Jong Dietschland. Jaargang 14

[p. 206]

Allerzielen-avond

De laatste orgeltonen galmden klagend-dreunend door de wijde kerkbeuken, reeds doortrokken van 't halfduister van den vroeg-komenden avond. Nog een onbepaald, heel-zwak gezinder en onduidelijk klanken-golven en 't zweeg stil onder de wijdbogige gewelven.

Ze waren nu haast allen weg, die naar de vespers waren gekomen - voor de geloovige-zielkes. Eenigen nog - vrouwen in hun wijden mantel gedoken, de groote, breede kap op hun hoofd, of ‘pekens’ uit 't ouwmannen-huis - bleven zitten, stillekens voortbiddende aan hun rozenhoedje, dat nu en dan kleuterend tegen de houten stoel-leuning kletste, of reutelend over 't boven-plankske schoof.

De kaarsen op de zwarte baar en op de driehoekige in-tipuitloopende zwarte standers weerskanten 't hoog-altaar, nepen hun oogskes toe onder den dopper der mis-dieners, één-vooréén, werpend meteen een donker floers vóór de doodskoppen, die daareven nog, met hun geel-witte beenige wezens in 't vale geschijn van 't kaarse-lichten te grijnzen stonden... Achter in de kerk alleen brandden er nog - op den grooten, ruw-ijzeren kegelvormigen kandelaar - groote en kleine, allerhande, spreidende hun bevend, geel-rood licht in 't ronde - op den blauwen vloer, op de witte muren en op den grooten bleektreurigen Kristus aan het zwart-bruine kruis.

Een voor een, kort op malkaar volgend, trokken de misdieners weg: ze kwamen zeere door het koor en door den zijgang gestapt en deden 't helmen in de kerk van 't harde stampen op den vloer en 't luide klappen en lachen in 't deurgat.

Het donkerde langs-om-meer. 't Was nog niet de zwarte pik-donkerheid van den nacht, maar een doorschijnend-zwarte smoor lijk, doorlatende de vage, lang-uit-gerekte gestalten van de witte kerk-pilaren, die naar-boven-toe in onduidelijkheid verloren liepen.

[p. 207]

Het zwijgend rustig-zijn en die groote stilte in die wijde kerk, doorspekkeld met het flauwe, o zoo flauwe gedruisch van 't knetteren en 't knappen der kaarsen, van 't ritselen en 't kriepen soms van 'n haast uitgedoofd vlammeke, dat spetterend weder-opflakkerde, - verhoogde nog de plechtigheid er heerschende.

Slechts nu en dan, met tusschen-poozen, kwam er een gerucht die eenigheid, die zwevende geheimzinnigheid storen: nu was 't 'n krijschend-gerots of 'n rammelend tegen-een-slaan van stoelen; dan 'n droog kuchen en hoesten van 'n ouwke, of 't slepen en slissen van weg-gaande voetstappen, soms begeleid door 't regelmatig getik van 'n pekens-stokske op den blauwsteenen vloer; dan weer waren 't stappen en fezelende stemmen van vrouw-menschen en kinderen die bidden kwamen voor de zielkes en keerskes ontstaken, werkende en bezig-zijnde om ze vast te zetten op den met-roet-bedruipten kandelaar, tusschen alle die andere leelijk-door-een-geplante, die drupten en lekten van 't danig schcef-staan of 't zijdelings-neer-liggen van hun rookend vlammeke, bestookt daar 't was door 't tochtje van de openstaande deur.

De roode, zachte schemer-klaarte, die uit-ging van al die pinkelende, wemelende oogskes, vervulde heel het achterdeel van de kerk, fel afstekende tegen de zwarte duisternis die daar nu hing in 't koor en van vóór lijk 'n ondoorkerf- en ondoorboorbaar vast lichaam. Naar-'t-midden-toe, liep het al in-één, licht en donker, onafgeteekend: half-duister, half-klaar.

De lange schaduwen van de hoog-leunige stoelen op den vloer, schenen zoo vele breedgesporte ladders, naar-boven-aan te-zamen smeltende met 't donkere der kerk, soms half of heel verborgen door vormelooze menschen of reusachtige pijlerschaduwen.

Aan de muren waren de heiligen lijk onmerkbaar uit de duisternis te voorschijn getreden en stonden in on-geuite leven op hunne voetstukken stils te staren in de schemering.

Bleek-treurig, hing de naakte Kristus op het groote kruis, wit stralend in het roode schijnsel van den gloeienden, flakkerenden kandelaar.....

Met helle slagen, galmend door de stille beuken, sloeg de zware klok-hamer den drijvonden tijd in lange enden van vredige, treurige kalmte.

B. Leonard.