Hollands Maandblad. Jaargang 2005 (686-697)

[p. 31]

De zaak S.
door Antoine de Kom

Verdachte stormt op mij af. Veeleer wanhopig dan gevaarlijk. ‘Ik wil ondervraagd worden!’ Hij laat zich op zijn knieën vallen. Ik kan hem er niet van weerhouden, doe een stap achteruit en vraag hem op te staan. Hij reageert ogenblikkelijk en drukt mij een stapel brieven in handen die ik van hem moet lezen. ‘Beslist, beslist!’

Er zit een handenwringende man van een jaar of veertig tegenover me. Hij heeft iets gedistingeerds in zijn dictie, in zijn kleding en in zijn neerbuigende, onmachtige blik. Hij is niet groot, blauwogig en blond. Ik laat toe dat hij me zijn brieven weer uit handen trekt. Hij verontschuldigt zich omstandig. Nu liggen ze over de tafel verspreid terwijl verdachte niet aflatend poogt mij deelgenoot van zijn opvattingen en avonturen te maken.

Hij wil dat ik hem leer kennen ‘zoals hij werkelijk is’ en buigt zich steeds opnieuw vertrouwelijk naar mij toe. ‘Men ziet een monster in me. Ik ben bij voorbaat al veroordeeld. U mag me een spilzieke rokkenjager noemen, een hoerenloper, een waaghals, een sensatiezoeker, een snoeper, een querulant of desnoods een psychopaat, maar een monster, dat niet, dat nooit!’ Verdachte staat op, buigt zich weer naar mij toe en vraagt: ‘Noemt u mij een psychopaat?’ Ik kijk hem zwijgend aan. Er volgt een tirade waarbij hij steeds luider praat en mijn beroepsgenoten die hem eerder onderzochten beticht van vooringenomenheid en willekeur. Hij raakt buiten adem. Het zweet staat op zijn voorhoofd. Hij kookt van ingehouden kwaadheid en spanning.

Tussen verdachte en mij ontstaat nu al een probleem. Hij verwacht zoveel van mij dat ik mezelf al bij voorbaat in een onbetrouwbare lomperd voel veranderen. Als ik hem dat zeg, moet hij lachen en slaat me vriendschappelijk op de schouder wanneer ik vertrek.

Verdachte is een recidiverende zedendelinquent. Binnenkort moet hij zich voor het Hof verantwoorden inzake wederrechtelijke vrijheidsberoving, mishandeling, aanranding en verkrachting van een of meerdere prostituees. Hij staat terecht met een medeverdachte maar is verbolgen over de aandacht die juist hij bij zijn huidige zaak in de media krijgt. Verdachte ontkent. Tot diep in de nacht zit hij te schrijven aan een ‘Groot Verweerschrift’.

Blijkens het milieuonderzoek is verdachte afkomstig uit een adellijk geslacht en gehuwd met een vrouw uit hogere burgerkringen. Zijn schoonmoeder wilde dat haar nageslacht een adellijke impuls kreeg en verdachte voelt zich daartoe gebruikt. Hij verklaart trots te zijn op het feit dat hij zijn weerzin tegen zijn vrouw heeft weten te onderdrukken. Verdachte is enig kind en blijkt al jaren geen contact te hebben gehad met zijn anderhalf jaar geleden overleden moeder. De vader, elf jaar geleden gestorven, lijkt een losbandige spilzieke diplomaat te zijn geweest, die hem als puber op sleeptouw nam. De man vond later dat verdachte voor galg en rad was opgegroeid. Toen verdachte trouwde, zadelde vader hem met zijn schulden op.

Verdachte werd ten doop gehouden door ondergeschikten die zijn naam verhaspelden. De eerste jaren van zijn leven bracht hij met zijn ouders door in het paleis van een prinselijk paar: zijn moeder was verwant aan de prins en zag haar zoon graag in hoge kringen vooruitkomen. Vader zag ook kansen en deelde het bed met

[p. 32]

de prinses. Een jaar voor verdachtes geboorte had zijn moeder haar eerste kind, een meisje, verloren. Enkele maanden voor verdachtes geboorte overleed de prins en een jaar later de prinses.

