Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1950-1951

Vervolgens gaat de voorzitter over tot behandeling van punt XII van de beschrijvingsbrief: de bekendmaking van het door het bestuur bekroonde sonnet. Namens het bestuur neemt de heer F. Bordewijk het woord:

[XII.] Sonnettenprijsvraag

XII. De lezing van de ongeveer 575 verzen, binnengekomen in antwoord op de door het Bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde uitgeschreven sonnetprijsvraag, heeft geen gemengde gevoelens gewekt in de gebruikelijke zin, slechts in deze dat die van de verheugenis sterk overheersen.

Het stemt tot blijdschap vooreerst dat de oproep weerklank heeft gevonden niet slechts in het gehele land, maar ook in dat van onze

[p. 232]

Zuiderburen, en bij alle lagen der bevolking; ten tweede dat vaak een dichterlijke en zelfs verheven gevoeligheid sprak juist uit die werkstukken, waarvan blijkens de gebreken in de vorm onervarenen de makers waren.

Aan deze algemene opmerkingen knopen zich nog enige bizondere vast.

Wat de houding jegens het leven betreft ontbreken de accenten van bitterheid en sarcasme niet, maar zij wettigen geenszins de stelling van een algemeen verscheurd zijn. Niet enkel berusting, ook vertrouwen en optimisme overheersen.

De volkomen vrijheid nopens het te behandelen onderwerp bleek een gelukkige gedachte. De inhoud der verzameling is daardoor veelzijdig geworden. Het aantal dergenen die het jubileum van de Maatschappij aangrepen om haarzelf, een enkel maal op voortreffelijke wijze, te huldigen, was gering, en de keus uit de werkstukken met andere gegeven, op zijn minst aanvaardbaar voorgedragen, dermate groot, dat het Bestuur niet in de ietwat pijnlijke situatie kwam te verkeren door een bekroning tevens zijdelings zichzelf te huldigen.

Wat nu de overige betreft - bij alle verscheidenheid van onderwerp ontvangt de lezer toch als onmiddellijke indruk deze, dat de barbarie van de bezettingsjaren niets heeft kunnen afdoen van de Christelijkgodsdienstige inslag van ons volk. De onderlinge aantrekkingskracht der sexen speelt een wat bescheidener, hoewel toch belangrijke rol, echter doorgaans gericht niet op het zinnelijke, doch op het onstoffelijke. Ook treft het dat als achtergrond voor de geuite gevoelens veelvuldig ontleend werd aan de schoonheden der Nederlandse natuur.

De in het dichterschap min of meer geschoolden konden over het algemeen de klip van het gekunstelde minder gemakkelijk omzeilen dan de onervarenen. Ontroerend is bij deze laatsten vaak de eerlijkheid in de toon. Hiermede wil evenwel allerminst gezegd zijn, dat deze toon in de meerderheid van het werk der eersten zou ontbreken.

Ofschoon het Bestuur van opvatting is geweest niet de eis ener volkomen onberispelijkheid naar de vorm te mogen stellen bij die sonnetten, waaruit ten slotte de keus van het te bekronen werk zou worden gedaan, dienden er niettemin vele wegens al te grote vormzonden ter zijde te worden gelegd. Inderdaad bleek herhaaldelijk het begrip sonnet te enen male vreemd aan wat zijn schepper als zodanig presenteerde.

Wat ten slotte het sterkste getroffen heeft - en dit geldt dan met name

[p. 233]

ten opzichte van het werk der ongeschoolden - is de onbetwistbare macht tot zelfbevrijding gelegen in poëzie. Ook de geslotenste weet zich dan te openen en te komen tot de verwoording van gedachten die hij tot dusver niet slechts tegenover intimi, maar waarschijnlijk ook voor zichzelf verborgen hield.

Door dit alles is het bezit der Maatschappij verrijkt met een kostelijke en kostbare schat. Resultaat van wat men kan noemen een onderzoek naar de publieke opinie, doch dan op de meest ongedwongen wijze, en met de ruimste mogelijkheden, zal tot in lengte van dagen de verzameling kunnen getuigen van hetgeen er ten jare 1950 leefde in de harten der Nederlanders en der Vlamingen, volkeren, ook blijkens het ingezondene, met een hoog peil van beschaving.

Hierna leest de secretaris het bekroonde sonnet ‘In Memoriam’ voor, dat onder pseudoniem W.M. Frederiks is ingezonden en waarvan aan de aanwezigen een exemplaar in twee-kleuren-druk wordt uitgereikt.

Het is niet waar dat je bent weggegaan,
Want ik blijf altijd bij je glimlach waken
En verder kan de wereld mij niet raken,
En verder gaan de dingen mij niet aan,

Want uit mijn wezen is de kern genomen,
En verder gaan de dingen mij niet aan.
De jaren zullen om dit doodsbed staan
Als vreemdelingen, die voor mij niet komen.

Zo wacht ik; zo bewaak ik de kristallen
Minuten van die uitgestreden strijd,
En als de zware dagen langs ons vallen
Hoor ik mijn voeten lopen door de tijd;
Hoor ik mijn voeten lopen langs het smalle
Slapende pad, dat naar jouw glimlach leidt.

Sonnet van W.M. Frederiks bekroond ter feestelijke herdenking van de verlening van het Octrooi aan de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden 28 Mei 1775 - 28 Mei 1950