Hollands Maandblad. Jaargang 2011 (758-769)

[p. 25]

Als de aarde begint te stomen
door Krijn Peter Hesselink

Mijn haar is te lang. Veel te lang. Dat hoort niet volgens mijn opa. Jongens hebben kort haar. Ik niet. Dus nu ben ik een meisje. Net als Nina, mijn zusje. Al heeft Nina eigenlijk helemaal niet zoveel haar. Het is dun en zwart en het zit een beetje vastgeplakt aan dat verfrommelde hoofd van haar. Toen ik het wou voelen, begon ze te schreeuwen en moest ik weg. Mijn vader bracht me naar de woonkamer. ‘Kom op,’ zei hij. ‘Wees een grote jongen.’

Nou hebben ze haar verstopt. Ik wou kijken of haar hoofd al wat minder frommelig was. Maar haar bed was leeg en mijn moeder kwam achter me aan en tilde me van de grond en zette me bij mijn lego. Ik wil helemaal niet met lego spelen. Ik heb lang haar, ik ben een meisje, ik wil met barbies spelen. Dat doen alle meisjes. Dat komt ervan als mijn vader me niet naar de kapper wil brengen.

De kapper heeft een enorme snor. Dat lijkt mij ook wel wat. Als ik een lieve jongen ben, krijg ik ook zo'n snor, zegt mijn vader. Straks, ooit. Ik geloof er niks van. Als mijn vader een snor heeft, is hij helemaal niet lief. Dan is hij een sloddervos, zegt mijn moeder. Een lamlendige sloddervos. Misschien is mijn vaders snor daarom zo dun en klein. Had hij maar wat liever moeten zijn. Tegen mijn moeder. De kapper is vast heel lief tegen zijn moeder. Met zo'n joekel van een snor. Als hij een moeder heeft tenminste.

Ik maak een snor. Van lego. Een hele grote snor. Hij is groen en rood en geel en ik moet hem met twee handen vasthouden, anders valt-ie. Een meisje met een snor, dat is wat ik ben. Mijn moeder zegt dat ik in het circus moet gaan werken. Dus ik spring in het rond. Ik ben een leeuw. In het circus. Een meisjesleeuw met een hele grote snor. Plotseling gilt mijn moeder dat ik stil moet zijn. Ze is helemaal bleek. Anders gilt ze nooit zo. Het komt allemaal omdat ik een meisje ben. Omdat mijn vader me niet naar de kapper wil brengen. Daarom hebben ze Nina ook verstopt. Om me te straffen. Omdat ik haar aan het huilen heb gemaakt. Ik ben veel te eng. Met mijn lange haar. Wie wil er nou een meisjesleeuw met een hele grote snor?

Ik gooi de snor op de grond. De legoblokken vliegen door de lucht. Een stuk snor is nog heel. Ik begin ertegenaan te trappen. Het moet kapot. Maar dan begint mijn moeder weer te gillen. Ze schudt me door elkaar. Ben ik nou helemaal betoeterd? Dit kan ze er echt niet meer bij hebben. Ze blijft me maar door elkaar schudden. Dan pakt ze me ineens op en drukt ze me tegen zich aan. Ze schokt helemaal. Haar wangen zijn nat. Ik hou me doodstil. Anders begint ze straks weer te schreeuwen.

Mijn moeder zit op de bank te bellen. Met tante Saskia. Ze is de hele tijd aan het knikken. ‘Precies,’ zegt mijn moeder tegen de telefoon. ‘Het is me gewoon even te veel.’

Daarom hebben ze Nina vannacht vast weggedaan. Die krijste maar. De

[p. 26]

hele nacht door. Ik hoorde voortdurend grote mensen rondlopen. Mijn vader. En mijn moeder. Maar er waren ook vreemde mannen bij. Mijn vader schrok helemaal toen ik wou gaan kijken. ‘Ben je gek geworden?’ riep hij. En hij duwde me mijn kamer weer in. Het was midden in de nacht. Dan horen kinderen in bed te liggen. Voor grote mensen is dat anders. Grote mensen sluipen dan door de gang. En Nina maar krijsen. Ik bedacht dat Nina misschien probeerde om ze weg te jagen. Ik wou wel mee gaan krijsen, maar ik was bang dat mijn vader dan weer zou roepen dat ik gek geworden was. Misschien was ik ook wel gek geworden. Ik hoorde steeds meer mensen rondlopen. Zoveel pasten er helemaal niet in ons huis. Ik hoorde iemand zeggen dat ze iemand mee gingen nemen. Ik was bang dat ze het over mij hadden. Zoals laatst met Fleur. Het meisje van hiernaast. Een paar weken geleden was die ineens verdwenen. Samen met haar ouders. Nu wonen er andere mensen. ‘Ja,’ zegt mijn moeder tegen de telefoon. ‘Ik kan het hem niet aandoen.’

