Klioos kraam. Deel 2
(1657)–Anoniem Klioos kraam–
Auteursrechtvrij
[pagina 174]
| |
Lent.
ALs 's werelds guldenOog, preutsch, met hoovaerde schreden,
Was Dwarsriems Ram en Stier en Kinder-paer door-reden
Op goud-robyne koets, in glimp-gloor, prael en pracht
Dat 't na-denck dagh en nacht
My maelde in myn gedacht':
Gebeurde', als d' rechten, blanck-gebloosd en blond van hayren,
Begon, met schemer-lichts blancketsel-dauw te klaren
End' op te smucken 't schoon blanck' purper aengesicht,
En vluchten de'e 's nachts duyster duysend oogig licht;
End' ick in 't muffe bed logh lag in slaep te roncken;
Dat voor my Juffrouw Lent, Gods Dochter preutsch quam proncken.
Sy maeckt een fiere gang, en met een asem-blas
Was 't levend' getapeet wat om end aen haer was.
'tFluweel-grond groey-groen kleed, dat van heur schouders vloeyde
Waer duyst mael duyst guld bloem-borduyrsel-kleur in bloeyde,
Welck glinster-glimd en flamd, daer sonne op sonne af blaeckt'
Apelles, Seux, end' all' hun mackers schaemrood maeckt.
't Paruyck geveder-boscht met puyck der schoonste veeren,
Daer Cijs, Vinck, Nachtegael en Leef-werck quinckeleeren,
Welcx goud-draed, krull' op krull', wijngaerd-rond rolt te gaer,
Met meenig liefflijck bloem, op 't schoonst' door-loof-werkt waer,
't Blanck voorhooft dreef te rugg' d' ongure sture buyen.
Of queld 'er yets uyt Noord'? Sy helderd het uyt Suyen.
Dies bloey-bloos 't bly geblos des booms, çiraet van 't hof,
Dat bloeysel-wit en groent' stry-streeft om 't hoogste lof.
Heur Ogens bly gegluyr, met dertle lodder-loncken,
De'en ydel, natt' en droog murf minne gloedsch ontfoncken.
| |
[pagina 175]
| |
Heur neus-end' asem-tochts kamille-balsem geur
Ontsloot en kruyds en bloems onsienlijk' heylsaem' deur.
Heur lippen, gloey-korael, met Nectar-dauw beregend,
Soet hebben hem'l end' aerd door hun gesoen gezegend.
O wonder kiesch gekus! het winter-doode veld
Herleefd', en word', in kortt' van dorr' in groen her-steld.
Heur Lippen, boven dat, suydwester swoelte bliezen
Of aemden suyver-lucht van daer ons komt 'et vriesen.
Dat deeds', om dat alsoo (soo soeckts' ons Landschaps best')
Het nat van 't lage land, in zee mocht vlien te nest.
Heur handen, die van vett' en vrucht teel-groey sap drupplen,
De'en 't weelig-wordend' vee, in lust verderteld hupplen,
Ja swemmen in de volt' van ongebonde lust,
Daer elck, op sijn manier, sijn we'er-ga'e vryt en kust,
Heur rechter 't snoeymes had, om d' overige tacken,
's Booms al t' uytspruytig hout, voorsichtig af te smacken;
Oock droeg s' egg', ploeg en spa'e, kruyd, bloembol, plant en zaed,
Vermanend' elck, op 't land, tot Land-werck dit gelaet.
Heur slincker streeld' en molck de telg'ren van de bomen,
Waer uyt Sy lockt' aldus, en deed' allengskens komen
't Uyt-puylende geknop, en volgens bloem en blad,
Die bloey-blond botten uyt, gebaert door 't berstend' pad,
Heur Ooren dreunden, steeds vervult van 't tierelieren,
Der menicht' dick by een versaemde vleugel-dieren,
Wier tijlperig getsjerck van veel in een gemengd
Het oor met deuntjes streeld, en 't hert met vreugden drenckt.
Heur Borsten, tot wier speen, ten middel-top, vergaderen
Al voedsaem' en van sap bol hoog verhevene aderen,
Uyt op'ne boezem los, de'en vloeyen over d' Aerd
Het soch, waer uyt ons wordt en spijs en dranck gebaert.
