Jong Dietschland. Jaargang 15

[p. 270]

Overzicht van Tijdschriften

Het Januari-nr. van ‘Dietsche Warande en Belfort’ opent op eene kritische bijdrage van Pater Pauli, S.J. over de fransch-schrijvende Vlamingen. Te rechte beweert de schrijver dat ‘deze kunst geen aanspraak kan maken op onze hartelijke waardeering. Zij is ontbloot van wezenlijkheid en waarheid; somber en fantastisch gelijk het nevelachtig Vlaanderen dat zij opwekt - une Fiandre fictive - eene schim uit het verleden’. Het ernstigste bezwaar dat tegen de werken van fransch-schrijvende Viamingen wordt geopperd, is dat zij geschreven worden in eene vreemde taal, welke zeker niet bij machte is om onze ‘innigste gevoelens te beroeren en zoete en treurige herinneringen wakker te schudden’. Door het ‘transposeeren’ van eigen zeden in vreemde taal ‘gaat er macbtig veel te loor van deze ethische en psychologische oorsrponkelijkheid, en licht slaat er door de symfonie een valsch klinkend akkoord dat heel het stuk bederft’. Het zal dan ook wel met het oog op dit onontkomelijk te-kort in de werken der vlaamsche schrijvers ‘d'expression française’ geweest zijn, dat Georges Eeckhoud, die het door eigen ondervinding weten kon, den jongen Vlamingen vaderlijk den raad gaf om, wilden zij gelezen en geëerd worden, zich niet van de fransche maar wel van hun eigen taal te bedienen.

‘In den laatsten tijd, zegt Pater Pauli, dank zij veel marktgeschreeuw, heeft een zeker ‘engouement’ de Fransche natie aangetast voor de exotische producten der Jeunes Belges, maar niettegenstaande mogen zij op weinig erkentenis rekenen van wege hun tweede vaderland. Zij zijn vreemdelingen, hun behoort niet de volle meesterschap meesterschap over de geslepen Fransche taal, en om het kort en goed te zeggen In een woord dat veel Franschen spot uitlokte, ‘ze zijn en blijven des petits Belges’.

Het loont de moeite hier enkele volzinnen aan te halen uit een pasverschenen boek van Albert Heumann over ‘Le mouvement littéraire Belge d'expression française depuls 1880’ (Paris. - Mercure de France, 1913). De lezer luistere scherp toe: ‘La littérature belge vit tributaire de la littérature française. En sera-t-il toujours ainsi? Après une longue période de prospérité, la Belgique ne produira-t-elle point des écrivains qui sauront devenir universels sans le secours de la culture latine?... latine?... II importera toujours que les écrivains flamands usent du français et se forment forment à notre culture, s'ils désirent être lu et connus ailleurs qu à Bruges, Gand et Anvers. Qui se soucis aujourd'hul des littérateurs de langue flamande? Pourquoi les flamingants ne comprennent-ils pas que Lemonnier, Rodenbach, Van Lerberghe, Verhaeren, Maeterlinck, encore qu'écrivant en français, les honorent plus magnifiquement que Pol de Mont ou Léonce du Catillon, fidéles aux dialectes des bords de l'Escaut? Le jour oü tous les auteurs flamands emploieraient le flamand, la Flandre serait é ce point nationalisé que les autres peuples oublieraient son existence... Les écrivains belges emprunteront notre langue, notre culture, ou ils ne seront point’. Wij achten het overbodig om naast deze klakkelooze beweringen een paar of wat kantteekeningen te maken. Wel bevat iedere regel op zijn minst één moedwillige vergissing. Doch, deze worden telkens weer zoo kras geformuleerd, dat elk mensch, dien nog een greintje gezond verstand eigen is, en van onze vlaamsche kultureele toestanden toch iets afweet, die kleurige zeepbellen algauw heeft doorstoken met de speldeprikken van zijn niet onverdlenden spotl In alle geval is 't goed om weten, en de vlaamsche schrijvers - risum teneatis - kunnen best hun profijt doen met die kostelijke waarschuwing: les écrivains belges emprunteront notre langue, notre culture, ou lis ne seront pas!!!

[p. 271]

Vermelden wij nog uit de Januari-aflevering: een geestdriftig artikel door Jufvr. Belpaire over Beethoven: ‘De langzame tempo's in 't Beethovenwerk’; verzen van Rob. Ree; De Danstent, een schets door Jozef Simons. In het boekennieuws lezen wij veel goeds over ‘Tille’, het ‘leste en beste’ werk van Baekelmans, welke anders wel al een vrachtje boeken schreef, die we liefst ongelezen zagen.

Het Februari-nr. brengt: het vervolg en slot van Jufv. Belpaire's bijdrage, een gedicht van den knappen volksdichter Pater Fleerackers, - lees nog eens zijn heerlijke maar te weinig bekende ‘Reinaert de Vos in de Kempen’ (Turnhout, Splichal), een vers van A.S. en het vervolg van Jozef Simons' schets.