Verdachte speelde als kind vaak met het zoontje van het prinselijk paar, een weeskind dus, dat vier jaar ouder was dan hijzelf. Toen verdachte ongeveer twee jaar oud was, sloeg hij op een keer op het prinsje in en pakte diens speelgoed af. Volgens moeder had het prinsje hem nooit anders dan ‘kind’ genoemd.

Als vierjarige werd verdachte naar familie buiten de stad gestuurd. Thuis werd een zusje geboren dat al na vijf dagen stierf. Zijn ouders gingen uit elkaar nadat de loopbaan van zijn vader was mislukt. Verdachtes moeder tobde met haar gezondheid. Zijn vader duidde haar aan als ‘de invalide’. Verdachte kwam eerst bij de moeder en daarna bij een oom van zijn vader terecht.

Verdachte laat een jeugdfoto zien van hemzelf en een foto van zijn vader. Zij lijken op elkaar. Verdachte zegt een driftig en verwend kind te zijn geweest. Hij zou niet weten wie hem grenzen oplegde. Zijn moeder heeft dat blijkbaar vergeefs gepoogd. Hij denkt dat zij zich van hem heeft afgekeerd, hem heeft opgegeven en hem eigenlijk haatte. Hij heeft er schoon genoeg van alweer over zijn ouders te moeten praten. Hij wil niet laten merken dat hij zijn moeder miste en bange fantasieën had over haar lot. In haar plaats waren er vrouwen die hem hebben ‘gekoesterd’. De eerdergenoemde oom was een priester, die niet erg celibatair leefde. Hij zorgde voor een gouvernante en een huisonderwijzer met wie verdachte het goed kon vinden. Verdachte werd een Einzelgänger en had geen echte vrienden. Aan zijn tijd in het leger denkt hij met gemengde gevoelens terug. Hij raakte net zo verslingerd aan de wapenrok als aan gokken en vrouwen, bij wie hij volgens zijn superieuren veel te ver ging.

Vandaag is verdachte uitgevallen naar het personeel. Hij heeft vrijheden buiten de kliniek geëist, is het wandelen in de binnentuin beu en mist zijn twee spaniëls (over zijn kinderen heeft hij het zelden). Als ik hem spreek, is hij het incident alweer vergeten. Hij zou graag toneelvoorstellingen organiseren met de medecliënten en met echte acteurs, waarvan hij er nogal wat kent. Wanneer we daar over doorpraten verslapt verdachtes aandacht. Hij rumineert over zijn lichamelijke gezondheid, maakt zich zorgen over zijn seksuele functie en heeft last van aambeien. Verdachte vertelt jaren geleden een sjanker te hebben gehad en ook een druiper te hebben opgelopen. Hij weet niet zeker of die goed behandeld zijn.

Verdachte komt dan met allerlei details. Hij heeft vrouw, vriendinnen en prostituees. Hij vraagt de laatsten gewoonlijk hem te geselen en daarna wil hij dat bij hen doen. Hij heeft een zekere fascinatie voor anaal verkeer, ook met mannen, alhoewel hij niet speciaal op hen uit is. Hij vertelt slechts met moeite en dan nog pijnlijk te kunnen klaarkomen en hij vreest dat zijn lichaam en geest worden ondermijnd door zich ophopende en indikkende sappen.

Met een dwangmatige regelmaat moet hij zichzelf bevredigen, waarbij hij regelmatig gebruik maakt van dildo's, die hij in zijn anus brengt. Verdachte verzoekt of zijn vrouw die voor hem mag meebrengen en geeft even later toe dat dit al is gebeurd. Hij blijkt van zijn masturbatie een uitvoerig logboek bij te houden en laat mij dat zien. Ik heb verdachte na het lichamelijk en aanvullend onderzoek verwezen naar de uroloog. Hij kan daar niet meteen terecht en vraagt bijna dagelijks om vervroeging van de afspraak.

