Jong Dietschland. Jaargang 8

[p. 235]

Toonkunst

Lambrecht Lambrechts

Lambrecht Lambrechts dicht goed, spreekt goed, zingt goed! Een twintigtal voordrachten met muziek heeft hij gehouden over de ontwikkeling en den aard van het huiselijk lied in Vlaamsch België en overal waar hij sprekend en zingend optrad, - doorgaans in hoogeschool-uitbreidingen, afdeelingen van het Davidsfonds en takken van het Algemeen Nederlandsch Verbond - ontmoette hij denzelfden hartelijken, gedurig stijgenden bijval, zoo voor zijn overtuigend en bezield spreken als voor zijn ontroerd en heerlijk zingen en voor de lieve, huiselijke versjes, welke hij met de muziek van knappe Vlaamsche meesters, - Gilson, De Boeck, Hullebroeck, Opsomer, Smulders enz. - ten gehoore bracht. Aangenamer en leerrijker voordrachten werden in onze Vlaamsche Kringen zelden gehouden en daar hij uitstekend door zijn vrouw op het klavier begeleid wordt, bieden die avondfeestjes - symbool der huiselijkheid, - een bekoorlijkheid te meer aan Konden dergelijke bijeenkomsten in de lange winteravonden vermenigvuldigd worden, zeker zouden de Vlaamsche vrouwen en de zingende jufvrouwen in grooter getal onze kringen bezoeken en de Vlaamsche zaak met meer genoegen en meer overtuiging steunen. 't Is vooral tot hen dat Lambrecht Lambrechts zich richt, want hij beweert dat in de meeste onzer steden, eenige groote centrums uitgezonderd, geen Vlaamsche liederen door de burgerij gezongen worden. Een uitzondering maakt hij slechts voor Ik ken een lied van Willem De Mol en Mijn Vlaanderen heb ik hartelijk lief van Antheunis, die heel Vlaamsch België door bekend zijn. Dit al te mager repertorium helpt Lambrecht Lambrechts aanvullen, verrijken, derwijze dat het een tiental artistieke nummers bevatte, waarop de namen van de grootste onder onze groote meesters aangetroffen worden. Het volk, het kleine volk, zegt de spreker, zingt, ja, zingt gaarne vlaamsche liederen, heeft zelfs een soort van repertorium, - de burgerij laat nog altijd de flauwe Fransche romancenschrijvers met Massenet en C^ie zegevieren, in de huisgezinnen of, erger, is verslingerd op de ongezonde voortbrengselen van den dom-sentimenteelen Paul Delmet. Zeker moeten alle edele pogingen aangewend worden om den

[p. 236]

volkszang te bevorderen: de burgerij mag echter ook niet vergeten worden!

De vele versjes welke Lambrecht Lambrechts voor de muziek schreef, bieden doorgaans een ander karakter aan dan die van René De Clercq: zij doen ons veeleer denken aan die van Antheunis. Zij zijn huiselijk en gevoeld, bondig en raak, doorgaans ernstig en vroom. Oomken, muziek van Gilson, Mijn oude moeder. (id.) Het groetend Kindje (De Boeck), De Wiegende Mijnwerker (Hullebroeck), De drie Maria's (C. Smulders), Avondgebedje (Opsomer) en andere zijn zeker geschikt om hun huisgezin te doen beminnen en de jufvrouwen te doen zingen. Die gedichten werden, evenals vele anderen van den vroolijken Limburger. - dien, Camille Lemonnier ‘le poête de la musique’ noemde - opzettelijk voor de muziek geschreven en schijnen deze als van zelf uit te lokken. Hij volgt dus eenigszins de overlevering van Emmanuel Hiel, die een eerste poging deed om den Vlaming te leeren zingen. Daar Lambrechts zelf een uitstekend zanger is, begaafd met een krachtige en geoefende stem, - een man gelijk wij er een missen in Holland! schreef de bode van Roermond, - schijnt hij beter dan vele anderen de eischen van het moderne lied te kennen, dat zijn groot vertegenwoordiger in Duitschland heeft gevonden bij Schubert, Schumann, Mendelsohn enz. en dat heden ten dage bloeit in Parijs, niet in den zoeten suikerwinkel van Massenet, maar bij den stillen huiselijken haard van een Gabriel Fauré en een Henri Duparc. De Belgische critici beoordeelen al te vaak een lied naar de versjes alleen. ‘Het gedicht is maar de helft van het lied!’ zegde vader Willems terecht. Men moet vooral hierop letten: in hoe verre is het geschikt voor de muziek? Daarom dient het gedicht gewoonlijk de volgende hoedanigheden te vereenigen: innigheid, onmiddellijkheid, bondigheid, voornaamheid. De stroofjes moeten niet altijd naar een vasten patroon gesneden zijn, gelijk men hier weleens denkt. Refreintjes zijn best afwezig en maken plaats voor een doorloopenden vorm. Zoo is het ten minste dat Schumann en Fauré het ons geleerd hebben. Kan daarbij nog gelet worden op sommige andere punten, gelijk het geheimzinnige in de poëzie dat de muziek zoo gaarne vertolkt, op de maatschappelijke en lokale hoedanigheden, die de onderwerpen in hun tijd en hun midden plaatsen, dan zullen die liederen zeker kans hebben iets te zeggen tot de lieden uit wie zij sproten, die lieden te verheugen, te verheffen, hen vatbaar te maken voor de indrukken van het schoone in al zijne vormen: dat moet immers het doel van alle kunstenaars zijn. Eene heele reeks gedichten moet uitgesloten blijven, als er van muzikale bewerking spraak is: al degene die te lang, te wijsgeerig, te duister, te rijk aan beelden zijn. Naar die eischen is het dat de liederen van Lambrecht Lambrechts, opgenonien in den vroolijken Limburger en verscheidene tijdschriften, ontworpen en gedicht werden. De bijval dien ze overal verwierven, -

[p. 237]

Brussel, Gent, Leuven, Brugge, Oostende, Hasselt, Lier, Boom, Aalst, Dendermonde, Kortrijk, Sint-Niklaas, Roermond enz. - is een waarborg van hun degelijkheid. Die bijval laat ons denken aan dien van den Bretonschen bard, Botrel, met wien Lambrecht Lambrechts veel overeenkomst aanbiedt. Onze Limburgsche zanger bracht - o stellig! - veel minder boeken voort en wist ook den weg niet zoo zegevierend naar het volkshart te vinden als die uitstekende zanger van Les chansons te chez nous; zijn optreden heeft daarbij ook geen sociale beteekenis, maar onder andere opzichten is hij hem ongetwijfeld voor: hij heeft een schooner stem, zingt veel beter, versmaadt alle ‘mise en scène’, voegt een heele voordracht bij de muziek, en beging de dwaasheid nog niet zijn eigen verzen op muziek te willen zetten al is hij zelf ook toondichter; hij wachtte tot hem de machtige stem van een Gilson of een Smulders of een De Boeck of een Wilford geschonken werd - en die stem bleef niet uit.

Wij wenschen dat zijn streven door velen moge begrepen en gesteund worden en dat hij zijnen naam moge hechten aan het ‘huiselijk lied’. Mochten later de beste zijner liederen, poëzie en muziek, in een bundel vereenigd worden, die zou zeker welkom zijn in vele Vlaamsche huisgezinnen. Die zou tevens merkelijk den lof verhoogen van den schrijver van Rond het Klavier, Uit de Demergouw, De vroolijke Limburger, Het mirakelfeest, enz.

A. De Sitter.