De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

[p. 297]

De ‘Inséparables’.
Oorspronkelijke novelle
door Nebb.

Op ongeveer drie uren afstand van het Geldersche stadje W. te midden der schilderachtige Veluwe gelegen, voert een goed onderhouden, breede grintweg naar het dorp E. Als een lint, door onverschillige hand ter neêr geworpen, kronkelt deze weg zich door uitgestrekte, dichte bosschen van hoog opgaand eiken- en dennenhout en biedt den vermoeiden voetganger des zomers de schaduwrijkste plekjes om zich tegen de brandende zonnestralen te beschutten. Deze wouden, aan de onafzienbare heide grenzende, zijn particulier eigendom, 't geen de hier

een scheepsongeluk in het suez-kanaal.

en daar langs den weg aangebrachte palen met het opschrift ‘privaat jacht’ duidelijk aanwijzen. Ginds, waar de weg een groote bocht naar rechts maakt, wordt deze door een breede eikenlaan gekruist, aan welker beide einden, op een afstand van tien minuten gaans, een smaakvolle villa gelegen is. Beide huizen, ‘Groot’ en ‘Klein Woudzicht’ genaamd, midden in het dichte woud gelegen, hebben slechts door genoemde laan uitzicht op den grintweg en op elkander. Zij zijn in Zwitserschen stijl gebouwd, getuigen van een ontwerper met aesthetischen smaak en gelijken elkaar als twee druppels water, alléén met dit onderscheid, dat zij in grootte verschillen, zooals hun naam dan ook reeds duidelijk te kennen geeft. Eigenaars van deze uitgestrekte landgoederen zijn twee gebroeders, Gerard en Frederik, tweelingen uit een der oudste Hollandsche families gesproten. Beiden waren reeds op twaalfjarigen leeftijd ouderloos en werden sedert opgevoed door hun vaders zuster, tante Ursula, die terstond geheel vrijwillig beide weezen tot zich trok, hen op een beroemde kostschool te A. deed onderwijzen en hen daarna tot hunne meerderjarigheid liefderijk onder hare hoede nam.

Evenals hunne villa's zijn ook beide broeders van verschillende grootte, gelijken elkaâr uiterlijk zeer, doch beider karakters loopen zoozeer uiteen, dat het steeds bij allen die hen kennen verwondering wekte, hoe zij onophoudelijk in de grootste harmonie konden leven.

Gerard, de grootste, een levenslustige, opgeruimde, ongedurige jongeling met een innemend gelaat, een paar helderblauwe oogen, een gullen lach, bezat een ijzersterke gezondheid. Zijn inborst was eerlijk, maar trotsch en hoovaardig. Geen wonder dat hij tante Ursula's lieveling werd.

Frederik, minder sterk dan zijn broeder, bezat een aan dweepzucht grenzend medelijdend karakter, was in de hoogste mate nederig en zijn schoon, hoewel bleek gelaat getuigde van energie en wilskracht. Geheel in tegenstelling met zijn broeder, was hij van zeer bedaarde inborst, verviel nu en dan in mijmerende afgetrokkenheid en paarde aan een hartstochtelijken zin voor litteratuur een groote liefde voor de schoone muze der toonkunst. Gerard daarentegen schepte meer vermaak in sport- en jachtgenoegens. Beide broeders waren bij hunne meerderjarigheid gepromoveerd in de rechten, hadden daarna de beide villa's ‘Groot’ en ‘Klein Woudzicht’, te midden hunner uitgestrekte, rijke bezittingen naar hun plan doen bouwen en in dien tusschentijd te zamen een tweejarige reis door Europa en Amerika gemaakt. Sedert in hun vaderland teruggekeerd, woonden zij 's zomers buiten en 's winters bij tante Ursula te W. in het ouderlijke huis. Men treft ze vaak te zamen, zij zijn steeds gelijk gekleed en hun broederliefde is zóó groot, dat zij meermalen verklaarden tot nu toe ongehuwd te zijn gebleven, omdat zij overtuigd zijn, ja, de ondervinding hun geleerd heeft, dat zich hun beider keuze meermalen op hetzelfde meisje gevestigd had. In zulk geval eindigden zij dan ook steeds, door elkaar lachend met een fermen handdruk te verzekeren, dat zij veel te zeer aan elkander gehecht waren, om ooit tot een huwelijk over te gaan. Geen wonder dus dat men hun den bijnaam van ‘les inséparables’ gegeven had.

