen mede, Ende gef haer dijn swert op ter stede; Ende willen si dijn lijf nemen di, Du moets gedogen, ende willen si Di quiten, hets mi lief, twaren. 19135[regelnummer] Du moets oec van danen varen Tes conincs Bandemagus hove, Die coninc es van groten love, Ende di in derselver manieren Den vrowen die dar sijn presentieren, 19140[regelnummer] Ende ins conincs hof van Norgales daer naer, Ende diere gelike di presenteren daer: Laeten si di alle quite gaen Van dattu hier in heves mesdaen, Ic ben die di nemmeer eyscen ne sal: 19145[regelnummer] Dus salstu mi gnoech doen van al.’ Hi seide: ‘Ic ben gewillech des, Hoe swaer dat mi te done es.’ Die riddere sprac te derre noet: ‘Here, es uw part geslagen doet, 19150[regelnummer] Gi selt dar vore nemen mijn part: Hir en es geen soe goet noch soe wart. Ic sal een ander nemen nu: Wi selen varen onder mi ende u Daer die joncfrouwe leget doet.’ 19155[regelnummer] Si saten op, hi ende Lanceloet,
[pagina 129]
Ende voren dar si lach, des geloeft. Lanceloet nam der joncfrouwen hoeft, Dat hi bi dien vlechten band Ane des ridders hals te hant, 19160[regelnummer] Dat lach den riddere optie borst. Hi nam den lichame sonder vorst, Ende leidene alsi begerde Op den hals vans ridders perde. Die riddere sprac dus Lancelote an: 19165[regelnummer] ‘Here wat salic seggen dan, Ende hoe salic den genen nomen, Die mi daer sint, alsicker sal comen?’ Lanceloet antwerde dar naer: ‘Du salt seggen alse du comts daer 19170[regelnummer] Te mire vrowen der coninginnen, Die God eren mote ende minnen: Die ridder die har tscaec sinde.’ Die ridder voer wech met geninde. Ende alse Lanceloet van dar sciet 19175[regelnummer] Kerdi dar hi die joncfrouwe liet, Die hi niet en vant alse hire quam. Hi hadde sorge alse hijt vernam, Datse mochte sijn tongemake, Ende was drove om die sake. 19180[regelnummer] Mettien heeft Lanceloet vernomen Enen riddere in sijn gemoet comen, Die Lancelote vragede mettien Oft hi ywerinc hadde gesien Enen riddere ende ene joncfrouwe liden? 19185[regelnummer] Lanceloet antwerde te dien tiden: ‘Mochti doen dattic bericht ware Van dien datic soekende vare, Ic soude na mine macht u Berichten vandien dat gi vracht nu.’ 19190[regelnummer] -‘Wat soeckedi dan?’ sprac dander saen. Doe dede hem Lanceloet verstaen Vander joncfrouwen hoe dat hise liet, Ende dat hise en mochte vinden niet. Die ridder antwerde te desen: 19195[regelnummer] ‘Si mach wel ene mile henen wesen;’ Ende hi verteldem hoe Datse .iiij. ridders voerden doe; Ende hare wapine mede Viseerde hi hem ter stede. 19200[regelnummer] Ende vandien dat die riddere sochte Berechte hem Lanceloet so hi best mochte. Elc sciet van andren ter vaert, Ende Lanceloet reet dar waert Dat hem gewist was, sonder sparen. 19205[regelnummer] Hi quam in een groet playn gevaren, Dar hi sach enen wel staenden casteel, Mar hi was clene een deel. Hi reet dar waert dar naer, Ende vant daer een vier berdende claer. 19210[regelnummer] Ende alse hi dar quam hi vant Die joncfrouwe, die hi sochte, thant, Al naect in haer himde gedaen Om in een vier te werpene saen. Daer hilden oec vele liede bidien 19215[regelnummer] Dat si die justicie wouden sien, Di men vander joncfrouwen soude doen dan; Mar daer en hadde nieman wapine an. Alse Lanceloet des geware wart Hi trac te hant ute sijn swart, 19220[regelnummer] Ende liep den genen op daer naer, Die die joncfrouwe hilden daer. Hi sloech den iersten sijn hoeft af: Dar na hi enen slach gaf Enen andren, dat hi met allen 19225[regelnummer] Ter erden doet quam gevallen. Ende die andre vlouwen daer nare Waer si mochten harrentare. Aldus jagese Lanceloet, Dat hire wel .xx. sloech te doet, 19230[regelnummer] Datter nieman bleef inden plaine Bi hem dan di joncfrouwe alleine. Hi ginc ter joncfrouwen tier stont, Ende vragde hare hoet met hare stont. Si seide: ‘Wel nu, God danc; 19235[regelnummer] Mar dies es leden onlanc, Dat qualike stont met mi, En hadt God gedaen ende ghi.’ Hi vrachde hare al sonder sparen Waer har pert ende har cledere waren. 19240[regelnummer] Si seit hem dar naer, Ende leidene thant daer. Hi deetse cleden metter vart, Ende deetse sitten op har part. Dar si reden sprac die joncfrouwe 19245[regelnummer] Tote hem: ‘Here, bi mire trowe, Ic mach u vertelden, wildi, Ene wonderlike aventure van mi.’ Hi vrachde wat dat ware. Si vertelde hem daer nare 19250[regelnummer] Wat hare hadde gedroemt sciere, Ende hoe ende in welker maniere, Ende die vrese die si ombe die sake Hadde alsi wart in wake. ‘Nu hebbic minen droem wel vernomen, 19255[regelnummer] Want hets mi recht also comen Alse mi droemde daric lach. Gi sijt die lupart die ic sach, Die mi te geleiden nam; Entie andre die op mi quam 19260[regelnummer] Ende met crachte vinc was mijn broder, Dar gi mi liet sonder behoeder, Ende voert dar gi roepen hadt gehort; Ende die roec, daer mi af droemde vort, Die van hem quam, was dat vier 19265[regelnummer] Dat gi nu vont ontsteken hier, Daric in verbernet ware En haddu God niet gesint hare.’ Hi seide si hadde tien stonden Haren droem wel ondervonden. 19270[regelnummer] ‘Nu segt mi hoe gi quaemt hir toe,’ Sprac Lanceloet. - ‘Here, ic seggu hoe: Alse gi wart te mijns vader, here Lanceloet, Gi sloecht hem ende al datter was doet, Sonder mine broders, dies ic seker ben, 19275[regelnummer] Ende allene .iij. ridders met hen, Die u allen hebben gewacht Ombe doet te slane al desen nacht. Te nacht alsi ons sagen ute gaen Ne dorsten si u niet bestaen, 19280[regelnummer] Om dat si u gewapent sagen. Doe volgeden si u met harre lagen, Alse die haren poent wilden wochten Oft si u ontwapent vinden mochten; Ende alsi mi allene sagen quamen si 19285[regelnummer] Daric was, ende leiden mi Ter selver stat, dar gi mi vont, Ende seiden tote mi tier stont: Ombe datic minen vader dede doet slaen Soudic moten sterven, sonder waen, 19290[regelnummer] Die wreetste doet die noit starf joncfrouwe, Ende mettien alre meesten rouwe. Men ontstac een vier ende dede gebieden Vanden castele alden lieden Dat si quamen die justice sien, 19295[regelnummer] Die van mi daer soude gescien. Dar haddic verberret gewest ter vart En haddu God niet gesint dar wart. Nu biddic u, dat gi mi geeft raet Wat mi vort te done staet; 19300[regelnummer] Want mijns vader lant als te voren Hebbic embermeer verloren.’ Lanceloet sprac: ‘Al es u dit gesciet, Jonfrouwe, en vervart u niet; Ic sal u sinden te selker stede 19305[regelnummer] Dar gi lant selt hebben ende ere mede
[pagina 130]
Meer dan hadde u vader, Al mochtijt hebben algader.’ Si seide: ‘Here ic weet wel nu, Men sal mi geven om die minne van u 19310[regelnummer] Lant ende ere te minen gevoege, Op dats u te biddene genoege.’ Doe antwerde Lanceloet: ‘Der beden ne wert gene noet; Het sal sonder mine bede gescien.’ 19315[regelnummer] Die jonfrouwe dancte hem van dien Ende seide: ‘Here, segt mi Hoe voert dar gi horet dat gecri?’ Doe vertelde hare Lanceloet Hoe die jonfrouwe was geslegen doet, 19320[regelnummer] Vander porten ende dar al Dat hi den riddere te done beval. Si reden onder hen tween ter nacht toe, Ende si herbergeden doe Met ere vrouwen, dise wel ontfine. 19325[regelnummer] Alse Lanceloet te bedde ginc Waren soe geswollen sine been Van venine, dat geen wonder sceen Dat allen dijt sagen wonder dochte Hoe hi enechsins riden mochte. 19330[regelnummer] Alst die vrowe sach si seide saen: ‘Here, gi hebt grote sotheit gedaen, Alsoe siee alsmen u sien mach, Dat gi hebt gereden heden den dach; Want gi sijt in vresen vander doet. 19335[regelnummer] - ‘Vrowe, ic moeste riden,’ sprac Lanceloet, ‘Woudic oft ne woude, het stont mi soe, Ic ne wiste waer herbergen doe. Nu biddic u, vrowe, nadien dat staet, Oft gi moget, dat gi mi gevet raet, 19340[regelnummer] Ic saels verdinen soe ic best can.’ Die vrowe sprac: ‘Ine canre niet an, Maric hebbe ene suster hier bi, Diere alsoe vele af weet, doncke mi, Alse ieman die ic nu weet; 19345[regelnummer] Die salic ontbiden gereet.’ - ‘Ay vrowe, haest u,’ sprac Lanceloet, ‘Bedie ic hebs groten noct.’ Si was ontboeden ende si quam; Ende alsi sijn evel vernam 19350[regelnummer] Sine woudene niet te mayeren, Alse die niet kinde sine manieren. Si seide: ‘Ic sal u van desen In corten tiden al genesen;’ Nochtan dat hi wel siec was. 19355[regelnummer] Hi was herde blide das, Ende bat dat sijs hare pinen woude, Want hijs gerne verdienen soude. Si gereide dat dartoe dochte, Darmen venijn met verdriven mochte. 19360[regelnummer] Si salvede hem die bene sijn Met ere salven jegen tfenijn, Ende bewant hem wel die been, Ende dedene te gemake sijn al in een, Wel .iiij. dage, dat hi daer mede 19365[regelnummer] Een deel verlicht was van sire siechede, Soe dat hi ten .xiiij. dage Wel riden mochte, sonder sage. Ende die vrowe was blide das, Ende seide dat hi al genesen was. 19370[regelnummer] Hi dancte hare dar of, Ende nam an hare orlof Ende an harre suster mede, Ende rumede die stede, Ende die joncfrouwe, die met hem quam dar, 19375[regelnummer] Ende reden soe verre dar naer, Datsi te tide ten castele quamen Vander Chareitten, dar si vernamen Dat op dien dach soude wesen Die brullocht, alsmen mach lesen, 19380[regelnummer] Van der vrowen broder van Forestan Ende van thertogen dochter van Roechedan; Dar hem alsi quam in die stede Een kint bat op hovescede Dat hi seide hoe sijn name was. 19385[regelnummer] Lanceloet seide; ‘Twi vragedi das?’ Tkint seide: ‘Ic vrachs om goet, el niet.’ Hi seide dat hi Lanceloet hiet. Tkint seide: ‘Wel moetti comen sijn nu; Ic hebbe lange ontbeit na u.’ 19390[regelnummer] Lanceloet vragede hem war bi. Dat kint antwerde: ‘Bedi Dat ic u wille, hebbics geval, Ter kerken leiden alst tijt sijn sal, Om mire nichten te verwerne 19395[regelnummer] Te diere stat, ende te deliveerne. Ende wetti bi wat occoisoene Gi selt comen te desen doene? Beropen van verranessen saen; Want men heeft wel verstaen 19400[regelnummer] Dat hi inden wech van Karlioene Siaren doet sloech der vrowen sone Van hier binnen, die sijn neve was. Si selen alle blide sijn das, Die hir sijn: si haettene al; 19405[regelnummer] Ende hi es soe blode, hine sal Hem niet dorren weren, wats gesciet.’ Lanceloet seide: ‘Ic en ontsies niet; Ic hope soe te done in desen, Datsi te livereert sal wesen. 19410[regelnummer] Nu leit mi daert te doene es, Ic wilre sijn, sijt seker des.’ Tkint leidene soe dat si quamen Ter kerken, dar si vernamen Vele hoger heren ende vrouwen, 19415[regelnummer] Ende die pape soude di brut trouwen. Lanceloet quam dar toe gereden, Ende en beette niet ter steden. Hi sprac aldus den riddere toe, Die die jonfrouwe woude trouwen doe: 19420[regelnummer] ‘Her riddere, die wilt trouwen nu Dese joncfrouwe, ic verbiede u Dat gire niet meer toe en en doet, sonder waen, Dan gire toe hebt gedaen: Want gi sijt soe quaet ende so ongetrouwe, 19425[regelnummer] Ginc sijt niet sculdech so hoge jonfrouwe Te wive te hebben alsi es.’ Die riddere antwerde hem des: ‘Here, danne seldi proven niet.’ Lanceloet seide doe: ‘Wats gesciet, 19430[regelnummer] Ic sal dit proven, ende meer dar an, Dat gi sijt een ongetrowe man, Die uwen neve hebt doet geslegen: Oft gire dort seggen jegen?’ Die riddere ciscede dach doe. 19435[regelnummer] Dander antwerden dar toe: ‘U ne wert geen dach nu ter tijt; Nadien dat gi beropen sijt Van verranessen so wert u, Ende ne doedi des niet nu, 19440[regelnummer] Wi houden u over sculdech dan.’ Alsi anders niet ontgaen en can Dan met campe wert hi bedacht in dien, Dat hi, dar si alle toe sien, Sijn wedde sal geven metter vart; 19445[regelnummer] Ende alse hi hem wapinen vart Sal hi rumen, ende bi desen Sal hi vanden campe quite wesen. Hi dede soe vele te diere dinc, Dat die coninginne die wedden ontfinc; 19450[regelnummer] Ende hi vor also, alse die soude varen Hem wapinen sonder sparen. Hi quam in siere suster hof, Ende vloe, sonder te nemene orlof, Mettien besten perde dat hire vant. 19455[regelnummer] Hi was verre gevlouwen thant;
