De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 3

[p. 185]

Een dood-gewone Schoolmeester
door Therèse van Arendsberg.
Met illustratiën van Valerie Braakensiek.

De torenklok van het landstadje Beilen doet drie doffe slagen, hooren, die galmend nadreunen over het stille marktplein. Bijna niemand

Opgewonden pratend en lachend liepen ze samen haastig voort. (Blz. 186.)

waagt zich op straat bij deze tropische hitte: een wolkelooze hemel, geen windje aan de lucht en 88^o Fahrenheit in de schaduw.

Anna, of zooals men haar meestal noemt Antie Verdoom, bevindt zich op het terras van de villa haars vaders, die even buiten het dorp is gelegen, en laat hare blikken half bewonderend, half peinzend dwalen over het landschap, dat zich voor haar uitstrekt. De blauwe hemel weerspiegelt zich in het heldere, doorzichtige water van den vijver vlak voor haar; overal in de rondte bloeien heesters en prijken bloemen, en even stralend en onbewolkt als de lucht boven haar hoofd, even frisch als het landschap om haar heen, ligt vóór haar op dezen blijden zomerdag het rijke leven - zij het eenig kind van den algemeen geëerden en beminden burgemeester dezer gemeente, Jonkheer Otto Willem Verdoom, gepensionneerd O.I. ambtenaar.

Haastige schreden op het kiezelzand in den tuin doen Antie plotseling verschrikt opzien, en dan klinkt het half verbaasd, half teleurgesteld van hare lippen:

‘Ben jij daar, Corrie? Kind, je doet me schrikken, ik stond zoo rustig te genieten en te drooftien. Wat beweegt jou om met deze hitte de straat op te gaan, terwijl je toch ook zoo'n koel huis hebt?’

‘Ik ga Marietje halen uit school,’ was het ietwat weifelende antwoord. ‘Ga je even met me mee, Antie? 't Is zooveel prettiger samen dan alleen.’

‘Marietje halen? Ik moet zeggen, Cor, je bent in de laatste weken eene modelzuster geworden. Vroeger moest het arme kind altijd alleen den langen weg afleggen, zelfs bij storm en sneeuwjacht, en nu haal je haar bijna elken dag. Of moet deze zusterliefde soms op rekening geschoven worden van de mooie donkere oogen en den zwarten krullebol van mijnheer Van Andel, die bij jou in zulk een goed blaadje staat?’

‘Mijnheer Van Andel, de nieuwe onderwijzer, hoe kom je daaraan?’ geeft Corrie Testers wrevelig ten antwoord. ‘'t Is waar, ik vind hem een knap, beleefd jongmensch, met wien ik wel eens een oogenblikje blijf napraten, mais voilà tout. Of denk je soms, dat ik me zal amouracheeren op een dood-gewonen schoolmeester? Dat zou toch wel wat beneden mijne waardigheid zijn. Als 't nu nog een leeraar van een burgerschool was, dan kon het er ten minste iets mee door.’

‘Dat is in mijne oogen precies hetzelfde,’ hernam Antie Verdoom ernstig, ‘beiden zijn mannen van ontwikkeling en studie, en die ééne akte meer of minder maakt volgens mij alleen in de salarisregeling eenig onderscheid. Maar enfin, de opinies zijn verschillend, evenals de menschen. Om je echter niet tevergeefs dezen omweg te doen maken, zal ik even mijn hoed halen en met je meegaan.’

[p. 186]

Ondanks de hooge temperatuur was het eene heerlijke wandeling door de dicht beschaduwde kastanje-laan, aan wier einde zich het schoolgebouw bevond. Een zacht koeltje suisde door de toppen der boomen, ontelbare vogels zongen vroolijk hunne liefelijke melodieën en huppelden van tak tot tak; witte en gele vlinders fladderden lustig heen en weder, dartel genietend hun kortstondig leven; bloesems geurden, bloemen bloeiden, alles ademde zomerweelde, rust en vrede.

