Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2009-2010

12. Verslag van de Werkgroep Zeventiende Eeuw over het verenigingsjaar 2009-2010

De Werkgroep Zeventiende Eeuw werd in 1985 opgericht. In het jaar 2009 was het bestuur als volgt samengesteld: M. Prak (voorzitter), A. van Strien (penningmeester), G. Vanpaemel (lid), J. Spaans (lid), H. Leeflang (lid), M. de Baar (lid) en E. Stronks (secretaris). De Werkgroep telt rond de 500 leden. In 2009 is het ledental stabiel gebleven, ondanks de contributieverhoging die is ingesteld om de digitaliseringplannen van de Werkgroep te realiseren. Eens per jaar houdt de Werkgroep een interdisciplinair congres; er wordt naar gestreefd deze congressen met enige afwisseling in Nederland en Vlaanderen te laten organiseren. Ook wordt afwisseling beoogd van één- en meerdaagse congressen.

Op zaterdag 31 augustus 2009 organiseerde de Werkgroep in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht het congres ‘Pen, penseel, pers en podium. De medialiteit van cultuur en wetenschap in de zeventiende eeuw’. De congrescommissie, met Nelleke Moser (vu) en Jeroen Salman (uu), stelde een veelzijdig programma samen dat door circa 80 bezoekers werd bijgewoond. Thema van het congres was aandacht voor het medium waarin teksten en beelden worden overgedragen en gerecipieerd, en dus voor de relatie tussen de materiële verschijningsvorm van een tekst/beeld en de aan die tekst of dat beeld toegekende betekenis. Deze invalshoek bleek, gezien de reacties op de Call for Papers, niet alleen van toepassing op handgeschreven en gedrukte teksten, maar ook op bronnen uit de beeldende kunst, de podiumkunsten, geschiedschrijving

[p. 310]

en wetenschap. Het congres concentreerde zich op twee aandachtspunten: 1. Het spanningsveld tussen de schepping, het idee enerzijds en de uitvoering en verspreiding daarvan als tastbaar artefact anderzijds. 2. Het spanningsveld tussen de handmatige en de mechanische (re-) productie van teksten en/of beelden.

Het programma bestond uit plenaire sessies. Er waren lezingen van Frans Blom (Universiteit van Amsterdam), ‘De Renaissance van de Levant. Toeristische en wetenschappelijke belangstelling voor de Egeïsche Zee’; van Jenneke Krüger (Universiteit Utrecht/ Stichting Leerplanontwikkeling), ‘De relatie tussen illustratie en tekst in een vroeg zeventiende-eeuws wiskundehandschrift’; Wiebe Bergsma (Fryske Akademy), ‘Vormen van communicatie in het dagboek van Bernardus Furmerius (1603- 1615)’; Tim Nicolaije (Universiteit Twente), ‘Instructies over het gebruik van instrumenten in zeevaartkundige handboeken’; Arjen Dijkstra (Universiteit Twente), ‘Het meten van de hemel. De omzwervingen van een vroeg zeventiende-eeuwse sextant’; Fokko Jan Dijksterhuis (Universiteit Twente), ‘Het werk aan kegelsneden van Frans van Schooten de Jongere’; Ad Leerintveld (Koninklijke Bibliotheek Den Haag), ‘Gezongen, geschreven en gedrukt. Twee vroegzeventiende-eeuwse liedboeken uit de Koninklijke Bibliotheek’; Feike Dietz (Universiteit Utrecht), ‘Lezen met de pen in de zeventiende eeuw. Bewerkingsprocessen in de katholieke manuscriptcultuur als sporen van leesinterpretaties’; Chris Joby (University of Durham, uk), ‘What's in a date? What do the dates on Constantijn Huygens' poems tell us about the author and his work?’; Huigen Leeflang (Rijksmuseum Amsterdam - Rijksprentenkabinet), ‘De gesneden lijn. Houtsneden en de reproductie van tekenkunst’; Inge Broekman (Universiteit van Amsterdam), ‘Over interesse, invloed en intenties. Speculeren over Constantijn Huygens' aandeel in het artistieke beleid van Frederik Hendrik en Amalia van Solms (1625-1647)’; Peter Carpreau (Museum Leuven), ‘Roem en geld. De invloed van de medialisering op de veilingprijzen van zeventiende-eeuwse schilderijen uit de Nederlanden’. De lezingen werden steeds gevolgd door discussies met de zaal.

Een deel van de congreslezingen verschijnt als te doen gebruikelijk in het tijdschrift van de Werkgroep, De zeventiende eeuw, dat twee keer per jaar verschijnt. De tijdschriftredactie bestond in 2009 uit E. Kloek, M. de Baar (redactiesecretaris), O. van Marion, J. De Landtsheer, K. De Clip-pel en F. Dietz (redactieassistent). Er wordt gewerkt aan de afronding van een extra (omvangrijk) nummer van het tijdschrift over ‘De vrouwen

[p. 311]

rond Huygens’, waarbij de redactie samenwerkt met museum Hofwijck en andere Huygens-specialisten. Dit nummer zal ook in de losse verkoop bij boekhandels beschikbaar zijn.

De jaarlijkse ledenvergadering werd eveneens op 31 augustus gehouden. De toekomstige congressen werden onder de loep genomen. In 2010 wordt een congres over het thema ‘Loopbaan en carrière in de zeventiende eeuw’ georganiseerd aan de vu, door een congrescommissie bestaande uit Inge Broekman (Universiteit van Amsterdam), Nina Geerdink (Vrije Universiteit Amsterdam), Johan Koppenol (Vrije Universiteit Amsterdam), Marco van Leeuwen (Universiteit Utrecht/iisg), Ton van Strien (Vrije Universiteit Amsterdam). De Call for Papers voor dit congres is inmiddels verspreid, inzendingen zijn mogelijk tot begin april 2010. In 2011 zal het volgende congres in Gent plaatsvinden, en de naleving van de zeventiende eeuw als onderwerp hebben.

Daarnaast heeft de penningmeester van de Werkgroep bezoek gehad van de belastingsdienst, die de financiële en overige administratie van de Werkgroep in orde heeft bevonden, conform de doelstellingen van de vereniging. Ook is het afgelopen jaren met verschillende partijen (Huygens Instituut, uitgeverijen als aup en Verloren, onderzoekers) overleg geweest over de opzet van een Internetportal. Binnen dit portal zullen ook digitale versies van (oude en nieuwe) artikelen uit het tijdschrift De zeventiende eeuw komen. De inrichting van dit portal zal niet voor najaar 2010 een aanvang nemen.

Els Stronks, secretaris