De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

[p. 193]

Meta van Bingerden.
Door Th.A. Quanjer.

I.

De frissche koelte van uw hei
Waait u het leven toe!
P.A. de Genestet.

Luisterrijk natuurtooneel: de ondergaande zon op de Veluwe!

Het is alsof de geheele Westelijke horizont in vollen gloed staat.

Zie! De witte stammen van het berkenbosch schitteren als zooveel zilveren zuilen, die een gouden koepeldak schragen. - Het paleis uit een feeënsprookje.

De laatste zonnestralen dartelen aan de overzijde op de

reitz.

schalk burger.

lucas meijer.

heide, en werpen een purperen weerschijn over de paarse erica's.

Hooge sier-sparren, wier talrijke bruine appels als klokjes afhangen tusschen het donker-groene loover, steken bijna zwart af tegen den achtergrond van het landschap, en verheffen hunne spitse kruinen tot boven het dak der villa; terwijl hunne onderste takken een groot cirkelvlak beslaan op den zandigen bodem.

Op den top van een dier reuzen laat een lijster haar avondlied hooren, als jubelt en juicht ze om het verrukkelijke schouwspel, dat ze waarneemt van haar verheven standpunt.

Haar zang is nagenoeg het eenige geluid, dat zich in de nabijheid laat hooren; slechts een licht gegons van insecten vervult als 't ware de lucht. Meer in de verte doet een koekoek zijn ietwat eentonigen roep weerklinken.

Een van de ramen der villa, naast de veranda, is hoog opgeschoven, zoodat de harsachtige uitwasemingen van sparren en dennen, vermengd met de heerlijke lucht van rozen en reseda, naar binnen stroomen.

Een dame van ongeveer vijftigjarigen leeftijd staat, met beide handen steunende op de vensterbank, vol bewondering uit te zien naar het reeds zoovele malen waargenomen, doch telkens weer opnieuw treffend schouwspel. Zij ademt met volle teugen de heerlijke, verkwikkende geuren in, en blijft langen tijd bijna onbeweeglijk in die rustige houding, genietende van de schoone natuur.

De stilte, die ook in de kamer heerscht, zou doen vermoeden, dat zij er alléén aanwezig is, zoo niet een der laatste zonnestralen - die nog even speelt met zijne licht-glansen in het berkenloover - door het raam naar binnen vallende, er de aanwezigheid verried van eene tweede vrouwelijke gedaante, die op eene sofa uitgestrekt ligt. Men zou kunnen denken dat zij sliep, zoo niet een half-onderdrukte geeuw en een zucht het bewijs gaven, dat haar rust slechts schijnbaar is.

Eindelijk is de zon als een gloeiende bol aan de kim verdwenen, en langzamerhand hult zich het landschap in zachte schemering, waarna alleen eenige roode, paarse en violette tinten aan den Westelijken gezichtseinder achterblijven.

Nog altijd staat de dame aan het venster uit te zien, totdat een tikken op de kamerdeur haar afleidt, en ze zich naar binnen keert.

Zij, die op de sofa lag, heeft zich middelerwijl een oogenblik uit hare lustelooze houding opgericht, en ‘binnen’ geroepen.

't Is Jan, de huisknecht, die komt vragen, of de lichten ontstoken moeten worden.

[p. 194]

‘Goed, Jan!’ is het antwoord der oudste dame. En terwijl hij gaat zorgen voor de lampen, waarvan de eene in het midden der kamer hangt, en de andere hare plaats heeft op een hoektafeltje, vervolgt mevrouw:

‘Je moest de zonneblinden voorloopig nog maar niet sluiten, Jan! - 't Is zoo'n heerlijke avond, dat het jammer zou wezen, de frissche lucht niet onbelemmerd naar binnen te laten stroomen.’

‘Best, mevrouw!’ is het antwoord. ‘Wilt u het theewater al hebben?’

‘Ja! dat is goed. Breng het maar vast. En als je dat gedaan hebt, haal dan bij den baas de bloemen, die ik hem van middag verzocht heb, af te snijden. Ik zal ze zelve wel schikken.’

De jongste dame, die intusschen hare vroegere houding op de canapé hernomen heeft, richt zich eerst, nadat Jan voldaan heeft aan de verschillende bevelen, langzaam op, om zich met de zorg voor het theeblad te belasten.

Het ziet er nu in de kamer recht gezellig uit. De hangende ‘lampe Belge’, wier pit blijkbaar goed onderhouden is, wordt slechts door een mat-glazen ballon overdekt, en verspreidt zoodoende een helder licht door het ruime vertrek, terwijl ze hoog genoeg hangt, om voor de oogen niet hinderlijk te zijn.

