Elise Mathilde Essayprijs 2018
Dankwoord, uitgesproken door Fien Veldman bij de overhandiging van de Elise Mathilde Essayprijs 2018 tijdens de Laureatenmiddag van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde op 29 september 2018 te Leiden
Ik kon op internet één foto van Elise Mathilde van Beuningen, de naamgever van deze prijs, vinden. Een zwartwit-foto van een vrouw met een stropdas en een wit overhemd. De rest van haar kleding is moeilijk te zien, maar het lijkt alsof ze een pak aan heeft. Dus deze outfit is mijn ode aan haar.
*
Veel dank aan Stichting Elise Mathilde Fonds en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, en aan het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap en Genootschap Onze Taal voor het publiceren van mijn essay. In het bijzonder ben ik dankbaar dat met de introductie van de Elise Mathilde Essayprijs er ruimte wordt gecreëerd om na te denken over het behoud van het Nederlandse cultuurgoed, over literatuur en literatuurgeschiedenis. Ik ben dankbaar dat het op deze manier wordt aangemoedigd om kritisch te reflecteren op geschiedschrijving en hoe dat precies in zijn werk gaat. Want het maakt uit welke verhalen behouden worden; welke verhalen we aan elkaar blijven vertellen, welke we kinderen voorlezen voor het slapengaan of bestuderen op de universiteit, of op de middelbare school. Het maakt uit wiens verhaal er naar de voorgrond wordt gehaald, en wiens verhaal daarvoor niet interessant genoeg wordt gevonden.
In mijn essay sprak ik over de rol van toeval bij het behoud van cultuur. Maar cultuurbehoud gaat óók over selectie. Hopelijk wordt natuurlijk elk boek dat het lezen waard is, uitgegeven. Elk verhaal dat het vertellen waard is, verteld. Maar dat is niet altijd zo. Misschien is het interessantste verhaal van onze tijd het verhaal van iemand die geen stem heeft. Of, letterlijker, geen computer. Of geen uitgever. Of geen marketingbudget. Dat weten we niet. Maar door scherp te kijken naar de manier waarop li-
Auteursrechtelijk beschermd