Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1960

[p. 170]

Bijlage I Samenvatting van enkele van de maandelijkse voordrachten (behoort bij het verslag van de secretaris op blz. 155)

Lezing van Jos. Panhuysen.

Naar aanleiding van de lezingenreeks Onderzoek en Phantasie van professor Jacob Geel liet Panhuysen het verschil zien tussen de benadering van een verschijnsel door de wetenschap en die benadering door de scheppende literatuur. Het onderzoek heeft te maken met ontleding en abstractie, met het algemene; de phantasie met het grijpen ineens in het woord van het concrete verschijnsel, hoeveel ontleding daaraan ook vooraf mag gaan. Ondanks zijn verdediging van de wetenschappelijkheid was Geel eerder een man van de phantasie dan van het onderzoek.

Lezing van F. de Tollenaere.

In hun Begriffssystem als Grundlage für die Lexikographie zeggen de auteurs dat de alfabetische methode in de lexicografie onwetenschappelijk is. De ideologische ordening van woordenschat daarentegen, zoals de schrijvers die in genoemd werk uiteenzetten, maakt aanspraak op wetenschappelijkheid, logica en universaliteit.

M.i. is de methode van het Begriffssystem t.o.v. het immanente woordsysteem niet organischer dan, niet superieur aan de alfabetische classificatie.

Lezing van Pater Maximilianus O.F.M. Cap.

In dezelfde tijd dat Vondel werkt aan Lucifer, het spel van de staatzucht, schrijft hij een hele reeks gedichten, die, gedragen als ze zijn door de gedachten van nederigheid, zelfbedwang en verloochening, lijnrecht tegenover de staatzucht staan. Deze gedichten betreffen rechtstreeks of zijdelings zijn nicht Anna Bruining bij haar intrede, haar professie en haar leven in het klooster der Arme Clarissen te Brussel. Vijf gedichten schrijft hij bij haar intrede in 1654. Met de Harpzangen, waarvan hij de tekst herhaaldelijk naar haar levensomstandigheden ombuigt, en met de Heilige Gezangen (1657) komt hij haar bij haar dagelijks koorgebed ter hulp. Tegelijk ontwerpt hij zijn Ifis-figuur in de Jeptha met zijn nicht voor ogen. In 1658 viert hij haar professie met zijn Maeghdepalm. Intussen is hij bezig aan zijn epos, dat hij in 1662 uitgeeft, De Boetgezant, als een stimulans voor haar leven. Vier jaren later zingt hij voor Amsterdamse begijntjes de Lofzang der Geestelyke Maegdhen, waarbij Anna hem doorlopend voor de geest staat, en 86 jaar oud stelt hij voor een begijntje uit zijn buurt de clarissen als model.