Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2009-2010

13. Verslag van de Werkgroep 18e Eeuw over het verenigingsjaar 2009-2010

De Werkgroep 18e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de lange achttiende eeuw in België en Nederland te stimuleren en om mensen met belangstelling voor die periode met elkaar in contact te brengen. Voorts ziet de Werkgroep het als haar taak om dit onderzoek internationaal onder de aandacht te brengen. De Werkgroep is aangesloten bij de International Society for Eighteenth Century Studies (isecs). De voorzitter van de Werkgroep vertegenwoordigt Nederland en België in het uitvoerend comité van isecs.

De Werkgroep is een actieve vereniging met een aantal vaste activitei-

[p. 312]

ten per jaar en een tijdschrift dat regelmatig verschijnt. Het aantal gewone leden van de Werkgroep is in het afgelopen jaar gestegen tot 310; het aantal instituutsleden is net als vorig jaar 90. De goed bezochte Burgerhartlezing, over de actualiteit van de Verlichting, werd op 1 oktober 2009 gehouden door de literatuurhistoricus Peter-André Alt, hoogleraar aan de Freie Universität Berlin en directeur van de Friedrich Schlegel Graduate School of Literary Studies. Alt besprak de politieke dilemma's van Friedrich Schiller, die hoopte dat de staat zichzelf overbodig zou maken door haar burgers op te voeden tot ontwikkelde en zelfkritische kunstbeschouwers, met oog voor het menselijk tekort. Net als Peter Reill in 2008, onderstreepte ook Alt het belang van verbindende elementen, van de redelijkheid, twijfel en nuance voor dichters en denkers uit de periode van de Verlichting. In De Groene Amsterdammer verscheen een portret van Alt. Zijn lezing, getiteld ‘Schiller and Politics. Perspectives of an Aesthetic Enlightenment’ is uitgegeven als tweede nummer in de Reeks Burgerhartlezingen Werkgroep 18e Eeuw.

Op 22 en 23 januari vond het symposium ‘Enlightenment? Ideas, transfers, circles, attitudes, practices’ plaats in het schitterende gebouw Het Pand te Gent. Het was een coproductie van de Werkgroep en de Universiteit Gent, de laatste vertegenwoordigd door het gewaardeerde lid Christophe Madelein. Naast Madelein maakten ook Wiep van Bunge, Lex Raat, Inger Leemans, Claudette Baar-de Weerd en Hanco Jürgens deel uit van de congrescommissie. Keynotes waren Wiep van Bunge (Erasmus Universiteit), Peter Clark (Helsingfors Universitet), David Sorkin (University of Wisconsin-Madison) en John Robertson (Oxford University). Daarnaast hielden achtereenvolgens ook Alise van HeckeJameson, Hanco Jürgens, Christophe Madelein, Emiliano Acosta, Florian Heyerick en Marion Huibrechts een lezing. Belangrijke thema's waren religie- en ideeëngeschiedenis, nationale contexten en materiële cultuur.

Tijdens het congres werd ook de Scriptieprijs 2008 uitgereikt aan Frederik Dhondt voor zijn scriptie Nec pluribus impar? De campagnes en onderhandelingen van Lodewijk xiv in de Zuidelijke Nederlanden 1707-1708. Eervolle vermeldingen waren er voor Marianne Eekhout en Ivo Nieuwenhuis. Ook werd de algemene ledenvergadering gehouden. Annemieke Kouwenberg trad af, Rik Vosters trad toe tot het bestuur. Het bestuur is nu als volgt samengesteld: Claudette Baar-de Weerd (tweede secretaris), Wiep van Bunge (voorzitter), Lia van Gemert, Kornee van der Haven,

[p. 313]

Hanco Jürgens (secretaris), Inger Leemans, Lex Raat (penningmeester), Gijsbert Rutten en Rik Vosters.

In de samenstelling van de redactie vonden meer wijzigingen plaats. Tom Verschaffel nam na jaren trouwe dienst (niet alleen in de redactie, maar ook in het bestuur) afscheid als hoofdredacteur; in de pauze van het congres werd hij speciaal toegesproken door Herman Roodenburg. Ook Bert de Munck trad uit de redactie; in beider plaats werden twee nieuwe redacteuren benoemd: Arianne Baggerman en Marleen de Vries. Christophe Madelein is toegetreden tot de kernredactie en Matthijs Lok heeft het redactiesecretariaat overgedragen aan Eric Jorink. De volgende personen maken deel uit van de kernredactie: Eric Jorink (redactiesecretaris), Christophe Madelein, Willeke Los (eindredacteur) en Herman Roodenburg (hoofdredacteur). Redacteuren zijn: Arianne Baggerman, Jan Wim Buisman, Edwin van Meerkerk, Matthijs Lok en Marleen de Vries.

Het eerste nummer van 2009 is het definitieve themanummer over Maskerade en ontmaskering (na eerdere publicaties in 2008), ingeleid door Eveline Koolhaas-Grosfeld en Kornee van der Haven. Het bevat artikelen van Herman Roodenburg, Jeroen Duindam, Tanja Holzey, Jan Rock, Theo van der Meer en Wiep van Bunge. In het tweede nummer zijn de lezingen gepubliceerd die werden gehouden bij de uitreiking van de dr. A.H. Heineken Prize for History 2008 aan Jonathan Israel, voorzien van een voorwoord van Wijnand Mijnhardt. Na Israels lezing volgen kritische reflecties van Wiep van Bunge, Joris van Eijnatten en Wyger Velema en een reactie van de laureaat zelf op de reflecties. Daarnaast bevat dit nummer (onder meer) een opvallend artikel van Tom de Roo over kanarieliefhebberij in de achttiende eeuw op het kruispunt van wetenschap en vrije tijd. Ook dit jaar zijn de leden uitgebreid via de digitale nieuwsbrief op de hoogte gehouden van het laatste nieuws, congressen, exposities, call for papers en publicaties op het terrein van de achttiende eeuw. Samensteller van de nieuwsbrief is Claudette Baar-de Weerd.

De Werkgroep zal in 2010 de reeks Burgerhartlezingen voortzetten met een voordracht van Siep Stuurman, houder van de Jean Monnet-leerstoel in Europese geschiedenis en Europese studies aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het jaarlijkse congres zal op 28 en 29 januari 2011 worden gehouden in Teylers Museum. Thema is ‘De Oudheid in de achttiende eeuw’. De Werkgroep participeert in de organisatie van een groot congres over driehonderd jaar Vrede van Utrecht in 2013. In

[p. 314]

het kader van de internationalisering organiseert de Werkgroep in 2015 het vierjaarlijkse isecs Congress on the Enlightenment in Rotterdam. Thema is ‘Opening Markets: Trade and Commerce in the Eighteenth Century’.

Hanco Jürgens, secretaris