De KRO-studio
De mooiste kamer van de omroep
Ronald Stenvert
Op 10 mei 1938 wijdde de aartsbisschop van Utrecht, mgr. J. de Jong, het nieuwe studiogebouw van de Katholieke Radio Omroep (KRO). Na eerst in enkele panden aan de Amsterdamse Herengracht gevestigd te zijn geweest, verhuisde de KRO in 1931 naar een verbouwd verenigingsgebouw in Hilversum. Het tienjarig jubileum in 1935 werd aangegrepen voor een geldinzameling ten behoeve van nieuwbouw. Na een prijsvraag viel de keuze op de Utrechtse architect Willem Maas (1897-1950), wiens bekendste werken tot dan toe de - inmiddels onherkenbaar verbouwde - r.k. kweekschool met internaat St.-Joseph te Zeist (1932) en Sint Maartenskliniek te Nijmegen (1935) waren. Maas kreeg de opdracht omdat hij het verenigingsgebouw in zijn ontwerp integreerde en daardoor uitkwam op het door de leden bijeengespaarde bedrag. Naast het bestaande verenigingsgebouw met kleine concertzaal kwam een tweelaags voorgebouw met beneden representatieve ruimten en boven kleine studio's. De achtergelegen binnenplaats werd aan de noordzijde omsloten door een derde bouwvolume in de vorm van de grote zaal met balkon. Het resultaat werd door echte modernisten niet zo modern bevonden als de pas gereedgekomen AVRO-studio (1936), maar moet toch tot vooruitstrevende r.k. architectuur gerekend worden. Saillant was dat dit voor de rooms-katholieken belangrijke gebouw in behoudende katholieke kringen rond het r.k. Bouwblad werd doodgezwegen.
Het representatieve middelpunt van dit gebouw werd gevormd door de centrale hal, trappartij en ontvangannex bestuurskamer. Deze delen kregen een zinvol en toepasselijk decoratieprogramma. Voor de uitvoering zocht Maas een aantal vooruitstrevende r.k. kunstenaars aan, met wie hij al had samengewerkt bij de kweekschool in Zeist, of die hij kende via het blad De Gemeenschap waar hij enige tijd mederedacteur was. Van de hand van Charles Eyck was de monumentale muurschildering in de hal met als thema de drie voornaamste factoren van de omroep: het strijdbare, het lerende en het artistieke. Aan de zijde van de binnenplaats kwamen vier gebrandschilderde ramen naar ontwerp van Joep Nicolas. Ze verbeeldden ‘de Opwekking’, ‘het Onderricht’, ‘de Woord- en Toonkunst’ en ‘de Berichtgeving’.
De trots van de katholieke omroep was de als samenhangend ensemble ontworpen bestuurskamer. Maas zelf was verantwoordelijk voor de kamervorm met zijn afgeronde hoeken, gebogen deur en geïntegreerde luchtinstallatie. Vergadertafel en -stoelen zijn in 1979 nieuw gemaakt naar zijn oorspronkelijke ontwerp. Het plafond werd uitgevoerd door Jo Uiterwaal en toont musicerende engelen met op de tekstbanden een fragment uit Psalm 150: ‘Looft Hem met zingen en met spelen.’ Aan het koperen vlechtwerk van de luchtafzuiging hangt een door Jan en Eloy Brom gemaakte koperen lichtkroon. De lichtinval wordt bepaald door twee grote gebrandschilderde ramen. Het ene - gemaakt door Jan Everts - werd geschonken door katholieken uit Amsterdam en stelt de in 1908 afgebroken kapel de Heilige Stede aldaar voor, het andere een oude afbeelding van Den Bosch, gemaakt door Jan Michels naar ontwerp van Charles Eyck. Tot het ensemble behoort ook het in 1938 door Herman Moerkerk voor deze ruimte geschilderde ‘regentenstuk’ van de directie en een borstbeeld van de eerste voorzitter P.L. Perquin uit 1931 door August Falise.
Vanwege de samenwerking van de KRO met de AVRO en NCRV en de verhuizing naar een in mei 2000 gereed gekomen gezamenlijk gebouw elders in Hilversum heeft het KRO-bestuur het gebouw in november 1999 verkocht. Met het verdwijnen van de oorspronkelijke functie rijst de vraag naar de toekomst.
Auteursrechtelijk beschermd