De groote staande lamp in den hoek is daarentegen versierd met een geel-zijden, wijd-uitstaande kap; ze werpt een zacht schijnsel op het tafeltje, dat prijkt met eenige mooie photographieën uit de ‘Galerie der Beaux-Arts’, en verlicht tevens phantastisch een ‘binnenhuisje van Vaarberg’ aan den wand.

De meubels, niet aan een bepaalden stijl gebonden, zien er uitlokkend genoeg uit. Behalve de gemakkelijke sofa en een viertal crapeaux, vindt men er enkele stoelen van meer antiek model, netjes onderhouden, benevens een groote tafel onder de lamp, het reeds gemelde tafeltje in den hoek, en nog een derde bij een der ramen, van waar men overdag een verrukkelijk uitzicht heeft op den met Amerikaansche eiken beplanten straatweg.

Behalve het genoemde binnenhuisje versieren nog eenige andere goede schilderijen, waaronder een ijstafereel van Schelfhout, den wand. Een pendule Louis XIV met toebehooren op den zwart-marmeren schoorsteenmantel, waarboven een prachtige geslepen spiegel hangt; een kleine boekenkast, gevuld met nette banden, een Venus van Milo op een standaard, benevens eenige tapisseriewerkjes en nog enkele snuisterijen hier en daar, voltooien de meubileering, die niet te karig is om de ruime kamers ongezellig te doen zijn, en evenmin te overladen; zoodat men, ook bij bezoek van eenige gasten, er zich nog gemakkelijk kan bewegen.

Zij, die nu bezig is, den trekpot op te schenken, staat in het volle licht der hanglamp. Ze is ongeveer zes-en-twintig jaar, van middelmatige lengte, met een goed ontwikkelde buste, frissche, gezonde kleur, donkerblond haar en wenkbrauwen en met vrij-regelmatige trekken: de bovenlip is eenigszins opgetrokken. Ze is geene bepaalde ‘schoonheid’, doch kan gerekend worden tot de grootere klasse van ‘knappe meisjes’. Jammer dat haar gelaat dikwijls ontsierd wordt door eene uitdrukking van lusteloosheid of verveling.

De andere, die ijverig bezig is met het schikken van rozen, reseda's, anjelieren en heliotropen in een paar vazen van Delftsch aardewerk, ziet er, ondanks hare vijftig jaren, zeer goed uit. Ze heeft eene slanke, nog lenige gestalte; het donkere, eenigszins grijzende haar bezit nog zijn vollen glans. De heldere, bruine oogen hebben eene rustige, tevreden uitdrukking, volkomen in harmonie met de gelaatstrekken, die nog veel van hunne vroegere schoonheid hebben overgehouden.

Beide vrouwen zijn intusschen zwijgend aan hare bezigheden gebleven. De bloemen zijn thans behoorlijk geschikt, en de vazen worden, tot nadere bestemming, voorloopig op eene der kleinere tafels gezet, waarna mevrouw zich nogmaals begeeft naar het opgeschoven raam. Zij laat zich onwillekeurig een: ‘Hè, hoe heerlijk!’ ontvallen, als ze door herhaalde diepe inademing de buitenlucht heeft opgesnoven.

‘Maar moeder,’ voegt de andere haar toe, ‘hoe kunt u toch altijd zoo dwepen met die eentonige hei en die vervelende berken?’

‘Och, Marie,’ is het kalme antwoord, ‘we worden het daarover immers nooit eens. Laat het mij ten minste ongestoord genieten.’

‘Welnu, ik heb er vrede mee, ofschoon ik me gods-terwereld niet kan begrijpen, hoe je op den duur u kunt schikken in zoo'n allersaaiste levenswijs. Waarom niet nu en dan een groote reis naar het buitenland gedaan, of anders den gruwelijken winter in een groote stad doorgebracht?’

‘Zooals ik je reeds zoo menigmalen gezegd heb, zou zulk een levenswijze misschien méér kosten dan onze beurs toelaat, omdat we er zoodoende twee dure huishoudens op na zouden houden. En dan nog, ik heb er volstrekt geen behoefte aan. Ik vind den winter hier in deze heerlijke omgeving volstrekt niet gruwelijk. En jij hebt voor je zelve niet te klagen; immers de helft van den tijd ben je elders. Bovendien, 't is hier je laatste zomer, en, voordat de winter komt, kun je voorgoed de vervelende hei en berken ontvluchten.’

‘Alweer dat huwelijk....?’

‘Welnu, 't is toch je eigen vrije wil. Ik heb het je niet opgedrongen.’

‘Dat is waar!’ - klinkt het scherpe, bijna nijdige antwoord. ‘Maar dat is nog geen reden, dat ìk er zoo bijzonder ingenomen mee zijn moet. Trouwens, een man of een stiefmoeder, dat is voor mij al tamelijk hetzelfde, want in beide gevallen heb ik maar zoet aan den leiband te loopen.’

