Hollands Maandblad. Jaargang 2007 (710-721)

[p. 15]

Een nieuwe kans
door Gerard van Emmerik

De zon had het achtererf bereikt. Esther stond op uit haar tuinstoel.

‘Heb je het niet te warm?’ vroeg ze.

Zonder te reageren kroop Iris verder door de zandbak.

‘Schatje,’ zei Esther. ‘Mama moet even sproeien. Jij blijft gezellig hier.’

Iris protesteerde. Haar handjes grepen naar Esthers knie en ze brabbelde iets over naar binnen, Sesamstraat.

‘Los.’ Esther fluisterde, maar voelde de neiging te gillen en te slaan. ‘Maak een mooi kasteel. Alleen voor mama. En voor jezelf natuurlijk.’

Haar dochter keek zielig maar even later spitte ze met een schepje in de lucht. Het zonlicht maakte van haar krullen een koperfontein. ‘Trein!’ riep ze.

‘Ja, leuk,’ zei Esther, ‘prachtig, liefje. Trein.’

Ze koppelde de tuinslang aan de buitenkraan en rolde het haspelwagentje naar de voortuin. Al weken was er geen regen gevallen, de waterreservoirs raakten leeg en er gold een sproeiverbod. De planten waren veranderd in stroachtige stengels. Niet dat het haar iets kon schelen, van haar mocht alles kapot. Maar ze moest sproeien, ze mocht niet opgeven. Tenminste, dat beweerden haar ouders. ‘Esther, veertig procent van de huwelijken strandt,’ werden ze niet moe te benadrukken. ‘Je bent niet de enige. Over een poosje ben je blij dat je van hem bent verlost. Gewoon wachten op een nieuwe kans.’

Af en toe zette ze de sproeier af en luisterde. Ze hoorde alleen het druppelen van water en de ruis van verkeer in het dal, ver weg. Ze moest eigenlijk iets roepen. Schatje, mama komt zo. Maar ze riep niets. Vanwege de hitte, vanwege de slapeloze nachten, vanwege het verlangen naar even geen gedrein, even geen gekwebbel, even niets.

Tussen de verschroeide tarwevelden naderde in de trilhitte een rode miniatuurauto die een bestelwagen werd, vaart minderde en het tuinpad opdraaide.

De schim achter het stuur stapte niet uit. Esther klemde de tuinslang steviger vast en probeerde te kijken als een vrouw die zich niet bewust is van een sproeiverbod. Een vrouw met een man, zonder angst voor de uitspraak over de omgangsregeling, zonder vrees voor de hoerenjagers, de Roemenen die de tippelzone niet konden vinden en in gebroken Duits vroegen of zíj misschien tijd had.

De deur van het busje schoof open.

Esther zette de sproeier af en knielde met bonzend hoofd bij een struik vol hartvormige blaadjes. Ze brak een kleverig blaadje af en snoof eraan. En bepaalde de vluchtroute. Links, langs de vlier, om het huis heen, Iris uit de zandbak grissen...

Het grint knarste. Ze kwam overeind, ze rook de vochtige aarde en zichzelf. Zweet, en nog iets. Paniek.

Het was een tengere man. Haar leeftijd. Kort, donker haar. Een trui, ondanks de hitte. Spijkerbroek. Geen controleur van de gemeente, dacht ze, geen man van de kinderbescherming, en ook geen Roemeen. Hij lijkt op die ene van de BeeGees. Met die rare tanden.

[p. 16]

‘Hallo, Esther.’ Hij hield zijn hoofd schuin, als een verlegen jongetje. ‘Ken je me nog?’

‘Vaag,’ zei ze zonder hem te herkennen.

‘De eindexamenklas.’

Reünies had ze gemeden. Voorbij was voorbij. De twee of drie toenmalige vriendinnen waren al een eeuw geleden gestopt met kerstkaarten sturen. Jongens kon ze zich niet eens meer herinneren. Alleen dat het blaaskaken en boeren waren.

‘Je hebt me verdrongen.’ Hij knipperde met zijn ogen. ‘Paolo. Ik ben Paolo.’

‘Paolo,’ herhaalde ze. Ze was nooit goed in namen geweest. Maar ze knikte.

‘Je schrikt, hè?’ zei hij. ‘Logisch.’ Hij beet op zijn lip. ‘Ik kom zeggen dat het me spijt. Ik denk er elke dag aan. Van de dokter moet ik bij iedereen langs. Iedereen die ik pijn heb gedaan.’

Ze zweeg.

‘Ik weet wat je denkt,’ zei hij. ‘Wat heb ik aan spijt, denk je.’

Jezus, dacht ze. Een gek. Maar toen herkende ze hem. Een feestje. Paolo. Zoon van een bankdirecteur. Zelfverzekerd, luidruchtig. Ze hadden even gedanst. En hij had iets geroepen boven de muziek uit, iets over haar jurk, nee, haar schoenen. Onwillekeurig ging haar blik omlaag. Haar sandalen. Onelegant, lomp.

‘Hoe ga je tegenwoordig?’ vroeg hij. ‘Getrouwd?’

‘...en een dochter.’ Hoorde hij de namaakblijdschap in haar stem? ‘Een schatje. Aan het spelen in de zandbak in de achtertuin.’

Ze draaide haar hoofd een kwart slag. Ver weg huilde Iris, niet alarmerend, misschien een vlieg, of het kasteel was ingestort.

‘We wonen hier heerlijk,’ vervolgde ze. ‘Beetje afgelegen, en als de wind verkeerd staat, ruik je het bedrijventerrein. Maar alles beter dan de stad.’

Hij keek haar aan alsof hij niet luisterde. ‘Weet je nog? Die avond?’