Wanneer zij hunne villa's hebben betrokken, houden zij dagelijks onderlinge correspondentie door bemiddeling van een schoonen patrijshond, die menigmaal de lange eikenlaan moet afleggen, om wederkeerig brieven, couranten en boodschappen over te brengen. Diana is hieraan reeds zóó gewend, dat zij hare beide meesters een getrouwe en stipte bediende geworden is.

[p. 298]

De vijfde April van het jaar 187. was een heerlijk schoone lentedag. De winter had zijn wit kleed voorgoed uitgetrokken en was tegelijk daarmede verdwenen. De ruwe Noorden- en Noord-Oostenwinden hadden voor zachtere uit het Zuid-Westen plaats gemaakt en de daarmede gepaard gaande malsche regen had de gansche natuur als door een toovermiddel doen herleven. De geheele menschheid voelde zich als 't ware verjongd door de eerste geuren van bloemen en gras op te snuiven en naar omhoog in het heerlijke, blauwe uitspansel te turen.

Ook op ‘Groot-’ en ‘Klein Woudzicht’ ontplooide de lente haar vollen dos. In de smaakvol aangelegde en goed onderhouden tuinen wedijverden krokusjes en madeliefjes, meibloemen en viooltjes als om strijd, welke van alle 't eerst hun teêre hoofdjes tusschen het malsche, jonge gras zouden opsteken. Zelfs aan het eikenhout was reeds verandering op te merken. De knoppen der takken waren gezwollen en de oude bruine en roodbruine bladeren rolden zich geheel op en schenen als 't ware te strijden tegen hun naderende opvolgers, tot zij ten slotte ritselend neervielen op den ook reeds ontluikenden mosachtigen bodem. De koesterende lentezon deed de nog hier en daar aan struik en tak hangende druppelen der gevallen regens glinsteren, als waren zij vreugdetranen over de herlevende natuur, en het vogelenheir tjilpte en kwinkeleerde door de twijgen, om telkenmale met vernieuwden jubel de eerste lentebloemen en geuren te begroeten.

Ook broeder Frederik was geheel onder den invloed van dien voorzomer. Den morgen van dien dag naar buiten gereden, om met baas Willems - den tuinman op Woudzicht - een en ander te bepraten en vrouw Willems op de aanstaande komst der gebroeders voor te bereiden, keerde hij in den middag weder naar W. terug. In een licht rijtuigje, een panier met een vurigen appelschimmel bespannen, reed hij huiswaarts, nu en dan een kort gesprek aanknoopende met den op het hooge achterbankje gezeten jongen neger, die bij hem den dienst van huisknecht, palfrenier enz. verrichtte.

Giles, een Amerikaansch neger, was zijn meester destijds naar Holland gevolgd, wijl beiden zeer aan elkaar gehecht waren geraakt, en Frederik behandelde den zwarte steeds met zulk een onderscheiding, dat dit meermalen tot een onderwerp van verschil tusschen hem en tante Ursula aanleiding gaf.

‘'t Wordt tijd dat wij voorgoed naar buiten gaan, Giles,’ klonk het uit Frederik's mond, terwijl hij met de zweep Mustafa's breeden nek van een horzel bevrijdde, welker angel het schoone dier den kop had doen schudden.

‘It does Sir, it does indeed,’ antwoordde Giles, die gewoon was in zijn moedertaal met zijn meester te spreken.

‘En als Agnes dan weer naar buiten komt, zijt gij den koning te rijk, niet waar?’

‘Ja mijnheer, dat verzeker ik u,’ hernam Giles en lachte daarbij zoo luid en hartelijk, dat de sneeuwwitte tanden en de vurige oogen de kleur van zijn glanzend bronskleurig gelaat nog meer deden uitkomen.

De smaakvolle equipage reed in matigen draf voort en Mustafa draafde in bevalligen tred huiswaarts, nu en dan met zijne wijd geopende neusgaten snuivende, om ook van de heerlijke lentelucht te genieten, welke 't spoedig genot eener groene weide voorspelde.