Heur Voeten, tot de knien met on-gekousde beenen,
Verstapten 't natt' des Lands, van oost ten westen heenen,
Of stampten 't in de grond, of spatten 't in de Locht,
En maeckten 't Land bequaem tot voet-en wagen-tocht.
Ja waer heur voet-zool druckt, en treed't in wack're broossjes,
Dat voelt dat vull't de grond met Lelitjes, met Roossjes,
Met Matelieve-krans, welck' spranck'lig beurt om hoog,
| |
[pagina 176]
| |
En tert d' ontelb're verv' des vocht-wolcks water-boog.
Ick hoorde't wijll' ick 't all' soo schoon sagh groeyen bloeyen,
Der Lamm'ren jammeren manck der lodse Koeyen loeyen,
Der Hengsten brengsten onder 't Weeren bleeren aen:
En licht loopsch komt dees' Schoon' mijn bedde-spond' beslaen,
S' ontsloot heur roose mond: Ick, Ick doe d' Winter ruymen,
Dies lacht 't gansch weelig woud. 'tGediert gedost met pluymen,
Van tack op telg, voor dag, voor douw', tot God eer-singt
Dat sevenmael 't geklanck in bosch en berg we'er-klinckt.
Hoe't Veld, door my verjeugd't, vol vreugdig juycht en schatert,
Hoe kruyd en gras op luyckt, soo korts diep over-watert
Hoe Wilg, Esch, Braem, Els, Eyck en Olm u hooft om-schanscht
En boogsch uw' hutt' om-armt, belovert en bekranst,
Hoe tot aen d' hoornen toe d' Os moffelt inde grazen,
Hoe dat de Swaen sich baeyt, hoe dat de Genten blazen,
Hoe 't all', vol jeugd verheugt, my eert en viert na plicht,
Dat siet, dat hoort, dat voelt dat smaeckt, dat rieckt ghy licht.
Ick ben 't die 't all' verquickt. Ik ben de Minne selven.
Waer ick kom galmt de zeeg' tot aen des hemels welven.
Ick ben de jeugd van't jaer. Ick maeck' et all' begort,
Waer ick de gulde vloed mijns vruchtbaerheyts op stortt'.
Mijn eygenschappen all' te veel zijn om verhalen.
Ghy siet des hemels gunst vol-op, in my, ne'er-dalen.
Ick ben van boven af tot lust en liefd gemaeckt.
Doe viel ick in heur re'en en hebse dies gestaeckt:
'k Weet, Schoonst, dat Ghy van God gezonden 't onzer vreugden
Des werelds gantschen kreyts geneuchlijck doet verjeugden.
Dat Ghy, om 't jaer, als zijnd' Aerds-sleutel, d' Aerd ontsluyt,
En voort brengt, uyt heur spind', een veelerleye spruyt.
Dat Ghy 'et nieuw gewas tot vrucht-geteel doet rijzen,
En soo, als Alvoedst'ress' komt all' 't gedierte spijzen.
Dat Ghy den mensch doet treen, in kruyd en gras, op 't droog,
Daer korts 'et slanter-slijck slym-slibb'rig over toog.
Dat Ghy voor schrael dorr' hooy, op stallen lam te scherven:
Het lustig Vee een weyd, vol mals vet gras, doet erven.
Dat Ghy 'et Land maeckt groen, met queeckmild lauwe dauw,
In plaets 'et van de koud allen was vael en grauw.
Dat Ghy met kruyd en gras en blader-kruyze toppen,
| |
[pagina 177]
| |
Als trouw' Deurwachteres, komt menigen ingang stoppen,
Dat Ghy pas na de maet, te koud niet noch te warm,
De mensch zijt aengenaemst, 't zy jonck oud rijck of arm.
Dat in en met u eerst de wer'ld is voort getogen.
Dat uyt Uw' boezem eerst de scheps'len voedzel zoogen.
Dat noch wat by ons groeyt, door U gevoedstert, leeft.
Blijf, Schoonst, ey! blijv' altijd, die ons schier d'hemel geeft.
Hier met ontwaeckte ick. Maer de slaep my nauw ontweecken,
Was m', ach! de LENT ontvlucht. Heur tijd was overstreecken.
Dies dutt' ick, laes! om niet, en 't was my vruchtloos leed.
