Kroniek van het Sint-Elisabethsconvent te Huissen (1667-1752 en 1782-1801)

(Gelders Archief 0566-33) H.K.H.-Documentatiecentrum VIIa6

[p. 86]

folio 226

1741

Na dat de voorgemelde watervloed nu wat vermindert was heeft men sig mogen verwonderen en God besonderlyck moeten danken, dat Hy de soo slegt bemuerde stad Huyssen nog bewaert en behouden heeft. Egter was de dyck van weerskanten soo veel afgespoelt, dat er geen rytuyg meer over konde passeeren, maer genootsaeckt de gemeene straet te ryden. Men was alsdan van voorneemen om de dyck weederom te repareeren en weeder eenigsins in staet te stellen. Waertoe de geerfdens vryheyd hadde om haer volk te mogen senden, sullende ieder knegt 3 daegs 10 stuiv. en een paert en kar 1 guld. verdienen, waertoe dan ook het convent haer knegten en carren gesonden heeft. Maer alsoo er geen goede directie over dit werk was, heeft men in plaets van de dyck te verhoogen, sooals het nodig en dienstig had geweest, derhalve nog 2 voeten lager gemaekt waer over geerfdens seer ontevreeden syn geweest. En als er naderhand wierd voorgeslagen om de selve weederom aen te hoogen, hetwelk nu dubbelde onkosten en moeyten soude geweest hebben. soo hebben de meeste geerfdens daer tegen geprotesteert en begeert dat het alleen een zomerdyck soude weesen als sullende anders alleen strecken tot voordeel van die daer hun bouwland en huysen hebben, hoopende men ondertuschen dat het water soo hoog niet weeder sal worden en by gevolg het weyland weeder in staet geraken. In deese omstandigheeden heeft ons convent gelyck wel te denken is, heeft ons convent al meede veel schaden geleeden. Egter heeft ons God door Syn goedheyd van merkelycke toevallen bewaert.

In het voorleede jaer heeft sig nog een nieuwe en groote swarigheyd opgedaen voor het convent, hier in bestaende, dat als wanneer het convent haer landeryen onder Gelderland hoorende quam op te geeven om daer van het collaterael te betalen, dat alle 39 Jaren van de geestelycken goederen gegeven moet worden, als dan beschuldigt wierd in het jaer 1701 8 mergen versweegen te hebben, waer tegen het convent geen klaer bewys kunnende vertoonen is daerover met den amptman in verschil geraeckt en heeft tot boete van die voorgegeeven stilswygentheyd moeten betalen

Aen den amptman, grave van Randwyck, de somma van		f 225- 0 - 0
Aen de fiscael		f 15-15- 0
Aen de procureur die het convent bedient heeft		f 9- 9 - 0
	te samen	f 250- 4 - 0

folio 227

Aengaende het vervallen collaterael, dat het convent heeft moeten betalen, soo syn haer landeryen, schoon nu minder in waerde als in 1701, nog veel hoger geschat geworden. Want in het jaer 1701 is het convent getaxeert geweest van haer landeryen onder Gelderland op 3000 gulden. Soo dat als dan voor het collaterael betaelt heeft 150 gulden, maer nu het vorige jaer is het getaxeert op 6638 guld. waer van het collaterael te weeten den twintigste penning heeft moeten betaelt worden beloopende volgens ontfangen quitantie,

voor het collaterael selve		f 331- 8- 0
voor de jura van taxatie		f 33- 4- 0
voor het quartierszeegel		f 10-10- 0
	te samen	f 375- 2 -0

Dit Jaer in april heeft de Koning van Pruyssen een groote victorie bevogten tegens de Ongaren by Molurts in Silesien, waer over Syn Majestyt heeft bevoolen, dat in alle kerken een dankpredicatie soude geschieden. Daar toe verkiesende de drie eerste versen uyt den 21 Ps., na de getal reekening van de protestanten, die met de Hebreen den 9 Ps. in twee verdeelen en soo in 't

[p. 87]

vervolg altyd een ps. in haer reekening by de catholycken voor uyt syn tot aen den 147 ps. die sy weeder met de 146 ps. vereenigen, soodat nu de opgegeven ps. was de 20 na onse reekening, dewelke begint: ‘Heer in uwe kragt sal de koning sig verblyden enz.’ De predicatie is hier gedaen door een heer van Emmerick die hier, voor onse Eerw. pater na Holland synde, soo lang den autaer bediende, maer alsoo dien heer juyst geen agt had genomen op het onderscheyt tusschen de catholycken en protestanten in het tellen der psalmen, soo had hy syn text genomen uyt de drie eerste verzen van den 21 Ps. na onse reekening, dewelke begint: ‘Godt myn Godt, siet op my waarom hebt Gy my verlaten enz.’, welke woorden juyst by die gelegentheyd geheel niet wel te pas quamen.

folio 228

In het laest van september is het weer soo hoog water geweest, dat het convent is genoodsaeckt geworden haer melckbeesten van de weyden te laten haelen en op het Gelders te brengen, daer het koorngelt weeder van moest betaalt worden. De beesten syn omtrent 10 dagen van de weyden geweest, wanneer den Heer het water weeder heeft laten vallen en de beesten weeder op de weyden syn gekoomen.

In de maent van october is hier een bevel gesonden van Kleef, waerin de principaelste burgers en ook het convent bevoolen wierd in de tyd van acht dagen te moeten leveren drie last koorn, haver of garst.

Voor de haver soude betaelt worden per molder Berlynse maet 2 rycksdaelders en 40 Kleefse stuyv., maekt Holl. 5-6-10. Wel verstaende dat de Berlynse maet op ieder molder Holl. 2½ scheepel meer is als de Hollandse maet.

Voor de garst het molder 3 rycksdaelders Kleefs maeckt Holl. 6-0-0, maer de maet is het selve van de haver.

Voor 1000 ponden hooy werden gepratenteert 13-0-0.

Dat alles werd de inwooners opgedrongen te leeveren op een boete van 50 rycksdaelders Kleefs geld, Holl. 100 guld. Hetwelke dus van de koning van Pruyssen is geordonneert geworden om na het Franse leger te werden gesonden, hetwelke groote bekommernis veroorsaeckte, omdat de inwoonders aen een vreemde potentaet mosten leveren hetgeen sy selve soo nodig hadde voor menschen en vee.

folio 229

Het gewas van het koorn is dit jaer soo wat tuschen beyden geweest. De weyt was wel geladen en goed koorn, maer quam wat dun af. Het convent heeft als dan nog behouden van haar winterkoorn 3 morgen wintergarst en ook soo veel weyt, daer men soberlyck den eet van konde hebben. Het soomerkoorn is reedelyck geweest, maer syn verdronken 4 morgen koolsaet.