Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2006-2007

6. Verslag van de bibliothecaris over het jaar 2006

1. Collectievorming

1.a. Gedrukte werken

In het verslagjaar zijn 1.243 aanwinsten geregistreerd.

1.b. Schenkingen

3 October Vereeniging, Leiden; abn amro Historisch Archief, Amsterdam; Afrika Studie Centrum, Leiden; P.T. Allersma, Leiden; De Atalanta Pers, Baarn; C.D.N. Barel, Oegsgeest; J.F. de Boer, Lisse; H. de Bos, Gouda; A. Th. Bouwman, Leiderdorp; J. Brüll, Utrecht; J.C.M. Damen, Leiden; Boekhandel De Kler, Leiden; L. Devoldere, Ons Erfdeel, Rekkem, België; Dura Vermeer Groep NV, Zoetermeer; H. Eggels, Beesel; G.J.M. Favié, Amsterdam; A.A.P. Francken, Leiden; J.J.M. van Gent, Leiden; M. Goud, Leiden; Stichting De Gouden Ganzenveer,

[p. 204]

Amsterdam; M.G.H.A. de Graaff, Santpoort; E.K. Grootes, Heemstede; J.M.M. Hermans, Groningen; J.P. Hinrichs, Oegstgeest; Historische Vereniging Alkmaar, Alkmaar; C.M. Hogenstijn, Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek, Deventer; P.M.K.B. van Hoof, Nijmegen; Stichting P.C. Hooftprijs voor Letterkunde, 's-Gravenhage; H.F.J. Horstmanshoff, Leiden; F.W. Huisman, Woudenberg; A.H. Huussen, Haren; Instituut voor Maritieme Historie, 's-Gravenhage; Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, 's-Gravenhage; Karton- en papierfabriek ‘okto’ bv, Winschoten; J.L. Kern-Esbach, Leiden; R.E. Kon, Mheer; Koninklijk Huisarchief, 's-Gravenhage; Koninklijke Vereniging van het Boekenvak, Amsterdam; R.E. Kooi, Leiden; K.J.J. Korevaart, Leiden; A.H. Kuipers, Leiden; G.A.C. van der Lem, Amsterdam; A. van Maanen, Antiquariaat Klikspaan, Leiden; L.L. van Maris, Leiden; Nederlands Centrum voor Volkscultuur, Utrecht; Nederlands Literair Fonds, Amsterdam; Nederlandsche Vereeniging voor Druk- en Boekkunst, 's-Gravenhage; Nederlandse Boekverkopersbond, Bilthoven; S. Nystad, 's-Gravenhage; T.D. Ogretir, 's-Hertogenbosch; Uitgeverij Opwenteling, Eindhoven; Uitgeverij pbo, Amsterdam; Stichting Poëzieclub, Amsterdam; Ser J.L. Prop, Banholt; Stichting De Revisor, Amsterdam; Bibliotheek der Rijksuniversiteit Groningen, Groningen; H.G.P. Ringoir, Zoetermeer; A. Schaffer, Amsterdam; G.L. Slieker, Koog aan de Zaan; H.G. Slings, Waddinxveen; Boekhandel Van Stockum, Leiden; M. Stol, Leiden; Uitgeverij Ten Have, M. van den Berg / D. Idzinga, Kampen; J.L.L. Tilanus, Leiden; Stichting Tong Tong, 's-Gravenhage; J. Trapman, knwa Huygens Instituut, 's-Gravenhage; Tresoar, Leeuwarden; Universiteit Leiden, Opleiding voor Geschiedenis, Leiden; A.H. Veldhuijzen, 's-Gravenhage; J. Vellekoop, Leiden; H. van de Venne, Venray; P. Verhuyck, Graauw; L.J. van Vliet, Rijnsburg; P.Y. de Vries, Stichting De Lange Afstand, Eefde; R. Vriesendorp, 's-Gravenhage; Stichting Welzijnszorg 's-Hertogenbosch, 's-Hertogenbosch; A.G. Westendorp, Mars et Historia, Nederlandse Vereniging voor Militaire Historie, Nunspeet; F.A.M.M. Wetzels, Breda; W.B. Wieles-Maathuis, Leiden; A.M.L. van Wieringen, 's-Gravenhage; A. van de Zande, Leiden.

