De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 4

De vooruitgang op het gebied van lijkverbranding.
Met illustratiën.

Lijkverbranding! Onwillekeurig zal velen lezers van ‘De Huisvriend’ een rilling door de leden gaan, wanneer zij dit woord lezen. De menschen houden zich zoo graag vast aan oude vormen en overleveringen, vooral wanneer deze in verband staan met godsdienstige

crematorium in troy bij new-york.

gebruiken en met dingen, die het eeuwige wereldraadsel ‘Leven en Dood’ betreffen. Wat vorige geslachten voor hoog en heilig gehouden hebben, dat heeft ook in ons gemoedsleven ingang gevonden. Moge de ondervinding en de studie ons over vele dingen heenzetten, - iets wat jarenlang bij de volken ingang gevonden heeft is maar niet zoo gemakkelijk uit te wisschen, en zeker is dat van weinig dingen zoo waar als van de moderne lijkverbranding.

De heftige strijd om het vóór of tegen heeft ook in ons land langzamerhand minder scherpe vormen aangenomen, maar toch wordt door het grootste deel der bevolking de lijkverbranding als iets ongodsdienstigs, heidensch en alle illusies benemend beschouwd. Nu leeft men in het geloof aan een leven ‘aan gene zijde van het graf’. Als een vreedzame plaats van eeuwige rust wordt ons dat graf voorgesteld en als zoodanig speelt het ook een zeer voorname rol in gedichten van alle tijden en volkeren; melancholie, romantiek en fantasie hebben een gelijk aandeel eraan. En daartegenover plaatst men nu als nuchter product van den tegenwoordigen tijd de lijkverbranding. Het graf bedekt het verteringsproces der natuur, dat jaren duurt, terwijl de oven in weinige oogenblikken hetzelfde werk verricht. Dat zal velen wreed toeschijnen. Maar de tijd gaat voort en dokters en andere geleerden hebben de sanitaire voordeelen aangetoond, die de lijkverbranding in tegenstelling met de teraardebestelling voor de levende menschheid hebben. Langzaam maar zeker neemt nu ook het aantal toe van degenen, die voor den nieuwen vorm van begraven zijn, die eigenlijk een zeer oude is.

Opvallend is evenwel, dat niettegenstaande verschillende tentoonstellingen en voor-

[p. 21]

drachten, die men over dit onderwerp gehouden heeft, er zelfs in de ontwikkelde kringen der bevolking dikwijls dwaze voorstellingen over den aard der verbranding zelve, evenals over den uiterlijken vorm der verbrandinrichtingen

het inwendige van de urnenzaal in het park van treptow bij berlijn.

- crematoriën en de bijzettingsplaatsen voor de asch, columbariën, urnenzalen - heerschen.

Daar de lijkverbranding in het idee van velen iets akeligs heeft, zullen de lezers verbaasd staan als zij uit nevensstaande afbeeldingen van eenige crematoriën zien, dat, ofschoon de beweging voor de lijkverbranding nog van jongen datum is, er reeds monumentale gebouwen verrezen zijn, die alle aanspraak kunnen maken op aesthetische bouworde. Alle stijlsoorten zijn vertegenwoordigd, maar toch geven de meeste architecten de voorkeur aan den vorm van den antieken tempel, zooals het crematorium te Zürich. In denzelfden stijl zijn opgetrokken de crematoriën te Heidelberg, Mannheim, Basel, Kopenhagen en San-Francisco.

Het crematorium te Manchester ziet er volkomen uit als een kerk, waarbij het gelukt is den onontbeerlijken schoorsteen zeer goed te verbergen door hem den vorm te geven van een klokketoren. Minder gelukkig is men bij de oplossing van dit raadsel geweest bij het crematorium te Hamburg. Men heeft een minder schoonen indruk van een fabrieks-schoorsteen willen vermijden door den toren van het Palazzo Vecchio in Florence als model te nemen; daar het bouwwerk evenwel veel kleiner afmetingen heeft, ziet men dadelijk dat het wel degelijk een schoorsteen is. Overigens evenwel is de aanblik van het geheel zeer goed en wordt nog verhoogd door den aanleg van een prachtige ‘urnenzaal’ midden in het gebouw.

doorsnede van een modern crematorium.

De schoonste ligging heeft stellig het Earl Gardener Crematorium in Troy bij New-York, dat hoog aan den oever van den Hudson gelegen en uit een architectonisch oogpunt zeer intressant is; het is het eenige uit privé middelen opgerichte crematorium, dat gebouwd werd op last van het echtpaar Gardener, ter herinnering aan hun vroeg gestorven eenigen zoon.

Het na de stichting overgebleven kapitaal is zoo groot, dat, hoewel de bouw 200,000 dollars gekost heeft, er van particulieren geen kosten in rekening gebracht worden voor de lijkverbranding.

Als plaats waar men gelegenheid heeft de asch bij te zetten, geven wij een afbeelding van de urnenzaal in het park van Treptow bij Berlijn. Het gebouw is niet voor dit doel gebouwd, maar diende als tentoonstellingszaal, die de vereeniging voor lijkverbranding in Berlijn als onderafdeeling eener andere tentoonstelling daar had ingericht.

Een van onze plaatjes geeft de doorsnede weer door alle werkelijke deelen van een modern crematorium, en is de fotografie van een model, dat de Berlijnsche vereeniging bij voordrachten ter verduidelijking gebruikt. In enkele deelen is het beweegbaar, zoodat de kist door een hydraulische inrichting naar beneden gelaten kan worden en op ijzeren staven in de eigenlijke verbrandkamer gevoerd wordt. Het model geeft een aanschouwelijk beeld van de inrichting van den oven en doet duidelijk uitkomen, dat het lijk noch met brandmateriaal, noch met de vlam in aanraking kan komen, maar slechts door lucht, die tot 1000 graden Celsius verhit wordt, tot asch wordt verwerkt.

In Duitschland zijn tegenwoordig 6 crematoriën in gebruik nl. in Gotha, Heidelberg, Hamburg, Jena, Offenbach a. M. en Mannheim; het zevende te Eisenach is klaar en zal spoedig geopend worden; verder is men bezig te bouwen of zijn plannen gemaakt voor crematoriën in Mainz, Baden-Baden, Karlsruhe, Durlach, Gieszen, Geza, Dresden en Chemnitz.