[pagina 131]
Ende dar Lanceloet na hem ontbeet Quam dar een, die seide gereet: ‘Here, gi ontbeit ombe niet nu; Die gene die vechten soude jegen u 19460[regelnummer] Es .ij. milen gevlouwen nu ter stont.’ Alse die coninginne dat verstont, Het was hare lief seide si. Lanceloet seide: ‘Vrowe vri, Na dien dat aldus es, 19465[regelnummer] Ic biddu over de joncfrouwe des, Shertogen dochter van Rochedoen, Dat gise doet te haren lande doen, Dat siere haren wille mach doen mede.’ Ende die vrowe deet ter stede. 19470[regelnummer] Lanceloet nam an hare orlof Ende an alle die waren int hof. Marguein die elvinne, diene Herde sere begerde te siene, Pensde dathi van Arturs hove was, 19475[regelnummer] Ende vrachgde, alse die begerde das, Hoe hi hiet. Hi antwerdere toe, Dat sijs niet mochte weten doe; Hi kinnedse wel. Ende dar nare Pensde si dat Lanceloet ware. 19480[regelnummer] Sine haette genen man soe sere Alsi Lancelote dede. Doe seide si mere: ‘Na dien dat gi uwen name mi Niet ne wilt seggen, biddic dat gi Uwen helm af doet dor haren wille 19485[regelnummer] Die gi meest mint, lude oft stille.’ Alse hijt horde het moeste wesen, Mar hi was drove van desen: Hi dede sinen helm af daer. Alsine sach seide si vorwaer: 19490[regelnummer] ‘Ha Lanceloet, haddic alsoe wel u Eergisteren alsic doe nu, Gine wart mi niet also lichte ontgaen Alse gi nu sult, sonder waen.’ Hi seide: ‘Vrowe, ic ben ute, Godweet 19495[regelnummer] Ondanc hen allen dient es leet. Alsoe helpe mi God in alre tijt, Wardi man alse gi wijf sijt, Ic soude doen dat gi nembermere. Wandelen ridders ne daet dere; 19500[regelnummer] Want in u en es niet dan ontrowe.’ - ‘Ay Lanceloet,’ sprac doe die vrowe, ‘Hebdi dus op mi gesproken nu, U saels berouwen, dat seggic u, Eer dit jaer sal liden, soe sere, 19505[regelnummer] U ne berau noit dinc mere.’ Lanceloet sprac: ‘Bi mire trowe, Ic weet wel, levedi lange, vrouwe, Gi sult quads gnoech doen, sekerlike. Also helpe mi God van hemelrike, 19510[regelnummer] Het es groet rouwe ende groet sneven Dat in die werelt liede leven, Dar goet no bate af ne mach comen, Mar dere ende quaet ende onvromen!’ Lanceloet bant sinen helm ende reet 19515[regelnummer] Dar die joncfrouwe na hem ontbeet. Alsine sach si vraegede saen Hoe hi die dinc hadde gedaen. Hi vertelde hare doe Hoe hem die riddere ontvloe; 19520[regelnummer] Ende van Merguenen seide hi daer nare, Hoe dat hi was gedreiget van hare. - ‘Nu laet ons vaste riden dan, Want si vele toverien can.’ Mettien nam sinen wech Lanceloet 19525[regelnummer] Ombe te varne te Carmeloet. Die riddere die tes conincs hove vart, Die die dode joncfrouwe vorde op sijn part, Die hi in despite van Lancelote sloech doet, Reet dat hi quam te Karmeloet. 19530[regelnummer] Dar waren comen gemeinlike Die hoge liede van ertrike, Die den tornoy wouden besien. Hi beette van sinen perde mettien, Ende nam die joncfrouwe metter vart, 19535[regelnummer] Ende ginc ten palayse op waert. Alse hi soe in die zale quam Elc maectem wech, dine vernam, Ende volgeden hem alle nare Ombe te horne niemare. 