Ik heb alle legoblokken uit elkaar gehaald. Allemaal verschillende kleuren kriskras door elkaar. Het is een leger mieren. Zelf ben ik er ook een van. Niemand die me ziet. Als mijn moeder naar de keuken loopt, moeten we oppassen dat ze ons niet kapot stampt. Razendsnel kruipen we weg onder de tafel. Het is gelukt. Ze is voorbij. We leven nog.

‘En,’ vraagt mijn vader als hij binnenkomt, ‘nog nieuws van de patiënt?’ Mijn moeder haalt haar schouders op en loopt weer naar de keuken. ‘Je kunt toch wel...’ begint mijn vader bozig, maar dan ziet hij mij onder de tafel zitten, omringd door mijn mieren. ‘Leuke dag gehad, jongen?’ vraagt hij, terwijl hij bukt om me beter te kunnen zien. Hij trekt er een gekke bek bij. Het duurt even voor ik snap dat hij lacht. Hij heeft vast een hele leuke dag gehad. Ik schuif een legoblok naar hem toe. ‘Waarom zeg je nou niets?’ zegt mijn vader. ‘Doe niet zo kinderachtig!’

Hij snapt niet dat ik een mier naar hem heb toegestuurd. Als mijn vader hem tegen zijn oor drukt, vertelt de mier dat ik een hartstikke leuke dag heb gehad. Mijn vader grijnst. Hij ook. Zijn leerlingen hebben heel gezellig met elkaar gepraat en hij kan niet wachten om straks hun proefwerken na te gaan kijken. Maar eerst gaat hij even naar de keuken om mijn moeder een zoen te geven. Ik stuur een mier achter hem aan. Mijn moeder staat over de gootsteen gebogen. Mijn vader draait zich met een ruk naar mij om. Ik mag niet in de keuken spelen. Dat weet ik best. Straks gooit mijn moeder nog kokend water over me heen. Dat heeft mijn vader laatst nog met het mierennest gedaan. In de tuin. De aarde begon helemaal te stomen.

Tante Saskia vindt dat ik een toren moet maken. Van lego. Dus nu stapel ik mijn mieren op elkaar. Een raar gezicht. Een mier op een mier op een mier. Ze trillen op hun beentjes. Doodsbang om te vallen. Maar ik zal goed op ze passen. En als ze toch vallen, krijgen ze een pleister.

‘Had hem nou maar op de peuterspeelzaal gedaan,’ zegt tante Saskia, terwijl ze een blauwe mier bovenop de toren zet. Ze kijkt niet wat ze doet. Ze kijkt naar mijn moeder.

Mijn moeder zit op de bank. Sinds tante Saskia er is, is ze niet meer van haar plaats gekomen. Misschien heeft tante Saskia haar stiekem vastgelijmd. Toen ik net even de andere kant op keek. ‘Ik kon toch ook niet weten dat het zo zou gaan,’ zegt ze.

‘Maar nu ben ik er,’ zegt tante Saskia.

[p. 27]

‘Nog even moed verzamelen, hoor,’ zegt mijn moeder. Ze veegt het haar weg voor haar ogen. Het valt meteen weer terug.

‘Ach meisje toch,’ zegt tante Saskia. ‘Alles komt goed.’

Dan staat mijn moeder op. Ze zat toch niet vastgelijmd. Nu komt ook tante Saskia overeind en ja hoor, ze duwt de toren omver. ‘Pas nou op,’ roep ik, maar ze kijkt niet eens. Tante Saskia is naar mijn moeder toe gelopen en nou staan ze daar maar. Tante Saskia heeft haar armen om mijn moeder heen. Normaal doet mijn vader dat altijd. Ze zoeken het maar uit. Niemand let op mijn mieren. Behalve ik. Een voor een geef ik ze een kusje. We moeten terug naar ons nest. Onder de tafel. En mijn moeder moet mee.