Echtgenote van verdachte, Renée-Pélagie de Montreuil, heeft zich op mijn verzoek voor een familiegesprek bij de receptie gemeld. Door de hoge ramen zie ik

[p. 33]

een sober geklede vrouw roerloos zitten wachten. Zij blijkt verlegen en kijkt mij nauwelijks aan. Met vaste, ietwat nasale stem noemt ze haar naam en bedankt me voor de ontvangst. Echtgenote vertelt dat wij alleen nog haar moeder mogen verwachten. Even later ontmoet ik een kordate, welbespraakte dame die wil weten of haar schoonzoon al genezen is.

In de familiekamer zitten moeder en dochter schuin tegenover elkaar als verdachte binnenkomt. Deze gaat luid mopperend tussen hen in zitten. Hij is ontevreden over het onderzoek maar wordt door zijn schoonmoeder tot de orde geroepen. Op mijn verzoek doen beide vrouwen een poging om te beschrijven wat anderen van hem vinden. Die noemen hem trots, fel, kil, tiranniek, onvast, afgunstig, slijmerig, opvliegend en impulsief, tegendraads, een querulant, een manipulator, een cynisch charmeur, overgevoelig voor kritiek - en daarvan alles onthoudt -, iemand die draait en verdraait, beledigt en besmeurt, provoceert en ontwijkt. Hij kent geen spijt en vat de gevolgen van zijn eigen roekeloosheid op als de tekenen van kwade gezindheid van anderen.

Verdachte reageert niet, maar wil een dezer dagen worden voorzien van al wat hij nodig heeft: schrijfwaar, boeken, een extra groot en zacht kussen, eigen linnengoed, fruit, bloemen, tal van lekkernijen zoals paté, gekonfijte vruchten, truffels, jams en chocola.

Dan brandt zijn schoonmoeder los, zo nu en dan onderbroken door haar dochter, die haar man door dik en dun blijft steunen. Kortweg komt het hierop neer: verdachte blijft onverantwoord veel geld uitgeven aan het organiseren van toneelvoorstellingen en seksuele escapades. Het eerste leidt tot schulden, het tweede tot publieke schandalen, processen en strafsancties. Zijn schoonmoeder heeft maar één doel: haar familie zuiveren van blaam.

Echtgenote vertelt over de eerste ontmoeting met haar man. Zij vond hem charmant, scherpzinnig en overweldigend. Zij bewonderde zijn tegendraadsheid, durf en belezenheid. Schoonmoeder laat misnoegd weten dat zij met het sluiten van het huwelijkscontract, waarbij verdachte door afwezigheid schitterde, een wilde kat in de zak heeft aangetroffen. Verdachte heeft in zijn schoonfamilie een gezin gevonden waar schoonmoeder, die hij ‘De Presidente’ noemt, regeert. Zij pakt energiek de problemen aan die hij veroorzaakt.

Verdachte belooft beterschap maar wordt alleen door zijn vrouw geloofd. Zijn seksuele vrijzinnigheid is hem nu eenmaal aangeboren, meent hij. Schoonmoeder begint voor de zoveelste keer alle details te herhalen. Zij noemt zijn verhalen over zijn avontuurtjes en zijn eigen kleine huizen van genot. Zijn neiging daarin een vrouw op te sluiten. Zijn wens dat zij hem slaat en zijn behoefte om haar daarna af te ranselen en vervolgens onder het uitslaan van godslasterlijke taal in extase te raken. Hij heeft zijn schoonmoeder veel opgebiecht. Hij heeft haar gevraagd hem grenzen te stellen om die vervolgens alle met voeten te treden. Nergens heeft hij echt spijt van en hij trekt zich volstrekt niets aan van straf. Verdachte blijft zeggen dat hij, vrijzinnig en vrij, handelt zoals zijn natuur hem ingeeft. Schoonmoeder kondigt aan dat hij zich te gronde zal richten en ruïneren en dat zij dat niet meer kan verhinderen.

Ik vraag hardop of er nog een uitweg is. Daarop ontstaat er tumult. Verdachte verwijt me dat ik het antwoord niet kan geven. Schoonmoeder ziet daarin de definitieve bevestiging van haar overtuiging. Verdachtes vrouw put zich uit in verontschuldigingen omdat zij vreest dat haar man al zijn vrijheden zal verliezen. Zij vertelt dat verdachte haar nooit een haar heeft gekrenkt. Zij neemt afstand van haar moeder. Haar man heeft nu eenmaal seks nodig om zich niet verloren te voe-

[p. 34]

len. Het is een uitlaatklep bij spanningen, hij kan er zijn woede in kwijt, hij vindt zichzelf er helemaal in. Hij heeft met vele vrouwen affaires gehad maar slechts enkelen konden tegen hem op. Hij was doorgaans idolaat van hen om daarna steevast diep teleurgesteld te raken.

