De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 2

[p. 288]

Rijkdom.
Een vertelling door Tho.

I.

Wat het knaapje op die sombere achterkamer in dat onaanzienlijk steegje zoo schaterlachen deed? Zeker niet de armoedige omgeving waarin het zich bevond en evenmin de aanblik van de vrouw welke bij hem toefde en uit wier trekken een groote droefheid sprak. Maar wel gold die vroolijkheid het kleine, speelzieke katje, een aardig wit diertje, dat bij elke beweging van zijn speelgenoot de allerkoddigste sprongen maakte. ‘O moe, kijk eens,’ lachte het kind en tilde het beestje hoog op; ‘kijk eens, hoe grappig!’ De moeder knikte haar kind vriendelijk toe, maar het vochtig oog bewees, dat zij met haar gedachten elders toefde. En voorwaar geen wonder. 't Was juist een jaar geleden dat haar man, haar kostwinner, gestorven was en met hem was ook de betrekkelijke welvaart uit haar woning verdwenen. Langzaam, maar zeker waren de spaarpenningen heengegaan en daarna, stuk voor stuk, het huisraad verkocht. O, wel had het haar smart gekost zich van die voorwerpen te ontdoen waaraan ze zoo gehecht was, maar zij en haar kind moesten toch leven!

Aandachtig bekeek zij den ring, welken ze droeg; 't was een geschenk van ‘hem’ geweest toen zij elkander pas kenden, en nooit, zelfs in den bangsten nood niet, had zij het kleinood willen verkoopen. O, liefelijke herinnering aan een tijd van zalige blijdschap en zorgeloosheid, hoe is de mensch aan u gehecht!

Doch thans, ze moest geld hebben; zonder brood, zonder brandstof.... het moest! Haastig sloeg de vrouw een doekje om, en haar zoontje belovend spoedig terug te komen, ging zij heen.

Zoo snel mogelijk voortgaande, peinsde ze, voor hoeveel zij den ring zou kunnen beleenen. O, dat zij zich juist moest wenden tot den gierigaard, die de eigenaar was van de kamer welke zij bewoonde; maar het kon niet anders, want mijnheer was de eenige in de stad, welke een ‘pandjeshuis’ bezat, en alleen dáár wilde ze haar kleinood brengen; immers, dan zou ze het later terug kunnen koopen, later, als haar lieveling groot zou zijn en voor zijn moeder werken kon. O, dan, dan zou het weer beter worden.... Zoo denkend, had de vrouw het doel van haar tocht bereikt. Niet zonder schroom de deur van een winkelhuis openend, trad ze binnen en sprak zacht haar verzoek tot den eigenaar. De heer bekeek den ring nog eens, woog hem en zei bar tot de vrouw: ‘Drie gulden is hij waard, maar ge zijt me nog drie en een halve gulden huishuur schuldig; hebt ge vijftig cent er bij?’ Arme vrouw! Ternauwernood kon ze ontkennend antwoorden en liep als in een droom naar buiten. Maar toen ze daar gekomen was barstte zij in tranen uit en snikte: ‘O God, mijn kind, mijn arm kind.’

II.

‘Ja, moe, ik zal zoet zijn,’ had het ventje gezegd toen zijn moeder hem verliet. Het viel hem niet moeilijk woord te houden, want zijn poesje, zijn speelmakkertje, bezorgde hem afleiding genoeg. 't Was een geschenkje van een buurvrouw, en o, wat hield hij veel van het beestje. 't Was ook zoo'n lief en verstandig diertje; wat kon het hem schrander aanzien als hij er mee sprak, en dat deed hij heel dikwijls. Als hij dan het beestje streelde zeide hij: ‘niet waar, mijn poesje, we blijven altijd samen,’ en dan weer: ‘je moet nooit wegloopen, hoor, want ik kan heusch niet buiten je.’ Kijk, dan was het juist alsof het beestje alles verstond, zóó drong het dan tegen zijn makkertje aan.