Mijn moeder wou helemaal niet weg. Mijn moeder wou met mij naar het mierennest. Samen onder de tafel. Giebelen over de benen van tante Saskia. Ze loopt voortdurend heen en weer. Brengt kleren naar de wasmachine, kopjes

[p. 28]

naar de keuken. Van onder de tafel zie je alleen haar benen. Mijn moeder port me in mijn zij. Tante Saskia is haar bovenlichaam kwijt. Ze is alleen nog maar haar benen. Ik krijg de slappe lach. En dan begint mijn moeder me te kietelen. Het is reuzegezellig in het mierennest. Geen wonder dat tante Saskia een kijkje komt nemen. Ze heeft haar hoofd terug. ‘Zit je lekker te spelen in je eentje?’ vraagt ze. Tante Saskia snapt er niks van. ‘Verman je,’ zei ze. En toen ging mijn moeder weg.

Maar mijn moeder wou helemaal niet weg. Ze is geen man. Ze is een meisje. En als meisjes weggaan, komen ze soms niet meer terug. Tante Saskia zegt dat Nina uit logeren is in het ziekenhuis. Zoals ik bij opa en oma. Mijn opa ruikt een beetje raar. En hij is kaal. Op een keer tilde mijn moeder mij op en mocht ik aan zijn hoofd voelen. Helemaal glad. Dat was toen ze mij ging brengen. ‘Wat een krullenbol,’ zei mijn opa terwijl hij met zijn grote, ruwe hand door mijn haren woelde. ‘Je lijkt wel een meisje!’

Volgens mijn moeder is hij gewoon jaloers. Hij wil vast weggaan en nooit meer terugkomen. 's Nachts knipt mijn oma stiekem al zijn haren af. Dan weet ze zeker dat hij blijft. Zelf gaat ze nooit weg. Ze vindt het fijn thuis, zegt ze. Mijn oma heeft wel honderd planten en die geeft ze allemaal water. In haar rolstoel komt ze de trap niet op. Dus als er iets van zolder gehaald moet worden, dan doet mijn opa dat. Zoals die puzzel van een paard. Vaak blijft hij heel lang weg. Dan mag ik hem gaan halen. Boven ruikt het naar mijn opa. Hij rookt er sigaretten. En hij zit vaak ergens een boekje te lezen. Op een stoel. Of in de vensterbank. Het boekje legt hij haastig weg. Het zijn meestal plaatjesboeken, dat heb ik wel gezien. En dan woelt hij weer door mijn haar. De paardenpuzzel was veel te moeilijk. Mijn oma heeft hem gemaakt. Neuriënd beet ze op een stukje. Het paard was af, maar de lucht nog niet. En dan reed ze weer naar een plant waar een bruin blaadje vanaf was gevallen. Ik mocht dat blaadje dan in de prullenbak doen.

Tante Saskia heeft de stofzuiger tevoorschijn gehaald. De stofzuiger is een brulbeest. Langzaam komt hij dichterbij. Hij wil de mieren opzuigen, maar daar komt niks van in. Als hij met zijn brutale slurf onder de tafel komt, schreeuw ik het uit. Net als Nina. Wij laten ons niet opzuigen. Ineens is het stil. De slurf klettert op de grond. ‘Heb je je bezeerd?’ Met grote verschrikte ogen kijkt tante Saskia me aan. Ze zit op haar hurken. Ik schud van nee. Van mij mag tante Saskia nou wel weer verder gaan met stofzuigen. Ze heeft een frons op haar voorhoofd. ‘Wat zit je daar toch de hele tijd weggekropen,’ vraagt ze. ‘Wil je niet...’ Ik schud van nee. ‘Oké,’ zegt ze. Ze houdt haar hoofd scheef. Blijft me maar aankijken. ‘Zal ik er anders even bij komen?’