Verdachte vertelt dat alleen sterke vrouwen hem kunnen binden. Hij wijst op zijn geslachtsorgaan dat hem als een uitgeput paard in de steek laat en wil dat de uroloog daar eens de zweep overheen legt. Verdachte kijkt zijn vrouw wantrouwig aan en wil dat zij haar moeder op andere gedachten brengt. Hij laat het erop aankomen dat deze twee krachtige vrouwen hem in de tang proberen te krijgen, terwijl hij andere, weerloze vrouwen aan zijn vernederende grillen onderwerpt.

In de dagen na dit gesprek wordt verdachte steeds wantrouwiger. Ik heb slecht nieuws voor hem. De uitslag van het bloedonderzoek toont niet geheel normale luesreacties. Om een syfilis uit te sluiten, is meer onderzoek nodig. Verdachte is hevig verontrust. Hij vertrouwt dit niet. Hij meent dat zijn schoonmoeder hem een loer wil draaien. Dit is voor hem het begin van het einde. Verdachte gaat druk in de weer met getallen, ziet allerlei verbanden, betekenissen en signalen, denkt dat zijn schoonmoeder een complot tegen hem smeedt. Zij moet er wel achter zitten nu zijn verzoeken en klachten steeds weer worden afgewezen. Hij heeft ‘Christoffel S.’ op zijn deur geschreven en laat zich neerbuigend uit over zijn verblijfsomstandigheden. Van aanvullend medisch onderzoek wil hij niets weten.

Ik besluit de gesprekscontacten kort en zakelijk te houden om de werkrelatie niet te verliezen. Verdachte loopt zijn dagelijkse rondjes door de binnentuin en staat daar regelmatig tegen medecliënten te mopperen. Hij signaleert allerlei zaken in de kliniek die naar zijn mening niet kloppen. Hij heeft me laten weten dat hij daarover de pers wil benaderen.

Ondertussen richt ik me op de verklaringen van de slachtoffers in het dossier.

Vijfien jaar geleden heeft verdachte een 20-jarige zwangere prostituee naar een van zijn ‘kleine huizen’ gebracht. Daar sloot hij haar in een bovenkamer op. Er hingen allerlei zwepen en gesels, ook kruisbeelden en religieuze naast pornografische afbeeldingen. Hij vroeg of zij hem met een gloeiend hete zweep van ijzerdraad wilde slaan. Zij weigerde. Hij dwong haar onder dreiging met een steekwapen en twee vuurwapens een kruisbeeld te vertrappen waarbij zij blasfemische taal moest uitslaan. Zij moest na een klysma haar ontlasting over een kruisbeeld laten lopen maar weigerde dat. Verdachte bestrijdt dit alles niet.

Tien jaar geleden sprak verdachte op paaszondag een 36-jarige bedelende vrouw aan. Haar nam hij mee naar een buitenhuis en sloot haar op in een kamer met vele bossen gesels. Daar moest zij zich uitkleden, anders dan zou hij haar doden en in de tuin begraven. Hij kleedde zich ook uit op een mouwloos vest na en knoopte een witte zakdoek om zijn hoofd. Zij moest op haar buik op een bed gaan liggen. Hij bond haar handen en voeten vast. Hij ranselde haar af. Hij kerfde met een klein mes in haar billen en sloeg haar met een stok op de rug bont en blauw, zo verklaarde zij. Het slachtoffer vertelde dat verdachte haar als Christus zou willen hebben laten lijden om zijn plezier te vergroten. Ze was doodsbang. Verdachte masturbeerde waarbij hij luide en beangstigende kreten slaakte. Hij wilde haar tot de avond vasthouden maar zij wist te ontsnappen en deed aangifte.