't Scheen dat ‘les inséparables’ in den omtrek door oud en jong werden geacht en bemind, in aanmerking genomen de ongekunstelde vrijmoedigheid waarmede Frederik door de nu en dan voorbijgaande personen begroet werd. Vooral was dit op te merken toen het rijtuig den straatweg naar W. had bereikt. De spelende kinderen voor gindsche hoeve schenen hem reeds van verre te herkennen en juichten hem toe nu hij voorbijreed, en de Veluwsche boer, die hem eenige oogenblikken later ontmoette, leidde den roodbonten os, voor zijne met heiplaggen beladen kar bespannen, zijwaarts, om den heer van ‘Klein Woudzicht’ vervolgens met eerbied te groeten. Voor allen had Frederik een vriendelijk woord en hartelijken handgroet.

Toen zij eenige oogenblikken later den rijkstol waren genaderd, werd Frederik genoodzaakt stil te houden, daar de weg tusschen den tolboom op een eigenaardige wijze versperd geraakt was. Een ezelwagen stond dwars over den weg en langoor weigerde met de aan zijn ras eigene koppigheid, rechts of links een voetbreed te wijken. Het wagentje bevatte slechts één passagier, een jong meisje in eenvoudig, donker voorjaarstoilet gekleed, dat met een luide, liefklinkende stem den tolgaarder verzocht, den inmiddels uitgestegen voermansjongen behulpzaam te zijn, om grauwtje weer in beweging te brengen. Na aanhoudende pogingen slaagde men er eindelijk in, den ezel meester te worden en draafde langoor de wachtende equipage voorbij, dank zij de vele stokslagen waarmede de dikke voermansjongen zijne woede op het arme dier scheen te willen koelen.

Frederik had het jonge meisje slechts terloops kunnen gadeslaan, daar de ezel het door hem veroorzaakte oponthoud met een fermen draf scheen te willen inhalen. Toch was de enkele korte oogopslag, dien hij op de slanke, aanvallige verschijning had kunnen werpen, voldoende geweest om hem eene herinnering uit zijn jeugd voor den geest te roepen, welke hem weder geheel duidelijk voor oogen trad. Hij verplaatste zijne gedachten eenige jaren terug, naar den tijd toen hij met zijn broeder Gerard te A. ter kostschool lag, en al voortrijdende, herinnerde hij zich levendig, hoe hij op een zomeravond met eenige zijner medescholieren in gezelschap van een paar leeraars naar buiten was gegaan, om eene flinke wandeling door de Geldersche bosschen te maken. Een der onderwijzers was met hem eenigszins afgedwaald door onderweg een weinig te botaniseeren, en toen zij den pas wilden verdubbelen, ten einde zich weder bij de overigen aan te sluiten, wees de leeraar Frederik een bijzonder groot soort van paddestoel, die op eenigen afstand tusschen het kreupelhout zijn aandacht trok. Toen zij de bewuste plek waren genaderd, bleek het den eenigszins bijzienden knaap, dat de onderwijzer hem schertsenderwijze op dien monster-champignon had gewezen, welke bij onderzoek een damesparasol bleek te zijn, die uitgespannen, met het handvat in den grond geplaatst, oogenschijnlijk door haar eigenaresse was vergeten geworden. Frederik had het voorwerp, dat reeds tamelijk versleten was, weldra tot zich genomen en dichtgesloten, en nauwelijks met zijn onderwijzer den heuvel afgedaald zijnde, bemerkten zij, bij eene kromming van den weg, op eenigen afstand voor hen uit een gezelschap bestaande uit eene dame van middelbaren leeftijd en een zestal meisjes tusschen 14 en 16 jaren. Frederik twijfelde geen oogenblik of de gevonden parasol was door dat gezelschap verloren geraakt, en toen hij eenige minuten later met den onderwijzer de nabijzijnde uitspanning ‘Ruimzicht’ genaderd was en daar de medescholieren weder had aangetroffen, bleek het tevens dat ook de dames zich daar om een disch hadden geplaatst, ten einde van den in die uitspanning beroemden ‘zure-room’ te genieten. Frederik naderde het gezelschap onbeschroomd, en nauwelijks had men de door hem opgeheven parasol bemerkt of er ging een algemeen gejuich op, terwijl een der meisjes lachend uitriep: ‘Marie! daar heb je dat oude ding voor de tweede maal terug.’ Het bleek nu weldra, dat de parasol met opzet in het bosch achtergelaten was geworden, daar ze totaal versleten was, en dat hetzelfde voorwerp ook een uur te voren op dezelfde wijze en met hetzelfde doel in den grond gestoken, kort daarna door een arme vrouw gevonden en eveneens aan de dames weder ter hand gesteld was. Frederik werd derhalve per slot van rekening hartelijk uitgelachen en bespot, en de dame, die op den jongen den indruk van een echte ‘schoolmamsell’ maakte, voegde hem bovendien nog toe: ‘Domme jongen! zaagt ge dan niet, dat 't ding geheel en al versleten is?’

