Bijlage III Rapport van de jury voor de Dr. Wijnaendts Francken-prijs
De jury voor de Wijnaendts Francken-prijs stelt voor het boek van dr. H.H. Zwager, Waarover spraken zij? Salons en conversatie in de achttiende eeuw (Assen, 1968) te bekronen. Dit erudiete, geestige en zeer verstandige werk dat voortreffelijk is geschreven en scherpzinnig is doordacht, geeft een levendig beeld van een moeilijk grijpbare manier waarop in de achttiende eeuw de cultuur werd in stand gehouden en veranderd: in conversatie. De jury voelt bewondering voor de inhoud, de stijl en de techniek van het boek. De schrijver behandelt Franse, Italiaanse, Zwitserse, Engelse, Duitse en Nederlandse salons. Zijn stijl is licht, zoals bij zijn onderwerp past. Door korte, scherpe karakteristieken en talloze, even deskundig gekozen als levendig en concies genoteerde anecdotes, slaagt dr. Zwager erin een stemming, een toon, een cultuursfeer in woorden over te brengen. Hij beproefde een moeilijke techniek. Hij betoogt niet, hij vertelt; hij vertelt echter geen aaneengesloten verhaal dat uit eigen inhoud vorm krijgt maar rangschikt het enorme aantal gegevens dat hij bijeenbracht en met grote zekerheid interpreteerde, tot een voortgaande en beweeglijke analyse. De jury meent dat de Maatschappij er goed aan doet op dit werk de aandacht te vestigen. Het heeft de verdienste in Nederland een genre cultuurgeschiedenis te vertegenwoordigen dat hier zelden met zoveel succes beoefend wordt.
(w.g.) J.A. Emmens, voorzitter; W.C. Braat, J.P. Guépin, R.A. d'Hulst en E.H. Kossmann, leden.