De Huisvriend. Jaargang 1890

O, die fooien!

Het is zaliger, te geven dan te ontvangen, - maar de beide oude heeren op onze plaat schijnen in die zaligheid niet veel smaak te vinden. Het is dan ook een gedwongen geven, en dáárop zal de boven aangehaalde uitspraak wel allerminst toepasselijk zijn.

o, die fooien! Naar J. Weiser.

Want al maakt de sluwe knecht ook nog zooveel strijkages en al is zijn domme glimlach ook nog zoo onderdanig, toch dwingt hij juist door die strijkages en dien glimlach, en vooral door zijne in afwachting opgeheven hand, de twee deftige heeren om hem het offer te brengen, waarop hij recht meent te hebben. En het onfeilbare dwangmiddel dat hij bezigt, is: zijne speculatie op hun gevoel van fatsoen, van deftigheid, van wat men nu eenmaal tegenover zulke menschen aan zijn stand verschuldigd is. Zij zouden het brengen van dat offer wel kunnen laten, maar zij willen het niet laten, omdat het gebruik het nu eenmaal zoo meebrengt, - wat dus feitelijk hierop neerkomt, dat zij het toch eigenlijk niet laten kunnen. En daarom mogen de achtbaar gepruikte reizigers aan de deur van dit voorname logement in zich zelven pruttelen

[p. 310]

zooveel ze willen, toch steken zij de hand in den zak en reiken zij den knecht de met zooveel weerzin geofferde gave.

O die fooien! De fooi is de vloek van het reizen, de geesel der samenleving, de schrik der luyden van kleine middelen. En dat was zij in de zeventiende eeuw reeds evenzeer als in onze negentiende; in den tijd der staartpruiken evengoed als in de dagen der Fedora-kapsels en der lange vlechten. En dat is dan ook juist het wanhopige van den toestand. Want het doet ons twijfelen, of wij wel ooit van die fatale fooien verlost zullen worden. Vóór tweehonderd jaar was het reeds zoo; thans is het nog zoo; en dus - zal het wel altoos zoo blijven? Indien het fooiengevend menschdom slechts met eene eenparige en onverbiddelijke weigering wilde optreden tegenover de fooienvragers, zou de plaag natuurlijk spoedig uitgeroeid zijn; maar tot dusver is het er nooit toe gekomen. Alle pogingen in die richting hebben telkens schipbreuk geleden op de klippen van sleur en valsche schaamte. Dus - eigenlijk verdienen wij niet beter dan ons op reis links en rechts te laten plukken, en daarbij troost te zoeken in de eindeloos herhaalde, maar steeds onvruchtbare verzuchting: ‘O, die fooien!’