Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2000-2001

12. Verslag van de Werkgroep negentiende eeuw over het jaar 2000-2001

Het jaar 2000 is een bijzonder jaar geweest voor de negentiende eeuw. Het heeft in Nederland in het teken gestaan van het afscheid van die eeuw als vorige eeuw. Na een lange voorbereiding is de manifestatie Vaarwel negentiende eeuw van start gegaan op 29 april, toen in Den Haag de Van Lennep-tentoonstelling openging in het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatie Centrum. Daar werd ook de website www.negentiende-eeuw.nl in gebruik gesteld. Leden van de Werkgroep waren uitgenodigd voor de opening.

Hoogtepunt van de manifestatie was het Weekend van de negentiende eeuw (15-17 september), waarin er zich meer dan zestig activiteiten door het hele land afspeelden. De trekschuit voer door het Friese landschap, de alleroudste filmbeelden van Nederland waren te zien, er werd negentiende-eeuws eten geserveerd. Er was een leesbibliotheek nagebouwd en er kon gewandeld worden door negentiende-eeuwse buurten. Jules Deelder droeg in Rijswijk De overwintering op Nova Zembla van Hendrik Tollens voor, bij gelegenheid van de uitreiking van de Tollens-prijs. Er was een congres over negentiende-eeuwse bibliotheken en in Amersfoort vertelden hele oude mensen over het dagelijks leven vroeger. Kort na het weekend opende de fameuse lichttentoonstelling in het Van Gogh Museum en op de televisie konden we met Geert Mak lopen in de voetsporen van Jacob van Lennep. Al deze manifestaties waren vermeld op een folder die gemaakt was voor het Weekend van de negentiende

[p. 177]

eeuw, en ze stonden uitvoerig beschreven op de genoemde website.

Op 2 december 2000 is de manifestatie Vaarwel negentiende eeuw afgesloten met het symposium Het beste van de negentiende eeuw in de aula van de Universiteit van Amsterdam. Het congres was vanwege het bijzondere jaar anders georganiseerd dan gewoonlijk. Eregast Gerrit Komrij opende met een lezing, waarna er een forum was over de verworvenheden van de negentiende eeuw. Sprekers waren Herman Belien, historicus aan de Universiteit van Amsterdam; Andreas Blühm, hoofdconservator aan het Van Gogh Museum; Willem Otterspeer, biograaf, hoogleraar aan de Universiteit van Leiden en conservator van het Academisch Historisch Museum; Piet de Rooy, hoogleraar moderne geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en Jo Tollebeek, hoogleraar moderne geschiedenis aan de Universiteit van Gent.

Hoofdorganisatoren van de manifestatie waren, namens de Werkgroep, Norbert van den Berg en Marita Mathijsen. Zij werden bijgestaan door het cultureel organisatiebureau Verstegen & Stigter en door Andreas Blühm (Van Gogh Museum), Annemarie Vels-Heijn (Nederlandse Museum Vereniging), Mariet Willinghe (Architectuur Museum). Er werden extra subsidies verworven van vele instellingen.

De Werkgroep negentiende eeuw had op 31 december 2000 460 leden. Het bestuur bestond uit Norbert van den Berg, dr. Gita Deneckere, dr. Marlite Halbertsma, dr. Annemieke Hoogeboom, dr. Ton van Kalmthout, dr. Paul van de Laar (penningmeester), dr. J. Leerssen (voorzitter), dr. Marita Mathijsen (secretaris), dr. Jo Tollebeek.

Van het tijdschrift De negentiende eeuw verschenen vier afleveringen, waaronder een dubbelnummer. Het eerste nummer was het symposiumnummer, gewijd aan ‘Het podium van de negentiende eeuw’. Het dubbelnummer is gewijd aan negentiende-eeuwse bibliotheken, onder de titel: ‘Lezen in rangen en standen’. Voor het eerst sinds 1977 is geen van de oorspronkelijke oprichters meer vertegenwoordigd in de redactie. Marita Mathijsen heeft haar plaats beschikbaar gesteld. De redactie bestond bij het eerste nummer uit: Ton van Kalmthout (secr.), Chantal Keijsper, Peter van Rooden, Lieske Tibbe, Henk te Velde en Boudien de Vries.

Marita Mathijsen