Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1918

[p. 58]

Bijlage IV. Verslag van den bibliothecaris.

Dames en Heeren,

Nog nimmer heb ik met zulke gemengde gevoelens van verdriet en vreugd, van voldoening en teleurstelling een verslag uitgebracht als thans het geval is, nu ik weder de eer mag hebben een verslag uit te brengen over de Bibliotheek onzer Maatschappij. Met verdriet daar mij het ongeluk getroffen heeft ten gevolge van influenza mijn gehoor geheel te verliezen, waardoor ik volslagen doof ben en het gesproken woord, zelfs mijn eigen stem niet meer tot mij doordringt en alles, wat mij gezegd moet worden, schriftelijk moet geschieden. Een toestand die mij den laatsten tijd diep, diep ongelukkig maakt en vooral zeer pijnlijk is op een dag als heden waarop mij het voorrecht te beurt valt dat ik met groote vreugde en innige erkentelijkheid herdenken kan dat voor 25 jaren het vertrouwen der Alg. Vergadering mij tot Bibliothecaris benoemde, een tijdperk waarop ik met groote voldoening terugzien mag, dank zij het groot aantal boekgeschenken, belangrijke legaten en de door het Bestuur verleende credieten, waardoor de boekerij eene zeer groote uitbreiding verkreeg en het gebruik dat van onzen boekenschat gemaakt wordt belangrijk deed toenemen. Een liefelijk denkbeeld was 't voor mij geweest U in dit Verslag een overzicht te geven van het voornaamste waarmede de Bibliotheek in die 25 jaren vermeerderd is; U te wijzen op de belangrijkheid en kostbaarheid der aan haar vermaakte legaten, U opmerkzaam te maken op het merkwaardige van sommige geschenken en aankoopen, maar helaas! de tijdsomstandigheden gedoogen zulks niet. De dreigende papiernood, maar vooral de zeer hooge drukkosten noodzaken mij dit Verslag zooveel mogelijk te bekorten. Het door mij bedoelde Overzicht, dat zich zou aansluiten aan de Inleiding van den in 1887 verschenen Catalogus, moet ik dus tot mijn zeer groot leedwezen uitstellen tot gelukkiger tijden. Maar toch zal ik trachten U een helder denkbeeld te geven van de uitbreiding der Bibliotheek en 't gebruik daarvan in dat tijdperk, al zal ik dat ook slechts samenpersen in een paar getallen, maar die getallen spreken boekdeelen en geven U wellicht een duidelijker beeld dan duizend woorden zouden kunnen doen. Door geschenken, legaten en aan-

[p. 59]

koopen werd de Bibliotheek verrijkt met 375 handschriften, met een ontelbare menigte brieven en met 10460 boeken. En dat de schenkers en 't Bestuur door 't verleenen der credieten duizenden studeerenden aan zich verplicht hebben (uitspanningslectuur wordt in den regel niet verstrekt daar wij geen leesbibliotheek zijn) bewijzen de getallen van het uitgeleende. In die 25 jaren toch werden uitgeleend tegen ontvangbewijs 680 handschriften, een groote menigte brieven en niet minder dan 75820 boeken! welke tallooze aanvragen aan de ambtenaren van het Uitleenbureau der Universiteits-Bibliotheek handen vol werk gaven. Het reusachtig getal boeken in de Leeskamer geraadpleegd en door de bewerkers van het Woordenboek der Ned. Taal gebruikt is gewoon weg niet te benaderen.

U zult ongetwijfeld met mij eens zijn dat ik met groote voldoening op die 25 jaren terugzien mag.

Tegenover zooveel reden tot groote vreugd een gevoel van zeer groot leedwezen, dat ik alweder, en nu helaas reeds voor de derde keer, op gevaar af van eentonig te worden, moet mededeelen, dat de oorlog ook dit jaar en in toenemende mate, zijn noodlottige gevolgen pijnlijk doet gevoelen en 't internationaal verkeer geheel in de war bracht. Van niet minder dan 86 buitenlandsche Genootschappen ontvingen wij in de laatste jaren geen enkel Genootschapswerk en van verschillende tijdschriften waarop wij geabonneerd zijn geen vervolgafleveringen. Wij van onzen kant zijn voortgegaan met het zenden onzer uitgaven naar Duitschland. De ex. van de andere landen stelden wij echter tot later, tot na den oorlog uit.

Door geschenken en aankoopen werd onze Boekerij ook in dit jaar weder belangrijk vermeerderd. De namen der 44 schenkers en de titels der boeken kan ik tot mijn leedwezen niet als Bijlage tot dit verslag mededeelen daar die opgave ook dit jaar moet achterwege blijven. Voor twee geschenken moet ik echter een uitzondering maken daar die zeer belangrijk zijn. Ons medelid Taco H. de Beer was voor 40 jaar medewerker aan Pierer's Konv. Lexikon en had zich gewend tot een groot aantal beroemde Nederlanders met verzoek om opgave van levensbijzonderheden. Niet minder dan ruim 80 gaven aan dat verzoek gevolg in den vorm van eigenhandig geschreven autobiographiëen, waaronder zeer uitvoerige en belangrijke en deze collectie is nu aan onze Bibliotheek geschonken. Op de waarde daarvan voor onze verzameling behoef ik U voorzeker niet te wijzen. Het andere geschenk dat wij te danken hebben aan den heer Dr. J.v.d. Bilt te Utrecht bestaat uit een portret van Is. da Costa op steen geteekend door Alex. Ver Huell en in zóó weinig ex. verspreid en daardoor zóó zeldzaam dat 't zelfs aan Joh. Dyserinck onbekend gebleven is. Een aanwinst voor onze Bibliotheek waarvoor wij den schenker, geen lid der Maatschappij niet dankbaar genoeg kunnen wezen. Het 3^de danken wij aan ons medelid den Staats-

[p. 60]

raad W.F. Leemans en is een hoogst merkwaardig en belangrijk stuk in Chineesche karakters over de eerste nederzetting van christenen in de 7^de eeuw n.C. in Tibet en grafschriften der zendelingen.

Door geschenken en aankoopen werd de Bibliotheek in dit jaar vermeerderd met 6 Hss., een menigte brieven, 275 boeken en 106 overdrukken. Uitgeleend werden 31 Hss. en 3290 boeken.

Mij met de hoop vleiende dat mijn volgend Verslag uitvoeriger zal wezen, betuig ik U mijn dank voor de aan dit Verslag verleende aandacht.

Louis D. Petit.