19540[regelnummer] Alse hi quam dar die coninc was Hi vrachgde altehant das, War hi soude vinden die coninginne Ende die vrouwen die waren dar inne. Die coninc ontboetse, ende met hare 19545[regelnummer] Die vrowen, die alle quamen dare. Tierst datsi comen waren seide Die riddere al sonder beide Sine aventure vor hen allen, Hoe datsi hem was gevallen, 19550[regelnummer] Alsoe alst hem Lanceloet hiet: Hine liets een wort achter niet, Ombe scande noch ombe mesval, Hine vertellet ginder al. Hi gaf der coninginnen sijn swart, 19555[regelnummer] Ende hem selven gevaen ongespart, Datsi hem dat leven nemen mochte, Oft si woude ende har selven goet dochte. Alse die coninc hadde gehort Entie coninginne dese wort, 19560[regelnummer] Entie hoge baroene, Hen wonderde van desen doene. Die coninginne sprac ten coninc: ‘Here, wat salmen doen te deser dinc?’ Die coninc antwerde hare: 19565[regelnummer] ‘Selc magene gesint hebben hare, Gine soutene niet gerne, sonder waen, Willen doen te doet slaen: Vracht wie die riddere es, radic u, Dine heft hir gesint nu.’ 19570[regelnummer] Si vrages ende hi antwerder toe, Dat hi sinen name niet en kinde doe; ‘Mar dit ontboet hi u bi mi, Die riddere die u tscaec sinde es hi.’ Ende alsi horden nomen dat scaec 19575[regelnummer] Seiden si: ‘Hets Lanceloet van Laec, Die beste die di werelt heft inne.’ Doe scoutene quite die coninginne. Hi nam an die coninginne orlof: Hi moeste in sconincs Bandemagus hof, 19580[regelnummer] Ende hem geven gevaen daer, Ende in sconincs hof van Norgales daer naer. Eer hi vander coninginnen Orlof te varne mochte gewinnen Dede si den lichame ere 19585[regelnummer] Balsemen, die roec wel sere, Dar hi ten andren hoven mede reet, Dine quite lieten ghereet Ombe Lanceloets wille purlike, Die goet riddere was, sonder gelike. 19590[regelnummer] Die lichame was gegraven daer In ene capelle daer naer, Entie riddere kerde te hant Blide weder in sijn lant. Daventure sprect nemmeer van desen. 19595[regelnummer] Nu seldi van Lancelote lesen. Nu gewacht daventure das, Alse Lanceloet gesceden was Vanden castele vander Charette, Darne Morguein soe besette 19600[regelnummer] Met dreigen ende met herden worden, Dart vele liede toe horden, Dat hi maecte sine vart Recht vort te Karmeloet wart; Want die dach was herde naer 19605[regelnummer] Datmen soude tornieren daer;
[pagina 132]
Soe dat herbergede Lanceloet Met enen ermite bi Karmeloet, Darse wel ontfinc die goede man. Lanceloet sprac der joncfrouwen an, 19610[regelnummer] Die met hem was comen doe: ‘Joncfrouwe, het steet mi soe, Ic moet varen in ene besichede, Daric u niet en mach leiden mede. Gi selt tote mire vrowen varen 19615[regelnummer] Der coninginnen, sonder sparen, Ende gi selt met hare bliven Bi letteren, die ic hare sal scriven.’ Ende hi screef hare letteren daer nare, Die si vorde te hove met hare. 19620[regelnummer] Sanders dages rumeden si dat hof: Elc nam an andren orlof, Die joncfrouwe ende Lanceloet. Die joncfrouwe voer te Karmeloet. Alsiere quam soe beette si, 19625[regelnummer] Ende vrachgde om die coninginne vri. Men leidese te harre cameren inne. Doe groetse die coninginne Van Lanceloets wegen tier stont. Alse dat die coninginne verstont 19630[regelnummer] Si spranc op jegen hare Ende helsese sere dar nare. Die letteren las selve di vrowe vri, Dar Lanceloet hare in bat dat si Die joncfrouwe onthouden soude, 19635[regelnummer] Ende datsi hare lant geven woude; Hine mochte hare niet doen verstaen Dat goet, datsi hem hadde gedaen. Die coninginne sprac te hare, Datsi herde wel comen ware, 19640[regelnummer] Ende datsi hare beter lant soude geven Dan har vader noit hadde in sijn leven. Dien avont quam Behort int hof, Die sere gemoit was dar of, Dat hi hem haeste met groter pine 19645[regelnummer] Ombe te tide ten tornoye te sine. Hem was dar grote feeste gedaen. Opten andren dach, sonder waen, Quam mijn her Walewein int hof, Dar si alle blide waren of. 19650[regelnummer] Die coninc seide dar nare: ‘Ay God, here, oft u wille ware Dat Lanceloet hir ware, die goede man, Ic en begerde nemmeer liede dan Ombe te scoffierne ridderscap al, 19655[regelnummer] Dat jegen die tafelronde comen sal. Wi sijn verloren en comt hi niet.’ Die coninc Ydier seide: ‘Wats u gesciet, Hir sijn vele ridders nu ter stonde, Die sijn vander tafelronde, 19660[regelnummer] Ende goede ridders sijn ende waert, Ende bracht hebben in die vart Selke macht, al quame jegen hen Lanceloet, dat ic al seker ben Datmense in gere manieren 19665[regelnummer] Nochtan ne mochte scoffieren. Ende ic weet wel, dat soude wesen Lanceloet gescoffiert bi desen.’ Die coninginne spraker toe: ‘Coninc Ydier,’ seide si doe, 19670[regelnummer] ‘Ne legt Lancelote noch niet Jegen u andre ridders, wats gesciet; Wet, ware hi dar toe geleit nu, Dat hi woude sijn jegen u, Ende jegen die hir binnen sijn 19675[regelnummer] Ic wane nader sinne mijn, Dat hi u allen scoffieren soude.’ Die coninc Ydier sprac alsoe houde: ‘Vrowe, ic kinne dat wel, sekerlike, Dat hi es die beste van ertrike; 19680[regelnummer] Mar bider trowen die ic ben sculdech u, Ware dat hi hier quame nu, Ende wesen woude nu ter stonde Jegen die vander tafelronde, Hi soude hier gescoffiert wesen. 19685[regelnummer] Nu verstaet die redene van desen: Vrowe, hier binnen sijn nu, seggic u, Selke .xxvi. ridders nu, Die soe machtech ende soe stout sijn mede, Haddic te kisene hir ter stede 19690[regelnummer] Die beste ridders van ertrike, Ic core dese sekerlike. Oft Lanceloet jegen dese ware, Ende .iij. ofte .iiij. tere scare Jegen hem quamen, mi geeft mijn waen, 19695[regelnummer] Dat sine onder hen soude vaen.’ - ‘Sine souden niet,’ sprac die coninc, ‘bedi Ic kinne bat Lanceloets macht dan gi.’ Die wort, die die coninc seide doe Ende die coninginne daer toe, 19700[regelnummer] Mesquamen sere tien stonden Den gesellen vander tafelronden, Sonder mijn here Waleweine allene. Selke spraken daer gemene, Ende drogen over een daer naer, 19705[regelnummer] Quame Lanceloet ten tornoye dar, Ende hi met hen lieden wesen woude, Dat harre ne geen comen ne soude. Si seiden: verwonnen si oppenbare Den tornoy, ende Lanceloet daer ware 19710[regelnummer] Ende enen slach niet sloge, nochtan Souden die liede hem seggen an Dat hi den tornoy hadde verwonnen. Dar dese tale dus was begonnen Ende gehandelt, dar waren doe 19715[regelnummer] .C. ende .xiiij. ridders toe. Si drogen over een, oftmen vername Dat Lanceloet dar binnen quame, Datsi hen onttekenen souden Ende mettien van buten houden, 19720[regelnummer] Ende datsi souden in dier manieren Mogen Lancelote scoffieren. Die coninginne verstont dese worde, Ende vertellese Behorde. Si seide: ‘Ic weet wel, sonder waen, 19725[regelnummer] Dat dit bi nide es gedaen; Ic soudse gerne, mocht gescien, Inden tornoy gescoffiert sien.’ - ‘Vrowe,’ sprac Behort te hare, ‘Wiste mijn here dat dit u wille ware 19730[regelnummer] Hi sout doen sekerlike, Ende soudse scoffieren lichtelike.’ - ‘Ic woude hijt wiste’ seide si. Behort sout seggen, seide hi, Ende dovereendragen vanden gesellen 19735[regelnummer] Vander tafelronden vertellen. - ‘Gine selter niet varen nu, Ic saelt hem ontbieden sonder u.’ Soe dat die coninginne te hant Enen brief maecte metter hant, 19740[regelnummer] Ende daer in haren wille hir af, Dien si der joncfrouwen gaf, Die Lancelote halp hir voren Uten putte, alsegi moget horen. Die coninginne seide: ‘Gi selt varen 19745[regelnummer] Tes gigants cruce, sonder sparen, Die int inde vanden beemde staet Alsmen te Montiguit waert gaet: Legt den brief opten steen, Ende blijfter bi al in een 19750[regelnummer] Tes u Lanceloet comt te gemoete. Segt dat ickene sere grote, Ende segt hem dat hine late niet Hine doe dat hi inden brief siet.’ Die joncfrouwe nam den brief ter vart, 19755[regelnummer] Ende vor dar mede ter crucen wart.