[p. 299]

Een der meisjes trad daarna op hem toe, niettegenstaande de anderen riepen: ‘Kijk Eva eens, hoe mal,’ en sprak tot hem, ook voor de anderen verstaanbaar: ‘Ge hebt van zoo iets geen verstand, niet waar? maar uwe bedoeling was goed gemeend en is derhalve ook wel een dank waardig,’ en nam daarna met een vriendelijken oogopslag de parasol van hem in bezit, er nog bijvoegende: ‘Nu wordt ze weer meê naar huis genomen.’

Frederik vond geen enkel woord om de kleine spreekster voor hare goedheid te danken; alleen een blik uit zijne helderblauwe oogen overtuigden de lieve blondine van zijn dank en spoedig daarna waren beide gezelschappen weer gescheiden en op weg huiswaarts. - - -

De smaakvolle panier was intusschen de stad genaderd en Frederik, die de teugels reeds lang aan Giles overhandigd had, schrikte als 't ware uit een mijmering op, toen het lichte rijtuigje met de harde straatkeien in aanraking kwam. Hij schudde daarna 't hoofd, als wilde hij daarmede eene gedachte verdrijven, en borg vervolgens een blauw zijden koordje met twee kwastjes, zooals gewoonlijk aan een zonnescherm bevestigd is, met de meeste zorg in zijne zakportefeuille, terwijl hij, bemerkende hoe Giles zijn heer aankeek, dezen lachende toevoegde: ‘Ja, vriend, dat is mijn talisman.’ Eenige oogenblikken later stapte Frederik bij tante Ursula de huisdeur binnen.

‘Tantelief, wat bezit Fredi toch een eigenaardig karakter,’ sprak Gerard den volgenden morgen in de ontbijtkamer van het ouderlijk huis, waar hij bezig was een prachtig bonten papegaai op een in melk geweekte beschuit te trakteeren. De schoone vogel, op een koperen standaard gezeten, scheen zich deze lekkernij bizonder goed te laten smaken, te oordeelen naar den uitroep ‘jongens, jongens!’ dien hij nu en dan hooren liet.

Tante Ursula, die zich onledig hield met het omwasschen van het theeservies, was eene vrouw van ongeveer 50-jarigen leeftijd, eene niet al te groote, doch krachtige gestalte, met gelaatstrekken die wel-is-waar nimmer schoon waren geweest, doch zelfs nu nog beduidend waren, door eene uitdrukking van energie en standvastigheid. Er lag weinig aantrekkelijks en vooral weinig vrouwelijks in dat scherp geteekend gelaat, en daarmede kwam haar geheele optreden overeen. Houding, spraak, alles was even kort, beslissend en bevelend, evenals bij iemand die in zijne omgeving aan onbeperkte macht gewoon is.

‘Verbeeld u,’ vervolgde Gerard, toen hij bemerkte, dat tante Ursula nog geen antwoord noodig oordeelde, ‘verbeeld u, dat ik hem daar straks op zijn kamer bezig zag een arm klein schaap van een meisje, een kind van den leeftijd van Agnes, op vleesch, eieren en melk te onthalen.’

‘Och jongen! dat zijn wij van hem toch gewoon, ik maak mij daarover niet meer driftig,’ antwoordde nu tante Ursula met groote kalmte.

‘En toch, op gevaar af dat 't u mishaagt, moet ik gulweg bekennen, tantelief, dat ik mij op dat oogenblik in Fredi's plaats wenschte. O! u hadt den blijmoedigen blik moeten zien, dien hij op de kleine gevestigd hield.’

‘Was hij alleen?’

‘Neen, Agnes stond naast hem en had den grootsten schik in de kleine gulzige meid, die zich alles bizonder liet smaken.’

‘Zie, dàt verbied ik hem,’ sprak tante met vaste stem, terwijl zich hare wenkbrauwen fronsten, en zij stond haastig op om zich naar de kamerdeur te begeven, toen Gerard haar terughield en sprak: ‘Zou Agnes dan kwaad van hem leeren? hij is toch mijn broeder met een gouden hart, al let hij ook minder op zijn stand dan wij. Kom, beste tante, laat hem zijn genoegen en denken wij: een mensch met een gevoelig hart is een ongelukkig schepsel in deze ongevoelige wereld.’