‘Die band werd, dunkt me, door mij toch niet al te strak gehouden, en ik toonde je nooit maar een stiefmoeder te zijn.’

‘'t Kan wezen dat ú er zóó over denkt, maar ìk heb nu eenmaal die begeerte naar volkomen vrijheid en onafhankelijkheid geërfd van mijn moeder. Jammer genoeg dat ze me ook niet het noodige kapitaal heeft nagelaten, waarmede ik zou kunnen voldoen aan die behoefte tot zelfstandigheid.’

Mevrouw, die reeds sedert lang gewend is aan zulk een onaangename, scherpe en onhebbelijke taal harer stiefdochter, doet er verder het zwijgen toe, en trekt tweemaal aan het schellekoord, waarop spoedig een dienstmeisje binnenkomt, aan wie ze vraagt:

‘Mietje, brandt het licht op de logeerkamer?’

‘Ja, mevrouw! Zoo juist heb ik het aangestoken.’

‘Breng er dan deze bloemen en zet ze op de tafel. Maar voorzichtig hoor! Je hebt gezorgd dat het vertrek behoorlijk in orde is?’

‘Ik heb alles gedaan, zooals u het me belast hebt.’

‘'t Is goed, Mietje, ik ben dat ook van je gewend. Als het rijtuig straks van het station terugkomt, breng dan met Jan het goed van juffrouw Van Bingerden boven. Ik zal haar zelve wel in de vestibule ontvangen.’

‘Goed, mevrouw.’

‘En -’ herneemt deze, ‘als de juffrouw er is, zet dan hier op dit tafeltje klaar wat ik je straks zoolang heb laten opbergen in het buffet. De juffrouw heeft een lange reis gehad en zal dus bij haar komst wel naar iets verfrisschends verlangen.’

De jongere dame heeft zich onder al deze beschikkingen terzijde gehouden zonder er zich ook maar het minste mede te bemoeien, doch nauwelijks heeft Mietje de kamer verlaten, of het klinkt op vrij snibbigen toon:

‘Wat een drukte voor een juffertje, dat toch eigenlijk niet veel meer dan een dienstbode is.’

‘Ik hoop, Marie,’ is het kalme, waardige antwoord, ‘in

[p. 195]

mejuffrouw Van Bingerden een lieve huisgenoote te ontvangen, die voortaan met mij alle lief en leed in mijn wereldje op de heide zal willen deelen. Ik verlang in ieder geval, dat jij je daarnaar zult gelieven te gedragen.’

En wetende dat er vooreerst geen einde zal komen aan het onverkwikkelijke gesprek, zoolang ze bijeen blijven, stapt mevrouw door de veranda-deur naar buiten, om nog een oog te slaan op de rustige omgeving, waar thans de heldere maneschijn heeft omgetooverd in zilver, wat zoo straks nog door de ondergaande zon glansde als schitterend goud.

II.

O, dat ge eens de moederzorgen loont
Van haar, in wier gemoed de vrede troont,
Die voor haar kroost de reinste zielebeden
Bekrachtigt met haar zorg en duizend teederheden.

W.J. van Zeggelen.

‘Heiderust’, de hier bedoelde villa, gelegen aan den zuiderzoom der Veluwe, werd ongeveer dertig jaren geleden gebouwd door een rijkgeworden industriëel, die, zelf een groot buiten in de naaste omgeving bewonende, het plan had gevormd in den omtrek eenige villa's te doen verrijzen.

Heiderust was het eerst aan de beurt, en, ofschoon van betrekkelijk bescheiden afmetingen, werd het uit ruime beurs hoogst solide opgetrokken binnen een afgebakend terrein van ongeveer vier hectaren. Behalve het hoogst gerieflijke huis werden een stal met koetshuis en koetsierswoning benevens een paar gemetselde schuren, broeikassen, honden- en kippenhokken gebouwd, terwijl ruime bloem- en moestuinen en ten slotte een wandelpark van berken, dennen en sparren de kleine buitenplaats voltooiden.

Jammer genoeg, dat bedoelde industriëel zijn grootsch plan niet kon voltooien, want nauwelijks was Heiderust gereed of de onverbiddelijke dood bracht den eigenaar ten grave.

Al zijn onroerende goederen werden door de erven verkocht.

Dientengevolge kwam Heiderust in handen van den heer Mr. W. van Voorst, die te Arnhem eene betrekking bekleedde bij de rechterlijke macht.

De nieuwe eigenaar bewoonde zijne villa alleen des zomers, omdat zijne echtgenoote een voortdurend verblijf op het platteland volstrekt niet begeerde.