De beide jonge meisjes legden het eerste gedeelte van den weg zwijgend af; Corrie was blijkbaar nog onder den indruk van de vriendelijke terechtwijzing, welke zij van hare veel ernstiger vriendin had ontvangen, en Anna Verdoom was van haar kant niet voornemens de stilte het eerst te verbreken. Reeds meer dan eens had zij het bijgewoond, dat hare mooie, levenslustige vriendin met den nieuwen onderwijzer in het oog loopend flirtte, en daarom had zij het haar plicht geacht Cor op bedekte wijze onder het oog te brengen, dat zij niet gerechtigd was een lichtzinnig spel te drijven met iemand, wie ook.

Want - Corrie Testers was lichtzinnig en coquet. Als oudste dochter van eene kapiteins-weduwe zonder fortuin had men haar van jongs af voorgehouden, dat hare eenige kans op een goed huwelijk bestond in haar mooi gezichtje en bevallig figuurtje, zoodat het niet haar alleen te wijten was dat zij zich tot een ijdel, behaagziek meisje ontwikkelde en geen enkele gelegenheid liet voorbijgaan om zich tegenover heeren op 't voordeeligst voor te doen. Anna Verdoom daarentegen was de verpersoonlijking van eenvoud en oprechtheid. Ofschoon zij reeds jaren geleden van haar vader had vernomen over welk een groot fortuin zij van moederszijde nu al te beschikken had, scheen dit feit haar veeleer tot terughouding te stemmen dan dat zij er zich op liet voorstaan, zoodat het meer dan eens was voorgekomen, dat men op eene partij haar als juffrouw Testers aansprak, en de luchthartige Corrie als freule Verdoorn huldigde.

‘Als ik ooit trouw, dan zal het alleen met een rijken man zijn, opdat ik recht veel van het leven zal kunnen genieten,’ was de gewone uitdrukking van Cor, als hare toekomst ter sprake kwam; doch wanneer men dezelfde vraag soms schertsend tot Antie richtte, placht deze meestal licht blozend ten antwoord te geven:

‘Als ik ooit het heerlijke samenzijn met mijn besten vader opgeef, dan zal het alleen wezen om een man te volgen, van wien ik zielsveel houd; hoe of wat hij is, dat is in mijne oogen bijzaak.’

Intusschen zijn de beide meisjes reeds tot op korten afstand van de dorpsschool genaderd, en eindelijk het stilzwijgen verbrekend zegt Corrie, terwijl ze de stof van hare japon afschudt:

‘'t Is bijna jammer van mijn nieuw zomertoiletje in dit mulle zand; feitelijk moest men hier buiten niets dan katoen dragen.’

‘Evenals ik,’ klonk het schalksche antwoord; ‘je weet, Cor, dat ik 's zomers hier nooit mijne beste japonnen draag, die bewaar ik voor op reis. Misschien vindt men het wel dwaas van mij dat ik me altijd zoo doodeenvoudig kleed, maar papa geeft mij gelijk, en wat de buitenwereld zegt, laat mij koud.’

‘Niemand zal daar iets van zeggen, An, want iedereen weet hier op 't dorp, dat je vader schatrijk is; maar als ik met een eenvoudig katoentje loop, dan denken ze dat het “van armoe” is; je weet het toch wel: de kleeren maken de vrouw evengoed als den man.’

‘Nu, voor mijn part ga jij gerust je gang, als ik je voorbeeld maar niet behoef te volgen,’ klonk het ietwat bitse antwoord, terwijl Marietje Testers, die de beide meisjes zag aankomen, haar van uit de verte al toeriep:

‘Hé, hoe vervelend dat jullie me komen halen; mijnheer Van Andel had beloofd mij van middag thuis te brengen.’

‘Meer oprecht dan beleefd, Mies,’ zeide Anna Verdoom glimlachend, terwijl ze het kleine meisje beide handen toestak en den eerbiedigen groet van den jongen onderwijzer vriendelijk beantwoordde.

‘Heeft Marietje zich vandaag behoorlijk gedragen, mijnheer?’ haastte Corrie Testers zich te vragen.

