Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1994

[p. 189]

Kruyskamp-prijs 1994
Dankwoord door dr. F.M.W. Claes

Geachte voorzitter, dames en heren,

Van harte dank ik de Commissie voor de lovende woorden van het daareven voorgelezen verslag.

In dat verslag heb ik onder andere de vergelijking met Dr. Kruyskamp zeer eervol gevonden. Ik heb hem als lexicograaf en als mens zeer gewaardeerd. Ik heb hem niet dikwijls ontmoet, enkele keren maar. Toen ik in november 1966 hier in Leiden bij het W.N.T. aan mijn dissertatie werkte, zag ik hem er maar weinig. Hij werkte thuis aan het woordenboek. Maar wanneer ik hem iets vroeg, met een briefje in zijn bus aan de overkant van het Rapenburg, kwam hij me zo vlug mogelijk bij het woordenboek antwoord geven.

De degelijke en nauwkeurige definities van Kruyskamp in de Grote Van Dale getuigen van zijn vakmanschap. Ik heb zijn werk als een voorbeeld beschouwd, niet in die zin dat ik hem volledig wilde navolgen, maar wel dat ik het woordenboek van Verschueren op hetzelfde wetenschappelijk peil wilde brengen. Sommige heel persoonlijke opvattingen doen niets af aan de algemene degelijkheid van het lexicografisch werk van Kruyskamp. Het is waar dat hij van de Van Dale de gezaghebbende Grote Van Dale heeft gemaakt.

In deze hulde wil ik ook de echtgenote van Dr. Kruyskamp betrekken, die uit zijn nalatenschap de Kruyskamp-prijs heeft gesticht. Zo blijft de naam van een groot lexicograaf in ere.

Bij deze gelegenheid wil ik ook de andere redactieleden van het W.N.T. in de jaren 1966 en volgende bedanken, toen ik hier geregeld kwam, eerst voor mijn dissertatie, daarna vooral voor verdere studie van oude woordenboeken.

Hierbij denk ik in de eerste plaats aan dr. F. de Tollenaere, aan wie het vooral te danken is dat ik na mijn promotie in 1968 nog zoveel over Kiliaan en over oude woordenboeken ben blijven publiceren. Verder dank ik mw. dr. N. Bakker, de heer dr. A.J. Persijn en ook de overleden heer dr. mr. A.C. Crena de Iongh. In gesprekken met hem heb ik veel geleerd over werk aan woordenboeken.

Ook aan pater Verschueren wil ik hier hulde brengen. Zonder taalkun-

[p. 190]

dige opleiding heeft hij met zijn woordenboek in Vlaanderen pionierswerk verricht. Net zoals Kruyskamp had Verschueren wel enige eigen uitgesproken opvattingen, onder andere over de spelling. Als lexicograaf heb ik toch ook veel van hem geleerd. De structuur van artikelen in de eigenlijke, metaforische, metonymische betekenis, in het algemeen en in het bijzonder, komt nog van hem. Kort voor zijn overlijden heeft hij me nog gezegd dat ik die structuur verder moest uitwerken. Het is ook die structuur die de goedkeuring wegdroeg van prof. F. van Coetsem, oud-redacteur van het W.N.T. en later hoogleraar in Amerika. Toen ik voor hem tijdens mijn studie aan de Leuvense universiteit enige artikelen uit Van Dale en Verschueren met elkaar vergeleken had, was zijn eerste reactie: ‘Verschueren is een beter taalkundige dan ik dacht.’

Al in de eerste vakantie in 1958 dat ik Verschueren ging helpen bij zijn woordenboek, liet hij blijken dat hij me wel als zijn opvolger voor dat werk wilde. Enige jaren later noemde hij me zelfs ‘zijn vermoedelijke troonopvolger’. Sinds mijn promotie in 1968 is dat dan ook mijn voornaamste werk geworden.

In 1980 heb ik ook nog de bewerking van Het juiste woord van pater L. Brouwers overgenomen, toen me dat gevraagd werd. Zoals deze medebroeders een zeventigtal jaren geleden met die woordenboeken begonnen waren in dienst van de Nederlandse taalgemeenschap, zo heb ik hun taak overgenomen om dat werk in stand te houden.

Naast mijn lexicografisch werk heb ik me, wel meer dan Kruyskamp en Verschueren, ook nog in beslag laten nemen door tijdschriften en verenigingen. In het begin van de jaren zeventig ben ik op verzoek van een redactielid beginnen te schrijven in het tijdschrift Nu Nog, later Nederlands van Nu. Daarna ben ik er redactielid van geworden en hoofdbestuurslid van de Vereniging Algemeen Nederlands. Op dezelfde manier ben ik in de tijdschriften Taalbeheersing in de praktijk en Naamkunde gaan schrijven en in de redactie of redactieraad ervan opgenomen. Ook op verzoek heb ik de hoofdredactie van het tijdschrift Oost-Brabant op me genomen en ben ik voorzitter van de heemkundige vereniging Oostbrabantse Werkgemeenschap geworden. Het gevolg van dat alles is dat ik veel geschreven heb, zowel wetenschappelijk als vulgariserend, zowel over Algemeen Nederlands als over dialect, voor het grootste deel bepaald door de vraag die er naar bijdragen was.

Zo heb ik mijn voornaamste werk, de woordenboeken van Verschueren en van Brouwers, en ook de meeste van mijn bijkomende activiteiten,

[p. 191]

op me genomen omdat het me gevraagd werd. Ik hoop dat ik er dan ook een dienst mee bewezen heb aan de gemeenschap.