Hollands Maandblad. Jaargang 2006 (698-709)

[p. 60]

de ironie
Bas van Putten

ik heb een wens een heel eenvoudige
Ik wil een tijd gedichten schrijven
nieuw leren spreken in de taal op maat die van ons uitgehongerd overvragen eerst uiteen moest vallen
tot na de slag weer alles woord werd woord op schaal dat zich weer sterk alleen met ons verstaan wil
en namens ons mag zeggen wat het klaren zal
met dat aan eigenzin en waardigheid genezen woord uit bouwzucht dan de taal weer hechten
tot beschermende materie die bedekken en verwarmen en behagen mocht
dat woord wordt venster tussen mij en de geziene dingen
en noemt zich tussen bron en doel van kijken sluipvoets ik

ik had mij voorgenomen zo te spreken dat ik me als lezer met ontkoppelde bezieling bukken kon
voor wat de woorden met hun kleine scherpe nieuwe ogen zagen
ze zagen alle oude dingen nieuw
ook de poëtische en zo dat taal weer zelf de dingen was die oog in oog met ons tot zin verkeerden
zin zinnen van het woord naar terug zoals een mens lang heen kon zeggen wat hij zag aan havens, bergen, kusten
toen kunst naar Rilke zei nog was niet weten dat de wereld mooi is
en er een maken

in alle openheid:
het schip dat voer
met zeilen wit
op lucht zo blauw
van zon zo licht
tot mens zo klein

dus dat je dacht onthoud dat woordgeklaarde onvervuilde beeld van buiten
met een anker binnenhalen daar waar sprak het argeloos volledig prachtig
niemand dacht nog aan de storm de nacht de moordlust van de zee Poseidon
wat je ook had kunnen denken waar het woord niet meer de grens was maar een doorgang naar een opening naar verder

dankzij de taal die ons verschoonde
zochten wij die keken niet meer naar vertaling van natuur

[p. 61]

 

niet meer de tussentinten en vermoedens ondergrondse negatieven van geziene dingen

 

meer moet, besloot mijn taal, natuur niet zijn dan som van elementen

 

de psyche is als oorzaak nog het element dat schildert, kwast en verf

 

maar het is geest vol eerbied, die neemt om meer te mogen geven

 

dat was de geest die mij deed voornemen te dichten

 

 

 

zo zal het zijn mijn schilderen met drie vier kleuren wit en blauw en geel

 

dus alle kleuren die bekennen dat is dat geen verder

 

let wel ik zeg dit alles niet uit trots

 

ik wil voor eens een goede gastheer zijn

 

dat heb ik te bewijzen nu het enige dat ik bewijzen moet

 

mijn kleiner nederiger zijn is dan mijn lichtste woorden

 

alleen wie mij zou vragen zou ik zeggen ja dit is mijn huis ik heb dat huis zo ingericht

 

dat ik kan zeggen dat daar is mijn deur, dat is mijn raam, en dat mijn stoel

 

daar loop en zit en slaap en kook en droom ik

 

dat is onloochenbaar echt

 

allemaal het mijne

 

letterlijk

 

 

 

tegen de eerste gast die kwam zei ik dan zacht en klein verzuchtend nooit meer ander soort bezit dan eigen

 

de taal van proza die ik sprak heeft iedereen verraden

 

terwijl je voelen moet en zeggen kom en ik zal komen niet als ik het boze ik

 

maar met het schoongewassen woord dat eenzaam spreekt namens ons allen

 

zoals op groter schalen dan de onze ooit de goden deden

 

en vandaag alweer de zon die is

 

een vuur alleen

 

niet een verblindend bazig vuur niet dreigement maar licht en leven

 

 

 

dus als ik zeg mijn wereld is

 

te groot dan zeg ik dat in taal van taal

 

ik wil mijn leven terug en voor dat leven woorden zachte woorden die gelukkig maken

 

niet vermoorden wat geluk

 

nog nooit in taal kon zijn

 

een theorie van ongeschonden wezen