Deze maand
Deze maand zijn er liefst twee enigszins verontrustende zaken om bij stil te staan. De eerste betreft Times Literary Supplement. Misschien leest u dit blad niet, maar het lot ervan gaat u toch aan. Wanneer men immers het aardigste tijdschrift over boeken van de afgelopen 103 jaar zou moeten aanwijzen, zou de keuze waarschijnlijk vallen op de tls. Het blad is weliswaar minder georiënteerd op actualiteit dan The New York Review of Books, maar ook minder modieus en hooghartig. Het is tamelijk Angelsaksisch gericht, maar heeft toch een kosmopolitischer blik dan Magazine littéraire of de boekenbijlage van Die Zeit. Misschien zijn de stukken niet zo levendig als die in de London Review of Books, maar ze zijn wel korter, vaak informatiever en bijna altijd minder opgewonden.
De kracht van Times Literary Supplement is buitengewoon leerzaam voor de Nederlandse media die zo worstelen met weglopende lezers, afhakende kijkers en morrende luisteraars. De tls doet niet mee aan modes, doet niet mee aan hypes, doet niet mee aan opleuking, gaat voor niemand door de knieën maar legt toch alles glashelder uit. De tls houdt van namen, plaatsen en data. Bovendien ziet tls boeken in de eerste plaats als dragers van informatie en argumentatie. Daarom kan elk boek interessant, onderhoudend en leerzaam zijn, of het nu gaat over korstmossen in Patagonië of over de ondergang van de westerse wereld. De kans is zelfs groot dat uit de tls blijkt dat het eerste boek veel interessanter is dan het tweede, want over korstmossen kan men iets leren, en over de ondergang van de westerse wereld kan men alleen maar wat beweren.
Times Literary Supplement heeft een distantie, serieusheid en deskundigheid die voor de circa 35.000 abonnees draaglijk blijft door een gedistingeerde ironie, een lichte zelfspot en een altijd aanwezig gevoel voor het absurde. Na 103 onverstoorbare jaargangen bezit het blad kortom een gravitas (zoals dat in The Guardian werd genoemd) die de nerveuze media in ons land geheel en al kwijt zijn.
Nu is er enige ongerustheid over de toekomst van de tls. Het blad is in handen van News Corporation van Rupert Murdoch en onlangs viel het oog van de marketingstrategen plots op het allerkleinste onderdeel van dit concern. De tls werd onder de paraplu van The Times geschoven, hoewel die krant bezig is met de ontwikkeling van een eigen, populaire boekenbijlage in kleur. In geletterde kring is men er niet gerust op, en die ongerustheid is niet geruststellend.
De tweede verontrustende kwestie om bij stil te staan is dat u bang bent en dat in ons land moreel anarchisme heerst. Tenminste, dat schreef NRC Handelsblad in het oudjaarweekend, en er was geen spoor van gedistingeerde ironie, lichte zelfspot of gevoel voor het absurde te bekennen. Er stond gewoon zwart op wit boven twee artikelen: ‘Nederlanders waren dit jaar bang’ en ‘In ons land heerst moreel anarchisme’. De krant had het, kortom, over u en mij.
Er zijn veel redenen om verontrust te worden wanneer men dit leest, maar niet omdat u bang zou zijn of vanwege mijn morele anarchisme. Men zal deze zinnen nimmer tegenkomen in de tls en soms ontstaat het gevoel dat men om iets te ontdekken over de werkelijkheid beter kan lezen over korstmossen in Patagonië dan kan luisteren naar beschimmeld gezwam in de Hollandse ruimte. - bb
Auteursrechtelijk beschermd