Ik wil zeggen dat dat niet kan. Maar ze kruipt al onder de tafel. De mieren helemaal in paniek. Het nest is niet gemaakt voor zulke grote mensen. Gangen storten in. Maar tante Saskia laat zich niet kisten. Ze graaft een nieuwe gang. En ik graaf mee. We maken een prachtig hol. De mieren zitten tussen ons in en kijken verwonderd om zich heen. Zo'n groot nest hebben ze nog nooit gehad.

Dan hoor ik iemand op de gang. Het geluid van een deur. Tante Saskia legt een vinger op haar mond en knipoogt. Ik hou mijn adem in. We zijn onzichtbaar.

Ik mag eindelijk naar de kapper. Nina is nog steeds niet terug. Mijn moeder wel, maar ze komt nauwelijks nog van de bank. Ik wil geen meisje meer zijn. Daarom heb ik geprobeerd mijn haar uit te trekken, maar dat deed pijn en toen

[p. 29]

zei mijn moeder dat mijn vader mij morgen naar de kapper zou brengen. Dat was gisteren. Vandaag zit mijn vader in de studeerkamer te werken. Als ik met de blokkendoos wil spelen, moet ik aankloppen. Ik moet wachten tot mijn vader ‘Binnen!’ zegt. En dan pakt hij voor mij de blokkendoos.

‘Stel je niet aan,’ zegt mijn moeder tijdens de lunch.

‘Wie zag Einstein nou staan toen-ie nog jong was?’ zegt mijn vader. Dat zegt hij wel vaker. Maar nu is mijn moeder boos.

‘Je dochter ligt in het ziekenhuis,’ roept ze, ‘en jij...’

‘Ik maak een grapje,’ zegt mijn vader. Hij lacht erbij. Grapjes zijn om te lachen. Maar mijn moeder is niet in de stemming. Met een ruk schuift ze haar stoel naar achter en loopt weg. Mijn vader ruimt de tafel af. Hij zet de jam bij de pindakaas. Die hoort normaal in de koelkast. Maar mijn vader heeft er vast een goede reden voor.

Het is mooi weer, dus we gaan op de fiets naar de kapper. Ik moet bij mijn vader achterop. Er zijn allemaal auto's op de weg en die zijn niet gemeen maar wel gevaarlijk. Op het pleintje achter ons huis mag ik al fietsen. En soms met mijn moeder in het park. Maar nu is mijn moeder boos. Ik heb haar niet meer gezien, sinds ze van tafel liep. Mijn vader zegt dat ze de pot op kan. Hij is keihard aan het fietsen. Zijn rug gaat heen en weer. Als ik mijn armen wijd doe en mijn vingers strek, voel ik de wind erdoorheen gaan. Een raar gevoel. Alsof ik kan vliegen. Volgens mijn vader vliegen sommige vogels helemaal naar Afrika. Daar is het altijd warm. Als ik zo'n vogel was, zou ik nooit meer terugkomen.

De kapperszaak zit aan een pleintje met een glijbaan en een schommel en een wipkip. Een wipkip is een vogel die niet kan vliegen. Heel zielig. Hij wil weg. Maar het lukt niet. En dus staat-ie daar maar te schokken. Zoals mijn moeder wanneer ze me tegen zich aandrukt.

In de kapperszaak komt een vreemde man op ons aflopen. Verder is er helemaal niemand. De normale kapper is met vakantie, zegt hij. De man neemt het van hem over. Hij heeft geen snor. En als ik mij aan mijn vaders been vastgrijp, buigt hij zich naar mij voorover, knipt hij met zijn schaar in de lucht en zegt hij: ‘Zal ik jouw neus er even afknippen?’ Dan begint hij hard te lachen. Ik loop snel naar de tafel met de Donald Ducks.

‘Ik ga wel eerst,’ zegt mijn vader en hij gaat op de kappersstoel zitten. De man gaat achter hem staan, kijkt in de spiegel en knipt nog een paar keer met zijn schaar in de lucht. Misschien hebben ze Nina wel hierheen gebracht. Ik stel me voor dat het puntje van haar neus hier ergens rondslingert. Ik wil hier weg. Dan blijf ik maar een meisje.

Een man komt binnen. Hij draagt een bril en wordt al een beetje kaal. Hij ploft neer in de eerste de beste stoel. De deur valt niet meteen weer dicht. Dit is mijn kans. Ik kom nooit meer terug.