[pagina 133]
Alsire gereden quam si vant Dar den hertoge van Brocelant, Ende dar toe vele hoger liede: .v. coninge met hare maisniede: 19760[regelnummer] Die keyser van Almanien waser doe, Ende .xii. hertogen toe, Ende meer dan .xl. graven mede, Die comen waren te dier stede Ombe alle te varue te dier stonde 19765[regelnummer] Jegen die vander tafelronde. Si leide den brief op dien steen Ende blever bi al in een Toter tijt dat di nacht quam, Soe dat si doe herberge nam 19770[regelnummer] Met enen hermite, die woende daer. Si ontbiede den andren dach daer naer Dat sire nimanne comende en vernam: Op den derden dach dar na quam Een riddere, dat was Lanceloet, 19775[regelnummer] Gewapent met wapinen roet; Hi hadde af gelaten die sine Ombe te min bekint te sine. Hi kinde die joncfrouwe haestelike, Mar hi en deets gene gelike, 19780[regelnummer] Alse die niet en woude gelet wesen. Hi versach den brief binnen desen, Ende hi ontdede te hant, Ende las dat hire in vant, Dattene groette die coninginne, 19785[regelnummer] Die te hem waert droech merre minne Dan si te ymanne waert dede, Ende hoc datsi hem ontboet mede Tspreken datsi hadde ondervonden Van dien vander tafelronden, 19790[regelnummer] Hem te provene tallen steden Soe vermert waren van stoutheden. Hi pensde hem te provene soe, Datmer af soude spreken emmertoe. Doe vrachde si hem wie hi ware: 19795[regelnummer] Hine woude hem niet decken jegen hare, Ende seide hare dat hi Lanceloet was. Alsijt horde was si blide das. Si groettene soe si scoenst mochte. Hi vrachde hare wi den brief daer brochte. 19800[regelnummer] - ‘Ic brachtene, here,’ seide si. - ‘Segt mire vrowen,’ seide hi, ‘Dat ic al mine macht doen sal Van dien dat si mi beval.’ Die joncfrouwe sciet van hem thant 19805[regelnummer] Ende reet dar si die coninginne vant, Die op die loetse sat, twaren, Dar met hare geseten waren Wel .v.c. joncfrouwen, die dien Tornoy waren comen besien. 19810[regelnummer] Alse die coninginne wert hars geware Si ginc te hant jegen hare, En de vrachde ombe niemare ten gemoete. - ‘Ic sprac,’ seidse, ‘Lancelote, Die u groet ende ontbiet goeden dach, 19815[regelnummer] Ende seit hi sal doen al dat hi mach Ombe te volbringene u gebod.’ Die coninginne seide: ‘Here God, Welc tijt sal dat mogen gescien Datic den goeden man sal s[ien], 19820[regelnummer] Den besten, den scoensten die [levet], Dien al die werelt prijs [gevet]!’ Dit seide si soe stille tier stont, Dat die joncfrouwe niet en verstont. Die coninginne seide: ‘Segt mi 19825[regelnummer] Hoe dane wapene dracht hi? Si seide hare dat hi rodene wapine [droech]: Dat was hare tekens genoech. Dar na die coninginne ten vensteren lach, Dar si vrowen ende joncfrouwen besach, 19830[regelnummer] Die dar waren omtrent hare. Dar wert si der joncfrouwen geware Die mijn here Lancelote genas Vanden venine, alsmen hir voren las, Dat hi ter fontainen hadde ontfaen. 19835[regelnummer] Si hadde gegort, sonder waen, Een gordel dat hare Lanceloet gaf. Alsi wert geware dar af Si kinde dat gordel wel mettien, Alse dijt te voren hadde gesien. 19840[regelnummer] Doe bedachte si hare das, Dat dat dieselve joncfrouwe was, Dar hare te voren af ontboet Bi Lionele Lancheloet, Dat hi moeste doen haren wille. 19845[regelnummer] Si was erre, al swech si stille, Datsi hare dat gordel dragen sach, Datsi selve te dragene plach, Datsi bi groter minnen gaf Lancelote; ende dochte dar af 19850[regelnummer] Dat sine hare hadde ondergaen, Dien si soe minde sonder waen. Si pensde dat si tiere stede Soude weten die rechte warhede; Ende mochte soe antwerden vandien, 19855[regelnummer] Hare en soude mar al goet gescien. Ende dantwerde mochte selc wesen, Sine sout daer niet mogen genesen. Si deetse roepen dar nare, Ende deetse lenen bi hare. 19860[regelnummer] Die ridders waren in den beemt doe Ende waren vergadert embertoe, Datter waren van beiden siden Wel .m. ridders te dien tiden; Ende dar waren vele joesten gedaen. 19865[regelnummer] Lanceloet lette noch doe sonder waen, Onder .iiij. boemkinne, dar hi Sinen helm af hadde gedaen, daerbi, Dat hine woude setten bat Dan hine te voren hadde gesat. 19870[regelnummer] Daer leet die coninc Bandamagus Bi hem, daer hi hilt aldus, Die den tornoy dar versochte, Ende .ij.m. ridders met hem brochte. Alse hi Lancelote sach hi was blide, 19875[regelnummer] Ende dede sinen helm af tien tide, Ende gavene enen riddere in die hant, Ende vloech hem omden hals thant. - ‘Live vrient,’ seidi na desen, ‘Wille come moetti wesen?’ 