Jaarboek Letterkundig Museum 2

[p. 175]

2 Theo Bijvoet
Vier brieven van E. du Perron

In 1990 verscheen bij de Amsterdamse uitgeverij G.A. van Oorschot het negende en laatste deel van de Brieven van E. du Perron (1899-1940). Dit deel, bezorgd door Ronald Spoor en Riet en Louis Uding, bevat één nalezing en twee aanvullingen, waarmee het totaal aantal achterhaalde en afgedrukte Du Perron-brieven op 4336 kwam. Gezien Du Perrons intensieve epistolaire activiteiten is het haast onvermijdelijk dat er brieven van hem blijven opduiken. Recentelijk zijn in het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum tijdens de ordening van de archieven van respectievelijk Van Loghum Slaterus' Uitgeversmaatschappij (sign. vls, omslag Du Perron) en Arthur van Schendel (sign. avs, omslag 2-a-4) weer twee brieven van Du Perron tevoorschijn gekomen.

Bovendien blijkt de editie van Du Perrons Brieven ook omissies te vertonen. Zo kwam bij de ordening van een omvangrijk restant van het archief-N.A. Donkersloot aan het licht dat in de editie twee brieven van Du Perron aan Donkersloot ontbreken, hoewel deze al jaren deel uitmaken van de museumcollectie en via de gebruikelijke wijze onder Du Perron in de kaartcatalogus zijn ontsloten. De eerste brief van Du Perron bevindt zich aan het slot van een brief van A. Roland Holst aan Donkersloot (sign. r 644 b 1); de andere is een inleiding tot een brief van J.C. Bloem aan Donkersloot (sign. b 634 b 1).

De vier brieven worden hieronder conform de presentatie en nummering van de Brieven afgedrukt en voorzien van een korte literair-historische toelichting.

4337 (300a). Aan N.A. Donkersloot: Bergen, 14 juni 1929

Beste Donker,
In de eerste plaats hartelijk geluk-gewenscht met het opwekkend berichtje dat men mij eergisteren in Amsterdam uit de krant voorlas. Ik gaf er wat voor als je dat om de 2, 3 jaar kon herhalen, dat zou dan al een

[p. 176]

kleine oplossing van de ‘toekomst’ zijn. Maar je hebt gelijk: leven in het ‘goede bekende’ and we'll see next. Het zou mij erg spijten als je in Holland zou komen terwijl ik er net weer uitging. Wannéér kom je? Ik blijf misschien tot eind van de maand bij Jacques in de Lemmer (St. Nicolaasga). Schrijf me daarheen.
Steeds van harte je
EdP.

4338 (302a). Aan N.A. Donkersloot: St. Nicolaasga, 23 juni 1929

Sint Nicolaasga, Zondag.

Beste Donker,
Je briefkaart gisteren hier ontvangen en je commissies aan Jacques overgebracht, die je hoogst eigenhandig hieronder zal antwoorden. Ik vertrek Dinsdag van hier en breng den avond in Amsterdam door, maar kan je Woensdag in Rotterdam treffen; d.w.z. er is een trein die om 10.35 uit Amsterd. vertrekt en om 11.42 in R'dam aankomt. Om 1 u 42 gaat er dan weer een trein uit Rotterd. naar Brussel, zoodat ik precies twee uren zou hebben om je te zien. Zou je het zoo kunnen inrichten dat wij elkaar dan tegen dien tijd vonden? Als het niet kan, schrijf me dit dan omgaand aan het adres van Willink: Heerengracht 538, Amsterdam. Geef me anders een rendez-vous, b.v. in het buffet van het station, tenzij je wenscht dat ik bij je thuis kom? Schrijf me in ieder geval een kaartje, maar als we elkaar zien, tracht het zoo in te richten dat er geen literaire mededieren (om met jou te spreken) bij zijn, zoodat we iets aan elkaar kunnen hebben.
Tot ziens dus, hoop ik, en als steeds je
EduP.

Jacques spreekt:

Van 12 juni 1929 tot en met 26 juni 1929 verbleef Du Perron in Nederland. Hij bezocht verschillende vrienden, onder wie A. Roland Holst in Bergen en Jacques Bloem en diens echtgenote Clara Eggink te St. Nicolaasga. Het ‘opwekkend bericht’ waarover Du Perron schrijft, moet betrekking hebben op de toekenning van de C.W. van der Hoogt-prijs 1929 aan Donkersloots dichtbundel Grenzen (1928). De Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde had daartoe in haar jaarvergadering op woensdag 12 juni 1929 besloten. De datering van de ongedateerde brief 4337 is hieruit afgeleid. Du Perrons brief volgt na een brief van Roland Holst, die zijn brief dateerde met

[p. 177]

‘Vrijdag’ en Donkersloot eveneens gelukwenste met zijn Leidse prijs. Donkersloot en Du Perron zouden elkaar inderdaad op woensdag 26 juni 1929 ontmoeten. Het was de eerste ontmoeting van hen beiden.