‘Uw zusje geeft mij nooit reden tot klagen, juffrouw Testers,’ klonk het eenvoudige antwoord; ‘zij had mij gevraagd of ze zoover met mij mede mocht gaan, omdat ik vroeger al eens beloofd had eenige vergeet-mij-nietjes voor haar te plukken aan den waterkant.’

‘Het zou ons spijten indien we haar van dat genoegen beroofden, nietwaar, Antie?’ gaf Corrie met een van hare liefste glimlachjes ten antwoord; ‘als u het goedvindt, laten we dan allen samen terugwandelen.’

‘Dit zal mij een groote eer zijn,’ haastte zich de jonge onderwijzer te zeggen; ‘vergun mij echter nog even te gaan zien of de kinderen reeds allen het schoollokaal verlaten hebben.’

‘Hoe is het, Miesje, heb je het handwerk voor mama's verjaardag al af?’ vroeg Anna, zich tot het kleie meisje wendend. ‘Vertel me eens, is de pauw goed uitgevallen?’

‘O, freule, ik heb er zooveel last mee,’ klonk de openhartige bekentenis, ‘hoe ik ook mijn best doe, het wil maar niet gelukken, en Cor helpt me nooit eens.’

‘Kom dan morgen maar eens bij mij, mijn lief vriendinnetje, dan zal ik zien, of ik je niet wat kan voorthelpen; maar kijk eens, daar loopen Cor en mijnheer Van Andel al voor ons uit, laten we dus ook maar opstappen.’

‘Mag ik u een arm geven, freule? U is voor mij liever dan Cor; vooral als er vreemden bij zijn kijkt ze heelemaal niet naar mij om,’ klonk het kinderlijk naïef uit Marietje's mond.

‘Dat moet je zoo niet opnemen, Rieteke,’ gaf Anna vermanend ten antwoord, ‘maar Cor is altijd omringd door jongere zusjes, en ik ben op dit punt zoo slecht bedeeld, dat ik blij ben als ik eens een klein vriendinnetje bij me op visite krijg.’

Terwijl Antie deze luchthartige woorden uitte, kookte het haar inwendig van drift. Nog pas eenige oogenblikken geleden had zij getracht Corrie op haar onbehoorlijk gedrag ten opzichte van den heer Van Andel te wijzen, en in plaats van naar haar raad te luisteren, scheen het veeleer hare vriendin tot nog grooter overmoed te nopen. Nimmer toch had zij in hare tegenwoordigheid zoo operdijk met hem geflirt als dezen middag.

Opgewonden pratend en lachend liepen ze samen haastig voort, zonder zich om de beide achterblijvenden te bekommeren, totdat ze eindelijk aan den ingang van het dorp bleven wachten, omdat hunne wegen zich daar noodwendig moesten splitsen. Anna Verdoom, die niet dan met de grootste inspanning hare gedachten bij het kinderlijk gebabbel van de kleine Mies had kunnen bepalen, kon zich niet weerhouden Corrie reeds van uit de verte toe te roepen:

‘Herinner je je eindelijk, dat wij er ook nog zijn, Cor? Miesje en ik, we zouden echter ook wel verder samen den weg hebben gevonden.’

‘U hebt gelijk, freule, het was zeer onbeleefd van juffrouw Testers en mij om zoo ver vooruit te loopen,’ zeide de jonge onderwijzer, aldus den handschoen voor zijne gezellin opnemend, ‘maar we waren in een ernstig gesprek gewikkeld over sociale toestanden.’

‘Tot wederziens, mijnheer Van Andel, u neemt het me zeker niet kwalijk, maar papa zal reeds op mij wachten om samen nog even rond te loopen,’ zeide Antie Verdoom vriendelijk, blijkbaar den jongen man willende toonen, dat hare scherpe woorden van zooeven niet hem gegolden hadden.

‘Uw dienaar, dames, dag Marietje!’ en Van Andel ging zijns weegs.

[p. 187]

‘En mijne vergeet-mij-nietjes hebt u ook vergeten,’ riep het kleine ding hem nog na.