19880[regelnummer] [Ende L]anceloet, dies hem wel onste, [Gro]ettene soe hi best conste; [Maer] hi was tongemake omdie dinc, [Dat]tene kinde die coninc. [Hi] bat hem sere dar nare, 19885[regelnummer] [D]at hijs en maecte en gene mare. [H]i sprac tote sinen ridders saen: ‘Gi moecht wel uwer verde gaen, Nadien dat dese riddere es jegen u Wi werden alle dar bi gescoffiert nu. 19890[regelnummer] Ic en ware mar mi .xx.ster comen Waendic hem hir hebben vernomen. Arturs [liede] sijn seker desen dach, Datmense niet scoffieren ne mach, Wat volke dat jegen hen si, 19895[regelnummer] Alsoe lange alse hen dese ridder es bi.’ Doe waenden si alte hant wel das, Dat dat Lanceloet van Lac was, Ende si waren tonpayse van desen, Dat hi jegen hen soude wesen. 19900[regelnummer] Lanceloet vrachde den coninc ende maende Oft hi iet sciere vergadren waende? Bandemagus die coninc sprac: ‘Here, Inne vergadre tavont mere, Noch man die es met mi nu ter tijt 19905[regelnummer] Alsoe lange alse gi jegen ons sijt;
[pagina 134]
Want wi moesten ember noch heden Vander plaetsen gescoffiert sceden.’ Lanceloet seide: ‘Wats gesciet, Jegen u en tornieric niet; 19910[regelnummer] Maric wille heden in desen Tornoy van uwer maysniden wesen, Ende dienen alselc alsic ben.’ Die coninc waende dat hi spelde met hem, Ende seide al lachgende dese dinc: 19915[regelnummer] ‘Gine liet dor mi niet Artur den coninc! Nochtan wi soes hem belgen soude, Sonder gi allene, ic woude Dat gi hadt gesekert dat gi Na uwe macht sout helpen mi; 19920[regelnummer] Ende die coninc Artur dade vort an Al sine macht jegen ons dan, Hine dade ons bi siere gewelde Trameer keren vanden velde.’ Lanceloet seide: ‘Ic sal heden den dach 19925[regelnummer] U helpen ten besten datic mach, Ende sijn van uwer maysnide Jegen des conincs Arturs liede. Hir bi begeric dat vort an Van uwen lieden ne porre geen man 19930[regelnummer] Vore datsi [mi] in porre sien, Ende datsi mi volgen mettien; Ic salse, magic, doen hebben ere Boven dandre, het ne verkere.’ Die coninc was sere blide das, 19935[regelnummer] Ende danckes hem alst recht was, Ende geboet al sinen lieden, Datsi van hem niet en scieden, Ende met hem porden ende els niet. Si beloveden te doene dat hi hiet. 19940[regelnummer] Dar waren vergadert in dien ringe Hertogen, graven ende coninge, Ende ridders soe vele der gelike, Oft els ne gene waren in ertrike. Tgrote orguel vander tafelronden 19945[regelnummer] Was oec ute comen te dien stonden Met geselscepe, datmen dan Telde oever .x.m. man, Die stout waren ende onververt, Ende elc woude sijn goeds mans wert. 19950[regelnummer] Si quamen soe starc, datsi afstaken .M. man in warre saken; Si dreven achter optie campanie Des keysers volc van Almanie Meer dan .ij. bogescoten, ic wane; 19955[regelnummer] Ende si begonsten te slane Ende af te stekene in dien spele, Ende deden met wapinen soe vele, Datter man soe coene in di plaetse ne was, Hine mochte hem te mayeren das. 19960[regelnummer] Si liepen den andren op soe sere, Sine mochten gedogen nemmere. Die coninc van Norgales quam doe, Entie coninc Karabantijn toe Van Cornuwaelge, met vele lieden 19965[regelnummer] Ende met harre maysniden, Ende stonden hen in staden, Di sere waren verladen. Alsi in den tornoy comen waren Si vergaderden inden scaren, 19970[regelnummer] Ende slogen ende staken stoutelike Optie gene namelike Die meest waren vernaemt doe Van machte ende van preusheden toe. Si stakenre vele af sonder sparen, 19975[regelnummer] Die van vechtene vermoyt waren; Nochtan deden si selke were, Dat an hen was te prisene sere. Si hadden moten ondergaen, En hadde die coninc Artur gedaen, 19980[regelnummer] Die hen groet soccors sinde toe. Die tornoy stont lange alsoe, Soe dat te primetide quamen vort Mijn her Walewein ende Behort Ute Karmeloet der stede, 19985[regelnummer] Ende waren gewapent bede Met witten wapinen, ende si quamen Alse .ij. ridders van groter namen. Behort ne waende niet das, Dat mijn here Lanceloet dar was. 19990[regelnummer] Alse die vander ander siden Sagen Waleweine ende Behorde riden Seiden si: ‘Vliet, vliet uten plaine, Siet hier mijn her Waleweine.’ Walewein stac enen ridder af daer, 19995[regelnummer] Ende Behort .ij. daer naer. Si togen hare swerde, ende Behort Seide tote Waleweine dit wort: ‘Wildi mi een lettel volgen, here, Gi selse gescoffiert sien sere 20000[regelnummer] In corter tijt.’ - ‘Vart vort, ic sal

Vorige Volgende

[10.001-20.000]