Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2008-2009

[p. 179]

Kruyskamp-prijs 2009
Advies van de Commissie van Voordracht

De Commissie van voordracht voor de Kruyskamp-prijs 2009 bestaande uit dr. J.G. Kruyt, dr. H.J. Verkuyl en dr. F. Willaert stelt het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde voor de prijs dit jaar toe te kennen aan dr. F. Debrabandere te Brugge en wel in het bijzonder voor zijn Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek uit 2005. De commissie wijst erop dat zij met dezelfde kracht van argumenten had kunnen kiezen voor het in 2007 verschenen Zeeuws etymologisch woordenboek, dat van eenzelfde hoge kwaliteit is en waarmee Debrabandere zich niet alleen in België maar ook in Nederland onderscheidt als dialectoloog-etymoloog. In beide gevallen gaat het om de etymologie van woorden uit dialecten in een traditie die is ingezet door het Etymologisch dialectwoordenboek uit 1996 van de Nijmeegse hoogleraar A.A. Weijnen.

Het te bekronen werk is een vervolg op en ook complementering van het in 2002 verschenen en zeer goed ontvangen West-Vlaams etymologisch woordenboek, dat net buiten de periode valt die geldt voor de prijs. In feite vormen beide woordenboeken nu samen (de basis voor) een etymologisch woordenboek voor het Vlaams. Met deze tweeslag heeft Debrabandere een tour de force verricht, vooral met het werk van 2005 omdat de Oost-Vlaamse dialecten veel minder homogeen zijn dan de West-Vlaamse. De sleutelwoorden in het oordeel van de commissie zijn: gedrevenheid, precisie, oog voor details en heldere uitleg.

Dat de commissie haar oog heeft laten vallen op het Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek als te bekronen werk, is ook toe te schrijven aan het feit dat haar eigen positieve oordeel over het werk substantieel wordt verbreed door inmiddels verschenen recensies in allerlei gremia. In sommige ervan komen ook niet-taalkundigen en niet-letterkundigen aan het woord, personen voor wie het boek in eerste instantie bedoeld is, namelijk degenen die bijzondere belangstelling hebben voor de betekenis en herkomst van woorden uit hun dialect en daaraan verwante dialecten.

Het knappe van het te bekronen boek is dat het niet alleen dit grotere lekenpubliek goed leesbare en heldere informatie verstrekt, maar dat het ook de wetenschappelijke precisie en grondigheid vertoont die nodig zijn voor de betrouwbaarheidsgarantie van die informatie. Debrabande-

[p. 180]

re slaagt er op voorbeeldige wijze in om op onderhoudende wijze aan te geven waar woorden taalkundig gesproken vandaan komen, waarbij hij in voorkomende gevallen ook nieuwe inzichten verstrekt door bestaande etymologische verklaringen expliciet te corrigeren.

De hierboven gegeven beschrijving van de overwegingen die hebben geleid tot de voordracht krijgt extra reliëf door het feit dat de eigenschappen die hierboven met sleutelwoorden werden aangeduid, de laureaat vrij dicht in de buurt brengen van degene naar wie de prijs is vernoemd. Dit heeft de commissie slechts gesterkt in haar overtuiging dat de Kruyskamp-prijs dr. Frans Debrabandere ten volle toekomt.

Het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft op 12 maart 2009, overeenkomstig het advies van de Commissie van voordracht, besloten de Kruyskamp-prijs 2009 toe te kennen aan dr. Frans Debrabandere voor zijn Oost-Vlaams en Zeeuws-Vlaams etymologisch woordenboek.