Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2010-2011

13. Verslag van de Werkgroep 18e Eeuw over het verenigingsjaar 2010-2011

De Werkgroep 18^e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de lange achttiende eeuw in België en Nederland te stimuleren en om mensen met belangstelling voor die periode met elkaar in contact te brengen. Verder ziet de Werkgroep het als haar taak om dit onderzoek internationaal onder de aandacht te brengen. De Werkgroep is aangesloten bij de International Society for Eighteenth Century Studies

[p. 245]

(isecs). De voorzitter van de Werkgroep vertegenwoordigt Nederland en België in het uitvoerend comité van isecs.

De Werkgroep is een actieve vereniging met een aantal vaste activiteiten per jaar en een tijdschrift dat regelmatig verschijnt en dat aan alle leden wordt toegezonden. Het aantal gewone leden van de Werkgroep bedroeg in het afgelopen jaar circa 300. Daarnaast waren er circa 100 instituutsleden. De Werkgroep organiseert elk jaar een congres en de Burgerhartlezing. Ook verschijnen er elk jaar twee afleveringen van het tijdschrift De Achttiende Eeuw. Ook dit jaar zijn de leden via een digitale nieuwsbrief uitgebreid op de hoogte gehouden van het laatste nieuws, congressen, exposities, calls for papers en publicaties op het terrein van de achttiende eeuw. De samensteller van de nieuwsbrief is Claudette Baar-de Weerd. Verder heeft de Werkgroep een levendige website die geregeld wordt bijgewerkt door Edwin van Meerkerk. Zoals elk jaar werd tijdens het jaarcongres de Algemene Ledenvergadering gehouden. Hanco Jürgens droeg het secretariaat over aan Gijsbert Rutten. Het bestuur is nu als volgt samengesteld: Claudette Baar-de Weerd (tweede secretaris), Wiep van Bunge (voorzitter), Lia van Gemert, Kornee van der Haven, Hanco Jürgens, Inger Leemans, Lex Raat (penningmeester), Gijsbert Rutten (secretaris) en Rik Vosters. Evenals in de voorgaande jaren heeft HolaPress (Valkenswaard) zorg gedragen voor de uitgave van het tijdschrift De Achttiende Eeuw, de Burgerhartlezing, het folder- en postermateriaal voor het congres alsmede het congresboek.

Op 28 en 29 januari 2011 vond het jaarlijkse congres plaats van de Werkgroep 18^e Eeuw. Het thema was ‘De Oudheid in de Achttiende Eeuw’. De locatie, Teylers Museum in Haarlem, vormde een mooi decor voor twee interessante dagen. In alle lezingen stond de doorwerking van de klassieken in de achttiende eeuw centraal, in filosofie, politiek, beeldende kunst, literatuur en architectuur. Keynote-lezingen werden gegeven door Wyger Velema (Universiteit van Amsterdam), Carl J. Richard (University of Louisiana, Lafayette), Eric Moormann (Radboud Universiteit Nijmegen), Wilfried Nippel (Humboldt-Universität zu Berlin) en Wessel Krul (Rijksuniversiteit Groningen). Een afsluitende discussie werd gevoerd onder leiding van Thomas von der Dunk (Universiteit van Amsterdam). De Werkgroep is van plan (een deel van) de lezingen uit te geven. Op het congres is ook de scriptieprijs 2009 uitgereikt, die is toegekend aan Marleen Brock (Rijksuniversiteit Groningen) voor haar uitmuntende masterscriptie ‘Groningse studenten op reis. Natuur- en land-

[p. 246]

schapsbeleving aan het begin van de negentiende eeuw’, begeleid door Bart Ramakers.

De Werkgroep organiseerde ook dit jaar de Burgerhartlezing over de actualiteit van de Verlichting. Op 29 september 2010 voerde Siep Stuurman, hoogleraar Europese geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, in een goed gevulde zaal in Felix Meritis (Amsterdam) het woord over ‘De Verlichting en het moderne denken over culturele (on) gelijkheid’. De moderator was Arnold Heumakers. De lezing is net als voorgaande jaren gepubliceerd en wel onder de titel Global equality and inequality in Enlightenment thought.

Ten behoeve van het tijdschrift De Achttiende Eeuw wordt gewerkt met een kernredactie en een redactie. De leden van de kernredactie waren in 2010 Eric Jorink (secretaris), Willeke Los, Christophe Madelein, Herman Roodenburg (voorzitter) en Jasper Meijerink (redactieassistent). De leden van de redactie waren Arianne Baggerman, Jan Wim Buisman, Matthijs Lok, Edwin van Meerkerk, Johan Verberckmoes en Marleen de Vries. De redactie maakt ook gebruik van een redactieraad, samengesteld uit vooraanstaande internationale onderzoekers van de lange achttiende eeuw in de Nederlanden. Het eerste nummer van 2010 was een omvangrijk (156 pagina's dik) themanummer ‘Smaak en distinctie’ met een selectie van bijdragen aan het congres van 2008 over dat onderwerp. Na een inleiding van Wiep van Bunge volgen bijdragen van Dorothee Sturkenboom, Hanneke Ronnes, Ingrid R. Vermeulen, Gijsbert Rutten en Herman Roodenburg. Verder bevat het nummer in de rubriek Stand van zaken een artikel van Jacob van Sluis over het recente onderzoek naar Frans Hemsterhuis. Het nummer opent, zoals altijd, met een ‘Verklaring der Plaat’ door Eveline Koolhaas-Grosfeld. Het tweede nummer van 2010, niet minder dik dan het eerste nummer, opent ook met de Verklaring der Plaat, waarna artikelen volgen van Jos Koning, Houssine Alloul, Ivo Nieuwenhuis, René Koekkoek en Anneleen Perneel. Bovendien staat er het artikel in van Frederik Dhondt, gebaseerd op zijn scriptie waarvoor hij de scriptieprijs 2008 had gewonnen.

Het volgende congres van de Werkgroep zal georganiseerd worden in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. Het zal ook in Groningen plaatsvinden en handelen over het centrum en periferie in de Verlichting. Ook is er voor 2011 weer een Burgerhartlezing gepland. Deze zal op 25 oktober 2011 gehouden worden door Lynn Hunt, hoogleraar moderne Europese geschiedenis aan de Universiteit van Californië

[p. 247]

in Los Angeles. Verder heeft de Werkgroep het plan om in samenwerking met partners het vierjaarlijkse ISECS-congres in 2015 in Rotterdam te organiseren. Er is een voorbereidende commissie ingesteld om een plan uit te werken, dat zal worden ingediend tijdens het aanstaande ISECS- congres in Graz. Het thema van Rotterdam 2015 zal zijn ‘Opening Markets: Trade and Commerce in the Eighteenth Century’. Ter voorbereiding zal de Werkgroep in 2013 een beperkt ‘precongres’ organiseren voor ISECS. Verder participeert de Werkgroep in de organisatie van een groot congres over driehonderd jaar Vrede van Utrecht in 2013.

Gijsbert Rutten, secretaris