Ach die sijn tijd verslaept die mist hem eer hy 't weet.
| |
Somer.'k SAt midden op een dagh (als uyt den suyden blaeckte
d' Heel-rondom-oge Son, soo yver dat elck haeckte
Na lomm're loof-dacx koelt'; mids elck om d' hitte schoud'
Apoll', hoe fier hy blonck in 't held're flammend' goud.)
In 't roos' reuck-geur' prieel, in schuyl-schaeu-milde bomen,
Als'k, op den grooten stap, frisch tot my aen sagh komen,
Een manb're held van schick, van swier, van le'en, van lijf,
Ten naesten by gelijck, in't ruw, nae dit beschrijf.
Sijn dun licht luchtig kleed, welcx slippen op-geslopen,
Wees arm en beenen naeckt, liet blaeck'ren 't borst voor open,
En toond' een taen-geel vel, met peerlen over spreedt,
Daer druyp-gewijs borld uyt 't heet ziedend lichaem-sweet.
Een Vel, daer d' heete mond des Sons staeg sterck op azemt,
Die 't met een wallem dauw, damp-roock gelijck, bewazemt.
Een Vel glad gepollijst, dat spiegelsch pronckt en prijckt,
Daer in d' hel-gulde Son sijn ander aensicht kijckt.
Geel-groen was 't hooft begroeyd met lang golf blonde locken,
Die ook sijn kaeck en kin bepronckend' omme trocken.
Dees' ruygt seys'-schoer hy af van schedel wang en mond,
Hoe seer 'et hem vervraeyd', hoe çielijck dat 'et stond.
Dit deed' hy, mits de hitt en rijpheyd sijner dagen,
De ruygte door sijn huyd te krachtig de'en uyt-jagen.
Sijn Voorhooft effen glad, gansch souder fronss' of rimp',
Weerstuyte strael op strael, als 't water, Sons geglimp.
| |
[pagina 178]
| |
Sijn helder hupsch Gesicht, daer weynig slaep kond' duyren,
Straeld wacker driemael drie en noch eens soo veel uyren:
Ja 't scheen dat hem geen vaeck tot rusten schier bekoord',
Soo onverdroten spoeyd' hy all' sijn wercking' voort.
Sijn Neus geleeck geen goot voor slijm der herssen-vochten,
Maer een Furneys-pijp eer vol heete wallem-tochten.
Sijn Mond was all-stonds droog, sijn tong kleefd' aen de raeck,
Van smachtelijcken dorst al dronck hy noch soo vaeck.
Het welck hy hittig de'e, en dat met groote stoopen.
Want (denck eens om dees' broer) hy heeft meest uyt-gesoopen,
't Wijll' hy sich hier verhiel, all 't nat van 't lage land,
Wat vliet en slot en poel en haven brengt ter hand.
All' wat de Brouwer had bebonden inde tonnen.
All' wat de Boer vergaerd' uyt vier-voet-leven-bronnen.
All' wat ter neder goot een regen volle wolck,
Joeg hy al gulsig in sijn nat-gier-holle kolck.
Wat sing ick! vocht van 't Land! de zee kromp van sulck slocken,
En wierd soo 't rustloos' golf en scholper-plas ontrocken:
Ja d' hemel met sijn vocht de brand lescht in sijn borst,
Waer door, self d' heyden-Goon, verstickten schier van dorst.
Een weynig scheen sijn hals na d' aerde ne'er-gebogen,
Door d' arbeyd soo gewenn't: gelijck sich quam vertogen
Sijn last-gewill'ge sloof-en-tors-belusten Rugg.
(De leuyheyd was sijn walgh, van aert slaef-besig vlugg,)
Van Schouder-schoften breed. Geset en sterck van leeden
Sijn Beenen wel gespiert, en vast, om staen en treeden.
't Sy hy-se set te schoor, wanneer hy 't lichaem buyght,
En met een gladde zeyn' 't groen-hayrig veld ontruygt:
Of dat hy op sijn neck' veel voeders hoy gaet voeren
Dat door 't sterck stappen d' Aerd moet trillen en verroeren
En draegt soo berg op berg, op 't platte land, by een,
Gelijck d' Alcides, oud tijds, (soo het waer is) de'en
Met hande (krom en klein, vereelt met knobbel-knoesten,
Knaphandig, dag en nacht, om 't veld-gewas in 't oesten
Beklemd' hy, of de vorck, de rijv', de seyn, de sicht',
Of wat, in Somer-werck tot werck-tuyg is verplicht.