4339 (1111a). Aan Van Loghum Slaterus' Uitgeversmaatschappij: Gistoux, 19 april 1932

Mijne Heeren,
Van mijn uitgever Stols verneem ik dat de heer Dirk Coster mijn Gebed bij de H. Dood in de 4^e druk van zijn bloemlezing wenscht op te nemen. Soit! maar als ik één voorwaarde mag stellen, zoudt u den heer Coster willen vragen om het niet àl te afgrondig te laten opkermen, noch het doodszweet bij bakken te doen stroomen, indien hij zich verplicht waant het in zijn voorrede van een min of meer prijzend commentaar te voorzien.
Met beleefden groet, uw dw.
Edu Perron

Gistoux, Dinsdag.

Deze ongedateerde brief van Du Perron laat zich op basis van brief 1111 uit de Brieven gemakkelijk invoegen. In die brief (dl. 3, p. 282) schrijft Du Perron aan H. Marsman: ‘Coster vraagt via Van Loghem[sic] en Stols mijn Harde Dood voor de 4^e druk van zijn Nieuwe Geluiden. Doen?? - Ik “haat” hem niet meer! And yet...’. Lang twijfelde Du Perron kennelijk niet, want uit bovenstaande brief blijkt dat hij Coster nog dezelfde dag toestemming gaf. Du Perron maakte zich voor niets zorgen omtrent Costers commentaar. De laatste repte met geen woord over Du Perrons gedicht in zijn korte ‘Voorbericht bij den vierden druk’ van Nieuwe Geluiden. Een keuze uit de hedendaagsche poëzie (Arnhem 1932). Du Perron werd door Coster tussen Jan Greshoff en Victor van Vriesland geplaatst. Dirk Coster lijkt overigens in laatste instantie geaarzeld te hebben over opname van Du Perron in zijn vierde, herziene en bijgewerkte druk van Nieuwe Geluiden. Op 27 april 1932 schreef hij aan Jan van Tricht, directeur van Van Loghum Slaterus: ‘Wat valt die Perron (n.g.) toch weer tegen. 'k Begrijp niet wat Donker erin vindt.’ Van Tricht, vermoedelijk beducht voor kostbare wijzigingen in de reeds volop in produktie zijnde bloemlezing, antwoordde per omgaande: ‘Aan du Perron is niets meer te veranderen. Ik vroeg hem via Stols om toestemming, omdat hij de enige nieuwe is, van wie meer dan 50 regels worden opgenomen en van wie misschien moeilikheden te duchten zouden zijn. Ook prakties lijkt me niet mogelik daaraan nog iets te veranderen, gezien het betrekkelik groot aantal

[p. 178]

bladzijden.’ Zowel de brief van Coster als die van Van Tricht berust bij het Letterkundig Museum.

4340 (2672a). Prentbriefkaart aan A. van Schendel: Amsterdam, 19 september 1935

Niet gelooven. Dit is het portret van Tamalone. Of niet?
Hartelijke groeten uit Amsterdam (waar ik Sjeu niet vinden kon) voor tutta la famiglia.
E.

In september 1935 verbleef Eddy du Perron met de criticus en essayist Nicola Chiaromonte ongeveer een week in Nederland. Op weg naar Nederland logeerden de twee bij de Greshoffs te Brussel. Vervolgens ging de reis naar Amsterdam, Bergen en Den Haag, waar Chiaromonte een lezing moest houden. Chiaromonte en Du Perron - over hun contact is in het notenapparaat van Menno ter Braak/E. du Perron, Briefwisseling 1930-1940 (ed. H. van Galen Last), dl. 3, Amsterdam 1965, p. 468-469 enige informatie te vinden-logeerden tijdens hun Haagse verblijf bij Menno en Ant ter Braak aan het Pomonaplein 22. Tijdens hun tocht werden vele musea bezocht. Hoogstwaarschijnlijk ook het Rijksmuseum te Amsterdam, waar Du Perron twee exemplaren kocht van een prentbriefkaart met een portret door Rembrandt van diens zoon Titus. Eén ansicht stuurde hij aan Jan Greshoff (brief 2672 in de Brieven, dl. 5, p. 437) en de ander, met poststempel: Amsterdam, 19.ix. 1935, aan Arthur van Schendel. ‘Tamalone’ is de hoofdfiguur uit diens romans Een zwerver verliefd (1904) en Een zwerver verdwaald (1907). ‘Sjeu’ is Van Schendels oudste zoon, Arthur Francois Emile van Schendel jr. (1910-1979), die sinds 1933 als volontair werkzaam was bij de afdeling Schilderijen van het Rijksmuseum. Van Schendeljr., die kunstgeschiedenis studeerde aan de Parijse Sorbonne en daar in 1938 promoveerde, maakte een lange carrière bij het Rijksmuseum. In 1959 werd hij benoemd tot hoofddirecteur, welke functie hij bekleedde tot zijn pensionering in 1975.

(Met dank aan Wieneke 't Hoen, Carlet Schneider en Edith Zuiderent.)