Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2008-2009

[p. 167]

Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 2009
Advies van de Commissie voor Schone Letteren

Het aanbod van de in de afgelopen twee jaar verschenen poëzie was van hoge kwaliteit. De Commissie heeft bij het voordragen van de beoogde laureaat de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen en is na intensief overleg tot een eensgezind oordeel gekomen. Zij adviseert het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs toe te kennen aan Ester Naomi Perquin op grond van haar bundels Servetten halfstok (2007) en Namens de ander (2009), verschenen bij uitgeverij G.A. van Oorschot.

De poëzie van Perquin valt op door het schijnbaar gewone taalgebruik en de alledaagse, herkenbare situaties die van een bedrieglijke eenvoud zijn, maar waarin de hele wereld doorklinkt. Dit is geen navelstaarderij, integendeel. Met het eerste gedicht stelt ze zich meteen open, wanneer ze zich aanbiedt voor reïncarnatie. Het idee dat een ander zich in haar thuis zou kunnen voelen, doet haar nadenken over de mogelijkheid om ‘ik’ te zijn. ‘Hoe weten zij hoe ik mij was?/ Welk nog onzichtbaar etiket/ is in mijn nekrand vastgezet?’

Identificatie en identiteit spelen een belangrijke rol in deze poëzie. Niet enkel de ‘ik’, maar ook de ander, zelfs de geliefde, blijkt moeilijk te kennen. Ze moet genoegen nemen met de buitenkant: ‘Ik kan het allemaal niet zeker weten./ Het lichaam dat jou lijkt uit te drukken,/ jou verpakt en dan in porties aan/ mijn blik verkoopt, maakt de winst’. Vaak hebben de gedichten een anekdotische aanleiding, maar ‘ontsporen’ op een boeiende manier. Zo bijvoorbeeld het verjaardagsfeestje uit ‘Kom je ook?’ of het schoolreisje uit het gelijknamige gedicht. Daarbij wisselen lichtvoetige en meer dreigende tonen elkaar af: het kind dat van de schoolreis thuiskomt in een schoolbus bezaaid met snoeppapiertjes en appelsap ‘verdwijnt’ en wordt ‘jaren later pas’ door haar boze vader gevonden.

De jeugd is een belangrijke inspiratiebron: ‘Ik ben wel teruggegaan maar/ alles was zo groot dat ik ons achteraf/ misschien al kleiner heb gedacht’. De kloof tussen droom en werkelijkheid, het teloorgaan van de jeugdige illusies zijn thema's die daaruit voortkomen. Zo dicht ze over de droom van architecten die als kinderen ‘vaak al verlangden naar een stad,/ langs een modderig pad torens bouwden/ van wat aan erf of sloot-

[p. 168]

kant lag.’ Maar eenmaal volwassen en architect ‘grauwe’, ‘grijze’ bebouwing neerzetten ‘waarin wij sporen bijster raakten, muren/ waarin geen hand nog uitzicht maakte.’

Het is poëzie van het hoofd en het hart. Prettig metrisch, helder, transparant en suggestief. Perquin stelt vragen aan het leven, probeert greep te krijgen op de wereld en haar verwondering echoot in elk gedicht. Er wordt in gerelativeerd en gelachen, maar de vlaggen hangen halfstok. De toon, helderheid en aandacht voor het gewone krijgt in een bijna achteloze vorm gestalte en onder de lichtheid klinkt steeds een droeve, melancholieke ondertoon.

Neem het gedicht ‘Winter’ uit Servetten halfstok. Hierin wordt de wens uitgesproken dat het nooit weer voorjaar zal worden: ‘Geen statig broeden meer. Geen kievitsei./ Geen welbedreven paring of zorgvuldig nest.’ En dan opeens: ‘Twee blauwe kinderwanten naast een wak./ Ik kan geen lammetjes verdragen.’ Het terloopse van deze mededeling vergroot de wreedheid ervan. Het contrast tussen de lente en de dood wordt in dit gedicht zeer scherp getekend, maar zonder pathos of bombast. Het detail is veelzeggender dan het grote gebaar. ‘Niets erger dan dat woekerend gemak/ waarmee de lente aan het groeien slaat./ Daaronder houdt het ijs een zoontje stil./ Voor al dat leven maakt hij geen verschil./ Er is geen zonlicht dat hem bovenbrengt./ Geen voorjaar dat hem kennen wil.’

Ester Naomi Perquin (Utrecht, 1980) groeide op in Zierikzee, en is sinds vijf jaar woonachtig te Rotterdam. Ze publiceerde gedichten in De Tweede Ronde en Tirade en debuteerde in het voorjaar van 2007 met de bundel Servetten halfstok die al eerder werd genomineerd voor de C. Buddingh-prijs en de Hugues C. Pernathprijs. Voor deze bundel ontving ze in oktober 2007 te Brussel de debuutprijs ‘Het Liegend Konijn’. In 2009 verscheen haar tweede bundel Namens de ander.

Kester Freriks

Micha Hamel

Ingrid Hoogervorst

Rudi van der Paardt (voorzitter)

Het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft op 12 maart 2009, overeenkomstig het advies van de Commissie voor scho-

[p. 169]

ne letteren, besloten de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 2009 toe te kennen aan Ester Naomi Perquin op grond van haar bundels Servetten halfstok en Namens de ander.