1.c. Oude en Bijzondere Gedrukte Werken - aankopen

In de loop van 2006 zijn op advies van Ernst Braches een aantal bijzondere uitgaven gekocht ter verdere complementering van de Collectie Nieuwe Kunst.

[p. 205]

Naast de reguliere aankopen heeft de Maatschappij de volgende oude drukken verworven:

* Den wech der devchden, bedeylt in acht boecxkens.: Ghemaect op Canticum canticorum. / By heer Samvel Loyaerts .... - t'Hantwerpen,: by Ian van Keerberghen ..., 1599 ([Antwerpen]: Typis Henrici Swingeni). - [605] p.; in-8 Plaatsingscode ub Leiden: 1006 h 38

* Nieuwe spiegel der jeugt, of Fransche tyrannye, zynde een kort verhael van den oorspronk en voortgang deses oorlogs: als mede de schrikkelyke en onmenschelyke wreedheid ende grouwelen door de Fransse in Nederland en elders bedreven: seer nut en dienstig om in de scholen geleert te worden. - In 's Gravenhage.: By Cornelis van Zanten..., 1740. - 136 p.: ill.; in-8. 1e uitg.: 1674 Plaatsingscode ub Leiden: 1006 h 40

* Den spiegel der zondaaren, met den staat van eenen mensch stervende in de gratie Gods / alles door figuuren afgebeeld. - Venlo, 1793. -.. cm Plaatsingscode ub Leiden: 1006 h 39 Merkwaardig katholiek gebedenboekje met negen houtsneden.

* Époques et faits mémorables de l'histoire des Pays-Bas, depuis la conquète de César jusqu'a la bataille en Waterloo. - A Bruxelles,: chez J.-B. Dupon ..., 1828. - 2 dl.: 400 en 398 pp., ill.; 17 cm Plaatsingscode ub Leiden: 21179 e 3-4 Zeldzame geschiedenis van de Nederlanden uit de tijd van het Verenigd Koninkrijk.

1.d. Handschriften - Archief Frans Kellendonk

De belangrijkste aanwinst van het verslagjaar is wel het archief van Frans Kellendonk (1951-1990), literair auteur, vertaler, anglist. Het archief omvat vooral literaire papieren, een aantal persoonlijke stukken, tevens ca. 2 meter geannoteerde drukken uit het bezit van Kellendonk, alsmede 15 ringbanden met fotokopieën van de boeken uit Kellendonks bibliotheek, vervaardigd na zijn overlijden. De collectie is door de Stichting Frans Kellendonk Fonds als langdurige bruikleen overgedragen aan de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, volgens de bepalingen van de beheersovereenkomst getekend 19 en 27 september 2006. De inzage is aan beperkingen onderhevig. Het literair archief, de geannoteerde drukken en documentatie zijn alleen toegankelijk na schriftelijke toestemming van de Bibliothecaris van de Maatschappij, de persoonlijke

[p. 206]

stukken alleen na schriftelijke toestemming van de Stichting Frans Kellendonk Fonds.

1.e. Handschriften - schenkingen

* Fragmenten uit het dodenvigilie, afkomstig uit een handschrift met de getijden in de Mnl. vertaling van Geert Grote. Perkament, (delen van) 1 fol. - Nederlanden, laatste kwart 14^e eeuw. Geschonken door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, [ltk 2274]

* Brieven (6) van H.T. Colenbrander en J.W.F. Werumeus Buning namens De Gids aan J.H. Plantenga; afschriften (5) van brieven van Plantenga aan De Gids, gedateerd 1927-1933. Met bijlagen. Door mw. E.H. Plantenga geschonken uit de nalatenschap van haar vader. [Bij ltk 2175]]

1.f. Handschriften - aankopen

* Album met met afschriften van gedichten van onder meer: Antonides van der Goes, Borger, Feith, Heye, Petronella Moens, Nierstrasz, Elizabeth Maria Post, Spandaw, Tollens, Vondel, Van Walré. - Leiden? ca. 1830. [ltk 2271]

* ‘Verzameling van Spreuken, Gedachten, Grondregels, Grondstellingen, Gulden lessen, Leefregels, Bedenkingen, Denkbeelden, Uittreksels, Raadgevingen enz. van Onderscheidene Schrijvers, 1841’. Met inhoudsopgave voorin. Contemporaine band. [ltk 2272]

