Jong Dietschland. Jaargang 9

[p. 62]

Overzicht van Tijdschriften

De ‘Dietsche Warande en Belfort’ (N^os 7 en 8) brengt ons weer een uitmuntend opstel van D^r J. Persijn over den wereldberoemden Ibsen: met vaste hand teekent de criticus de bijzonderste lijnen van 'schrijvers eerste kunstenaarsleven, waarvan ‘Brand’ en ‘Peter Gynt’ de helste bakens blijven. A.W. zet zijn ‘Frederik de Groote van Zwaben’ voort, M.E. Belpaire schrijft over Constance Teichman's heldhaftigheid en onze knappe medewerker, de jeugdige toondichter Alfons Moortgat, heeft het over den talentvollen Brugschen componist Jozef Ryelandt. Constant Eeckels geeft eenige mooie zomerverzen ten beste. Met veel genoegen lazen we de kunstkroniek van A.W. Sanders Van Loo, die met zijn leuk-raak slot tot een goedkeurend lachje zal genoopt hebben. Aandacht verdient ook Pater J. Van Mierlo Jr. met zijn ‘Iets over Rythme en Poezie’. Te rechte en in overeenkomst met de talrijke hedendaagsche over hetzelfde onderwerp geschrevene monographies, die leeren dat poëzie eerst en vooral dient beschouwd al natuurlijke resultante van zenuwen en spierenspel, en als zulke beoordeeld, besluit de schrijver, ‘om waarachtig grootsche poëzie voort te brengen, zal men haar steeds meer dynamiek moeten bepalen, in verhouding nl. van het levensrythme, in de eenheid van inhoud en vorm’, en verder ‘literatuur vindt haar zuiverste waar en haar hoogste genot, wannneer zij beschouwd wordt als eene levensuiting. En daarom zal er steeds meer plaats worden ingeruimd voor eene dynamische kritiek, eene dynamische aesthetica’. Van Ruttens' ‘Eerste verzen’ geeft Pater van Well S.J. eene warm-lovende bespreking om ‘vooral eenige eigenaardige kanten van Ruttens’ talent in het licht te stellen’. Na de vunzige kritiekerij van Maria Viola zal deze bespreking den jeugdigen dichter wat nieuwen moed ingeven; nochtans verhoede men zich steeds de jonge dichters te hoog op te hemelen, want wie in wierrookwolken baadt moet erin verstikken. In den lof hem door Karel van de Woestyne in het Juli-n^r van ‘Vlaanderen’ toegezwaaid, zal Lambrecht Lambrechts niet verstikken, en 't is best zoo! Niet even eerlijk als deze beoordeeling is Emmanuël De Bom's geleuter over ‘Nog brieven van Guido Gezelle’, waar deze heer dom als Kloos weleer en gedwongen-Janusachtig - men moet het nu immers willens willen - zijn eerbied en bewondering voor Gezelle uitdrukt. Zullen wij hem met J. Deurendaal in de laatste Vlaamsche-Arbeid-aflevering herinneren aan zijn vroegere in de ‘Toekomst’ (1899) verschenen lage, bekrompene en spottende

[p. 63]

kritiekerij over ‘Kerkhofblommen’! O ellendige princiepenloosheid! In dezelfde Juli-aflevering lazen wij met genoegen het slot van C. Van Buggenhout's novelle ‘De Wondernacht’; of wij met even veel genoegen Gustaaf Vermeersch ‘Het Raadsel’ lezen zullen, blijft ons voorwaar een raadsel! Tot hiertoe is het allemaal heel egaal, droog gepraat over spiritisme door burgerlui; wij wachten 't slot af om het stuk te bespreken. En dit blijkt zoo ras niet te zullen komen, want in de Augusti-aflevering gaat ‘Het Raadsel’ nog altijd voort... Op fljn-spottenden toon geeft Karel Van de Woestyne een welverdienden steek aan G.D. Minnaert om zijn dom ‘Nederlandsche schrijvers van dezen tijd, proza en poëzij’. Voor Frans Mynssen's ‘Dramatische studies’ heeft hij nog meer genegenheid over dan voor D^r J.B. Schepers woudspel ‘Alwin’... en wij hebben op 't oogenblik voor ‘Vlaanderen’ minder genegenheid dan vroeger, want met ons zal eenieder bekennen moeten dat de oogst degelijke bijdragen al te schraal wordt! Waar blijven Streuvels, Van Langendonck, Vergeylen, Van de Woestyne, Teirlinck met proza en verzen?