Met Voeten ongeschoeyt (of't eelt voor schoen hem streckte
Hy alle pa'en ontslijckte, en weer met stof bevleckte,
| |
[pagina 179]
| |
En ging vast over al recht deur, waer dat hy trad.
Vermits hem 't water weeck en baend een gangbaer pad.
Hem volgde d' laeste helft sijns loops, en op hem paste
Een hond, wiens hel-heet' keel, als Hecla voncke-baste,
Met sulck' flam-fluymend' aem' en blaeyend' hangel-tong,
Dat 't droog' op borstend' land tot wijd gaep-splijtten sprong.
Ick siende dezen held, verstoute my te vragen.
Wie sijt Ghy? waer van daen? hoe na geweest uyt jagen?
'k Jaeg', maer op and're wijz', als 't wildvang met een hond,
Dies (seyd hy) let op mijn bedrijf van stond tot stond
Ick bent, die u, om her, door mijn bequame tijden,
Bestoov' met heylsaem warmt, voor koude lucht te lijden:
Die onder u het Land, end', om uw huys en schuyr,
Doorwarm' en queeck en stoov', met mijn onsichtbaer vuyr:
Die peer, pruym, appel, kerss', gras, beess je end' ayr kom verven
En doe s' en groter schorss' en malzer steelen erven:
'k Hermaeck 't groen roerlooz' land ten goud-geel' droge zee,
Wiens wuf gegolf beweegt van d' een in d' ander stee.
Doe d' Aerdpot, met mijn vuyr fruyt vruchten murru koocken,
En 's huysmans klamme hand het oogst-geweer bestroken,
't Vlack' Wey-land Ick bebult met bergen van nieuw hooy,
En 't bouwland Ick bebouw' met heuvelen van strooy
In 't korte, 'k ben de geen die meest en best kan voeden
En menschen en 'et vee, met allerleye goeden,
Met gras, hooy, honing, brood, bier, boter, melck en kaes,
Dies noem ick my te recht der dieren voeder-aes.
Ick smolt schier t' wijll' hy sprack, in sweet, dies ick hem kende,
En rechte mijn laf lijf aem-hygend' over-ende,
En veegde 't walmig sweet-nat, met mijn neus-doeck of,
En na een heusschen groet weer seyd ick, Met verlof:
Ghy sijt die 't vocht verdroogt, die 't land door splijt in hetten,
Dies rijpt de vrucht. Ghy doet van ampt en plaets versetten
De koud'. Verborgen dringt u vyer door 't Aerdrijck heen,
Door boom, loof, kruyd en gras, door sand en keyzel-steen.
't Verweend' groen bloemrijck kleed, daer Lent me plach te pralen,
Komt ghy met geele zy', met glimprijck goud bemalen.
De Schuyren packt Gy vol met vee-en mensche-voer,
En kroont, met nutte waer, den arbeyd van den boer
| |
[pagina 180]
| |
Doch, met een woord geseyd, O aengename koomer
O wel-komm' nutte gast! O 'k merck' Gy sijt de Somer!
De Somer die ons all' van God gegeven is,
End' ons, voor 't gansche jaer stoffeert den vollen disch.
Hy weer: Ick bent. En dat Ick 't ben dat suldy kennen,
t' Wijll' Phoebi rap gerit Krabb', Leeuw en Maegd door-rennen
't Wijll' woon ick hier by u, doch anders nimmermeer.
Elck let, dies, op den tijd, de tijd en keert niet we'er.
| |
Herfst.
DE Minne moeder sterr', die voor glanst 's hemels ogen,
Soo flux de vliende Son is achter duyns getogen,
Blonck nau, met vlauw gestrael, van 's derden hemels plecht,
Als tot my dus een Vrouw' heur gang heeft aengerecht.
't Gevlecht en vael-kruyn hayr, door regen-buye loogen.
Begoten en verbleeckt, 't welck schaersch hadd' tijd om droogen,
Dat had se meest bedeckt, of met een warm kaproen,
Of Deensch of Duytsche muts, of ander oud fatsoen,
Alleens was oock bedeckt, bedoeckt, bewoeld. bewimpeld
Heur Voorhooft, dat 's tijdts ploeg al vry wat had door-rimpeld:
Dat (als 't Gesicht oock) scheen eer streng als alte soet,
Gelijck, ontrent de wasch, de wijfs veel zijn te moed.
