De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 3

[p. 244]

Savanna.
Een schets uit het Noord-Amerikaansche Zuiden.
Met illustratiën.

De ‘Kansas-City’ lag in de haven van New-York ter afvaart gereed. Juist klonk het teeken, dat de afscheidnemenden oproept orn het schip te verlaten. ‘Kansas-City’

gezicht op savanna.

is een mooi ingerichte, snelvarende boot van 3000 ton, die, bij een snelheid van 16 knoopen, den afstand tusschen New-York en Savanna in ongeveer twee dagen aflegt. De meeste dezer Amerikaansche kuststoombooten zijn goed gebouwd en hebben voor het grootste gedeelte de hutten op het bovendek, zoodat men zelfs bij hooge zee de vierhoekige vensters niet behoeft te sluiten, wat een groote aantrekkelijkheid is voor niet zeer zeevaste reizigers.

Langzaam verdwijnen uit het oog de reuzengebouwen van New-York, de trots der Yankees, die niets schoon vinden, als het niet groot en kolossaal is.

Deze hooge huizen van 26 verdiepingen wekken dan ook in geen geringe mate de bewondering op der vreemdelingen, des te meer, als men de daartusschen verspreide kerktorens bekijkt, die door de huizen aanmerkelijk in hoogte overtroffen worden. Voor het karakter van Noord-Amerika en zijn bewoners zijn deze gebouwen typisch, en zullen dat ook wel eenige eeuwen blijven, als - de technisch gedeeltelijk zeer bedenkelijke constructiën niet in den loop der tijden in elkaar storten, zooals het verleden jaar bij een dergelijk gebouw in Chicago het geval was, waarbij een aantal menschenlevens verloren gingen.

Voor het oogenblik leveren deze reuzengebouwen der Amerikanen het voordeel op, dat zij in een betrekkelijk kleine ruimte een groot deel der overzeesche en engroszaken bij elkaar in één punt vereenigen, want gemiddeld bevat een dezer huizen 1000 kleinere en grootere kantoren van firma's, wier alphabetische naamlijst aan den ingang bij de lift aangebracht is. Hoog boven deze reuzengebouwen verheft zich nog iets, en zeer weinigen der lezers zullen raden wat het is, dat zich boven de toch reeds 100 Meters hoogen huizen bevinden kan. Nu, 't is nogal eenvoudig. 't Zijn ‘annonces’. Daar, hoog in de lucht kan men lezen, dat Quaker's Havermout al het andere voedsel bij het ontbijt verdrongen heeft, en dat Nestlé's melk tweemaal per dag in de stad gebracht wordt. Het aardigst is evenwel de volgende annonce, die, vertaald, ongeveer luidt: ‘Mijnheer! bekijk je pak eens goed; dan zult ge zien, dat ge er zeer onmodern uitziet. Wilt ge een heer blijven, ga dan zoo spoedig mogelijk naar W. Mac Löwenstine, Broadway 856.’

Deze en dergelijke annonces zijn met reuzenletters op groote vaandels gedrukt, die hunnerzijds door een aantal kleinere luchtballons gedragen worden. Deze wijze van reclame-maken karakteriseert wel het best het New-Yorker handelsleven.

Dit alles laten wij evenwel achter ons, en daar de schemering invalt, zien wij nog juist hoe het reuzenstandbeeld ‘de Vrijheid’, aan den ingang der New-Yorker haven, zich genoodzaakt ziet haar reuzenlantaarn aan te steken.

Het ontstaan van dit ‘Beeld der Vrijheid’ schrijft men aan verschillende redenen toe. Oorspronkelijk was het bestemd om den tyranniek geregeerden en kleingeestig gezinden Europeanen ‘Vrijheid’ toe te wenken. Maar vele openhartige Amerikanen bekennen dat dit ‘Statue of Liberty’ de grafsteen is voor hun vrijheid, want wij meenen dat in geen land der aarde de slaafschheid grooter is dan in het land der vrijheid, en een slaafschheid van het ergste soort, namelijk die van het goud.

