Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1779

[fol. A1r]

Programma van de Maatschappy der Nederlandsche Letterkunde te Leyden.
Voor het Jaar 1779.

De Maatschappy der Nederlandsche Letterkunde te Leyden heeft, op den 13den van Hooimaand dezes Jaars 1779, hare Jaarlijksche Vergadering gehouden.

Van de ingekomene Verhandelingen, ter beantwoordinge der Vrage, in het Jaar 1777, door de Maatschappy opgegeven: ‘Welke zijn de vereischten van een Lofreden?’ is de Verhandeling, met de Zinspreuk:

laudataque virtus
Crescit, et immensum gloria calcar habet.
Ovid.

den Prijs waardig geoordeeld. By het openen van het verzegeld Briefje, die zelfde Zinspreuk tot opschrift hebbende, is der Vergadering gebleken, de Schryver van die Verhandeling te zijn de Wel Ed. Heer Jeronimo de Bosch Jeronimosz. Eerste Clercq ter Secretarie der Stad Amsterdam, Lid van de Hollandsche Maatschappy der Wetenschappen te Haarlem, en Secretaris van de Maatschappy ter bevordering van den Landbouw te Amsterdam, aan wien de Maatschappy den gouden Penning heeft toegewezen; zijnde de overige Briefjes, by de andere Verhandelingen behoorende, ongeopend verbrand.

Tot een Onderwerp, om naar een Prijs te laten schryven, heeft de Maatschappy deze Vraag vastgesteld, om beantwoord te worden voor den eersten van Wijnmaand 1781.

‘Welk nader licht kan der Geschiedenis van ons Vaderland, betreffende de Invallen en Etablissementen der Noormannen in deze Landen, worden bygezet, voornamelijk uit die Oude stukken, welke onlangs door de Deenen en Franschen zijn uitgegeven?’

De Vragen, welke de Maatschappy in het vorige Jaar heeft opgegeven, om beantwoord te worden voor den eersten van Wijnmaand 1780, zyn deze:

‘By welke Rechtbanken werd, sedert de oudste tyden, en vooral sedert het bewind der Frankische Koningen, tot de vijftiende Eeuw, in deze Landen, Recht gesproken in het Crimineele? Wat maakte iemand bevoegd, om als Rechter in die Rechtbanken te zitten? Door wien

[fol. A1v]

werden de Rechters aangesteld; en op welke wyze werd de Crimineele Rechtspleging geöefend?

En,

‘In hoe verre moet men zich, in het opmaken van de regels onzer Nederduitsche Tale, houden aan de Oude; in hoe verre aan de Hedendaagsche Taal-gebruiken? en in hoe verre moet men de Verwantschapte Dialecten; en in hoe verre de Reden daar in te hulpe nemen?’

Voor den eersten van Wijnmaand dezes Jaars 1779, verwacht de Maatschappy de Verhandelingen ter beantwoordinge der Vrage, door de Jaarlijksche Vergadering van het Jaar 1777 opgegeven:

‘Hebben de Dichtkunst en Welsprekendheid verband met de Wijsbegeerte? en welk nut brengt dezelve aan de eene en de andere toe?’

En, voor den eersten van Slachtmaand dezes Jaars 1779, de Verhandelingen ter beantwoordinge der Vrage, door de Jaarlijksche Vergadering van het Jaar 1776, ten tweeden male, opgegeven:

‘In hoe verre kan men, uit de overblijfsels van het Moesogottisch en Angelsaxisch, tot opheldering der Oudheid van het Nederduitsch, aantoonen, dat de grond onzer Tale in de bovengemelde te vinden is?’

Met het voorstellen dezer Vrage bedoelt de Maatschappy, het algemeen gevoelen te onderzoeken, ‘dat de Nederduitsche Taal haren oorsprong grootendeels verschuldigd is aan de Moesogottische en Angelsaxische Talen.’ Zy verlangt derhalven, dat de Schryvers in hunne Antwoorden beproeven, in hoe verre men, zoo uit de Historien, als uit de vergelyking dier beide Talen met de Nederduitsche, de waarheid van dit gevoelen bevestigen kan.

Het staat een ieder vry, ook den Leden der Maatschappye, om naar den Prijs te dingen: alleenlijk worden de Gekommitteerden ter beoordeelinge der ingekomene Verhandelingen van die vryheid uitgesloten. Aan den genen, wiens Verhandeling de beste, en aan het oogmerk der Maatschappye voldoende gekeurd zal worden, biedt de Maatschappy een gouden Penning aan, ter waarde van honderd en vijftig guldens. De Verhandelingen moeten met ene duidelyke, en die, welke door de Leden der Maatschappye ingezonden worden, door ene andere hand dan de hunne, in de Nederduitsche of Latijnsche Tale geschreven, en met een Zinspreuk geteekend zijn. Iedere Verhandeling moet besloten worden in een verzegelden omslag, welke den Titel en de Zinspreuk der Verhandeling ten opschrift heeft. Hier by moet gevoegd worden een gezegeld Briefje, in het welk de naam, waardigheid en woonplaats van den Schryver, en boven op het welk de Zinspreuk der Verhandeling geschreven is. Het een en ander moet, in een buiten-omslag, ten tyde, hier boven bepaald, bezorgd zijn in handen van den tegenwoordigen Sekretaris der Maatschappye, Frans van Lelyveld, of den Briefschryver, Pieter van den Bosch, beide wonende te Leyden.

Voor het overige zijn de Wetten, volgens welke de Maatschappy naar enen Prijs laat schrijven, te vinden in het tweede Deel van de Werken der Maatschappye.