Het knaapje stond op en zijn poesje in den arm nemende, deed hij de kamerdeur open, want hij hoorde zijn moeder komen.

‘Dag moesje,’ riep hij vroolijk, maar toen hij dat bleeke, betraande gelaat zag, werd hij bedroefd en zag angstig tot zijn verzorgster op. ‘Wat is er toch, moesje?’ vroeg het kereltje, en toen zijn armpjes om haar hals slaande: ‘waarom zoo verdrietig?’

‘Och, mijn kind, we hebben geen brood en turf meer en niets om te verkoopen,’ snikte de vrouw.

‘Niet schreien, niet schreien,’ zei het kind, de tranen van moeders wang kussende.

‘Kom,’ sprak deze, terwijl zij zich oprichtte en het knaapje op den grond zette, ‘kom, ik moet even naar buurvrouw.’

‘Niets meer om te verkoopen,’ peinsde het ventje en zag bedroefd op zijn poesje neer. Maar zoo opeens begonnen zijn oogjes te glinsteren en, een vurig kusje op het kattensnoetje drukkend, zette hij zijn oud, versleten mutsje op het hoofd en snelde met zijn makkertje de kamer uit, de donkere straat op. ‘Heb je het koud,’ sprak hij tot het rillende diertje en bedekte het zooveel mogelijk met zijn dun katoenen kieltje. Nog even, even in die steeg zijn poesje, zijn eenigst speelgoed bekeken, en dan klom hij, angstig en bevend, de hooge stoep der ‘bank van leening’ op en trad den winkel in. 't Was het uur waarop de menschen welke geld noodig hebben, dat daar konden krijgen tegen inruiling van het een of ander, en vele vrouwen waren er, ruw scheldende en vloekend op elkander om het eerst geholpen te worden. Maar vreemd, waarom weken zij bijna eerbiedig terug voor ons knaapje?

‘Wel, vent, wat had je?’ vroeg mijnheer, het kind van onder zijn bril aanziende.

‘Moesje heeft geen brood en turf meer,’ sprak de kleuter zacht en haperend en plaatste zijn poesje op de toonbank.

De krijschende vrouwenstemmen verstomden en mijnheer keerde zich om; de man van het ‘huis van verkoop met recht van wederinkoop’ was blijkbaar verlegen met de zaak. Tenminste hij had lang werk voor hij zijn brilglazen schoongemaakt had. Toen nam hij voorzichtig het poesje op, deed het beestje voorzichtig in een mandje en gaf den knaap een gulden, waarmee deze met een ‘dank u’ heenging.

Een gulden, welk een schat! Nu spoedig naar moeder!...

‘Kind, waar waart ge?’ vroeg de vrouw angstig, toen hij met gloeiende wangen van het snelle loopen binnentrad.

‘Wees niet boos,’ vleide het kereltje, dat op haar schoot klom en het geldstuk voorhield en toen met een snik, maar toch glimlachend door zijn tranen heen: ‘ik bracht poesje bij mijnheer....’

III.

Een uur later, toen de kachel lustig brandde en moeder en kind zich te goed deden aan brood en een heerlijk warme kom koffie, werd er aan de deur geklopt. Maar toen de vrouw deze opende, zag zij geen mensch. Alleen een mandje, dat wonder veel geleek op dat van mijnheer, stond in het portaal. En verbazend! Wat kwam er uit springen toen de weduwe er het deksel afnam? ‘Mijn poesje,’ riep het kind, en het diertje, uit zijn gevangenis verlost, was met een enkelen sprong bij zijn jongen meester. Onder in de mand lag een briefje; wat daarin stond weet ik niet; ik houd er niet van in andermans brieven te snuffelen.

Maar wel weet ik, dat de vrouw voortaan veel naaiwerk had. Heele bergen soms, zóó hoog zelfs, dat poes, staande op de achterste pooten, er niet overheen zien kon, al groeide ze ook verbazend.