Na twee dagen varens komt men aan Savanna! Het grootste deel der passagiers zijn Zuid-Staters, uiterlijk makkelijk herkenbaar aan hun eenigszins bruine gelaatskleur en de fijnere trekken, maar voornamelijk aan hun onverschillig, voornaam optreden. In zaken komen de Amerikanen

neger-bedelaar uit georgia.

van het Zuiden al heel slecht bij die van het Noorden.

Als men overigens een algemeen oordeel over deze uit zoovele rassen saamgestelde natie vellen kan, dan zal men zeggen, dat de Zuid-Staters veel meer in karakter overeenstemmen met de Europeanen dan de eigenlijke Noord-Amerikanen. De eerste is lang zoo realistisch niet; hij is zeker een goed zakenman, maar daar hij

[p. 245]

zich voornamelijk op het bebouwen van den grond toelegt, denkt hij bij zijn ondernemingen niet aan de oogenblikkelijke gevolgen. Gastvrij en goedmoedig, reeds sedert geslachten in het bezit van een, zij het dan ook klein kapitaal, is hij vrij

negerwoning bij macan (georgia).

van de plompe manieren van den doorgaans in de laatste tien jaren eerst rijk geworden Noord-Stater; aan een fijn ontwikkeld gevoel voor natuurschoon paart hij hooge liefde voor de kunst, voornamelijk voor muziek; ten slotte heeft hij nog een groot ding voor: hij drinkt misschien maar een tiende deel van den whiskey, welken de ‘eigenlijke Noord-Amerikaan verzwelgt.

De vaart was, zooals meest altijd in het gunstige jaargetij, kalm en schoon geweest. Bij kaap Hatteras zooals gewoonlijk wat nevel, maar overigens was de hemel den geheelen tocht azuurblauw geweest en de zee zoo kalm en doorzichtig, dat men de dolfijnen, die urenlang het schip begeleidden, tot ver in de diepte zien kon. Het liefst zwemmen zij bij troepen van 100 of meer vlak voor den boeg, met den staart bijna het schip aanrakend, nu op den rug, dan op de zijde, later weer op den buik, en houden met het schip een wedren, waarbij zij van tijd tot tijd uit het water opspringen om hard snuivend adem te scheppen en den wedloop opnieuw te beginnen.

De havenstad Savanna ligt ongeveer 18 mijlen stroomafwaarts aan den zuidelijken oever der rivier Savanna. Deze vormt, van de Alleghany-bergen komend, met zijn betrekkelijk korten maar breeden stroom de grens tusschen de beide staten Zuid-Carolina en Georgia. De oevers zijn vlak en in den regentijd op groote afstanden overstroomd. Als gevolg hiervan heerscht in de laag gelegen streken veel malaria, terwijl de stad Savanna zelf, op een kleine hoogte gelegen, als zeer gezond bekend staat.

Savanna is van Engelschen oorsprong en werd door generaal Oyletharpe gesticht, die er een asyl wilde maken voor de armen van Engeland.

Het speelde een belangrijke rol in den burgeroorlog en werd vier jaar lang door de vloot der Unie ingesloten en ten slotte door generaal Eherman veroverd.

Savanna is tegenwoordig een stad van ongeveer 70000 inwoners; weinigen is het zeker bekend dat van hieruit de eerste stoomboot den oceaan overstak. De plantengroei is op de oevers der Savanna zeer welig en verder stroomafwaarts bevinden zich vele schoon gelegen villa's.

De Europeanen zijn meestal geneigd het klimaat van de Vereenigde Staten als vrij koel te beschouwen, voornamelijk omdat men in de couranten dikwijls leest van hevige sneeuwstormen en over het algemeen lage temperaturen; dit is evenwel niet het geval, want New-York ligt op denzelfden breedtegraad als Madrid, en het sterke dalen der temperatuur in den winter is toe te schrijven aan de omstandigheid, dat Noord-Amerika geen gebergte heeft, dat de uit het Noorden komende koude luchtstroomen tegenhoudt, en zij er dus vrijen toegang hebben, en somtijds in den vorm van nachtvorsten, zelfs in de zuidelijkste deelen van Florida, aan den sinaasappel- en citroenbouw groote schade aanrichten.

