Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2006-2007

[p. 213]

12. Verslag van de Werkgroep 18e Eeuw over het verenigingsjaar 2006-2007

De Werkgroep 18e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de achttiende eeuw in België en Nederland te stimuleren en om mensen met belangstelling voor de achttiende eeuw met elkaar in contact te brengen. Voorts ziet de Werkgroep het als haar taak om Belgisch en Nederlands onderzoek op het terrein van de achttiende eeuw internationaal onder de aandacht te brengen. De Werkgroep vertegenwoordigt Nederland en België in de International Society for Eighteenth Century Studies (isecs). De voorzitter van de Werkgroep is lid van het uitvoerend comité van het isecs-bestuur, evenals oud-voorzitter en ‘elected member’ Ernestine van der Wall.

Het aantal leden van de Werkgroep is in het afgelopen jaar gestegen tot 279. Via de website melden zich steeds vaker nieuwe leden aan. De algemene ledenvergadering werd tijdens het jaarlijkse symposium gehouden in januari 2007. Joris van Eijnatten en Hendrik van Leusen traden af als voorzitter en penningmeester, toegetreden zijn Wiep van Bunge als voorzitter, Gijsbert Rutten als penningmeester en Claudette Baar-de Weerd als tweede secretaris. Overige bestuursleden zijn: Hanco Jürgens (secretaris), Lia van Gemert, Anna de Haas, Eveline Koolhaas-Grosfeld en José de Kruif.

Ook dit jaar is de kernredactie, bestaande uit Inger Leemans, Edwin van Meerkerk (secretaris) en Tom Verschaffel, voortvarend te werk gegaan. Wegens het einde van hun termijn namen Lodewijk Palm en Joost Rosendaal afscheid van de redactie. In 2006 verscheen zowel het tweede nummer van 2005 als het eerste en tweede nummer van 2006. De nummers hebben elk een thema. Het laatste nummer van 2005 bevat naast een polemiek tussen Wyger Velema en Wijnand Mijnhardt over de historiografie van het begrip Republicanisme artikelen over muziek in de achttiende eeuw, naar aanleiding van het congres dat de Werkgroep hield in 2005. Het eerste nummer van 2006 is een themanummer over idolen, met naast een artikel van Isabella van Elferen over tranen in het werk van Elisabeth Maria Post en een Stand van Zaken van Rienk Vermij over de Verlichting, artikelen van Lia van Gemert over verschillen tussen zeventiende- en achttiende-eeuwse heldendichten, W.R.D. van Oostrum over vrouwelijke idolen, een problematiserend artikel over het thema van André Hanou, Luc Duerloo over verheerlijking van Habsburgers en van C.

[p. 214]

P. Courtney over Isabelle de Charrière en Voltaire. Het themanummer ballingschap bevat naast de inleiding van Joris van Eijnatten artikelen van Sjoerd Faber en René Lombarts, Gert-Jan Johannes, Frans Grijzenhout, Myriam Everard, Peter Altena, Ed Arnold en Ellen Krol. De artikelen zijn uitwerkingen van congresbijdragen van het symposium ‘Ballingschap, vormen van uitsluiting in de Nederlanden in de achttiende eeuw’ (2006). Ook dit jaar zijn de leden via de nieuwsbrief uitgebreid op de hoogte gehouden van het laatste nieuws, congressen, exposities, call for papers en publicaties. Hanco Jürgens stelde de nieuwsbrieven samen. Deze taak is sinds de jaarvergadering 2007 met veel enthousiasme en inzet overgenomen door Claudette Baar.

Het tweedaagse internationale drietalige (Nederlands, Duits, Engels) symposium ‘Ger-Mania? Cultural Relations between the Netherlands and the German States in the Eighteenth Century’ werd door Inger Leemans en Hanco Jürgens georganiseerd in het Rijksmuseum Twenthe. Tijdens het congres, dat op 26 en 27 januari 2007 plaatsvond in de gobelinzaal van het museum, opende directeur Dorothee Cannegieter de tentoonstelling Moffen en Hazekoppen, literaire contacten tussen Nederland en Duitsland in de 18de eeuw, die van 29 januari tot en met 25 maart te bezichtigen was. De tentoonstelling is in nauwe samenwerking met Paul Knolle, hoofd collecties en conservator oude kunsten van het museum, samengesteld door leden van de Werkgroep en van de onderzoeksgroep Hoog-Nederduitsch van de Radboud Universiteit Nijmegen. Tijdens het symposium reikte juryvoorzitter Lia van Gemert de scriptieprijs 2005 uit aan Frédérique Brinkerink.

Het congres werd door 60 mensen bezocht. Het werd geopend door Joris van Eijnatten en ingeleid door Inger Leemans. Key note speaker was Hans Erich Bödeker van het Max Planck Institut für Geschichte te Göttingen. Daarna was het congres in sessies opgedeeld. In de sessie ‘Travelling nobility’ sprak Ivo Cerman, Jihočeské Univerzity, České Budějovice, over de Habsburgse hoge adel en de universiteit Leiden, Lotte van der Pol, Freie Universität Berlin, over de grensoverschrijdende circulatie van roddels over het Pruisische hofleven, en Thomas von der Dunk, Universiteit Utrecht, over de reis van Joseph ii door Holland. Tijdens parallelsessies spraken over culturele en wetenschappelijke contacten Rietje van Vliet, publicist, Annemieke Kouwenberg, Radboud Universiteit Nijmegen en Paul Knolle, Rijksmuseum Twenthe, en over vertalingen Jan Konst, Bettina Noak en Johanna Bundschuh-van Duikeren, alledrie van

[p. 215]

de Freie Universität Berlin. Op zaterdag sprak in de sessie over ‘Images and self-images’ Astrid Ackermann, Friedrich-Schiller-Universität Jena, over mode, Eveline Koolhaas-Grosfeld over etnografie in Duitse reisverhalen en Lissa Roberts, Universiteit Twente, over P.J. Kasteleyn en de economie van de Nederlandse chemie. In de parallelsessie over wetenschap en filosofie sprak Corinna Gottmann, Forschungszentrum Europäische Aufklärung Potsdam, Viktoria Franke en Annemarie Nooijen, beiden van de Radboud Universiteit Nijmegen. In de sessie over theater spraken Kornee van der Haven, Universiteit Utrecht, Klaartje Groot, Universiteit Groningen en Christophe Madelein, Universiteit Gent. Het congres werd afgesloten met een closing statement van Hanco Jürgens en een slotdiscussie met Hans Erich Bödeker en Inger Leemans. Het symposium is besproken door Wouter Damen in het Historisch Nieuwsblad (2007, 2, p. 12) onder de kop ‘Intensief contact Nederland en Duitsland’.

De Werkgroep is dit jaar in een nieuwe fase beland doordat twee zeer actieve leden, die zich langdurig hebben ingezet voor de Werkgroep zich hebben teruggetrokken uit respectievelijk het bestuur en de redactie: Joris van Eijnatten was eerst penningmeester en later voorzitter, Lodewijk Palm was jarenlang redactiesecretaris en later redacteur. De werkgroep is een actieve bruisende vereniging met veel jonge aanwas én nieuwe plannen voor het komend jaar. Voorbereidingen worden getroffen voor een jaarlijks terugkerende achttiende-eeuwlezing en voor het lustrumcongres in januari 2008, dat als thema heeft ‘Maskerade en Ontmaskering’, en dat zal worden gehouden in Paushuize te Utrecht.

Hanco Jürgens, secretaris