Kroniek van het Sint-Elisabethsconvent te Huissen (1667-1752 en 1782-1801)

(Gelders Archief 0566-33) H.K.H.-Documentatiecentrum VIIa6

[p. 63]

folio 166

1726

In deese winter heeft God ons besonder bewaert, dat hier ontrent Huyssen de dijcken niet zijn doorgebroken. Want van den 15 januarius tot den 6 februarius is over al soo mennighte sneeuw gevallen, als men in lange jaaren niet beleeft heeft. Ende ontrent twaelf daegen heeft het zeer sterk gevroren, en door het doyen isser soo hoogh water in de Waal en Rhijn en Maes geweest, dat de dijcken na beneden door den sterke ijsgangh op verscheyde plaetsen zijn doorgebroken. De Waal is ontrent de stad Thiel doorgebroken, waer door al het land tot Gorcom toe onder water is geraekt. Den Rhijn of Leck is ontrent de stad Schoonhoven aen weerkanten doorgebroken. waerdoor van Vianen tot Dort al het land is onder water gezet, als ook van Schoonhoven tot Gouda toe, alwaer den Yssel doorbrekende den dyck, Monfoort, Woerden, Yselsteyn, Bodegraeven alles onder water is gekomen tot dicht by Utrecht toe, waerdoor een ongeloofelijke schade is geschiet: want verscheyde boeren hebben om een kleynheyt haer koeyen en vee moeten verkopen.

folio 167

Menige huysen staende onder water zijn ingestort. Op verscheyde plaetsen moesten de menschen, zijnde op haere solders gevlught, met brood en spijs door schuyten onderhouden worden, dat men haer door de schepen en aken toebraght. En op verscheyde plaetsen is het wel laet in de soomer geweest, eer datse het water zijn quyt geraekt, soo dat de steeden Thiel, Gorcom, Gouda, Schoonhooven groote perykel hebben uytgestaen en wel 125 duysent mergen lants hebben alle lange tyt onder water gestaen.

In 't begin van februarius isser een pauselijke brevet of brief van Syne Heiligheit Benedictus 13 der Darthiende aen alle katholyken, in 't Vereenight Nederland wonende, gekomen, gedateerd te Romen den 6 december 1725. Waerdoor den paus in 't begin uytdruckt wat de Heylige Stoel van Romen zedert enige iaaren al ondernomen heeft om in de Hollantse missie de kerkelyke eendraght en eenigheyt te herstellen, welke door weynige Utrechtse geestelyke, die sigh nogh aen het apostolisch gesag nogh aen de waerheyt gedragen, verdeelt en verscheurd is en dagelyks de hulpmiddelen tot haer bekeringe in de wint slaende quadaerdiger worden.

Om dan te beletten dat se andere goede niet soude verleyden, soo verklaert, verwerpt, en verfoeyt den paus, niet alleen de verkiesinge van Cornelis Ioannes Barchman als nietig en ten eenemael kragteloos, en des selfs inwydinge heyligh-schendigh. ‘Maer door het gesagh van den Almogende God doen wy in de ban (excommuniceren) en vervloeken den selven Cornelis Ioannes en alle die geestelyke, welke hem onder de vercierde naem van Canonieken van Utrecht verkoosen hebben, alsmede die tot de heyligh-schendige inwydige de hand geleent hebben en alle die, de welke hen zullen aenhangen hebben en hunne partye volgende hen eeuwige hulp gunst, bystand of toestemminge sullen hebben gegeven. En wij verklaeren, verkondigen, en bevelen dat deese gemeenschap der kerke afgesondert, en 't eenemael als schismatyken te houden zijn, en als soodanig geschuuwt moeten worden.’ Dit zyn de woorden van de pauselyke brief. ziet N14

folio 168

Deese soomer is aent bouwhuys vernieuwt en zyn omver gesmeeten de oude hutten van de walpoort tot aen de poort van 't slot des boomgaerts toe. Om de oudheyt moest het afgebrooken worden, de steenen waeren eerst met lym gemetselt en met strooy het dack bedeckt. Nu is de steene muur hooger met kalk gemetselt en het dack met pannen bedekt. Het heeft gekost 133 gulden 15 stuyvers.

voor het metselloon	18 - 10 - 0
Voor het timmerloon	11 - 0 - 0
Voor de pannen	32 - 0 - 0
Voor de kalk en stenen	27 - 0 - 0
De leydecker	5 - 5 - 0

[p. 64]

Voor het hout	37 - 0 - 0
Voor spykers	3 - 0 - 0
	_____
	133 - 15 - 0

folio 169

Deese somer is den ooghst kleyn en schaars geweest. Het kooren, datter gewasschen is was wel goed in syn selven, maer was soo weijnigh, alsmede dat het hooy, dat wy in lange iaeren soo weynigh kooren, saet en hooy in onse bergen niet gehad hebben, die maer ruym de helft gevult waeren.

Dit iaer isser een solemneele jubilee in ons Convent gehouden. De Eerw. mater Jacoba Stichter hebbende op den 8 september 1676, zynde het feest van de geboorte der Heylige Maria, haere professie gedaen in handen van den Hooghwaerdighste Heer Joannes Neercassel, Bisschop van Castorien, vicarius apostolicus, in die tyt als pater in ons klooster woonende. Zynde dit iaer vyftigh iaeren dat die professie is geschied, soo isser den 8 september 1726 een groote feest en jubilee daer over gehouden. De hooghe misse geschiede met diaken en onderdiaken. Den Eerw. H^r Adrianus van Dyck, pastoor van Leyden, wiens moeye d'Eerw. mater was, diende voor diaken en deede een treffelyk sermoen. De ceremonien van 't jubilee en de gebeden wierden van onse Eerw. pater bericht boven op het koor der religieusen voor het geremte. De Eerw. heer van Dyck gaf een heerlyke bruyloft aen de vrinden, aen den Hooghwaerdighste heer vicarius apostolicus en aen andere genoodighden als mede aen alle de religieusen.

De Eerw. Mater, jubilaris zynde, heeft versoght van syn Hooghw^de. vicarius apostolicus, datse nu van haer matersampt moght ontslagen worden om soo veel te beter in haere ouderdom tot een zalige doot te bereyden, het welke aen haer Eerw. is toegestaen. Soodat men den 24 september de verkiesinge van een nieuwe mater heeft gedaen op het koor, daer deese rys alleen tegenwoordigh was onse Eerw. pater met goedvinden van den Hooghwaardighste heer. En door meerderheyt der stemmen tot Eerw. mater is verkoren S^r. Margarita Sonnenbergh.

folio 170

In naiaer in de maent oktober zyn smorgens heel vroegh met het openen der stadspoorte ruym 60 soldaten ingekomen om het volk tot den oorlogh te pressen. Sy hebben omtrent 7 of 8 persoonen medegenomen. Omtrent twintigh soldaeten stingen op het kerkhof als besettende de poorten van het spreekhuys onses convent en van onse kloosterkerk, passende op onse kneghten, maer die gewaerschaewt synde hebben sigh binnen verborgen en niet uytgegaen, soo datse niemant van onse kneghten kreegen. En ook de soldaeten hebben geen ongemack aen ons convent gedaen, maer vertrocken wederom ten thien uuren voor de middagh uyt de stad.

Den 4 october is op St. Franciscusfeest is smorgens heel vroegh door het al te sterk en onbehoorlyk luyden de klok in onse tooren gebarsten. Deese klok was nieuw gegooten en in den tooren gehangen in 't iaer 1676 als hier te vooren op dat iaer kan gesien worden.