Zonder een enkel woord te spreken vervolgden de meisjes haren weg huiswaarts. Corrie was blijkbaar met hare houding verlegen en durfde geen gesprek aanknoopen, terwijl Anna Verdoorn door de tegenwoordigheid van Marietje niet in de gelegenheid was om hare vriendin te zeggen, dat zij geen plan had om zich niet meer als ‘facheux troisième’ te laten gebruiken.

Eenige maanden zijn voorbijgegaan en de vriendschap tusschen Anna Verdoorn en Corrie Testers is in dien tijd aanmerkelijk verkoeld. De jonge coquette bleef voortgaan met den heer Van Andel op in het oog loopende wijze aan te moedigen, en Antie, die er zeker van was, dat Cor zich veel te hoog achtte om ooit de vrouw van een onderwijzer te willen worden, kon dit laaghartig spel niet dulden, en daar zij, openhartig als ze was, dit hare vriendin meer dan eens onbewimpeld had gezegd, waren er tusschen de beide meisjes woorden gevallen, die eene bijna volkomen vriendschapsbreuk ten gevolge hadden. Toen dus de heer Verdoorn, op een morgen van het raadhuis terugkeerende, zijne dochter mededeelde, dat de heer Van Andel aan het gemeentebestuur de toestemming had verzocht om gedurende een half jaar een ander onderwijzer in zijne plaats te stellen, opdat hij al zijn tijd aan zijn lievelingsstudie de geschiedenis zou kunnen wijden, had deze geen flauw vermoeden van wat er volgen zoude.

‘Jij wist het natuurlijk al lang van Corrie zelf, nietwaar, Antie?’ eindigde de burgemeester glimlachend.

‘Van Cor, pa, wat?’ En daar haar plotseling een licht opgaat, voegt ze er vroolijk aan toe: ‘Zou het dan heusch ernstig gemeend zijn van haar kant en zal zij hem aannemen, zoodra hij zijne middelbare akte heeft?’

‘Zij heeft hem dit althans beloofd en hij is zoo in de wolken, dat het hem niet mogelijk was het geheim te bewaren,’ gaf de heer Verdoorn lachend ten antwoord.

Antie was aangenaam getroffen toen zij dit nieuws vernam. Wel achtte zij den heer Van Andel veel te degelijk en ernstig voor de ijdele Corrie, doch nu bleek althans, dat zij te goeder trouw was geweest toen zij hem in den waan had gebracht, dat hij haar niet onverschillig was. Het speet haar, dat de discretie haar verbood om onmiddellijk naar Corrie te gaan en haar amende honorable te doen, doch zij moest zich vergenoegen met deze, toen zij haar een paar dagen later toevallig ontmoette, veel vriendelijker dan ze in den laatsten tijd gewoon was, aan te spreken.

Van Andel kwam vóór zijn afreis naar Groningen, waar hij college ging loopen, den burgemeester zijn dank betuigen voor zijne medewerking in zake de plaatsvervanging, en daar het juist op het theeuurtje was, dat hij zich liet aandienen, stelde de heer Verdoorn zijne dochter voor den jongen onderwijzer in de huiskamer te ontvangen.

Als vanzelf liep het gesprek over zijne toekomst en de verandering van positie die hem wachtte, en ofschoon de naam van Corrie Testers niet werd genoemd, kon Antie toch niet nalaten er met een enkel woord op te zinspelen door Van Andel bij het afscheidnemen te verzekeren, dat zij, ‘indien zij hem ooit van dienst kon wezen, daartoe altijd bereid zou zijn!’ waarop de jonge man haar blozend had geantwoord, dat hij haar vriendelijk aanbod op hoogen prijs stelde.

‘Een flinke, degelijke jongen,’ zeide de burgemeester tot zijne dochter, nadat de bezoeker hen verlaten had.

‘Veel te degelijk voor Corrie, vrees ik,’ was het ernstige antwoord. ‘O, papa, ik ben zoo bang, dat de arme man een droombeeld gaat najagen en dat Cor hem al lang vergeten zal zijn, als de tijd van het examen dáár is.

