Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis. Jaargang 25

[p. 227]

Jeroen Salman
The European Dimensions of Popular Print Culture

Project: The European Dimensions of Popular Print Culture (Edpop)

Aanvrager: dr. Jeroen Salman

Financier: nwo

Looptijd: 2016-2018

Locatie: Utrecht

In 2016 is het internationaliseringsproject ‘The European Dimensions of Popular Print Culture (1450-1900)’, onder leiding van Jeroen Salman (Universiteit Utrecht) en gefinancierd door nwo, van start gegaan. Dit project omvat een breed netwerk van vijftien gespecialiseerde onderzoekers op het terrein van populair drukwerk (Helwi Blom, Laura Carnelos, Cristina Dondi, Juan Gomis, Matthew Grenby, Katell Lavéant, Marie-Dominique Leclerc, Marian Lefferts, Sabrina Minuzzi, Jennifer Orr, Joad Raymond, Massimo Rospocher, Jeroen Salman, Hannu Salmi, Rita Schlusemann, Julianne Simpson) afkomstig uit tien Europese steden (Berlijn, Londen, Manchester, Newcastle, Oxford, Reims, Trente, Turku, Utrecht, Valencia).

Onder populair drukwerk kan het volgende worden verstaan: drukwerk dat zich niet bij voorbaat richt op een afgebakende doelgroep, zowel fictie als non-fictie omvat, gedrukt is in de volkstaal, relatief laag geprijsd is, inhoudelijk een breed publiek beoogt en een grote oplage kent. Vanwege die grote diversiteit en het brede bereik, geeft dit soort drukwerk inzicht in alledaagse vormen van onze (Europese) cultuur.

Het netwerk heeft zich ten doel gesteld om populair drukwerk in al zijn verscheidenheid (almanakken, kranten, pamfletten, prozaromans, liedjes, centsprenten, enz.) niet slechts vanuit nationaal, maar vooral Europees perspectief te bestuderen. Veel verhalen en liederen reisden, via vertalingen en bewerkingen, gedurende lange perioden door heel Europa. Met een Europese blik krijgen we beter zicht op de herkomst, context en populariseringstrategieën door dit materiaal (tekst en beeld). Daarnaast weten we nog te weinig van grensoverschrijdende netwerken van auteurs, vertalers, uitgevers, boekverkopers en ambulante handelaren die betrokken waren bij productie en verspreiding van populair drukwerk.

Door middel van workshops, congressen en gezamenlijke publicaties probeert dit

[p. 228]

netwerk comparatief onderzoek op te zetten en uit te voeren. Recent heeft er een groot congres plaatsgevonden in Trente waar de uitgangspunten en mogelijkheden van Europees onderzoek werden geëxploreerd (‘Crossing Borders, Crossing Cultures. Popular Print in Europe’). Een deel van de papers zal gepubliceerd worden in een bundel (verwacht in 2018). Op 7 en 8 juni 2018 zal er een groot congres plaatsvinden in Utrecht, waar de eerste resultaten van comparatieve casestudies zullen worden gepresenteerd. Deze bijdragen zullen eveneens uitmonden in een gezamenlijke publicatie. Er wordt verder door de netwerkleden gewerkt aan een Europees glossarium en een taxonomie van genres en categorieën drukwerk. Ten slotte wordt er door het Digital Humanities Lab in Utrecht een Virtual Research Environment (vre) ontwikkeld (in samenwerking met de ub Utrecht en het Consortium of European Research Libraries) dat de vele Europese biografische en bibliografische databases op dit terrein in een geavanceerd systeem bijeenbrengt en doorzoekbaar maakt. Met dit systeem kunnen we op nog grotere schaal comparatieve projecten opzetten en de Europese dimensies van populair drukwerk in kaart brengen.