In zijn verklaringen ontkende verdachte te hebben gedreigd met de dood. Hij had haar tevoren verteld wat hij wilde. Zij had zich vrijwillig uitgekleed, hij had haar niet vastgebonden, geen stok of mes gebruikt, alleen een ‘kat met negen staarten’ en zij had niet geschreeuwd of geprotesteerd. Het slachtoffer werd direct door

[p. 35]

een arts onderzocht. Deze vond geen blauwe plekken of snijwonden, wel lichte huidbeschadigingen passend bij zweepslagen. Er waren geen afwijkingen aan de huid van polsen en enkels.

Deze beide oude zaken zijn afgedaan. In de huidige strafzaak gaat het om misdrijven die zich ongeveer zes jaar geleden hebben afgespeeld. Verdachte heeft op zaterdagochtend met zijn bediende vier prostituees van omstreeks twintig jaar oud in een appartement bezocht en hen aan een reeks seksuele handelingen onderworpen. Zij hebben het volgende verklaard. Verdachte droeg steekwapens bij zich. Hij liet hen raden hoeveel kleingeld hij in zijn hand had. Wie won moest als eerste. Het werd Marianne Laverne. Verdachte sloot haar op. Zij moest naast verdachtes bediende op bed gaan liggen. Verdachte sloeg haar met een zweep terwijl hij zijn bediende aftrok. Daarna stuurde hij hem weg. Vervolgens liet hij het slachtoffer anijssnoepjes eten in de hoop dat zij daardoor winden zou gaan laten. Hij stelde haar voor om haar door zijn bediende of hemzelf anaal te laten penetreren. Zij weigerde. Verdachte vroeg haar om hemzelf te slaan met een bebloede leren gesel, bezet met kleine en grote spelden. Zij kon dat niet aan. Verdachte liet iets anders halen: met een roe van braamtakken liet hij zich door het slachtoffer op de billen slaan. Het slachtoffer trok zich in de keuken terug met buikpijn.

[p. 36]

Het tweede slachtoffer, Mariette Borelly, moest zich uitkleden, op bed gaan zitten om enkele slagen met de roe op de billen te krijgen. Verdachte liet zich vervolgens door haar slaan en kerfde het aantal ontvangen slagen in de schoorsteenmantel. Die dag zouden het er in totaal 859 zijn. Verdachte had anaal contact met het slachtoffer terwijl zijn bediende hem penetreerde.

De derde vrouw, Rose Coste, moest weer naast verdachtes bediende op bed gaan liggen en werd door verdachte met de roe geslagen, terwijl hij met de andere hand zijn bediende aftrok. Het verzoek van verdachte om zijn bediende haar anaal te laten binnendringen, wees zij af.

Verdachte vertelde het vierde slachtoffer, Marianette Laugier, dat hij nog 25 slagen te geven had. Toen het slachtoffer de gesel met de spelden zag, wilde zij weggaan. Daarop liet verdachte Marianne Laverne opnieuw de kamer in komen en deed de deur op slot. Het slachtoffer Marianette Laugier moest toekijken terwijl verdachte Marianne Laverne sloeg met de roe. Hij bood beiden opnieuw anijssnoep aan. Marianne Laverne voelde zich te ziek. Het slachtoffer Marianette Laugier spuugde het snoep uit. Beiden werden door verdachte met de roe geslagen. Verdachte legde Marianne Laverne op haar buik, stak zijn neus tussen haar billen en vroeg of het snoepgoed al werkte. Daarna wilde verdachte dat Marianette Laugier zijn bediende bevredigde, wat zij weigerde. Beiden wilden gaan. Onder bedreiging door verdachte nam zijn bediende Marianne Laverne anaal terwijl zij zich hevig verstikt voelde en huilde.

Die avond bood verdachte een vijfde prostituee, Marguerite Coste, veel anijssnoep aan. Vervolgens bracht hij zijn tong bij haar anus en vroeg haar winden te laten in zijn mond. Zij weigerde anaal contact.

Na bovenbeschreven handelingen werden Marianne Laverne en Marguerite Coste ziek. Zij gaven gallig braaksel op. Chemische analyse van het braaksel leverde geen aanwijzingen voor een giftige stof. Hetzelfde gold voor de analyse van twee teruggevonden snoepjes. Een vergiftiging met de Spaanse vlieg kon niet worden bevestigd maar ook niet worden uitgesloten.

