De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 2

Een en ander uit Perzië.

Wij hebben de vorige week een en ander verteld over den Perzischen Shah, die op dit oogenblik in ons land vertoeft. Laten wij thans een kijkje nemen in zijn rijk, het land Iran, dat in de laatste jaren onder Russischen invloed eene nieuwe cultuurperiode schijnt te gemoet te gaan. Tot nu toe had Perzië, ten gevolge van zijn slechte staathuishoudkundige verhoudingen, voor den Europeeschen handel slechts eene zeer ondergeschikte beteekenis en verdiende dit land slechts de aandacht door zijn uitnemende tapijten en zijn vrij ontwikkelde zijdeteelt.

Het mankeert overigens Perzië niet aan natuurlijke rijkdommen, en in 't bijzonder hebben de geologische onderzoekingen der latere jaren zoodanige resultaten gegeven, dat een uitgebreide bergbouw een besliste toekomst heeft.

Wat tot op dit oogenblik verhinderd heeft, dat belangrijke industrieën zich in Perzië vestigden, is de hoogst onzekere rechtsverhouding, waarin zij zouden te staan komen. Europeesch kapitaal heeft tot nu toe dan ook slechts zeiden het gewaagd zich binnen de Perzische grenzen te vestigen en zelfs het kapitaal, dat in het land zelf aanwezig is, was zeer aarzelend.

In Perzië leven vele millionairs, die genoeg verstand en ondernemingsgeest bezitten om hun geld productief te willen beleggen; de meesten echter zijn beducht hun rijkdom te toonen en leven voor het oog der wereld liever in vrij be-

[p. 352]

krompen omstandigheden. Dat de Pers een degelijk en handig koopman is, die de kunst verstaat geld te maken, dat bewijst het groote aantal in de Russische steden van den Kaukasus en aan de kusten van de Kaspische Zee zich gevestigd hebbende bewoners van het plateau van Iran.

Rusland heeft bij zijn koloniaal beleid in Azië, hetwelk het meesterlijk weet te voeren, ook het oog op Perzië gevestigd, zeer terecht erkennend, dat een rechtstreeksche handel tusschen dit rijk en Rusland, voor het laatste van zeer groot gewicht kan worden.

Bij de in het ‘land der zon’ heerschende indolentie en onverschilligheid omtrent alles, wat vooruitgang beteekent, zou Rusland echter slechts dan op goede resultaten kunnen rekenen, als het er toe kon besluiten, alles wat het in de verlangde richting wenschte te doen, zelf en geheel op eigen kosten tot stand te brengen.

Zoowel de tegenwoordige als de vorige Shah waren Ruslands pogingen niet ongezind, terwijl de Perzische bevolking Rusland een goed hart toedraagt, omdat het de roofzuchtige stammen der Turkomannen heeft onderworpen, die op hun tochten dikwijls de Perzische dorpen plunderden.

Het was er vóór alles om te doen in Perzië goede verkeerswegen voor den handel in het leven te roepen; van groot belang is hierbij de door Rusland aangelegde handelsweg van de Kaspische Zee naar Teheran. Wel verbindt sedert

een kaffer-huwelijk. Naar een fotografie.

lang een weg de havenplaats Enseli aan de Kaspische Zee, via Rescht en Kasuru, met Teheran, doch deze voldoet niet aan de eischen, welke men aan een handelsverkeersweg mag stellen. Desniettegenstaande, hoe groot gewicht deze weg steeds gehad heeft, bewijzen de groote bruggen en kunstwerken, die men er op vindt. Shah Nassr-Eddin maakte er gebruik van om naar zijn zomerresidentie aan de Kaspische Zee te gaan of wanneer hij, op reis naar Europa, de stoomboot tusschen Enseli en Bakoe benutte.