't Gesicht dat veeltijds leeck, tot sluytens toe, bekropen
Van buyens duystre vocht doorgeeseld en bedropen,
Ontvlood een peerle stroom, een cristaline beeck,
Die druyp-en borll'-wijz' langs'er kaken nederstreeck.
Heur pimpelpaersche Neus, een goot voor vochte druypen,
Door 't steeds langwerplig slijm en slanter snot uyt sluypen,
En snootse niet allen, maer wreef en kloud' en scheuckt',
Mits wijn-puyst peuckel-vyer die kittilde met jeuckt.
Heur wangen, sluyckt van schick, 'tmals' fruyt perst' in de ronde
En tand-geknauw socht weer t' ontleegen staeg heur monde,
Soo dat elck kaeck been haeckt, van malen moe, na rust
En 't eggig vijs gebijt na spijs heeft geenen lust.
Heur oren, na bene'en al lager lager hellen,
Want, door-geboort, hun reckt 't gewicht der slinger lellen,
En hangs'len, peerlen niet van maecksel peer's gewijs,
| |
[pagina 181]
| |
Maer peeren selfs, die verr' verwinnen peerlens prijs.
Een hals çier kranst' heur hals, niet van glad roode k'ralen
Maer App'len, die Natuyr soo aertig wist te malen
Dat purper, zoo schaerlaeck', robijn of rooze-krans
Geleeck by 't blond gebloos des Appel-snoere glans.
Heur Borst-lijf schoon bewerckt, met fruyten, fraey na 't leven
Heur Jackj'en vael keurs glomp, in 's gelijcks beweven.
End' onder om heur Rock een kronckel-baren koord,
Van Wijn-ranck bla'en en tross' praeld', drie-mael omgeboort
Heur Schorttel-doeck end' oock heur zijdens kleeder-sacken,
Waer in Sy, van elck fruyt, veel stoppen kond en packen,
Vertoonden, mits sy reeds stijf waren op-genaeyd,
Dat 't swaerder was als wind dat hun had vol gewaeyd.
Wie sou 't verander-snell' gelaet of kleed uyt-beelden?
Ontstadigh al den dagh. Soo Sonn'-gestrael heur streelde,
Bly sag se. En norde 't Noord, soo pruyld se', vuyl besmet.
Dan bly, dan stuyrsch, dan hupsch, dan morssig, dan weer net
Flus stond de kap in schick 't hayr puntig op-gestreecken,
En neus en mond hiel op van al te vochtig leecken:
Maer, in een ommesien, daer donderde, weer op
Een stuyr'e onguyre buy, ontstellend' haer de kop.
'r Hayr was we'er ongedaen, end' hing, om 't hooft, gefloddert;
't Oog sag grim-grauw; de mond stond fits; en 't kleed bemodderd
Was glad en nat, na 't werck: mits Milôs moker vuyst
D' Os klonck ontrent de ster, dat 't leven strax verhuysd'
Sy daetlijck, rad ter hand, en drock met water plasschen,
Om 't afval van de Koe en 't Swijns geweyd' te wasschen,
Wier nare moord-kreet stomt door 't sissen van hun bloed,
Dat d' hemel dies een zee vol tranen storten moet.
Eerst hadd' heur rechter hand geschudd't de swang're boomen,
En de'e van boven af fruyts hagel-klater koomen,
Als slincker steld in 't werck, ploeg, peerden, egg en saed,
Of grippelde de tuyn, om 't moes, tot mensche baet
Heur een en ander voet, van druyven-trosse-kneeden;
En stampend' in de kuyp t' ontsappen end' ontleeden,
End' allerley' mals fruyt dat Sy, om 't oirboor, trad,
Was van sulck merg en zap besoedeld en bespat,
| |
[pagina 182]
| |
De Schutter, Chyron self, waer me'e s' een wijll' verkeerde,
Voor 't huyzelijcke quael, haer de genees-kunst leerde,
Dies maecktse voor elck een, en bus en vles gereed,
Voor kack-hiel, hoest en brand, en ander winter-leed,
Sorgvuldigheyd heur geest op alles dede letten,
Het melck-mild hooren Vee de'e s' op de stallen setten,
Met vlegels over al sy dorsschen liet'et graen,
Men sagh se sonder wan, sack, schepel selden gaen
Dan sackt se rog en teruw'; dan maeltse koorn; dan mout se;
Dan broud se winter bier; dan kuyp, en roock-vleesch sout se;
Dan loed se branding dat de beun boog na bene'en;
Dan schaft se laken, baey en bont, tot winter-kle'en enz.