Als een loopend vuur verspreidde zich omstreeks Nieuwjaar de voor de inwoners van Beilen zoo welkome tijding, dat het landgoed ‘Eikenhorst’, sinds vele jaren onbewoond, thans in andere handen was overgegaan en dat de nieuwe eigenaar, een schatrijk Fransch edelman, het nog ditzelfde najaar zoude betrekken. Met haastigen spoed werden behangers, ververs en steenhouwers door een inmiddels uit Frankrijk overgekomen architect aan het werk gezet, om de vrijwel verwaarloosde woning weder in goeden staat te brengen, en nog vóór Paschen betrok de reeds vooraf zooveel besproken baron Breteuil zijne nieuwe bezitting.

Reeds op den eersten Zondag na zijne inbezitneming van ‘Eikenhorst’ begaf de baron zich, in zijn sierlijke victoria gezeten, naar het dorp zelf om bij de verschillende notabelen een eerste bezoek af te leggen, en zich, zooals hij het noemde, in de gunst van Beilen's aristocratie aan te bevelen.

De indruk, dien hij op de bevolking maakte, toen men hem voorbij zag rijden, was niet in zijn voordeel, getuigen de verschillende uitroepen, die men kon opvangen.

‘Echt Fransch!’ beweerde de een.

‘Wat een ordinair gezicht!’ zeide een ander.

‘Rijk kan hij zijn, maar toch ziet hij er verloopen uit,’ was de uitspraak van een derde.

Anna Verdoorn, die juist uit de middagkerk tehuiskwam toen baron Breteuil bij hen aanschelde, was daardoor genoodzaakt hem naar de ontvangkamer voor te gaan, en de dienstbode te vragen haar vader van het bezoek te verwittigen, ofschoon zij in geenen deele op de kennismaking was gesteld. De ontvangst was dan ook van hare zijde uiterst koel, en daar de burgemeester de opinie van zijne dochter ten opzichte van den wuften Franschen edelman deelde, was baron Breteuil wel genoodzaakt zijn bezoek spoedig af te breken, doch niet dan nadat hij den wensch te kennen had gegeven, dat de heer Verdoorn hem de eer zoude aandoen om met de freule (dit met een allerhoffelijkste buiging tegen Antie) de veranderingen, die ‘Eikenhorst’ ondergaan had, eens in oogenschouw te komen nemen.

‘U is zeer beleefd, baron,’ was al wat de burgemeester hierop ten antwoord gaf, terwijl Antie met een koele buiging den hoffelijken afscheidsgroet van hun gast beantwoordde.

‘Wat een afschuwelijke man, papa,’ was haar eerste woord, nadat de deur achter hem gesloten was, ‘ik had al iets tegen hem naar al hetgeen men van hem hoorde, maar dat het zoo'n être was, dat had ik me toch niet kunnen voorstellen. Verbeeld u, vadertje, wij samen op bezoek bij dien man.’

‘Als iedereen hem zoo beleefd ontvangt als wij, dan zal zijn dunk van de Beilensche gastvrijheid niet groot zijn,’ lachte de heer Verdoorn.

‘Verbeeld u, dat hij ook naar mevrouw Testers gaat, papa! ik wed dat hij daar wel in den smaak zal vallen en dat Corrie haar beste beentje dan voor zal zetten, al was het alleen om het kroontje.’

‘En Van Andel dan? Zou zij laag genoeg zijn om te trachten een ander tot zich te lokken, terwijl hij daarginds werkt om haar eenmaal een eigen tehuis te kunnen aanbieden?’

‘Ik weet het niet, papa, ik hoop van neen; maar Cor is, dat weten we allen helaas, zeer behaagziek en ijdel en ik geloof, dat zij, indien ze kans zag om baronesse te worden, den braven jongen man, die haar zoo innig liefheeft, zou opofferen, zelfs voor een ouden dwaas zooals dien Breteuil.’

‘Dat zij haar gang maar ga, in dit geval geldt het spreekwoord: ‘Beter ten halve gekeerd dan ten heele gedwaald.’ Als zij zulk een slechten smaak heeft, dan mag Van Andel blij zijn, dat hij van haar af is; een jongen met zulk een aanleg, en van zulk een ernstig en degelijk karakter, behoeft zich om een Corrie Testers niet dood te treuren.’

(Slot volgt.)