Rusland heeft de taak op zich genomen door verbreeding en verbetering van dezen weg de hoofdstad van het Perzische Rijk met de Kaspische Zee te verbinden en aldus den handel tusschen beide rijken te bevorderen. Thans is deze weg gereed, en men mag er niet aan twijfelen of de Russische regeering zal wel zorgen ook voor de noodige veiligheid van de reizigers en de te vervoeren waren.

Een tweede grootsch plan bestaat in het aanleggen van een spoorweg van Kars, in het Zuid-Westelijk deel van den Kaukasus, tot Teheran, den eersten spoorweg in Perzië. Men heeft Kars als beginpunt genomen, omdat deze stad reeds met Tiflis door een spoorweg is verbonden, die voor het verkeer is geopend.

Teheran heeft zich door de bemoeiingen van den vorigen Shah, Nassr-Eddin. in de laatste jaren zeer in zijn voordeel veranderd en zelfs eenigszins een Europeesch karakter gekregen. Er zijn in de stad vele prachtige gebouwen, die echter meerendeels aan het Hof behooren.

De militaire inrichting is eveneens in den laatsten tijd in Perzië zeer vooruitgegaan; veel hebben hiertoe de persoonlijke bezoeken van den vorigen Shah aan Europa meegewerkt; hij heeft bovendien Duitsche, Russische en Oostenrijksche officieren naar zijn rijk laten overkomen om eene reorganisatie in het leven te roepen. Het Oostenrijksche leger is hierbij in de eerste plaats als voorbeeld gekozen; een kleine dertig jaren geleden is er zelfs een Oostenrijksche militaire zending naar Perzië geschied op verzoek van den Shah zelven. Eene wapenschouwing op het groote exercitieveld Maschk-Maidan bij Teheran levert een zeer schilderachtig gezicht op.

De even genoemde hoofdplaats des rijks, Teheran, bezit een aantal naar Oostersche gewoonte ingerichte scholen, waaronder de ‘Dar el senum’ de plaats inneemt van een hoogeschool van den eersten rang. Hier worden vreemde talen, natuurwetenschappen en medicijnen onderwezen, voornamelijk door Europeesche leeraren.

In Perzië staat de muziek in hooge eer; in Teheran vindt men verscheidene uitstekende muziekkapellen, die voor het meerendeel onder leiding staan van Europeesche dirigenten.

Het volksleven krijgt in Perzië, zooals trouwens overal in het Oosten, een eigenaardig cachet door de vele godsdienstige feesten. De rijke Pers is vrij weelderig in zijn kleeding; nooit zal hij echter de muts van lamsvel ontrouw worden, die zoowel des zomers als des winters zijn kaalgeschoren schedel bedekt.

Het huiselijke leven kan in Perzië, evenmin als waar ook in Mohammedaansche streken, niet tot ontwikkeling geraken, ten gevolge van de lage plaats, die de vrouw inneemt. Het Perzische jonge meisje wordt, zoodra het huwbaar is, door haren vader verkocht en leeft vanaf dat oogenblik aan de zijde van eenen man, die haar vóór dien nimmer heeft geinteresseerd. De gewoonte verbiedt de vrouw elk verkeer in gezelschap of in het openbaar.

Een specialiteit van Teheran zijn de zoogenaamde Luti, die als collega's van de bekende Napolitaansche lazarroni kunnen worden beschouwd, aangezien beider voornaamste levensdoel er in bestaat om niets te doen. Om hun bedelbedrijf met des te beter resultaat te kunnen uitvoeren, voeren zij dikwijls een leeuw, tijger of beer aan een ketting of gewoon touw met zich; een zoo nadrukkelijk appèl op de milddadigheid hunner medemenschen blijft dan ook zelden zonder resultaat.

Men ziet het, in Perzië is nog veel, hetwelk met onze Westersche begrippen strijdt, maar reeds is men goed op weg om de Westersche beschaving in te voeren. Persoonlijke bezoeken aan Europa, zooals van den vorigen Shah en thans weer van dezen, zullen niet nalaten daarop hun invloed uit te oefenen.