* Collectie van ca. 350 brieven (alsmede enkele gedichten) van ca. 150 Nederlandse schrijvers gericht aan A.C. van Noppen, in antwoord op diens verzoek om biografische gegevens en informatie over literaire activiteiten; meest uit de jaren 1942-1945. Onder meer: B. Aafjes (4). - A. den Besten (gedichten). - A. Blaman (3). - J. Blokker. - F. Bordewijk (2). - H. Bruning (2). - C. Buddingh (3). - R. Campert. - C.C.S. Crone. - J. Daisne (3). - C. Debrot. - M. Dendermonde (4). - P.H. Dubois. - J. Elburg (+ gedichten). - J. Geeraerts. - G. van der Graft (gedichten). - J. van Hattum (4). - F.W. van Heerikhuizen (3). - A. Helman (2). - H.G. Hoekstra. - E. Hoornik. - R. Houwink. - A.M. de Jong. - D. de Jong (14). - G. Kouwenaar (2). - F. Langen (24 + 4 overdr.). - K. Lekkerkerker. - C. Lennart (teksten). - F. Lulofs (2). - A. Marja. - P.J. Meertens. - I. Michiels. - A. Morriën (4). - H. Mulisch. - K. Norel. - M. Roelants. - A. Roland Holst (2). - J.P. Romijn (10). - Ch. Timmer (5). - J.G. Toonder (3). - Vasalis (= M. Droogleever Fortuin-Leenmans). - S. Vestdijk (6 + gedichten). - Th. de Vries (4). - M. Vrolijk (2). - Th. van der Wal (14 + teksten). - A.

[p. 207]

Witte (2 + gedichten). - 151 omslagen. A.C. van Noppen was als beginnend schrijver betrokken bij de uitgave van het illegale tijdschrift Parade der profeten (1944-1945). [ltk 2273]

1.g. Handschriften - ontdekkingen

* I.A. Nijhoff (1795-1863), lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde aan N.N., gedateerd Arnhem, 23.9.1852. Aangetroffen in de kast van het bestuur van de Maatschappij, in de grote vergaderzaal van de ub Leiden. [Bij ltk 2175]

* Twee brieven van J.G. Praas namens het literair tijdschrift Parade der Profeten aan D. de Jong, gedateerd 18.5.1944 en 1.10.1944. Afkomstig uit een exemplaar van het tijdschrift dat onder signatuur 1499 A 22 in de Bibliotheek van de Maatschappij berust. [Bij ltk 2175]

2. Gebruik van de collecties

2.a. Uitleningen

Het aantal aanvragen en uitleningen, zowel voor gebruik binnen de bibliotheek als daarbuiten, bedroeg ca. 20.962.

2.b. Reproductiebestellingen

In 2006 waren er 68 reproductiebestellingen voor handschriften van de Maatschappij.

2.c. Tentoonstellingen

Stukken van de Maatschappij werden gebruikt in een aantal tentoonstellingen in de ub Leiden:

* Op 7 september 2006 herdacht de Universiteitsbibliotheek Leiden dat Willem Bilderdijk werd geboren. Daartoe werd de tentoonstelling ‘Ô bloem der steden. Bilderdijk en Leiden’ georganiseerd, waarbij rijkelijk geput is uit de vele bilderdijkiana die in de collecties van de Maatschappij berusten. De gelijknamige tentoonstellingscatalogus is van de hand van Rick Honings. Er is tevens een webpresentatie beschikbaar (zie: http://ub.leidenuniv.nl/tentoonstellingen).

* ‘Dagelijks geloof. Vrouwen en religie in de laatmiddeleeuwse stad’ (ltk 224, 294, 297, 1030);

* ‘Tussen Duitsland en Nederland Leidse getuig-schriften van een eindeloze uitwisseling’ (ltk 182, 219, 353, 980, 1867).

[p. 208]

2.d. Conservering

Als onderdeel van het project ‘Boeken na 1800’ zijn een 40 boeken van de Maatschappij geconserveerd. In 2006 werden ook onderdelen van het Beetsarchief ter verfilming aangeboden. De verfilming en conversie naar digitale gebruikerskopieën zal in de loop van 2007 worden afgerond.

2.e. Restauratie

Een tiental gedrukte werken uit collectie van de Maatschappij heeft een grote restauratiebehandeling ondergaan. Het Brievenboek van Bilderdijk [ltk 873] is gerestaureerd.