Na twee uur varens bereiken wij Savanna, dat van de rivier uit gezien, een bijzonder vriendelijken indruk maakt. Het heeft geen eigenlijke haven en de schepen liggen gemeerd aan de kademuren der rivier.

Het lag er vol schepen; een goed bewijs dus van den exporthandel van Savanna. De hoofdartikelen zijn wol, hout, rijst, terpentijn, olie en zuid-vruchten.

In de dokken heerscht ook veel bedrijvigheid en opmerkenswaard is het, met hoeveel gemak de zwarte dokarbeiders de centners zware wolbalen versjouwen.

Een blanke arbeider zou niet de helft van dit gewicht kunnen torschen. Zeldzaam weemoedig klinkt het eentonig gezang, op welks maat de negers hun werk verrichten. Onvermoeid werken zij urenlang door, en ofschoon zij het zeer warm hebben, zingen zij voortdurend en zijn goed gehumeurd. Hun werk wordt slecht betaald. Hun weekloon bedraagt van 6 tot 7 dollar, maar men moet er bij in aanmerking nemen, dat het leven er zeker dubbel zoo duur is als in Europa. Het is moeilijk uit te maken, of het lot der zwartjes er na de afschaffing der slavernij op vooruitgegaan is. Voor de grondbezitters was het een groote schade, van welker gevolgen zij zich nog niet hersteld hebben, maar ook voor de negers was de hun zoo plotseling deelachtig geworden vrijheid niet voordeelig. Velen der ontslagen slaven konden geen betrekking meer krijgen en verkeerden daardoor in den uitersten nood; bovendien werd de toestand nog ongunstiger, doordat de negers in het volle bezit hunner vrijheid, na uitbetaling van het weekloon, dikwijls niet op hun werk verschenen, dan door den nood er

een minstens 120-jarige neger met zijn achterkleinzoon.

toe gedwongen, wat vooral in den oogsttijd voor den landbouw groote schade ten gevolge had.

Niettegenstaande den ongunstigen toestand, waarin de negers zich thans bevinden, neemt hun aantal schrikbarend toe, en van de ongeveer 20 millioen inwoners der Vereenigde Staten zijn meer dan negen millioen zwartjes.

Er zijn zelfs staten waarin het meerendeel der bevolking negers zijn, namelijk Zuid-Carolina, Luisiana en Missisippi. Heel enkelen onder hen zijn welgesteld; de meesten hunner doen dienst als land- of havenwerker, kok, koetsier, kellner, barbiersknecht, laarzenpoetser enz.

Men kan lang zoeken voor men een neger aantreft, die eigen zaken doet, zelfs geen winkeltje of herberg. Het meerendeel is zoo onbegrensd arm, dat zij dikwijls met 20 of meer in één vuile hut een beklagenswaardig bestaan

[p. 246]

leiden. Aan dezen treurigen toestand is voor een groot deel de luiheid en de onzelfstandigheid der negers schuld, maar ook in niet geringe mate toe te schrijven aan de mindere vruchtbaarheid van het Zuiden.

Midden in het land is de toestand voor de negers over het algemeen gunstiger, en is het daar in vele opzichten bij het oude gebleven. De neger werkt op de plantage en krijgt zijn loon in geld in plaats van in natuurvoortbrengselen. Gelegenheid tot drinken is hier in veel geringer mate dan in de stad. Men vindt op het land nette, kleine blokhuizen door negerfamilies bewoond. Ons plaatje op bladz. 245 doet ons zulk een woning zien, en de neger is zoo trotsch op zijn drie stoelen, dat hij niet heeft kunnen nalaten ook die te laten fotografeeren.

De woningen der vroegere slaven waren minstens evengoed. Het heerenhuis evenals de plantage zelve, waartoe deze woningen behoorden, zijn meest allen in verval. Toevallig spraken wij een ouden neger, die in de buurt in een blokhuis woont en vóór het uitbreken van den oorlog slaaf op de plantage was. Nadat hij ons op het verwaarloosde goed had rondgeleid, vroegen wij wat er van den voormaligen bezitter geworden was.

