Deze maand
Men zegt wel dat een literair tijdschrift het kleine wisselgeld van de literatuur is. Nu, dan heeft men deze maand die gedachte moeten bijstellen. Onlangs bleek dat Apax Partners (Venture Capital & Private Equity) het oog heeft laten vallen op Hollands Maandblad als een niet te missen investment opportunity. Dat zijn mensen naar mijn hart! Het is misschien jammer dat men behalve Hollands Maanblad ook de rest van het Veen Bosch & Keuning-bedrijf moet kopen van de huidige eigenaar van dit tijdschrift, cvc Capital Partners (International Private Equity), maar zo wordt het spel nu eenmaal gespeeld in de uitgeefwereld. Take your losses and run.
Het plan, zo mag ik mededelen namens deze liefhebbers van het geschreven woord die respectievelijk 12 en 9 miljard dollar aan investeringen beheren, is als volgt. Apax koopt Hollands Maandblad (inclusief de rest van het vbk-bedrijf) van cvc Capital Partners om het samen te voegen met pcm Uitgevers. Dat betekent dat met alle uitgeverijen van het pcm-concern (omzet 650 miljoen euro, inclusief de kranten) en van het vbk-concern (omzet 130 miljoen euro, inclusief Hollands Maandblad) bijna 70 procent van de Nederlandse uitgeefwereld in één hand komt. Daarna worden alle literaire uitgeverijen weer snel buiten de deur gezet. Dat geeft Apax Partners de kans om alleen de educatieve fondsen in te lijven bij pcm, waar de raad van bestuur al jaren mijmert over een andere core business.
Het pcm-concern is nu voor een kwart afhankelijk van boeken (waaronder veel laagrenderende literaire boeken) en voor driekwart van de kranten, die weer voor de helft afhankelijk zijn van de (catastrofaal ingestorte) advertentiemarkt. Dat alles maakt pcm extreem conjunctuurgevoelig. Bovendien is er geen zicht op verbetering. Hier zit een nijpend probleem voor Apax Partners. Men kan dan wel Hollands Maandblad willen acquireren (‘We look for entrepreneurs that have the maturity and stamina to build outstanding companies’), maar over een paar jaar wil men toch met een leuke winst van het 52 procents aandeel in pcm-uitgevers af. De aloude plannen om dat bedrijf naar de beurs te brengen blijven even idioot als utopisch. De rendementen in zowel de boekenbranche als de krantenbrache zijn - zeker in deze tijd - structureel veel lager dan op de beursvloer wenselijk wordt geacht.
In elk geval vrees ik dat de vijftien ‘bekende schrijvers’ (onder wie Nelleke Noordervliet, Renate Dorrestein, Karel Glastra van Loon, Geert Mak, Adriaan van Dis en Marcel Möring) die in een brandbrief hun ernstige zorgen hebben geuit over de een mogelijke overname van ‘hun’ Veen Bosch & Keuning-uitgeverijen door pcm de plank enigszins misslaan. Zij dreigen met ‘vertrek’ als de verkoop doorgaat, maar het pcm-concern ziet dit soort schrijvers straks liever gaan dan komen. Bovendien betreft het hier de auteurs van de ‘Groep Mak’ die enkele jaren geleden met veel tamtam hogere royalty's en meer zielsmassage van hun uitgevers bedongen. ‘Na de topvoetballers en de topmanagers schreeuwt opnieuw een beroepsgroep om gerechtigheid,’ noteerde de Volkskrant destijds ironisch, hoewel ze volledig het beeld onderschreven van de uitgeverijen die slapend rijk worden van de boeken van hun topauteurs.
Het is grappig dat dit misverstand gedeeld wordt door investeringsmaatschappijen, auteurs en journalisten. Het zou wel eens kunnen zijn dat een aanzienlijk deel van de chaos en neergang in boekenland terug te voeren is op dit abuis. Maar voorlopig laat ik mijn nieuwe vrienden van Apax Partners (Venture Capital & Private Equity) nog even in de waan dat gouden bergen hun deel worden - bb
Auteursrechtelijk beschermd