Verdachte ontkent iedere dwang of dreiging. Hij heeft naar zijn zeggen met instemming van de prostituees gehandeld en hen onschuldige snoepjes aangeboden. Hij wil hierop tegenover mij niet verder ingaan, mede op advies van zijn raadsman.

Zoals altijd heb ik ook deze verdachte aan het einde van mijn onderzoek het voorlopige rapport ter inzage gegeven. Hij heeft het gelezen en van commentaar voorzien. We bespreken het rapport.

‘Als de feiten bewezen worden verklaard, dan denk ik dat u zich wel zeer persoonlijk hebt geuit,’ probeer ik voorzichtig.

‘Daar ben ik het helemaal mee eens, zo ben ik maar het was een spel en de meisjes hadden er minstens zoveel genoegen in als ik, u weet niet hoe goed ze in hun rol zaten, het was een prachtstuk, ik had het zelf kunnen regisseren!’

‘U neemt om genomen te worden,’ tracht ik te verduidelijken.

‘Ja, daar hebt u beslist gelijk in,’ zegt verdachte terwijl zijn gezicht opklaart. ‘Zoals u weet, val ik op vrouwen die mij temmen en ik mag graag een heer op mijn rug als ik een vrouw berijd.’

‘U heeft de neiging om het geslachtsverschil teniet te doen. U maakt man en vrouw tot anale wezens en wilt het binnenste in de vrouw - haar darmgassen - in u opnemen. U zoekt in seks iets dat niet, of nog niet, seksueel is.’

Verdachte meent dat hij verder moet gaan op deze weg, wil hij werkelijk aan zijn roeping gehoor geven. Maar hij beklemtoont ook: ‘Mijn vrouw en mijn vriendinnen heb ik nooit iets aangedaan!’

[p. 37]

Verdachte trekt een onnozel gezicht en vraagt of ik een kersenbonbon lust die hij opdiept uit zijn zak. ‘U schrijft dat ik een persoonlijkheidsstoornis heb: “Een duurzaam, breed en vast patroon van innerlijke ervaringen en gedrag dat duidelijk afwijkt van wat er in zijn cultuur wordt verwacht; anderen en hijzelf hebben er last van.” Wat betekent dat?’

Ik krijg niet de kans uit te leggen wat ik bedoel. Verdachte is geïrriteerd geraakt.

‘Daarmee gaat u veel te ver,’ zegt hij nijdig. ‘U reduceert me tot mijn delicten! Ik heb gisteren de pers gebeld en dit zal ik ze ook vertellen. Daar verwacht ik meer begrip dan bij een koude kikker zoals u!’ Hij likt zijn chocoladevingers af en kijkt mij hautain aan.

Ik probeer hem mijn diagnose te verduidelijken. ‘U verwacht bewonderd te worden en u neigt tot veronachtzaming van rechten van anderen. U doordringt anderen met uw verlangens, angst en woede, met uw aanvankelijke adoratie en daarna met uw onvermijdelijke diepe minachting. Daardoor ontstaan conflicten om u heen. Deze beperking is al in uw jeugd ontstaan. U bent namelijk onder onvoorspelbare en bedreigende omstandigheden in de steek gelaten, grillig opgevoed en ook verwend. In plaats van affectie kwam de seksualiteit. Uw honger naar seksuele bevrediging is onstilbaar omdat u grenzeloos heftig naar affectie hunkert. Op seksueel gebied vecht u om bestaansrecht, om veiligheid, om erkenning, om volwaardigheid, om identiteit - en daarbij leeft u uw diepste angsten en woede uit. Die angsten en woede hadden ooit betrekking op uw ouders. Vandaar uw weerzin en minachting als we het over hen hebben. Maar u zet die gevoelens om in seks,

[p. 38]

in slaag en in vernedering, en u richt zich daarbij op vrouwen van wie u niet emotioneel afhankelijk bent. Ik denk dat u de werkelijkheid uit het oog zult verliezen en dat u zult gaan wanen als deze weg wordt afgesloten.’

