Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2005-2006

14. Verslag van de Werkgroep Indisch-Nederlandse letterkunde over het jaar 2005

Het bestuur van de Werkgroep, dat tevens de redactie vormt van het tijdschrift Indische Letteren, bestond in 2005 uit: Reggie Baay, Vilan van de Loo, Bert Paasman, Gerard Termorshuizen, Peter van Zonneveld (voorzitter) en Adrienne Zuiderweg. Het totaal aantal leden van de Werkgroep bedroeg op 31 december 2005: 728.

De eerste bijeenkomst van de Werkgroep, op 21 januari, stond geheel in het teken van Beata van Helsdingen-Schoevers, de getalenteerde doch jonggestorven vedette van de Indische journalistiek, schrijfster van De Europeesche vrouw in Indië. Gerard Termorshuizen hield een lezing over vrouwelijke journalisten in Insulinde, Vilan van de Loo vertelde over leven en werk van Beata van Helsdingen en droeg, samen met de actrice Mathilde Verhaar, fragmenten uit haar werk voor. Frans Schreuder zette de betekenis van de Nederlandsch-Indische Kunstkringen uiteen. Tijdens deze middag werd Leven tussen kunst en krant. Beata van Helsdingen-Schoevers (1886-1920). Journaliste en declamatrice in Indië gepresenteerd, een biografie, geschreven door Vilan van de Loo, die ook een bijbehorende bloemlezing uit het werk verzorgde.

Op vrijdag 13 mei organiseerde de Werkgroep in de fraaie collegezaal aan de Nonnensteeg te Leiden een lezingenmiddag rond verschillende onderwerpen. Esther ten Dolle sprak over de interpretatie van Hella S.

[p. 171]

Haasses Oeroeg. Sarah de Mul gaf een analyse van Terug naar de atlasvlinder van Aya Zikken. Vervolgens werd het boek Ik kijk de kat uit de klapperboom ten doop gehouden: vijftig Indische rijmkronieken van Melis Stoke (pseudoniem van Herman Salomonson), bezorgd door Gerard Termorshuizen. Na de pauze sprak Anneloes Timmerije met Fred Lanzing over zijn boek Soldaten van smaragd. De wereld van het KNIL; aansluitend vond de presentatie plaats.

De bijeenkomst van vrijdag 13 juli in Leiden was vooral gericht op het Indische werk van Hans Vervoort, die kort tevoren Kind van de Oost en Retourtje tropen had gepubliceerd. Joop van den Berg hield een lezing over het oeuvre, de auteur zelf las voor uit zijn werk en Peter van Zonneveld had een vraggesprek met hem. Voorts belichtte Kees Snoek de Indische jaren van E. du Perron onder de titel ‘Over karbouwen en paradijsvogels’.

De werkgroep leverde ook een substantiële bijdrage aan de grote Haagse manifestatie De Indische Zomer. Op 21, 25 en 28 augustus werd onder leiding van Gerard Termorshuizen een drieluik gepresenteerd onder de titel ‘Augustus zestig jaar geleden’, waarbij allerhande aspecten van de Japanse bezetting en de dekolonisatie aan bod kwamen. Reggie Baay las op 21 en 28 augustus verhalen uit eigen werk voor en Peter van Zonneveld hield op 21 augustus een lezing over poëzie en de Japanse kampen onder de titel ‘Wees stil, gij maakt het erger, laat begaan’. Op 11 september vond in het Letterkundig Museum in Den Haag een druk bezochte middag plaats die gewijd was aan Indische poëzie. Rond het centrale thema ‘De Indische natuur’ droegen Inge Dümpel, Corina Engelbrecht, Jan Eikelboom, Madeleine Gabeler, Ramona Maramis, Otjep Rahantoknam, Djodjie Rinsampessy, Patty Scholten, Klara Smeets en F. Springer voor uit eigen werk. Bert Paasman hield een inleiding en Marco Goud hield een lezing over Jan Prins. Het programma, gepresenteerd door Peter van Zonneveld, werd opgeluisterd met Molukse muziek door Tom Rahajaan, toetsenist, en Joop Jansen, fluitist.

Op vrijdag 7 oktober vond in de collegezaal aan de Leidse Nonnensteeg een boekenmiddag plaats, waarbij aandacht werd besteed aan recent verschenen boeken op het terrein van de Indische letteren. Kester Freriks belichtte zijn roman Madelon, Anneloes Timmerije sprak met Peter van Zonneveld over haar verhalenbundel Zwart zuur, Peter Mingaars gaf een toelichting bij het Indisch lexicon. Er was ook aandacht voor Paters uit de Oost van Henk C. Smeets. Tevens vond de presentatie plaats van Jan

[p. 172]

onder de deecken. Een Haarlemse ‘klugt’, geschreven te Batavia rond 1690, van Lourens van Elstland, bezorgd door Karel Bostoen, Marja Geesink en Mary Zijlstra.

Het jaarlijks symposium, gehouden op Bronbeek op zondag 6 november, had als thema ‘Feesten in Indië’. Het werd door meer dan tweehonderd belangstellenden bezocht. Aanleiding was het twintigjarig bestaan van de werkgroep. Voorzitter Peter van Zonneveld gaf in vogelvlucht een overzicht van de geschiedenis van werkgroep en tijdschrift. Na een introductie van Fred Lanzing, gebaseerd op persoonlijke herinneringen, sprak John Helsoot over Sinterklaas en Kerstmis op Java, Pieter Eckhardt over Oranjefeesten, Peter Boomgaard over tijgerstekerijen en Karel Steenbrink over garebeg-feesten in Yogyakarta. Frans Schreuder en Joke van Grootheest vertelden over troost en ontspanning in Japanse kampen, Adrienne Zuiderweg over feesten in de Compagniestijd en Gerard Termorshuizen over plantersfeesten in Deli. Van Rob Nieuwenhuys, een der oprichters van de Werkgroep, verscheen postuum een bundel verhalen onder de titel Sinjo Robbie, gepresenteerd door Geert Onno Prins, die samen met Peter van Zonneveld de uitgave bezorgde. Na de discussie sloot de voorzitter het symposium af met een beschouwing over de toekomst van de Werkgroep.

Van het kwartaaltijdschrift Indische Letteren verschenen in 2005 vier afleveringen.

Peter van Zonneveld, voorzitter