Mevrouw Van Voorst was een meisje uit deftigen stand, doch onbemiddeld. Ze had den echtgenoot aangenomen minder uit liefde dan wel omdat ze in zijn goede positie een welkom middel zag, zich te onttrekken aan de vele geldelijke zorgen, die ze voortdurend in het ouderlijke huis had zien heerschen. Maar, zooals het vaak gebeurt, als men onverwacht in betere omstandigheden geraakt, gevoelde zij zich weldra slechts ten halve bevredigd. Ze verlangde méér, en ging zich gaandeweg van alle mogelijke weelde omgeven, verre boven de overigens vrij ruime middelen van haar echtgenoot. Toen deze, die haar uit liefde gehuwd had en wellicht dientengevolge in den beginne veel te veel toegaf aan hare overdreven eischen, eindelijk zich verplicht gevoelde verzet aan te teekenen tegen hare spilzieke uitgaven, ontstonden soms hoogst onaangename tooneelen, die met den tijd menigvuldiger en heviger werden.

Zooals het spreekwoord zegt: ‘waar liefde slechts van één kant komt, enz.’, zoo ging het ook hier, en na eenig tijdsverloop behoorde hunne vereeniging tot de groote rubriek ‘ongelukkige huwelijken’.

In het vijfde jaar hunner verbintenis werd mevrouw Van Voorst aangetast door een hevige ziekte, waaraan zij binnen eenige dagen overleed, hem nalatende een dochtertje van ruim drie jaar.

Ofschoon zijne liefde sedert lang was verkoeld, zag hij haar niettemin met weemoed van zich gaan, terwijl hij gevoelde, dat het nu dubbel zijn plicht werd zich ijverig toe te leggen op de vorming van het karakter der kleine, dat, ondanks den jeugdigen leeftijd, reeds zooveel verkeerde plooien had aangenomen.

Op den duur bleek het hem, ook ten gevolge van zijn vele drukke ambtsbezigheden, te moeilijk, om, zonder vrouwenhulp, aan de opvoeding de noodige zorgen te besteden, zoodat hij wel gedwongen werd uit te zien naar eene, die hem in die zware taak ter zijde zou staan.

Eene gouvernante, door hem aangenomen, toonde aldra eenigen toeleg om tot hem in eene nauwere betrekking te geraken; doch daar hij vrij spoedig hare plannen doorzag, en zij hem niet de daartoe geschikte persoon toescheen, zoo duurde haar verblijf te zijnent slechts zeer kort. Een nieuwe proeve in die richting durfde hij niet wagen.

In dien tijd kwam hij in aanraking met eene jonge dame, met wie hij in zijne ‘Lümmel-Jahre’ erg gedweept had, doch die hem sedert uit het oog was gegaan. En - ‘alte Liebe rostet nicht’ - het scheen, alsof dat gevoel uit zijn kindertijd met dubbele kracht terugkeerde. Ook zij herinnerde zich nog levendig den vroolijken knaap, die echter in háre nabijheid zich dikwijls zoo bedeesd en onbeholpen had voorgedaan, doch dien ze niettemin in hare meisjesdroomen zoo vaak als een held had zien optreden. In 't kort: zij, de achtentwintig-jarige Anna van Bergen, die reeds een paar malen een zich-voordoende partij had afgeslagen, ging er zonder eenig bezwaar toe over, den vriend harer jeugd in zijne taak ter zijde te staan, zich heilig voornemende, voor het vier-jarig dochtertje van den weduwnaar geene stiefmaar eene eigen moeder te worden.

Als zoodanig deed de tweede mevrouw Van Voorst zich steeds kennen. Met de meeste liefde en toewijding trachtte zij het hart der kleine te winnen, en de plooien van eigenzinnigheid en brutaliteit glad te strijken. Dit gelukte haar dan ook voor een groot gedeelte. Doch toen zijzelve haren echtgenoot een pand hunner liefde had geschonken, in den vorm van een flinken, gezonden jongen, werd het kinderlijk gemoed van Marie, die zich werkelijk aan hare tweede moeder was gaan hechten, door een gevoel van jaloezie overmeesterd, en hare nukken kwamen in verdubbelde mate terug. Toch toonde mevrouw nimmer eenige voorliefde voor eigen kind, maar behandelde zij het tweetal met dezelfde gevoelens van toegenegenheid.

Behalve deze verdrietelijkheden met zijn dochtertje, was het tweede huwelijk van den heer Van Voorst hoogst gelukkig, en hij was zijne vrouw recht dankbaar voor de verstandige, soms opofferende wijze, waarop ze Marie wist te leiden. Niettemin werd het, om verschillende redenen, in den loop van den tijd raadzaam geacht, het meisje eenige jaren aan de huiselijke omgeving te onttrekken en haar onder toezicht te stellen van de directrice eener voorname, doch strenge kostschool.

(Wordt vervolgd.)