Verdachte reageert boos. ‘Dat is nu precies waartegen ik vecht! Moet ik toestaan dat mijn ware aard wordt aangetast?’ Hij citeert op schampere toon uit mijn rapport: ‘Een temperamentvolle, intelligente, sensuele, prikkelbare man. Zijn vader bleek een onberekenbaar, vernederend en seksueel gebonden voorbeeld. Zijn moeder was chronisch ziek en moest zich terugtrekken. Verdachte heeft in feite heel erg gevreesd dat zij niet van hem hield. Door vrouwen rond zijn vader werd hij gekoesterd. Zijn verhouding tot vrouwen wordt gekenmerkt door parasitaire afhankelijkheid, die hij door erotische avonturen ongedaan probeert te maken. Deze afhankelijkheid gaat zover dat hij met zijn onbezonnen gedrag steeds weer afwijzingen en soms straf uitlokt zonder dat hij daarvan iets leert. De kwelling, spanning en wrok die dit bij hem teweegbrengt, leeft hij gewoonlijk actief en passief seksueel bij prostituees uit. Bij hen “geilt” hij op slaag en vernederende onderwerping. Wij spreken tegenwoordig van een “parafilie”. Een organische seksuele functiestoornis kan niet worden uitgesloten.’

Verdachte is van mening dat mijn verhaal veel te glad en gemakkelijk is. ‘Mijn moeder deed me tekort, mijn vader vernederde me - en zijn pamperende vriendinnen gaven het laatste zetje! Niet bepaald diepzinnig. Het kan zó in de krant,’ hoont hij. ‘Kijk, hier staat weer zoiets: “Verdachte handelde ten tijde van de aan hem ten laste gelegde delicten mede uit psychopathisch ontaarde, geseksualiseerde vroegkinderlijke verlangens en angsten. Die leefde hij uit”...’

Verdachte is boos en vertwijfeld: ‘Ik snap het niet, gaat dit niet veel te ver? Waarom denkt u aan verminderde toerekeningsvatbaarheid en aan een zware gerechtelijke maatregel? Er is helemaal geen “aanzienlijke kans op herhaling”!’ Hij wijst vol afgrijzen naar de volgende zin: ‘De risicotaxatie (volgens de hcr-20 en svr-20) wijst op een hoog risico van (seksueel) gewelddadig gedrag, mede op grond van een mogelijke psychopathie blijkens de lijst van Hare.’

Hij wuift mijn sussende woorden weg en werpt het rapport van zich af. Dan wordt hij bleek. Hij verbergt zijn gezicht in zijn handen en begint op verbitterde toon een blasfemisch gebed op te zeggen. Hij zegt dringend te moeten schrijven.

Enkele dagen later, kort voor zijn vertrek naar het huis van bewaring, spreek ik hem weer. Hij heeft zijn logboek bij zich vol nieuwe, onbegrijpelijke afkortingen.

De zaak S. zal over enkele weken door het Hof worden behandeld.

Donatien Alphonse François de Sade (1740-1814), later vooral bekend als markies de Sade, werd op 14 juli 1778 vrijgesproken van de hem ten laste gelegde delicten. Er is wel beweerd dat er getuigen waren omgekocht. Desalniettemin werd Sade op last van de koning opgeborgen in de donjon van Vincennes, waar hij als 23-jarige al eens had vastgezeten. In totaal zat hij ongeveer dertig jaar van zijn leven opgesloten. Toen de Franse Revolutie losbrak, zat hij in de Bastille. Buiten wachtte een roerige menigte. Sade riep zo hard als hij kon dat er gevangenen werden afgeslacht. De hele buurt had hem gehoord, tot grote schrik van de directeur, die hem ijlings liet afvoeren naar het krankzinnigengesticht van Charenton, waaruit hij in april 1790 kon weglopen zonder dat iemand hem nog tegenhield.

Daarna heeft hij nog ongeveer tien jaar op vrije voeten geleefd, deels tezamen met de jonge alleenstaande moeder Marie-Constance Quesnet en haar zoontje. Hij heeft in die jaren geen enkele aanleiding gegeven voor verdenking van zedenfeiten.