G. Rietveld
Inzicht
Alles wat we ervaren berust op de werking onzer zinnen.
Ons wezen bestendigt zich door zinnelijk op te nemen en te verwerken.
Ons bewustzijn is de eenheid der ervaringen; voornamelijk van de groei van eigen wezen.
De bewustwording van de realiteit bepaalt zoowel ons wezen, als dat onzer omgeving voor ons.
De activiteit der zinnen is zeer beperkt en bij ieder verschillend.
Om zakelijk overeen te komen, bepalen en meten we de realiteit door middel van instrumenten, gebruik makende van eigenschappen en begeleidende verschijnselen.
Warmte, die we slechts door voelen direct ervaren kunnen, constateeren we door de uitzetting van kwik b.v.
Kleur, alleen te ervaren door onzen kleurzin, bepaalt de wetenschap door meting van de golflengte en brekingshoek.
In het maatschappelijk leven is deze constateering zeer juist en noodzakelijk, maar het wezen der dingen komt hierdoor achter en naast de verschijnselen.
De directe ervaring der realiteit, het gewone, eenvoudige, waarvoor we slechts de oogen behoeven te openen, de hand uit te steken, dat onmiddellijke leven is zeer zeldzaam.
Veel verlangen en onbevredigde neigingen, vooral bij menschen, die alles hebben, wat men noodzakelijke levensbehoeften noemt, is eigenlijk behoefte aan die directe werkelijkheid.
Als we verlangen, werken, om te bereiken, wat we beter vinden, doen we dit nooit om bovenzinnelijk doel, maar om de werkelijkheid te onthullen en vanuit het inzicht, dat zóó de werkelijkheid zich eerst recht handhaven en toonen zal.
Onzen gezichtszin kan men onderscheiden in: kleurzin, vormenzin en ruimtezin.
Wanneer we een vorm (met 3 afmetingen) scherp waarnemen, stelt zich ons netvlies in op verschillende afstanden en plooit zich in reliefvorm, overeenkomstig de vorm van het beschouwde materiaal.
Wanneer we een kleur waarnemen, moet het netvlies strak gespannen zijn; drie soorten zenuwtoppen zijn dan werkzaam. 1e soort ervaart rood, 2e soort ervaart blauw, 3e soort ervaart geel; samen ervaren ze wit.
Werken de toppen die gevoelig zijn voor rood alléén, dan ervaren we intensief rood, werken de anderen ook ged. mee, dan ervaren we bleekrood = wit met zooveel rood, als de activiteit van de voor rood gevoelige toppen sterker werken dan de andere.
Ruimtezin veronderstelt een bepaalde stand van het netvlies tegenover de lens (gezichtshoek).
Bij de werking van meer zinnen gelijktijdig wordt de ervaring van de realiteit minder intensief.
Onverwerkte, gedwongen of sleurindrukken, dit zijn indrukken op niet actieve (vermoeide of niet ingestelde) zinnen, werken op ons organisme krenkend, vertroebelend en afbrekend.
De directe zinnelijke ervaring, met actief ingestelde zinnen is de bestendiging en groei von ons bestaan.
Een beeldhouwwerk, dat onze vormenzin als klaarheid ervaart; dat niet gemaakt is uit
Auteursrechtelijk beschermd
17-18