En mits S' had in den arm een grooten hoorn geladen,
Waer in se van elck fruyt een staeltjen had beraden,
Daer sich een buyskool toond', pee, peer'pers, pijnsternaeck,
K'root appel, raep, quee, druyv', all' voedsel-vrucht van smaek:
Soo dacht ick: Dees' me-Vrouw', sou die wel mogen wezen
d' Oud' Amalthea, daer w' in 's Dicht'ren deun van leezen,
Uyt wiens vrucht-volle hoorn Iupijn wierd op-gevoedt?
Doch mits dat deuntjens zijn ontsloeg ick 't mijn gemoed,
En dutte, en stond bedwelmd in schroom en duyst gepeynsen.
Hy eyndlijck, naeckte my, en sprack: Waer toe dit deynsen?
Waer toe houdt ghy u noch van my, dus af gewendt,
Daer ick, tot heyl en nut, myn tijd u blijv' ontrent?
Waer 't dat ghy, door 'et bitsch en 't fel en hittig branden
Des Sons niet braden soudt, als 't volck in d' Indy-landen,
Dat doe ick: end oock dat dat 's winters strenge kouw
U niet in ys her-schepp', dat u meest krencken zou.
Ick bent 't die Somer-vuyr met Winter-ys kan mengen,
En die, gematigt, t' saem u tot een lauwt aen-brengen
Dat menig oock door droogt' niet uyt-dorr' noch verstick'
Dat schrijv' Ick my vry toe, die 't land we'er vocht beschick'.
Weer vocht beschick, en dat door dien ick alle slooten
Uyt wolck' en lucht-born vull' met milde regen-gooten.
Elck vrucht boom oock, en meest, elck wijnstock u verstreckt
Een beeck waer uyt ghy 't sap, tot soete teugen, treckt.
Dat u oock 't wacker licht niet meer soo laet kan letten
| |
[pagina 183]
| |
Van rust en lust des beds, en vroeg 'er af doe setten,
Weet my dat vrylijck danck: mits ick in Schalen hangh
Eerst effen dag en nacht, daer nae de nacht maeck lang.
En dat ghy, om den brand des levers te verdrijven;
Niet meer en hebt van noo u selfs, met sieckt te grijven,
Door koud en rauw geslorp van melck of ander nat,
Neem dat, en houd't van my, als weet'looz' rijkdoms schat.
En dat uw' kost en dranck, door menigte van muggen,
Niet meer bedragen word't, en ghy oock, door hun pluggen,
By dag en meest by nacht gepriemt word't als voor heen,
Beken dat oock van My t' ontfangen als een Leen.
Voorts, is u brood-huys vol met aller leye granen?
Doet Oss'e-en Vercken-vleesch uw' kuyp 'et bersten wanen?
En geeft uw' souder-balck, door 's brandings last een kraeck?
Houd dat van mijne gunst, tot u, geen kleene saeck
Wat schudd' ick van 't geboomt een veelerley' ooft-regen?
Ja watt'er van my koomt is heyl end enckel zegen:
't Verhael en had geen eynd. Siet deez' voll' hoorn, een schat
Van 't geen ghy wenschen meught. hier is van alles wat'.
Ick ben de sorgb're Herfst, gelijck ghy kont bemercken
Aen mijn sorgvuldig, vroed en nutrijck heylsaem wercken.
Die my geen acht en slaet, 't is reden dat hy treurt
Wanneer een vroed gemoed veel soet en goed gebeurt.
| |
Winter.
Eens nachts, als 't duyster had geblind-hockt Vee en volcken,
En 's hemels toortsen uyt-gebluscht met vochte wolcken,
Quam, met een naer gekrijsch, en bolderwinds gedruys
Behageld en besneeuwd, al razend' in mijn huys,
Een ouden korssel-kop, bits, wreed om sien en hooren,
Die met een dorren boom sijn wanck'le tre'en moest schooren
Een ijs-grijs schuddebol wiens 't sidder-le'en-gestel
Gedost was met 'et bont' eens Waey-gats beere-vel.