Ze probeerde te glimlachen. Maar juist toen dat leek te gaan lukken, zei ze snauwerig: ‘Ja wat denk je? Je hebt me behoorlijk gekwetst toen.’

‘Weet ik.’ Hij fluisterde.

‘Ik heb er nog steeds last van. En dat gaat nooit meer over.’ Daarna zweeg ze. Net als de man. Paolo. Verwende zoon van een bankidioot.

Hij keek omhoog, en slikte. Hij zag er zwak uit, als een oud dier dat zich niet meer kan verdedigen.

‘Kijk me aan,’ zei ze. ‘Zeg nog eens dat het je spijt. Zeg wat een hufter je was en dat het je spijt.’

Hij bloosde. ‘Het spijt me,’ zei hij zacht.

‘Ik versta je niet.’

‘Het spijt me. Wat een hufter was ik. Het spijt me. Het spijt me heel erg.’

‘O ja?’ riep ze. ‘Nou, daar geloof ik helemaal niks van.’

‘Echt waar.’ Alles aan hem trilde, zijn stem, schouders, handen.

Hij doet tenminste zijn best, dacht ze.

De zon brandde in haar nek. Er was een ruis in haar oren, verder niets. Iris was stil, maar toch, ze moest erheen, eigenlijk.

‘Goed.’ Ze haalde diep adem. ‘Ik vergeef je.’

Hij stotterde een bedankje. Die tanden, dacht ze weer, jammer, verder best een aardig gezicht.

‘Dan ga ik maar,’ zei hij.

Ze knikte. Opeens wilde ze dat hij niet wegging.

[p. 17]

‘En hoe is het met jou?’ vroeg ze op een toon alsof ze zojuist een kopje thee had ingeschonken. ‘Ook getrouwd? Kinderen?’

‘Ik niet.’ Hij schudde zijn hoofd. ‘Niks. Niemand.’

Ik ook niet, wilde ze zeggen. Ze luisterde even. Iris hield zich rustig.

‘Nou, jij naar je kind, ik aan het werk,’ zei hij. ‘De klanten wachten.’

‘Welke klanten? Verkoop je iets?’

‘Gewoon, dingen...’ Hij knipoogde. Of was het een zenuwtic?

‘Goedemiddag dame!’ riep hij plotseling met een vrolijke stem. ‘Ik mag u een fantastisch aanbod doen. Wij van Product Totaal hebben voor u een elektronische maaier die u veel werk zal besparen. Normaal 198 euro, alleen vandaag en speciaal voor u voor de helft...’

Hij staarde naar zijn handen en mompelde: ‘Dat soort shit dus.’

‘Ik...’ Ze aarzelde. ‘Ik neem hem. Kan het in termijnen?’

‘Niet nodig.’ Hij liep naar de auto.

[p. 18]

Uit de achterbak tilde hij een oranje apparaat, een soort koelbox op wieltjes, dat hij door het grint tot vlak voor haar voeten rolde.

‘Voor jou.’ Hij glimlachte. ‘Waar is je gazon?’

‘Dat komt binnenkort,’ zei ze. ‘Alles wordt anders. Ik krijg een nieuw uitzicht. Veel weidser.’

‘Prachtig.’ Hij zwaaide met zijn armen. ‘Gras. Met langs de rand rozen. En dan maar van de zonsondergang genieten.’

Ze knikte.

‘Goed, ik rij hem vast naar je schuur. Bij Product Totaal is de klant koning.’

Op weg naar het achtererf begon hij over twee standen en het laadstation met automatische programmering. Ze mompelde ‘goh’ en ‘echt?’ Ik vraag hem binnen, dacht ze. Hij verdient een kans, een nieuwe kans. Halverwege de waslijn bleef hij staan.

‘Jezus!’ zei hij.

Eigenlijk wilde ze zich omdraaien. Terug naar de voortuin. Dromen over het nieuwe uitzicht.

Ze sloot haar ogen. ‘Wat?’

Hoewel ze het wist. Ze wist het. Al die tijd al.

Ze knielde neer in de zandbak.

‘Kom schatje, wakker worden.’

De ogen van Iris bleven gesloten. Haar gezichtje was warm, op een verkeerde manier. Paolo riep dingen, ze luisterde niet, ze drukte Iris' lijfje tegen zich aan. Haar mondje hing open, zandkorrels kleefden aan haar lippen. Het hoofdje zakte opzij, een katje dat zich liet strelen en aaien zonder wakker te worden.

Paolo hurkte naast haar en zwaaide met zijn mobiel, zijn stem sloeg over. ‘Godverdomme, geen bereik! Niks!’ Hij raakte haar aan, haar en ook Iris, en ze graaide naar het schepje in het zand en haalde naar hem uit, gilde dat hij een klootzak was, dat het zijn schuld was, alles zijn schuld.

Daarna zweeg ze en luisterde. Als je maar lang genoeg luisterde, dan hoorde je het. Zoals met een schelp, het ruisen van de zee. Alles kwam goed. Hoor maar, heel zacht, het was er, het hartje, en als je lang genoeg keek naar de oogleden bewogen ze, kijk, nauwelijks waarneembaar, maar...

Ze was rustig nu. Ze tilde Iris op. Haar krullen glansden in het namiddaglicht. Net als de maaier. Van mij, dacht ze.

En ze glimlachte naar Paolo. Zijn kin bloedde. Domme, paniekerige Paolo, die steeds maar vroeg, die schreeuwde waar de telefoon was, dat ze moesten bellen, een dokter, meteen.

‘Je hebt het toch niet te warm, schatje?’ vroeg ze zachtjes aan Iris. Haar Iris.