Op H. Teirlinck's hoed steekt Willem Kloos in de Juli-aflevering van ‘De(n) nieuwe(n) Gids’ een hooge pluim om zijn jongst-verschenen werk ‘De Doolage’. Wij zagen het reeds vroeger, als er wijsbegeerte of geschiedenis op de planken komt, slaat Kloos echter den bal soms leelijk mis. Alweer hier waar hij de verhouding van de Kerk tot het volk te schetsen poogt.

Conscience, onze oude goede volksschrijver komt er goed van af waar het luidt: ‘al shistorische verschijning, als willende persoonlijkheid, die door zijn krachtig streven op zijn manier er toe bijgedragen heeft om onze taal in het Zuiden voor ondergang te behoeden, om haar stand te doen blijven houden tegenover het in literatuur in alles zooveel sterker staande Fransch der meer beschaafde klassen, heeft Conscience's werk zijn onverdelgbare verdienste en tot het einde van Holland's dagen zal zijn naam een mooi-vriendelijken, eerbiedwaardigen klank houden voor ieder die zich bemoeit met de hollandsche literatuur der 19^e eeuw.’ Laten wij nog een poosje stilhouden bij het werk van twee jonge vlaamsche debutanten, Felix Timmermans en Frans Thiry, die in de Juli-aflevering een ‘Sprookje’, ‘Ecce Homo’ en ‘Het bange Portieresken’ geven. Zeker is het nog niets meer dan een belofte, want de weerkomende verkleinwoorden die van het sprookje de noodige sieraden niet zijn en dienen vermeden, de onhebbelijke, vaak onkiesche details, de uitgerektheid en het zoeken naar een slot stemmen den lezer wrevelig; maar toch blijft het sprookje een belofte. Wanneer komt de volbrenging ervan in gelouterden vorm?

‘De Gestalten van mijn levenstijd’ door Albert Verwey, openen de Juli-aflevering van ‘De Beweging’.

Alweer een brok autobiographie die te eng-individueel uitgewerkt is om onze aandacht en bewondering gaande te maken.

‘Dit is van elk goed vers de wondre deugd
Dat het van een en toch van velen is,’

[p. 64]

schrijft Verwey; maar zie deze verzen zijn zeker van één, maar niet van velen en daardoor hebben zij niets van die wondre deugd... Nico Van Suchtelen vervolgt zijn ‘Quia Abscordum’, ook nog in de twee daaropvolgende, die o.a. gedichten schenken van Alex. Gutteling ‘Rembrandt-Hoon’, van J. Jac Thomson, ‘Twee verzen’, van Albert Verwey, vertalingen uit duitsche dichters, en eindelijk van Frederik van Eeden het allemooiste ‘Op de Heuvelen’. Alex. Gutteling, de vroeger zoo duchtig-straffende rechter, kwam van zijn hoog gestoelte neder, om kroonen uit te deelen aan de ‘Belangrijke Dichters’. Nico Van Suchtelen is de eerste begenadigde; volgt dan Maurits Uyldert... Wie de naaste maal belauwerd zal worden, ja dat zullen we toekomende maal zien! Zal 't weer een medewerker van ‘De Beweging’ zijn? Aan overdreven lof heeft Alex. Gutteling geen mangel. - Ja, ja, die wierook geurt soms wel wat verdacht... Jong en overmoedig daarbij blijkt ook Maurits Uyldert uit zijne veroordeeling van W.G. Van Nouhuys' uit Noord- en Zuid-Nederland. Wezen wij streng, maar hoeden wij ons voor eenzijdigheid. Bij deze gouden bedenking zetten wij het eindpunt.