Een ruygge Russen muts sijn sneeuw-wit hooft bedeckte
Welcx hayr als witte wol tot op sijn schouders reckte.
End' over d' ogen hing. Welcks ogen, hol en rood,
| |
[pagina 184]
| |
Een hagel-paerle-buy, een regen-beeck ontvlood.
Sijn wenckbraeuw, hayr en baerd be-yseld en bebacken,
Stond pieck-puntsch uyt-gesparr't, als ijsre verckens tacken.
Sijn' hier en daer een tand, die in sijn kibben stond,
Met Oyevaersch geklep klinck-klaterd in sijn mond.
Sijn mond, wiens lippen schier van verv'en schick als worsten,
(Seer pijnlijck, door de wind gegeseld en geborsten)
Sijn tongen stam'len de'en, en babb'len, haf, haf, haf
So datmen twijff'len moest of 't sprack leeck of geblaf.
Sijn wangen diep gevronst, vermagerd en verkrompen.
End' als kerbonckelen d' ijs-kegels neder-plompen
En druypen van de tip sijns, seer nae g'lijcke neus,
Na 't roo kalkoene blib, wanneer 't klock-dier is beus.
Sijn asem, long-geblas en neus-gaet' snoffel-snuyven
Bebackten 's Waters rugg' met glas-verstaelde struyven,
Wier korsten quaelck Vulkaens bijl klieven kost van een,
En daer m' op schaetst en rodst met narre-paerde sle'en.
Met handen geel berookt, verkild, krauwd hy in d' hayren,
Sijn waggel-beenen bont aent 't vyer bemarmeld, waren
Drie dobbel overkoust. De hack-vervroose voet,
Met doecken omgewoeld was breed getoffel-schoet.
Maer (wonder!) 't lijf, soo 't scheen, sich schey-deeld' van malckanderen.
Mits 't een lit dit werck doet, werck dat doent' weer een ander:
't Wijl dees' voet op 't glad ijs schaetst, glibber-glijdt en rijdt,
By 't smoddig asch-vyer die sijn geel schoen schrockt en slijtt.
't Wijll' dees' hand besig is met ys en sneeuw' te schocken,
Hangt geen' by 't roet-roock vyer, sijn taenig vel te schrocken
En t' wijll' sich d'eene zy by 't vyer wat wel gevoelt
Kreeuwt d' ander, schruckt en krimpt van al te groote koelt'.
Staeg hoest' hy, krijsd' en piept' aemborstig, naer verkoude
Weshalven hy vocht quijl en qualster-speecksel spoude
Waer door 't dorr' doode land in vlocken, wijd en breed,
Bewindel-luyerd lag, gelijck een lijck, bekleed.
Hy sett' sich by mijn heerd, terwijll' ick vyer aenboete,
Om daer door, kond 'et zijn, sijn strengheyt te versoeten,
Ick tapt' hem, al te met een kanneken goed bier,
En schonck hem mild, als 't wel gevuyscht was aen het vyer.
| |
[pagina 185]
| |
Als 't vyer dan brand' op 't best (my ducht') hy sag niet quader.
Ghy hebt al lang geleeft, seyd' ick, stock-ouden vader,
Ick acht' wel Nestors tijd, in 't derde honder jaer?
Of wel Mathusalems, soo 't mogelijcken waer?
Doen, met een holle stem en woorden half gebroocken,
En babbel stamer tong, heeft hy aldus gesproocken:
Vijf duysend' en, by nae, ses-honderd jaren tal,
Heerscht' ick als Vier-vorst vors, by beurten, 't Aerdsche dal.
Soo lang een keten-reex van ses-en-vijftig eeuwen
Heb ick dees' macht gebruykt met hag'len, stormen, sneeuwen.
Soo flux de Son aenraeckt des stroffen Steenbocks hooft,
Die u, by na geheel sijn licht en warmt' berooft,
Soo word ick in-gehull't, en bort'l in ijders wooning
En bruyck een streng gesagh, als weerelds opper-kooning;
Soo buyg ick onder my all' wat'et hooft op-beurt;
En drucket, dat'et sterft of dorr't, of beev't, of treurt.
