Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2000-2001

4. Verslag der werkzaamheden van de Zuidelijke Afdeling in het verenigingsjaar 2000-2001

Het twaalfde verenigingsjaar van de Zuidelijke Afdeling van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde werd geopend met de jaarvergadering, die plaatsvond op zaterdag 25 maart 2000 in de bibliotheek van het Bonnefantenmuseum te Maastricht. Tijdens het huishoudelijk gedeelte van de vergadering werden het jaarverslag van de secretaris en de penningmeester over 1999 en de begroting voor 2000 gepresenteerd. Dr. Wiel Kusters trad af als voorzitter en het echtpaar dr. Marcel van der Heijden

[p. 166]

en dr. Nel Rogier nam het voorzitterschap bij wijze van duobaan van hem over.

De vergadering werd voortgezet met een voordracht van dr. Gerard Rooijakkers, onderzoeker aan het P.J. Meertens-Instituut te Amsterdam, over het thema Pastoraal rigorisme, of hoe het Vaticaan omstreeks 1840 Brabantse zielzorgers terugfloot. De voordracht was gebaseerd op nieuw onderzoek in de Vaticaanse archieven en betrof het succesvol klagen van Zuid-Nederlandse stedelijke elites bij de Heilige Stoel in Rome met betrekking tot de beknotting van hun ‘beschaafde’ vermakelijkheden. De kwestie liep zo hoog op dat in Rome serieus werd overwogen de apostolisch vicaris van Den Bosch, een boerenzoon uit Gemert, wegens verregaand moraaltheologisch rigorisme te vervangen.

Na de jaarvergadering vonden nog drie werkvergaderingen plaats. Op 17 juni sprak neerlandicus en publicist Gé Vaartjes over Top Naeff, over wie hij een dissertatie voorbereidt. Voor velen is Top Naeff onlosmakelijk verbonden met het meisjesboek Schoolidyllen. Dat zij ook romans en novellen schreef en een gezaghebbend toneelcritica was, is tegenwoordig minder bekend. Gé Vaartjes belichtte Naeffs literaire veelzijdigheid, haar leven en de neerslag hiervan in haar werk, en de waardering van Naeff als schrijfster, tijdens haar leven en na haar dood.

Op 16 september vond een vergadering plaats in ‘De Knillispoort’ te Den Bosch. Hier hield dr. Paul Wijnands, docent Frans aan de vertalersopleiding van de Hogeschool Maastricht en publicist op het gebied van culturele identiteit in de Franstalige wereld, een lezing over het onderwerp Lexicon en culturele identiteit: benoemingsproblemen in Frans Canada en Franstalig België. Spreker verschafte inzicht in de vele manieren waarop minderheidsvolkeren, in dit geval de Frans-Canadezen en de Franstalige Belgen, gebruik maken van taal om hun collectieve conflictuele identiteit bij voortduring te herdefiniëren. De lezing ging in op vragen als: wanneer worden welke lexicale mogelijkheden aangeboord, en tot welke maatschappelijke verschijnselen leidt de onmogelijkheid om de etniciteit of het territorium te benoemen?

Op 18 november sprak onze voorzitter dr. Nel Rogier, neerlandica, publiciste en ‘drukker in de marge’, over Jan Engelman en Vera Janacopoulos. Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Engelman heeft spreekster een boekje uitgegeven onder de titel Jan Engelman's Vera Janacopoulos: geschiedenis van een gedicht in vlindervlucht. Engelmans cantilene ‘Vera Janacopoulos’ heeft een bewogen geschiedenis. Immers, verschenen

[p. 167]

in 1930, heeft ze een (twist)geschrijf teweeggebracht, waaraan vrijwel alle bekende literatoren uit die tijd deelnamen. Aan de orde kwamen vragen als: Wie is Ambrosia? Hoe zit het met dat ‘schedelveld’? Is het gedicht ‘leeg’? Is het poésie pure? Of heeft het toch betekenis? Hoe denkt men erover in 2000?

De werkvergaderingen werden door gemiddeld twaalf leden en genodigden bijgewoond. De convocaties zijn verstuurd naar de circa 230 leden van de Maatschappij die in het Zuiden van Nederland, in België en in het Duitse grensgebied woonachtig zijn. Het bestuur bestond in het verslagjaar uit dr. Marcel van der Heijden en dr. Nel Rogier, voorzitters, dr. Diederik Grit, secretaris, Lizet Duyvendak, penningmeester, en dr. Jos Perry, lid.

Diederik Grit, secretaris