‘Maar Gerard! denk eens aan Agnes! die arme wees, het kind mijner zuster, dat ik onder mijne hoede nam, moet ik daarvoor niet instaan? Nu, ja, schel eens voor mij, dan blijf ik hier, omdat ge 't zoo wilt; kom, breng een zoen aan uw tante, die ge geheel in uw macht hebt.’

Gerard voldeed terstond aan tante's verzoek en besprak daarna met haar nog allerlei dat te regelen was voor de dien avond te geven soirée dansante, eene afscheidspartij, die tante ter eere der ‘inséparables’ gaf voor hun vertrek naar ‘Woudzicht’, dat binnen enkele dagen zou plaats hebben.

‘Ik laat juffrouw Daniels verzoeken bij mij te komen,’ sprak tante Ursula tot den binnentredenden huisknecht, die terstond weder verdween.

Toen de kinderjuffrouw eenige oogenblikken later zeer streng berispt werd, omdat zij niet met Agnes aan de morgenstudie was, kwam deze laatste de kamer binnenstormen, door neef Frederik gevolgd, en ‘deur toe, deur toe,’ riep Lorre, terwijl Frederik, die tante's laatste woorden had opgevangen, sprak: ‘Juffrouw Daniels, noch mijn lieve Agnes hebben daarin eenige schuld, tante, ik zelf had haar bij mij binnen geroepen, om Agnes eens 't onderscheid tusschen weelde en armoede te laten zien. Men kan zich dat nooit vroeg genoeg inprenten, en ik gedenk daarbij steeds de woorden van den grooten Béranger:

‘Mes besoins ne sont pas nombreux;
Mais, quand je pense aux malheureux
Je me sens né pour être riche.’

De levenslustige Agnes, een levendig, openhartig, wild kind van 10 jaren, had zich ongemerkt met haar ‘Juf’ verwijderd en er ontspon zich nu nog een klein dispuut tusschen de drie overblijvenden, waarbij tante Ursula vooral aan Frederik liet gevoelen, hoezeer het haar hinderde, dat hij zoo vaak de armste kinderen uit de buurt met zich nam en deze dan onthaalde, ja zelfs reeds een paar maal een arm meisje eenige van Agnes goede kleêren geschonken had.

‘Ken toch uw stand, Frederik,’ vervolgde tante, ‘en verlies niet uit 't oog in welke positie de goede God u in deze wereld geplaatst heeft.’

‘Kom Fredi, ga meê naar buiten en zwijgen wij over een onderwerp, dat reeds zoo dikwijls zonder eenig resultaat door u beiden werd behandeld,’ viel Gerard hierop in.

‘Bovendien,’ vervolgde tante Ursula, ‘hebt ge ooit eenige bescheidenheid bij uwe gunstelingen opgemerkt?’

‘Bescheidenheid is een zéér schoone deugd bij hen die volop hebben, een dwaasheid bij hen die niets hebben,’ antwoordde Frederik kort maar ernstig.

‘Maar dan al die kinderen van dat gemeen, waarmeê ge zoo dweept, hebben ze ooit van eenige kieschheid tegenover u doen blijken?’

‘Kinderen weten van geen kiesche verzwijging, hun genot is volkomen, hunne blijdschap onbegrensd en hunne dankbaarheid ongekunsteld en waar; de omgang met hen is het eenige geluk dat nooit verveelt en altijd frisch blijft,’ vervolgde Frederik, terwijl hij zijn broeder in den arm nam en zich met hem naar den tuin begaf. Toch hoorde hij nog duidelijk hoe tante hem ‘democraat’ noemde en ‘lorre’ riep: ‘trotsche vrouw, jongens! jongens!’

De broeders waren nauwelijks buiten gekomen of het even te voren afgebroken onderwerp werd weder levendig door hen voortgezet, waarbij Frederik echter de bedaardheid zelve bleef, zonder slechts een oogenblik te aarzelen voor zijne overtuiging uit te komen, Gerard daarentegen zich zoo zéér opwond, dat hij ten slotte de nauwelijks aangestoken sigaar tusschen zijne vingers verbrijzelde en met drift van zich wierp.

‘Zelfs beweer ik, dat het gezicht der armoede eene aantijging is aan allen die zich in weelde baden,’ sprak Frederik.

(Wordt vervolgd.)