De boomen ick ontbla'er, de kruyden doe ick duycken,
'k Doe kruypen onder d' Aerd der tuynen preutsche p'ruycken,
Soo dat en boom, en bloem, en kruyd, en gras geheel
Verkrimpt, verdwijnt, vergaet, of toont een dorre steel.
Hebt gh' u naar eysch, versorght met vleesch, spek, graen en bieren,
Gevoey'rde kleding, turf, om boeten goede vyeren?
Soo sy-dy wel bedacht: en draegt mijns strangheyts juck
Veel lichter als die niet wel letten op 'et stuck.
Ick tast' door vleesch en been den achtelozen leuy-aert,
Die in den Somer slaept en lanterfant en keuyert,
En let niet op d' heyl-less', die hem sulck koning leert
Die voor de wijste Vorst des werelds wordt ge-eert
Ach! (aend' ick) Winter-heer, ghy plaegt en prangt den armen,
Door uw', te wreed bedrijf, dat God hun's moet ontfermen:
Die 't niet gebeet'ren kan, hoe nijver hy sich quytt,
Ghy, echter, als den drog, met wreedheyts tanden byt.
Gelijck d' geel-goud-heel Son (hy weer) sijn blonde stralen,
Uyt sijn flam flonck're koets, op goe'n en qua'en laet dalen,
Soo send Ick hagel, sneeuw, slagregen, ys en vorst,
En buyen sonder tal, en back een stale korst',
Waer door 't vloey-water stremt tot diamante muyren,
Die, herd en dick, soo 't schijnt, veel eeuwen zouden duyren:
| |
[pagina 186]
| |
Maer, als Ick 't anders wil? 'tstael-parlemoer versmelt
Soo saen Ick weste-wind en regen send op 't veld.
Dan dreyg Ick 't drae met druyp en regen te verdrincken,
'tGeen Ick flus steensch verstijfd, met sneeuw end ys de'e krincken
Maer dunckt u all' mijn doent een gansch bederflijck quaed?
Ghy siet niet verr' genoeg in 's hemels diepen raed.
Het Aerdrijck, in mijn sneeuw, legt, als in 't bed, te rusten,
En ronckt, in d' ys-koets, om her-noemen nieuwe lusten,
Gelijck een neerstig mensch, vermoeyt door arbeyd, slaept.
En daer door versschen moed, en nieuwe krachten, raept.
Oock, soo 'k niet bijster bars met sneeuw en hagel speelde,
Noyt acht' ghy doch, nae waerd', des Lents verweende weelde
Noch Somers nut gewás end arbeyd-zalig sweet.
Noch 's Herfts voor-sorg en vlijt, waer van ghy nu noch eet.erHerh
Weest, dies, met my gepaeyt. Laet ons de borst vry smeeren.
De Winter eyscht sijn recht. 't Is nu de tijd om teeren.
Die Somer lust in woel en t' samen-rapen vindt,
Die magh, by Winter-tijd, wel teerens zijn gesint.
Dus leefden wy, niet schaersch, terwijll' Apoll' sijn wagen
Liet door de gulde Geit, en Kruyk en Visschen jagen.
Wy schaften ruym vol op van Herfst en Somer-gaef.
(De Winter is doch heer, de Somer is sijn slaef.)
Dies eer hy noch vertrock, met vorst en dwerrel winden,
Had hy al meest geleegt ons, wel voorsiene, spinden:
En 't geld, dat ick, in 't sweet des somers, hadd' gehoopt,
Had hy, in sijnen tasch, al fijntjes, op-geknoopt.
Het vleesch, waerom in herfst, moest Os en Vercken sterven,
En dat m' in kuyp en sout bewaerde voor verderven,
En wat 'er meer in huys tot voor-raed was gekocht,
Had hy, met grage tand, in hollen balg gerocht.
En turf en hout, daer me'e men heerd en vyer moest azen,
Had hy, in yd'le roock, ten schorsteen uyt geblazen.
Doch daerom niet getreurt. Mijn Lent' begon ick naeckt,
'k Ben, echter, Somer, Herst en Winter door-geraeckt
Met noodlijck lijfs behoeft'. En laet ick, in mijn sterven,
Niet veel, veel minder twist om deelen voor mijn erven.
Geluckig is de mensch die 's Werelds winter endt,
En vaert daer op by God in 's hemels eeuw'ge Lent.
|
|