Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2005-2006

5. Verslag van de vertegenwoordiger voor Zuid-Afrika over het verenigingsjaar 2005-2006

De neerlandistiek in Zuid-Afrika.

Naast de reguliere activiteiten aan universiteiten en de activiteiten van de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (savn), het Noordelike Kennisnetwerk vir Neerlandistiek (nkn) en het Kaapse Forum (kf) zijn er in 2005 nieuwe initiatieven op het gebied van de neerlandistiek geïntroduceerd, die waarschijnlijk blijvend worden.

Het bestuur van de savn heeft in de loop van 2005 drie keer vergaderd. Zoals gebruikelijk, is gastdocentenhulp geboden aan verschillende universiteiten. De vraag naar gastdocentenhulp schijnt gelukkig gestabiliseerd te zijn. Een andere verblijdende ontwikkeling is de groei (voor het eerst in jaren) in de aanvragen voor magisterstudiebeurzen en doctorale studiebeurzen op het terrein van het Nederlands. De savn heeft voor 2006, namens de Nederlandse Taalunie, twee nieuwe beurzen voor doctorale studie, en drie voor magisterstudie goedgekeurd, en twee aanvragen voor doctorale studie voor herindiening terugverwezen. Elf studenten hebben beurzen voor hun honoresstudie ontvangen, en op voorgraads niveau werden 39 beurzen voor derdejaarsstudie en 27 beurzen voor tweedejaarsstudie uitgereikt.

De recentste (jaarlijkse) viering van het Woordfeest in Stellenbosch was in maart 2006. Zoals gebruikelijk was het Nederlands ruim vertegenwoordigd door auteurs, podiumdichters en muzikanten. Het feestcomité moest dit keer heel wat problemen overwinnen met het vinden van sponsors. Ook het Huis der Nederlanden in Kaapstad, dat onder meer een leenbibliotheekdienst (per post) biedt, had financiële problemen, maar in beide gevallen zijn die problemen opgelost, ofschoon het HdN wel enige ruimte heeft moeten afstaan.

[p. 157]

In het noorden van Zuid-Afrika heeft de Universiteit van Pretoria het initiatief genomen om een Boekenfeest rond het werk van Tom Lanoye te organiseren. De boekhandel en uitgeverij Protea bood financiële ondersteuning en verzorgde bovendien een boekententoonstelling. Lanoye werd door de Zuid-Afrikaanse dichter en academica Joan Hambidge geinterviewd, en trad twee maal op. Toonzettingen door de Zuid-Afrikaanse componist Niel van der Watt van enkele van Lanoyes oorlogsgedichten beleefden tijdens het feest hun wereldpremière. Ook Hambidge las voor uit eigen werk, net als Mustafa Stitou en Annelies Verbeke. Die twee waren door het nkn uitgenodigd voor een schrijversreis langs vier universiteitssteden, waar ze bij acht universiteiten hun werk presenteerden voor studenten en andere geïnteresseerden.

Aansluitend bij het Boekenfeest organiseerde het nkn een minisymposium Neerlandistiek op de campus van de Universiteit van Pretoria. Docenten hadden de gelegenheid tot bijpraten en smeedden nieuwe plannen; docenten en nagraadse studenten verzorgden een aantal onderzoeksvoordrachten. In dezelfde week was er bij het Centrum voor Kinder- en Jeugdliteratuur van de Universiteit van Zuid-Afrika (‘Unisa’) een tweedaags symposium, speciaal voor jeugdliteratuur, met onder de deelnemers Anne Provoost en Riana Scheepers. Het volgende symposium voor neerlandistiek zal in 2006 georganiseerd worden in Bloemfontein.

De dagbladpers besteedde aandacht aan het Boekenfeest en het symposium. Eén van de geïllustreerde tijdschriften van Zuid-Afrika, De Kat, kondigt voor het komende herfstnummer een artikel aan over de Nederlandse letterkunde.

Voor 2006 zijn er ook overigens veel initiatieven op gang: een docentenwerkwinkel neerlandistiek in Stellenbosch, het congres van de Afrikaanse Letterkundevereniging (waarbij het Nederlands ook ter sprake komt), de gebruikelijke schrijversreizen (één in het zuiden en één in het noorden). De mooie stad Gent mag in augustus een beduidend getal Zuid-Afrikaanse neerlandici verwachten bij het driejaarlijkse ivn-congres. En ook het driejaarlijks internationaal savn-Neerlandistiekcongres in Zuid-Afrika werpt zijn schaduwen vooruit: Durban, medio 2007.

Aan enkele universiteiten waar de neerlandistiek vroeger een terugang beleefde, is er weer groei gekomen. In heel het land is groei geboekt op nagraads niveau. Samenwerkings- en onderzoeksinitiatieven tussen universiteiten in Zuid-Afrika en in Nederland en/of België zijn

[p. 158]

goed gevestigd, en het Tijdschrift voor Nederlands en Afrikaans (tna) verschijnt regelmatig. Bovendien toont het publiek eveneens een zichtbaar toenemende interesse voor het Nederlands, zoals af te lezen is uit de opkomst bij evenementen en de belangstelling van de pers.

Renée Marais, vertegenwoordiger voor Zuid-Afrika