‘De Nieuwe Gids’ - Januari, bevat: een tooneelspel in drie bedrijven ‘Judas Ish-Karioth’, door J.L. Walch; een flinke bijdrage over den engelschen romanschrijver H.G. Wells, te lezen naast het opstel over dezelven auteur In ‘Le Roman anglais contemporain’ door Firmin Roz (Hachette, Paris, 1912). Verder: een gezapige schets uit de reeks ‘Pallieter’, ‘'t Begin en 't Einde van't Feest’, door Felix Timmermans; het vervolg van Heyermans' groot ‘Falklandje’ ‘Duczika’; aanteekeningen van Hein Boeken over Kunst en Letteren. Boeken behandelt hier nog al oppervlakkig: Voor de Poort, door Top Naeff en Armoede, door Ina Boudier-Bakker.

J.H. De Veer heeft een reeks gedichten afgestaan ‘St-Sylvester’, welke meer weg hebben van gekapt proza dan van poëzie. Hij had ze gerust in zijn portefeuille kunnen houden! Willem Kloos handelt in zijn literaire kroniek over ‘De Heilige Tocht’, het wondere boek van Ary Prins, dat ongelukkig niet in den handel kwam. ‘De Heilige Tocht is een boek, dat bestudeerd worden wil, waarvan de lectuur begonnen tenminste moet worden als een heel ernstige, maar kan ik er, gelukkig, bijvoegen dan ook zeer stellig loonende taak. Prins schrijft anders als al zijn tijdgenooten, en men moet dus eerst wat aan zijn stijlwijze wennen, zal niet de wondere schoonheid-van zijn kunstwerk u voor een zeker deel ontgaan.’

In het Februari-nr. treffen wij aan: het vervolg van Walch's tooneelspel; een knappe studie over A.C.W. Staring als dichter, door D. Tol (1767-1840); een prozaverhaal ‘De Tragische Bruiloft’ door Maurits Wagenvoort; gedichten door Plasschaert, Hein Boeken en Vriesland. Deze laatste schrijft een fransch ‘tragisch sonnet’, dat, wat zijn poëtische waarde betreft, heel zeker diep beneden 't vriespunt staat! Willem Kloos heeft het over Top Naeff: Voor de Poort, doch zoo ergerlijk-banaal, dat de Nieuwe-Gids-lezers niet verwonderd moeten opkijken, als hun in een der eerstvolgende afleveringen wordt bekend gemaakt, dat Willem Kloos zijn maandelijksch karweitje aan een ander kritlcus overliet. In 't Maartnr. is dit nog niet geschied: Willem Kloos begint wederom - voor de hoeveelste maal! - te praten over zedelijkheid in de kunst. Hij meent ‘dat er nergens en nooit “gemeenheid” in de kunst is, omdat de ziel van een kunstenaar, zoolang hij geheel zich-zelf, d.i. kunstenaar blijft, In de onmogelijkheid verkeert om “gemeen” te zijn, welke onderwerpen hij ook behandelen moog, tot zelfs de meest gewaagde’. Moeten deze reeds duizendmaal weerlegde sofismen nogmaals aangepakt worden? 't Moge volstaan hier even te doen opmerken dat een kunstenaar een mensch is van bloed en zenuwen, juist als een ander; dat, vermits hij gevoeliger en prikkelbaarder gestemd is dan een gewoon sterveling, het zedelijke gevaar van het ‘gemeene’ onderwerp daardoor voor hem zooveel te grooter wordt. Daarbij kon het even aangenomen, dat, wat den kunstenaar-zelven betreft, de kunst-visie altijd rein is, - l'art purifie tout, schreef Zola - voor den kunstgenleter zou dezelfde vrijwaring niet gelden. Ten slotte hoeft - waar veel theoretisch gezeur misschien niet overtuigen mocht - slechts een kijkje genomen op het leven van vele kunstenaars ‘doués de cette sérénité olymplque qui ne leur permet même pas de soupçonner le

[p. 272]

mal - les innocents’ (Mgr. Sentroul) om overtuigd te worden, dat ook van hen mag getuigd worden hetgeen den fabulist La Fontaine o.a. wordt verweten, namelijk als zouden zijne gemeene verhalen (Contes) wel feitelijk doorleefde werkelijkheid voorstellen.

Stippen wij nog aan in de Maart-aflevering: een Pallietertje van Timmermans; Indrukken van het tooneel te Parijs door Walch; Een flinke studie over Walter Savage Landor door D^r De Gruyter; verzen door Poort, Cohen en Boeken; ook nog een duitsch gedicht door Wilhelm von Scholz; verder een paar aanteekeningen over Kunst en Letteren door Hein Boeken.

