Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1996

11. Verslag van de Werkgroep achttiende eeuw over het jaar 1995-1996

1.	Doelstelling Werkgroep 18e Eeuw
2.	Vergaderingen
3.	Bestuurlijke aangelegenheden
4.	Binnenlandse activiteiten
5.	Internationale activiteiten
6.	Publicaties

[p. 204]

1. Doelstelling Werkgroep 18e Eeuw

De Werkgroep 18e Eeuw is in 1968 opgericht om het onderzoek op het terrein van de achttiende-eeuwse cultuurgeschiedenis in België en Nederland te stimuleren en om mensen met belangstelling voor de achttiende eeuw, zij het actief of passief, met elkaar in contact te brengen. Bovendien ziet de Werkgroep het als haar taak om Belgisch en Nederlands onderzoek op het terrein van de achttiende eeuw internationaal onder de aandacht te brengen.

2. Vergaderingen

Op 16 september 1995 werd te Leuven de Algemene Ledenvergadering van de Werkgroep gehouden, waarop dr. J. Roegiers aftrad als bestuurslid. In zijn plaats nam mw. dr. K. van Honacker zitting in het bestuur. Dr. J. Roegiers werd op de Algemene Ledenvergadering benoemd tot erelid van de Werkgroep 18e Eeuw vanwege zijn jarenlange en bijzondere verdiensten voor de Werkgroep, met name als vertegenwoordiger van het Belgische deel van de Werkgroep.

Gedurende het verslagjaar vergaderde het bestuur op 11 mei 1995, 31 augustus 1995, 2 november 1995 en 13 februari 1996.

3. Bestuurlijke aangelegenheden

Drie bestuurlijke kwesties dienen hier zeker vermeld te worden. Ten eerste werd op de jaarvergadering van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde van 20 mei 1995 de aansluiting van de Werkgroep 18e Eeuw bij de Maatschappij een feit. Verder is in het verslagjaar gewerkt aan een wijziging van de statuten van de Werkgroep, enerzijds om deze aan te passen aan de moderne regels op verenigingsgebied, anderzijds om de aansluiting bij de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde goed vast te leggen. Over de statutenwijziging zal op de eerstvolgende Algemene Ledenvergadering van de Werkgroep beslist worden. Ten slotte is het archief van de Werkgroep 18e Eeuw, dat nog her en der verspreid was, op orde gebracht.

4. Binnenlandse activiteiten

Het belangrijkste evenement in het afgelopen jaar was het tweedaagse symposium te Leuven op 15 en 16 september 1995. Ongeveer 70 mensen congresseerden die dagen over het thema ‘Het Vuur van de Revolutie’. Er waren vier sessies, die gewijd waren aan ‘De receptie van republikein-

[p. 205]

se modellen’, ‘Herschikking van de verbeelding’, ‘Emancipatie, tolerantie en repressie’ en ‘Maatschappelijke (her)opvoeding’. Het geheel werd afgesloten met een synopsis. Geprobeerd werd om in de verschillende lezingen te laten zien hoe de gebeurtenissen rond 1795 de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden dwongen tot een heroriëntatie op mens en maatschappij; hoe enerzijds het ‘vuur van de revolutie’ inspirerend werkte, anderzijds ervaren werd als een verzengend vuur dat bestreden moest worden.

Het symposium werd omlijst door een rood-wit-blauwe aankleding, een opvoering van fragmenten uit Gerrit Paape's ‘Kees is weer thuis’ en een tentoonstelling van pamfletten e.d. uit die periode. Bovendien is er ter gelegenheid van het symposium een in beperkte oplage gedrukte symposiumkrant Het Vuur van de Dag verschenen. Deze ‘courant’ is samengesteld uit berichten in kranten en tijdschriften van het jaar 1795, met hier en daar enkele actuele mededelingen.

De ‘proceedings’ van het Leuvense symposium zullen begin juni verschijnen in een nummer van De Achttiende Eeuw.

Intussen werd ook al hard gewerkt aan het ééndaagse symposium van 1996. Dat zal gaan over ‘Toneel in de achttiende eeuw’ en op 15 november 1996 gehouden worden in het Rijksmuseum Twenthe te Enschede.

5. Internationale activiteiten

Van 23 tot 29 juli 1995 werd in Münster het 9de Internationale Congres over de Verlichting gehouden. De internationale congressen over de achttiende eeuw zijn een activiteit van de International Society for Eighteenth Century Studies (isecs), waarin ook de Werkgroep 18e Eeuw participeert. Vanuit Nederland waren te Münster een kleine 20 onderzoekers aanwezig, die in zeer uiteenlopende sessies een bijdrage leverden.

Van 27 tot 31 maart 1995 werd in Austin, Texas de 27ste ‘Annual Meeting’ van de American Society for Eighteenth-Century Studies (asecs) gehouden. De Werkgroep 18e Eeuw is een bilaterale samenwerking met deze asecs aangegaan en Nederland verzorgde of werkte mee aan een viertal sessies op dit immense congres: ‘Urban Culture’, ‘Scottish-Dutch Relationships’, ‘The Strange and Surprising Fate of the Uomo Universalis in the Dutch Republic’ en ‘Passionate Masculinity in the 18th-Century Dutch Republic’.

[p. 206]

In het verslagjaar werden ook voorbereidingen getroffen voor een tweedaags symposium dat de Werkgroep 18e Eeuw samen met de asecs in Nederland zal organiseren in het najaar van 1997. Het thema van dit symposium zal ‘consumption and culture’ zijn.

Een laatste effect van de samenwerking tussen de Werkgroep en de asecs is het verschijnen in de jaargang 1996-1997 van het Amerikaanse Eighteenth-Century Studies van artikelen van Nederlandse auteurs, alsmede twee à drie review-artikelen over de stand van onderzoek op het gebied van de achttiende eeuw in Nederland.

6. Publicaties

In 1995 was het eerste nummer van De Achttiende Eeuw voor een groot deel gewijd aan Belle van Zuylen, het tweede aan vrouwen en vrouwelijkheid in de achttiende eeuw. Het eerste nummer van 1996 zal de proceedings van het Leuvense symposium bevatten.

Naast De Achttiende Eeuw verschenen er in het verslagjaar drie ‘Nieuwsbrieven’: in juni en november 1995 en in februari 1996. Deze ‘Nieuwsbrieven’ zijn bedoeld voor de leden van de Werkgroep 18e Eeuw en bevatten informatie over de activiteiten van de Werkgroep zelf, alsmede over andere gebeurtenissen op het terrein van de achttiende eeuw.

Luc Korpel, secretaris Werkgroep 18e Eeuw
Schiedam, 31 maart 1996