‘God zegene hem en zijn familie,’ antwoordde de oude met treurige stem; ‘hij zal dáár wel zijn met mevrouw en de kinderen,’ en daarbij wees hij eerbiedig naar den hemel en nam zijn hoed af.

Verder vertelde hij in zijn neger-Engelsch de geschiedenis van de plantage.

Hij zelf was op de plantage gekomen en had zich geen beteren meester kunnen verlangen. Alle slaven waren tevreden en gelukkig geweest. Zij hadden warme huizen gehad, genoeg te eten en genoeg om zich te kleeden. Toen brak de oorlog uit. De beide zoons van zijn meester waren uitgetrokken en beiden gevallen. Toen waren de lieden uit het Noorden gekomen, ze hadden de slaven bevrijd, maar ze tegelijkertijd gedwongen met hen mee te gaan om een zwart regiment te vormen. Mevrouw was van verdriet gestorven en de oude heer alleen achtergebleven. Het zaad was bedorven, de handel stond stil. Toen waren op zekeren nacht eenige ruiters gekomen, hadden het huis omsingeld, zijn meester, die van verraad verdacht werd, uit bed gehaald en hem met zich meegenomen. Hij had hem nooit weer gezien, niemand wist wat er van hem geworden was.

‘Maar binnenkort zal ik het weten,’ zoo eindigde hij zijn verhaal, ‘want het zal niet lang meer duren, of ik zal ook daar boven zijn.’

Savanna is, wanneer men het aan de haven gelegen uit lage huizen en negerwoningen bestaande gedeelte afzondert, werkelijk een mooie stad te noemen.

Zij is goed en regelmatig gebouwd, en haar breede straten en pleinen prijken met half tropische gewassen. Steenen huizen zijn een uitzondering. De meesten, ook die der rijken, zijn uit hout opgetrokken, en maken met hun dicht begroeide veranda's een vriendelijken indruk. Zij zijn doorgaans slechts voor één familie bestemd en van een aardigen tuin omgeven.

Alleen de hoofdstraten zijn geplaveid, terwijl de anderen dicht met gras beplant zijn, waarover men houten paden voor voetgangers en voertuigen heeft aangelegd.

In de Bullstraat, de promenade van Savanna, heerscht in den namiddag groote bedrijvigheid. De dameswereld maakt zich dezen tijd ten nutte om hare inkoopen te doen en haar rijke, doorgaans zeer bonte toiletten ten toon te stellen.

Hier kan men zwarte meisjes zien, omstuwd door dito heeren, in hooge staande kragen en lakschoenen, die om hun glans zeer gewild, maar doorgaans zeer gebarsten zijn.

De kleeding van zulk een zwarten heer verandert namelijk nogal eens van meester, daar zij dikwijls na eenige dagen in het pandjeshuis terechtkomt, om na korten tijd een anderen liefhebber te vinden.

De oevers der Savannarivier zijn zeer vruchtbaar, maar ook ongezond. Wol, rijst en suiker zijn de voornaamsie voortbrengselen. Verder het land in treft men minder landbouw aan. Daar vindt men nog groote uitgestrektheden van ondoordringbare wouden. Voornamelijk bestaan deze uit een soort van pijnboomen, waaruit de terpentijn-olie gewonnen wordt.

Een uur zuidelijk van Savanna ligt een uit den ouden Spaanschen tijd dagteekenend kerkhof; een zeldzame plaats van rust en vrede. Lange lanen van laag gesneden kurkeiken, met catacomben te vergelijken, hullen de rustplaatsen in diepe schaduw. Geen enkel geluid verstoort de rust der dooden, en slechts even dansen de stralen der ondergaande zon op den met bloemen bezaaiden grond. Een aangrijpend en tevens zoo vredig Memento mori!

Maar wij gaan de terugreis aanvaarden naar New-York, en wij behouden slechts een herinnering aan het bloemenrijke, zonnige Zuiden.