In de laatste afleveringen van ‘Van Onzen Tijd’ (een weekblad dat hier in Vlaanderen meer en meer moest verspreid, en om zijne knapheid wel degelijk zoo gegeerd worden), lazen wij benevens vele flinke bijdragen van hollandsche auteurs, ook prozaschetsen van de Vlamingen: Berto Van Kalderkercke, Eduard Vermeulen (Harde Zomer), Ad. Verbraeken (Godsdienstige toestanden in Zweden), Caesar Gezelle (over oom-Guido), Jozef Simons en Franz De Backer. De kronieken van Maria Viola (o.m. over Vermeulen's Trimards), en de beschouwingen van L.J.M. Feber (o.a. naar aanleiding van Antiek Tourisme door Louis Couperus) zullen wij zeker niet onvermeld laten.

J.E.

Biekorf.

23^e j. T^k 24. Ridderhuldiging van Caesar Gezelle, die tot ridder in de Leopoldsorde benoemd werd. Wit en Zwart, verhaal door E. De Spot. Chrysanthemen (gedicht, Caesar Gezelle). Koba, over een schoon hennetje van Turksch ras, door Warden Oom.

24^e j. T. 1. J. Bernolet zet zijne studie voort over Z.E.H. Kan. L. Van Haecke. Het gaat er ditmaal over Sinte Godelleve van Ghistel. Al. Walgrave dicht over Rozen en schrijft over Twee Westvlaamsche dichters; Van Horsche en Van der Beke of Verbeke, die in de XVII^e eeuw in 't Latijn dichtten.

T^ken 2-3-4-5. Studie over ‘De gewezen muurschildering uit de Speelmanskapel te Brugge’ met een algemeen woord over 't Volto Santo en over S. Ontcommere. Verder: Mengelmaren, Wetenschappelijke artikelen.

De Lelie.

IV, 5, Januari 1913: ‘Het Koningskind en de Pelgrim’, een sprookje tot voordrachtspel door Marie Koenen. ‘Avondwensch’, gedicht door M. Sabbe. Artsenij der Kranken, verhaal door W. Nieuwenhuis. Een oud Vlaamsch Stedeken, over Lier, door Frans Verschoren, prachtig geïllustreerd artikel.

IV, 6-7 Februari 1913: Avond, gedicht door A. Lhorijn. Het offer van Beatrice, uit de Duitsche novelle van Jeanne Berta Senning, vertaald door Maria Hüffer. Het lied van onze klokken, door Maurits Sabbe voor J. Denijn gedicht. De Nood naar de vrouw in het leven, beschouwingen door Mevr. A. De Vos naar aanleiding van M. Sabbe's roman ‘Nood der Barlseele's’. La Andalusa, begin van een reeks artikelen over de Andaiuzische vrouw, door K.E.S.

IV, 7 Maart 1913: Het Spoelmeisje (schets door E. Kraft). Miniatuur (gedicht door A. Lhorijn). Vervolg van La Andalusa. Het berkje in den Kloosterhof (Fr. Berthold, carm.) Als men oud wordt (schets door G. Röling). De Moeder Gods (Br. Martialis Vreeswijk). Verder allerlei belangrijke artikelen over vrouwenbelangen, letterkunde, enz.

De Student.

XXXIII^e j. 1^e afl. Kerstdag 1912: Benevens goede studentenbijdragen een volledig overzicht van de Studentenbeweging. Een beste keus ‘Mengelingen’.

[p. 273]

In den Wegwijzer staat o.a. eene lijst van Vlaamsche kerkboeken. Die kan zeer goed te pas komen.

De Vlaamsche Vlagge.

XXXIX^e j. 1. Kerstverlof 1912: E.H. Blondeel's ‘Zegezang ter eere van P. Ferdinand Verbiest’, die dit Jaar zal gezongen worden, met muziek van Jef Valckenaere. Pater Calbrecht's degelijke rede bij de Vlagwijding te Veurne (Groot verlof 1912). Verder: bijdragen van Studenten en over Studentenbeweging. Onder de Mengelingen treffen wij aan een gedicht van Van Haute.

Tooneelgids. (viermaal 's jaars)

IV^e j. 3^e aflev. Januari 1913. Uitgave van de Algemeene Tooneelboekerij. Zetel Kapelstraat, 14, Thienen.

Beoordeeling van een vijftigtal tooneelstukken van allen aard. - Veel nieuwe medewerkers.

Wij wijzen nogmaals op de groote voordeelen welke studentenvereenigingen, onderwijsgestichten, enz. kunnen genieten, indien zij zich aansluiten bij de Tooneelboekerij: ze ontvangen kosteloos ‘De Tooneelgids’ en kunnen stukken lezen, gekozen onder eene verzameling van ruim drie duizend. Voorwaarden 3,50 fr. 's jaars + 5 fr. eens te betalen.